Kafka op het strand door Haruki Murakami

Zeker Weten Goed
Foto van Anne
Boekcover Kafka op het strand
Shadow
  • Boekverslag door Anne
  • Zeker Weten Goed
  • 17 augustus 2013
Zeker Weten Goed

Boek
Auteur
Haruki Murakami
Eerste uitgave
september 2002
Oorspronkelijke taal
Japans

Boekcover Kafka op het strand
Shadow
Kafka op het strand door Haruki Murakami
Shadow

Oefenen voor je mondelingen?

Komen je mondelingen er aan en wil je oefenen? Probeer onze Boekenquiz. We stellen je open vragen over de gelezen boeken.

Feitelijke gegevens

  • 8e druk, 2006
  • 639 pagina's
  • Uitgeverij: Atlas

Flaptekst

Kafka op het strand volgt de lotgevallen van twee opmerkelijke figuren. Kafka Tamura loopt op zijn vijftiende verjaardag van huis weg om te ontsnappen aan zijn onmogelijke vader. Nakata, een man op leeftijd die als voornaamste bezigheid het zoeken naar weggelopen katten heeft, is nooit volledig hersteld van een bizar jeugdtrauma.

Er wordt een brute moord gepleegd, maar de identiteit van de dader en het slachtoffer is een groot raadsel. Katten praten met mensen, vissen vallen uit de lucht en in een bos verschuilen zich soldaten die sinds de Tweede Wereldoorlog niet ouder zijn geworden. Kafka op het strand is het verhaal over een mythische ontdekkingstocht, over hedendaagse taboes, over vadermoord en moederliefde. Bovenal is het een betoverende en vindingrijke roman van een groot stilist.

Eerste zin

Dus het geld heb je nu zo\'n beetje bij elkaar? vraagt de jongen die Kraai wordt genoemd.

Samenvatting

Kafka op het strand wordt verteld aan de hand van twee verhaallijnen. Enerzijds is er de verhaallijn waarin Kafka Tamura de hoofdpersoon is, anderzijds is er de verhaallijn waarin Nakata de hoofdpersoon is.

Kafka Tamura is een jongen die besluit op zijn vijftiende verjaardag weg te lopen van huis, om te ontkomen aan een voorspelling die zijn vader heeft gedaan. Zijn moeder en zusje zijn vertrokken toen hij nog jong was een hij weet niet of zij nog in leven zijn. Met alleen een gevulde rugzak vertrekt hij naar Takamatsu. Onderweg ontmoet hij een meisje, Sakura, maar zodra ze in Takamatsu zijn scheiden hun wegen, nadat Sakura hem haar nummer geeft.

 Ondertussen krijg je als lezer diverse rapporten van gesprekken voorgeschoteld. Deze gesprekken gaan over een bepaalde opmerkelijke gebeurtenis, gezien vanuit de ogen van verschillende betrokkenen. Het gaat om een gebeurtenis uit het jaar 1944. Mevrouw Okamochi gaat met haar klas paddestoelen zoeken en tijdens dit zoeken verliezen de 16 leerlingen die ze bij zich heeft allen het bewustzijn. Mevrouw Okamochi gaat hulp halen maar de kinderen komen vanzelf weer bij. Het is een groot raadsel wat er precies met de kinderen aan de hand is.

In Takamatsu besluit Kafka de Komura Bibliotheek te bezoeken. Hier ontmoet hij Oshima, hij zit achter de balie in de bibliotheek. Kafka krijgt een rondleiding door de bibliotheek van mevrouw Saeki, zij is de eigenaresse van de bibliotheek. Ook in de dagen die daarop volgen brengt Kafka veel tijd door in de bibliotheek en verlopen rustig, tot Kafka op de achtste dag nadat hij is weggelopen, plotseling ontwaakt in een bosje met bloed op zijn shirt. Hij weet niet hoe hij daar is gekomen en waar het bloed vandaan komt. Hij belt Sakura en zij vangt hem op. De volgende dag vertrekt hij echter alweer, omdat hij haar niet tot last wil zijn. Hij keert terug naar de bibliotheek en Oshima vraagt hem of hij zijn assistent wil worden. Hij zal dan een aantal werkzaamheden in de bibliotheek moeten doen en kan in ruil daarvoor in de bibliotheek overnachten. Kafka stemt hiermee in, maar dit moet eerst officieel worden geregeld en tot die tijd kan Kafka in de boshut van Oshima verblijven. 

Nakata kan met katten praten en probeert op die manier zoekgeraakte katten op te sporen om ze zo bij hun baasjes terug te brengen. Tijdens zijn zoektocht naar Sesam komt hij in aanraking met Johnnie Walker. Deze man vermoordt katten op een brute wijze om van hun zielen een fluit te maken. Door op die fluit te spelen kan hij grotere zielen vangen. Hij doet dit met tegenzin en eist van Nakata dat hij hem vermoordt. Nakata weigert dit in eerste instantie maar wanneer hij hem katten ziet vermoorden die hij kent, wordt hij zo woedend dat hij het toch doet. Hiermee redt hij het leven van Sesam. 

Na drie nachten komt Oshima Kafka ophalen en brengt hem weer terug naar de bibliotheek. Onderweg vertelt hij meer over mevrouw Saeki. Op haar vijftiende ontmoet ze de liefde van haar leven. Op haar negentiende schrijft ze een gedicht waar ze later muziek bij componeert. Het lied heet Kafka op het strand. 

Nadat Nakata Johnnie Walker heeft vermoord, vlucht hij Nakano uit. Nakata is analfabeet waardoor hij veel problemen heeft met reizen met het openbaar vervoer. Hij besluit te gaan liften en ontmoet op die manier Hoshino. Hoshino is vrachtwagenchauffeur maar besluit een paar dagen vrij te nemen om Nakata op zijn reis te vergezellen, ook al heeft Nakata geen flauw idee waar die naartoe zal leiden. Hij weet telkens pas wanneer hij ergens is of iets ziet, wat de volgende stap zal zijn. Zo weet hij opeens dat ze naar Takamatsu moeten en dat ze op zoek moeten naar de sluitsteen.

Wanneer Kafka weer in de bibliotheek is aangekomen, leest hij in de krant dat een aantal dagen daarvoor zijn vader is vermoord. Hij vertelt Oshima over de voorspelling die zijn vader heeft gedaan en dat is dat hij zijn vader zal vermoorden en met zijn moeder en zus zal slapen. Die nacht ziet Kafka een spook in zijn kamer in de bibliotheek. Het is een vijftienjarig meisje en hij is direct gefascineerd door haar. Wanneer hij een foto ziet van de jonge mevrouw Saeki beseft hij dat het spook  haar vijftienjarige evenbeeld is.

Eenmaal in Takamatsu valt Nakata in een lange diepe slaap. Ondertussen wordt Hoshino benaderd door Colonel Sanders, die hem naar de sluitsteen leidt. Hoshino neemt deze mee naar het hotel waar Nakata en hij verblijven.

Ondertussen wordt Kafka gezocht door de politie. Hij heeft een alibi voor de moord op zijn vader, maar omdat hij enkele dagen voor de moord is weggelopen denkt de politie dat hij er wellicht toch iets mee te maken heeft. Kafka ontwikkelt de theorie dat mevrouw Saeki zijn moeder is. Hij vraagt haar of ze kinderen heeft, maar op deze vraag geeft ze geen antwoord. Hij raakt steeds meer gefascineerd door mevrouw Saeki, zowel de jeugdige als de volwassen versie. Zij ziet op haar beurt haar geliefde in hem, die op twintigjarige leeftijd is overleden. Hij vertelt haar dat hij verliefd op haar is en overtuigt haar om met hem naar bed te gaan.

Zodra ze de sluitsteen in hun bezit hebben, weet Nakata dat de volgende stap het openen van de sluitsteen. Deze is opeens heel zwaar geworden en Hoshino weet 'm met veel moeite om te draaien. Vervolgens huren ze een auto en rijden door Takamatsu, op zoek naar iets waarvan ze nog niet weten wat. Totdat ze opeens voor de Komura Bibliotheek staan: hier was Nakata naar op zoek. Ze bezoeken de bibliotheek en Nakata raakt in gesprek met mevrouw Saeki, onder andere over de sluitsteen. Aan het eind van het gesprek vraagt mevrouw Saeki aan Nakata of hij de aantekeningen die ze van haar leven heeft gemaakt, wil verbranden. Vlak hierna overlijdt ze.

Oshima besluit dat het beter is als Kafka weer een tijdje in zijn hut in de bossen doorbrengt. Ten eerste is de politie bij de bibliotheek langsgeweest en ten tweede moet hij een tijdje uit de buurt van mevrouw Saeki blijven. Kafka krijgt de waarschuwing om het woud rond de hut niet te betreden, maar dit doet hij toch, tot twee keer toe. Na de eerste keer heeft hij een droom waarin hij naar bed gaat met Sakura, het meisje dat voor hem als een zus is. De dag erna trekt hij nog een keer het woud in, maar nu beter voorbereid. Hij komt in een wereld terecht die tussen droom en werkelijkheid ligt. Hij komt twee soldaten tegen die tijdens de Tweede Wereldoorlog het woud in zijn gevlucht om te ontkomen aan de oorlog. Zij leiden hem naar een dorp waar ook mevrouw Saeki is. Kafka wil hier graag blijven maar mevrouw Saeki draagt hem op om terug te keren naar de wereld waar hij vandaan komt. Met veel moeite lukt dit uiteindelijk. 

Nakata en Hoshino verbranden samen de aantekeningen van mevrouw Saeki. Hierna is Nakata zo moe dat hij in zijn slaap overlijdt. De taak om de sluitsteen weer te sluiten rust nu dus op Hoshino's schouders. Na de dood van Nakata is hij in staat om met katten te praten. Een kat vertelt hem dat hij eerst een kwaad wezen moet vermoorden voordat de sluitsteen weer gesloten kan worden. Die nacht kruipt er een slijmerig wezen uit de mond van Nakata. Met veel moeite weet Hoshino het wezen te overmeesteren en de sluitsteen te sluiten. 

Kafka keert terug naar de bibliotheek en hoort van Oshima dat mevrouw Saeki is overleden, maar eigenlijk wist hij dit al. Hij neemt afscheid van Oshima om zijn school af te maken. Oshima zegt hem dat hij altijd welkom is om terug te keren in de bibliotheek.

Dit verslag gaat verder na deze boodschap.

Verder lezen

Personages

Oshima

Oshima werkt in de bibliotheek. Hij is een androgyn karakter, dat wil zeggen dat hij zowel vrouwelijke als mannelijke eigenschappen heeft. Hij vertelt dat hij een vrouwelijk geslacht heeft maar zich verder man voelt.

Nakata

Nakata is een oude man. Op jonge leeftijd is hij betrokken geraakt bij een merkwaardig ongeval waarna hij een aantal weken buiten bewustzijn is geweest. Hierna werd hij als het ware leeg wakker, hij had geen herinneringen meer en kon niet meer lezen en schrijven. Opvallend aan dit personage is dat hij over zichzelf in de derde persoon praat. Hij zegt dus niet 'ik vind...' maar 'Nakata vindt...'. Hij omschrijft zichzelf als dom en zijn vocabulaire is beperkt.

Kafka Tamura

Kafka Tamura is een jongen die op zijn vijftiende verjaardag van huis wegloopt. Hij woont daar alleen met zijn vader want zijn moeder is met zijn zusje vertrokken toen hij nog jong was. Hij gaat veel naar de sportschool en is aardig groot en breed voor zijn leeftijd waardoor hij vaak ouder wordt geschat. Op jonge leeftijd doet zijn vader de voorspelling dat hij zijn vader zal vermoorden en met zijn moeder en zijn zus zal slapen. Eigenlijk is Kafka vervolgens zijn hele jeugd op de vlucht voor deze voorspelling. In het boek maakt hij een grote verandering door, zo wordt hij bijvoorbeeld voor het eerst verliefd.

Quotes

"Omdat iedereen die verliefd wordt, zoekt naar iets dat bij hemzelf ontbreekt. Er zijn kleine verschillen, maar daarom wordt een mens altijd verdrietig als hij aan zijn geliefde denkt. Het is of je eindelijk weer een kamer binnenstapt waar je heel dierbare herinneringen aan hebt, maar die je jarenlang niet hebt kunnen vinden. Het is een doodnormaal gevoel. Jij hebt het niet uitgevonden, en ik zou er ook maar geen patent op aanvragen." Bladzijde 412
"Voor zover bekend, waren de eersten die op de gedachte van een labyrint zijn gekomen de oude Mesopotamiërs. Ze trokken de darmen uit dieren - en soms ook weleens uit mensen, denk ik - en voorspelden daaruit de toekomst. Hoe ingewikkelder de darmen eruitzagen, des te liever ze het hadden. Het prototype van een labyrint is het darmstelsel. Met andere woorden, jij draagt het principe van een labyrint met je mee. En dat reageert op het labyrint om je heen." Bladzijde 485

Thematiek

Oidipusmotief

Door de vader van Kafka wordt de voorspelling gedaan dat hij zijn vader zal vermoorden en met zijn moeder en zus zal slapen, overeenkomstig het Oidipusmotief. De vader van Kafka wordt vermoord, maar waarschijnlijk niet door Kafka. Kafka ziet mevrouw Saeki als zijn moeder en Sakura als zijn zus en met beiden deelt hij ook het bed. Of deze theorie van Kafka klopt, wordt in het midden gelaten. Je weet als lezer dus niet of Kafka heeft voldaan aan de voorspelling of dat hij zich dit alleen inbeeldt en op deze manier van de druk van de voorspelling denkt af te komen.

Motieven

Tweede wereldoorlog

Er wordt een aantal keer gerefereerd naar de Tweede Wereldoorlog. De oorlog speelt in het verhaal zelf geen grote rol maar veel van de oudere personages weten nog wel hoe de situatie destijds was. De belangrijkste verwijzing is de twee soldaten die Kafka ontmoet wanneer hij het woud in trekt.

Identiteitsverlies

Door het onverklaarbare ongeval verliest Nakata zijn gehele identiteit. Hij weet niet meer wie hij is en voelt zich leeg en dom. Doordat hij geen herinneringen heeft een ander besef van tijd, kijkt hij heel anders tegen het leven aan dan normale mensen.

Dood van een geliefde

Mevrouw Saeki verliest op twintigjarige leeftijd haar geliefde en dit tekent haar voor de rest van haar leven, eigenlijk is ze daarbij ook een stukje van haarzelf verloren. Kafka wordt verliefd op haar, maar al snel overlijdt mevrouw Saeki zelf dan ook. Ze ontmoeten elkaar nog één keer, in een soort droomwereld. Kafka wil bij haar blijven maar zij draagt hem op terug te keren naar het gewone leven, om hem te laten ontkomen aan een schijnleven dat zij heeft geleid na de dood van haar geliefde.

Goed & kwaad

Kafka twijfelt aan zijn eigen goedheid. Door de voorspelling die zijn vader heeft gedaan heeft hij het gevoel dat hij voorbestemd is om slechte dingen te doen.

Trivia

Na zijn studie opende Murakami een jazzbar in Tokio. Muziek is dan ook een wederkerend thema, niet alleen in dit boek maar in zijn hele oeuvre.

Titelverklaring

Kafka op het strand verwijst naar het gedicht waar mevrouw Saeki later een lied van maakt. Het lied wordt een hit in Japan. Het gedicht verwijst op zijn beurt weer naar een schilderij waarop een jongen aan zee te zien is. Wanneer mevrouw Saeki sterft, erft Kafka dit schilderij.

Structuur & perspectief

Het boek begint met een hoofdstuk dat 'De jongen die Kraai wordt genoemd' heet. Daarna volgen 46 genummerde hoofdstukken, weer gevolgd door een hoofdstuk dat 'De jongen die Kraai wordt genoemd' heet. Daarna volgen nog hoofdstuk 47 t/m 49. In de oneven hoofdstukken wordt de verhaallijn van Kafka gevolgd, in de even hoofdstukken de verhaallijn van Nakata. Deze verhaallijnen overlappen elkaar af en toe, waardoor het verhaal dus niet chronologisch wordt verteld.

De verhaallijn van Kafka wordt verteld vanuit het ik-perspectief, namelijk vanuit Kafka. Af en toe staan hier dikgedrukte stukjes tussen, die zijn geschreven vanuit de tweede persoon enkelvoud. Hierin reflecteert Kafka op zijn eigen handelen vanuit het oogpunt van De jongen die Kraai wordt genoemd. Wie deze jongen precies is, wordt in het midden gelaten, maar ik denk persoonlijk dat het een evenbeeld van Kafka is dat hij zelf in zijn hoofd heeft gecreëerd en waarmee hij innerlijke conflicten bespreekt.

De verhaallijn van Nakata wordt verteld vanuit een personale verteller, namelijk vanuit Nakata. Wanneer hij overlijdt, wordt dit vanuit Hoshino gedaan.

Decor

Vooral de plaats speelt in dit verhaal een grote rol. Het verhaal speelt zich af in Japan, dit is af te leiden uit de vele plaatsnamen die worden genoemd. Ook wordt er veel Japans eten genuttigd. De vertaler (Jacques Westerhoven) heeft een vrij groot aantal voetnoten toegevoegd om deze Japanse gebruiken te verduidelijken voor de westerse lezer. 

In welke tijd het verhaal zich precies afspeelt, wordt niet precies verteld. Wel kun je dit als lezer enigszins reconstrueren. Nakata was betrokken bij het vreemde voorval dat in de rapporten wordt beschreven. Het is dan 1944 en hij is dan nog een klein jongetje. In het vertelheden wordt hij omschreven als een oude man. Stel dat dan rond de 65 is, zou het verhaal zich afspelen rond het jaar 2000.

Stijl

Haruki Murakami is een van de meest vooraanstaande Japanse auteurs en dat heeft hij mede te danken aan zijn unieke stijl. Surrealistische gebeurtenissen worden in een realistische context geplaatst waardoor er een soort hedendaagse sprookjes ontstaan. Er wordt veel aandacht besteed aan de gedachten van de verschillende personages waardoor je als lezer emotioneel betrokken raakt. Er is sprake van veel intertekstuele verwijzingen naar andere boeken en muziekstukken, waardoor enige algemene kennis wel noodzakelijk is om de diepere laag van het verhaal te kunnen begrijpen.

Slotzin

Eindelijk val je in slaap. En als je je ogen opdoet, is het waar. Je bent deel van een nieuwe wereld.

Beoordeling

Kafka op het strand is een sprookjesachtig boek dat je, ondanks de dikte, in één ruk uitleest. De hoofdpersonages krijgen veel diepgang waardoor je als lezer nauw bij hen betrokken raakt. Murakami laat veel open waardoor je als lezer wordt uitgedaagd om deze open plekken zelf in te vullen. Na het lezen van de laatste bladzijde is het jammer dat je het boek uit hebt en wil je eigenlijk nog een keer opnieuw beginnen om de vragen waarmee je blijft zitten te kunnen beantwoorden.

Recensies

"Murakami’s ‘Kafka op het strand’ is een beproeving die je alsmaar door blijft lezen." http://nrcboeken.vorige.n...erlichting
"Dit boek is een meesterwerk en niets minder dan dat. Perfect gecomponeerd met mooie zinnetjes en diepzinnige ontwikkelingen." http://www.lekkerlezen.ne...i-murakami
Je hebt nog Zeker weten goed verslagen over.

Wil je onbeperkt toegang tot alle Zeker Weten Goed verslagen? Meld je dan aan bij Scholieren.com.

23.157 scholieren gingen je al voor!

Boekenquiz 8 vragen

Nieuw! Open vragen worden nagekeken door AI
Op zijn hoeveelste verjaardag loopt Kafka weg van huis?
Waar ontmoet Kafka Sakura?
Nakata kan met katten spreken, met welke katten spreekt hij?
Meerdere antwoorden mogelijk
Kafka was in Takamatsu tijdens de moord op zijn vader en heeft dus een alibi.
Er wordt veel gerefereerd naar muziek in het verhaal, welke muziek komt niet aan bod?
Nakata is degene die de sluitsteen vindt.
Op wie is Kafka verliefd?
Meerdere antwoorden mogelijk
Waar verwijst de titel Kafka op het strand naar?
Meerdere antwoorden mogelijk

REACTIES

Log in om een reactie te plaatsen of maak een profiel aan.