Zolang er leven is door Renate Dorrestein

Beoordeling 8.5
Foto van Cees
Boekcover Zolang er leven is
Shadow
  • Boekverslag door Cees
  • Docent | 5321 woorden
  • 3 december 2004
  • 216 keer beoordeeld
Cijfer 8.5
216 keer beoordeeld

Boek
Auteur
Renate Dorrestein
Genre
Psychologische roman
Taal
Nederlands
Vak
Eerste uitgave
2004
Pagina's
319
Geschikt voor
havo/vwo
Punten
2 uit 5
Oorspronkelijke taal
Nederlands
Literaire thema's
Desillusie,
Queestemotief,
Vriendschap

Boekcover Zolang er leven is
Shadow
Zolang er leven is door Renate Dorrestein
Shadow
Renate Dorrestein Zolang er leven is (2004)
Gebruikte editie

In november 2004 verscheen bij haar vaste uitgeverij Contact de 18e roman van Renate Dorrestein. Op de voorkant is afgebeeld een foto met een struikachtig landschap(de speelweide) met centraal daarin een kinderwagen van een ouderwetse soort. De afbeelding moet de wagen van de baby Babette voorstellen die in de roman een prominente plaats inneemt. De roman telt 320 pagina's.

Verhaalopbouw

De roman is opgebouwd in drie delen die Zomer, Herfst en Winter zijn getiteld. Deze delen zijn weer onderverdeeld in getitelde hoofdstukken. Alle delen hebben 3 hoofdstukken. Dat kan geen toeval zijn. Niet voor niets heet hoofdstuk 3 uit Deel I Drie is een heilig getal. De opbouw van deze roman heeft dus met dit 3 x 3 motief een opgezet doel..

Perspectief

De roman heeft een meervoudig perspectief. Van diverse hoofdpersonen komen we te weten wat ze zien, denken en voelen. Dat gebeurt in de hij/zijstijl; de vertellers noemen we dus personale vertellers. Op deze manier kun je goed te weten komen hoe de personages over elkaar denken. In de roman zijn vier personale vertellers: we bekijken het verhaal vanuit Laurens (wiens vrouw is overleden) Gwen (van wie het dochtertje Babette is verdwenen) Beatrijs die in deel 2 zelf even verdwijnt en Niels (de zoon van Laurens) die denkt dat hij de verdwijning op zijn geweten heeft. De meeste keren dat het perspectief van het ene personage naar het andere binnen een hoofdstuk verschuift, gebeurt dit door middel van een regel wit.

Decor en tijd

De inhoud van de roman speelt zich af in de eerste jaren van deze eeuw: er is sprake van een betaling in euro's en er wordt door de “gothic girl Yaja” gesproken over afleveringen van de populaire serie Costa op televisie. Daarom speelt het decor zich af in de zomer van 2002 of 2003. Het is niet met zekerheid te zeggen waar de plaats van het vakantiehuis is, maar aannemelijk kan worden gemaakts dat het een plaats is in het oosten van Nederland, omdat het vakantiehuis gelegen is aan een route pal langs het beroemde Pieterpad. (blz. 53, 1e druk) Dit is de bekendste toeristische wandelroute in Nederland van Maastricht naar Groningen, waarlangs vroeger mergel werd vervoerd. De plaats waar het vakantiehuis staat, is anderhalf uur rijden met de auto vanuit Amsterdam. Wanneer we Gelderland nemen als meest aannemelijke provincie, moet het verhaal zich afspelen in de buurt van bijvoorbeeld Doetinchem.

Titelverklaring

De titel wordt gevormd door de eerste vier woorden van de zegswijze: “Zolang er leven is, is er hoop.” Het wordt gebruikt in de betekenis van mensen die bijvoorbeeld ernstig ziek zijn, maar nog wel in leven zijn. Of over kinderen die verdwenen zijn, maar van wie het doodsbericht nog niet definitief is. Gezien het feit dat de baby Babette verdwijnt in het eerste deel van het boek, is deze zegswijze en de titel die ervan afgeleid is, dus heel toepasselijk. Toch blijkt in werkelijkheid vaak het omgekeerde waar te zijn. Er is niets zo erg als de onzekerheid, zeker bij de verdwijning van een kind. De ontnuchterende werkelijkheid (bijv. de ruwe constatering van de dood, moord of zelfmoord) is heel erg, maar de onzekerheid van ouders is vaak nog veel erger. De rechercheur tegen Gwen, wanneer de baby verdwenen is: “Je kunt nog beter een graf hebben, onzekerheid is erger dan de dood.”

Motto

Het motto van de roman is een dichtregel van Gerrit Achterberg: “En de hoop is een krijtwit, kind dat lacht, tegen de rover, die het slacht.” Via de zoekmachine Google kun je erachter komen dat dit de laatste twee regels zijn van het mooie gedicht van Achterberg “Spreekuur “ met de ondertitel “voor doktoren en professoren in ziel en taal “. Dorrestein kan het citaat ook geplukt hebben van de site: www.citatennetwerk.nl. Dan het woordje “hoop” intikken.

In de roman komen enkele opvallende citaten voor waarin “hoop”genoemd wordt. De zuster in het verpleegtehuis tegen Beatrijs: “Je moet de hoop nooit verliezen.” Beatrijs tegen Laurens: “Veren zijn anders ook het kleed van de hoop, wist je dat ?. Emily Dickenson schreef tenminste: “Hoop is het ding met veren, dat nestelt in de ziel.”
En de politierechercheur die aan Gwen meedeelt: “Hoop is een mooi ding, maar het kan je ergste vijand worden, neemt u dat maar van me aan.
Het motto wordt natuurlijk via de titel verbonden aan het thema van de roman. Zolang er leven is, is er natuurlijk hoop. Dat moet een troost zijn waaruit mensen kunnen putten. Die troost wordt verbeeld door de titel, waaruit weliswaar het gedeelte `...is er hoop' is weggelaten, maar die toch nadrukkelijk naar de mogelijkheid van een goede afloop verwijst. Juffrouw Nicky zegt dit tegen Niels die met zijn overleden moeder worstelt. Vandaar ook dat Laurens (een van de vertellers) aan het einde van de roman concludeert `al is het maar de deemoedige hoop dat onze kinderen een verbeterde versie van onszelf zullen zijn. En het vreemdste van alles is dat dat meestal nog uitkomt ook'.
Thematiek

In een vier pagina's tellend interview in Boek, een nieuw tijdschrift voor literatuur, Nummer 2, december 2004, (“Recensenten zijn boekenhaters”) stelt Dorrestein dat de nieuwe roman gaat over de manier waarop we als mensen het hoofd moeten bieden aan onzekerheden. Op ieder niveau geldt dit voor de personages: de volwassenen in de roman, maar het geldt ook voor de kinderen.. Ze krijgen te maken met bestaansonzekerheden, die maakt dat ze doordraaien en flippen. Maar zolang er leven is, is er hoop. Die hoop, kan echter je grootste vijand worden bijvoorbeeld, wanneer je baby gestolen wordt en je niet weet waar je moet zoeken. Als je maar genoeg door het lot wordt getart, ga je gekke dingen doen, omdat je zekerheden weg zijn gevallen. Jaar in, jaar uit hebben de drie vriendinnen Beatrijs, Gwen en Veronica de zekerheid van de reunie in het vakantiehuis gehad: dat was een vaste zekerheid in het leven. Maar die zekerheid is verstoord. Laurens gaat eerst uit zijn dak, omdat zijn stabiele relatie met Veronica wordt verstoord. doordat ze een keer vreemd gaat. Vervolgens sterft ze aan een hersenbloeding, waardoor hij zich ook nog schuldig voelt. Hij ziet dingen in zijn huis verplaatst, hoort zijn zoontje met haar praten, wil zelf ook spiritueel contact met haar en wendt zich tot een mannelijke Jomanda. Beatrijs is haar basis kwijt, want ze heeft haar man Frank ingeruild voor haar nieuwe loverboy Leander, verandert van baan, heeft drie miskramen achter de rug, wordt vastgebonden door de kinderen. komt in een verpleegtehuis en stuurt tenslotte ook Leander weer weg. Gwen heeft het na de verdwijning van Babette helemaal moeilijk, haar vriendin is al weg (overleden), de imkerij gaat later ook nog failliet, en de onzekerheid over Babettes ontvoerders. Haar angstreactie wanneer Babette tijdelijk voor de tweede keer verdwenen is, is dan ook goed te begrijpen. De mens vreest onzekerheid het meest in zijn leven, is de boodschap van Renate Dorrestein in dit boek. Gruwelen als bijvoorbeeld moord en oorlog zijn vaak beter te verdragen. Vergelijk de reacties van ouders van weggelopen kinderen in een programma als Spoorloos of Vermist. In de roman wordt het thema van die grote onzekerheid in het leven ondersteund met motieven als ongeluk, het noodlot, de verdwijning, de kidnapping, het spirituele en het occulte, overspel, verliefdheid, dood etc.

In de roman wordt verder niet uit de doeken gedaan wat er met Babette is gebeurd en wie haar ontvoerd heeft. Renate Dorrestein doet dit opzettelijk, zegt ze in het bovengenoemde interview. Ook de lezer moet namelijk dezelfde onzekerheid ervaren als Gwen is overkomen.
Samenvatting van de inhoud
Deel I Zomer (blz. 9 -104)

Het boekverslag gaat verder na deze boodschap.

Verder lezen

In hoofdstuk 1 Kannibalen maken we kennis met het echtpaar Timo en Gwen dat jaarlijks in hun huis een reunie voor drie vriendinnen organiseert.: Gwen, Beatrijs en Veronica. Timo heeft een imkerij en Gwen maakt ook nog eens kunstzinnige kaarsen van de bijenwas. Veronica is echter drie maanden geleden (op 36-jarige leeftijd) gestorven aan de gevolgen van een hersenbloeding en haar man Laurens is er nu alleen met zijn beide zoons Niels (7 jaar ) en Toby (4 jaar). Gwen heeft twee maanden geleden een baby gekregen, maar het is de eerste baby die in het gezin alleen wordt geboren: er zijn twee meisjestweelingen aan vooraf gegaan. Beatrijs, de derde vriendin, is in de loop van het afgelopen jaar gescheiden van haar man Frank en heeft een nieuwe vriend aan de haak geslagen. Ze heeft in haar leven al drie keer een miskraam gehad. Leander heeft profetische gaven en “ziet” bepaalde dingen. Hij heeft zelf een 13-jarige lastige puberdochter Yaja (een gothic girl) die hem bepaald niet respectvol behandelt en die ook de vakantieweek doorbrengt in het huis van Timo. De meisjes van Timo vinden haar niet aardig, omdat ze in een opwelling heeft gezegd dat ze de baby wel zou willen meenemen. Aan het begin van de roman zijn Laurens en Timo nogal verbolgen over de ruzie die er 's middags tijdens de lunch is geweest en waarvan Leander de aanstichter lijkt met zijn praatjes over de spiritualiteit. De zus van Timo, Bobbie, is geestelijk niet helemaal volwaardig en Leander had een opmerking gemaakt dat ook dit wezen een functie heeft in het leven. Op het allerlaatste moment als het eten al bijna klaar is, komen Beatrijs en Leander toch nog opdraven om mee te eten. Laurens negeert Leander volkomen, zeer tot verdriet van Beatrijs, want ze vindt Laurens een fijne vent. Na het eten gaan de beide jongens van Laurens verder in het spel dat ze spelen: ze hebben een grote ketel gevonden en spelen het spel van de kannibalen. Wie voorbijkomt, loopt kans in de ketel terecht te komen: ze beschouwen zich als kannibalen.

Hoofdstuk 2 Picknicken.
Laurens wordt vroeg in de ochtend wakker en zijn oog wordt getroffen door een vreemde zwerm dieren. Hij rent ze achterna en bij het huis van Bobbie aangekomen, ziet hij dat zij de dieren (een zwerm parkieten ) voert. Wanneer hij geluid maakt, verdwijnt de zwerm. Bobbie vraagt hem of hij koffie wil en vertelt hem o.a. over het spel dat de kinderen spelen: “mensenetertje”
Beatrijs is wakker geworden en denkt na over haar relatie met de vrienden en hoe ze Leander daarin moet passen. Ze is door Leander spiritueel geworden en heeft allerlei fantasieen wat er met de ziel van Veronica gebeurd is. Feit is wel dat er sinds haar sterven enkele dingen gebeurd zijn die het leven drastisch hebben veranderd: haar scheiding en de geboorte van Babette die er voor het eerst niet een van een tweeling was. Leander stelt aan Gwen voor deze dag te gaan picknicken, temeer omdat er waarschijnlijk een einde aan de warmte komt. Gwen vindt het een goed idee, zoals de meeste personages eigenlijk wel. Leander vertelt de kinderen wanneer ze bij elkaar zitten over het zogenaamde morfologische veld: als je sterk aan een wens dacht, kwam die waarschijnlijk uit. Yaja lacht hem in zijn gezicht uit. Ze besluiten in de beek te gaan zwemmen. Gwen heeft het over het invullen van het ritueel: het vakantiedagboek. Aangezien dat ooit een idee van zijn moeder Veronica was, vindt Niels dat een verkeerd idee. Hij wil Gwen wel eens een lesje leren.
Hier verandert het vertelstandpunt: er wordt ineens later in de tijd verteld, alsof alles achteraf wordt verteld. Gwen zegt dat ze later spijt had van wat er gebeurd was. Ze waren allemaal met wat dingen bezig geweest en weggelopen van de picknickplek. Toen ze later terugkwam, was alleen Laurens nog aanwezig. Maar niemand had eigenlijk de baby Babette gemist en vanaf dat moment was het meisje zoek. Allen hadden gedacht dat de ander voor de baby zou hebben gezorgd, maar aan het einde van de dag heeft iedereen gedacht dat Babette steeds bij een ander was.
Hoofdstuk 3 Drie is een heilig getal.
De verslagenheid is groot onder de gasten van het vakantiehuis. Wat is er met de baby Babette gebeurd ? Laurens voelt zich schuldig omdat hij waarschijnlijk de laatste is die haar heeft gezien. Beatrijs geeft een foto aan Leander en deze vertelt dat ze nog leeft, maar ziet wel water. De politie is al aan het dreggen in het kolkje. Beatrijs heeft ervoor gezorgd dat alle kinderen bij elkaar liggen. Gwen pakt Yaja beet en denkt dat zij de baby iets heeft aangedaan. Yaja loopt naar de slaapkamer van de kinderen. Door de Engelen ( de oudste meisjestweeling van Gwen) wordt ze ervan beschuldigd hun zusje te hebben kwijt gemaakt. Yaja reageert door het experiment met een omgekeerd glaasje toe te passen. Ze vraagt drie keer (drie is een heilig getal) aan Babette om te verschijnen. Omdat er niets met het glas gebeurt, zegt ze dat Babette nog moet leven, want andere keren ging het glaasje heel erg te keer als het om dode mensen ging. Niels, het zoontje van Laurens, reageert opgelucht. Het lijkt erop alsof hij iets met de verdwijning te maken heeft. Hij denkt aan een morfologisch veld en aan een wens die hij heeft gedaan met betrekking tot Babette.
Deel II Herfst (blz. 107-205)

Het eerste hoofdstuk van deel II heet Vermoedens.

De baby is verdwenen en we zijn twee maanden verder. Bobbie heeft een monument gemaakt door een rood-wit gestreept afzetlint van de politie om een boom te wikkelen. Ze heeft het Gwen laten zien. Ze heeft bovendien de naam van Babette met vogelzaad op de grond gemaakt: zo kunnen de vogels het eten en kunnen ze overal naar Babette uitkijken.
Laurens heeft het intussen steeds meer problemen met het verlies van Veronica. Hij denkt dat ze met telekinese voorwerpen in zijn huis verplaatst. Hij heeft het moeilijk zijn 7-jarige zoon Niels en zijn 4-jarige zoon Toby goed op te voeden. Op een avond komt Beatrijs hem helpen de kleren van Veronica op te ruimen. Wanneer ze geheimzinnig over de slipjes van Veronica doet, denkt Laurens terug aan de dag dat ze hem met een eerstejaars student heeft bedrogen. Als ze weg is, zoekt Laurens naar Niels. hij hoort hem bezig met het aanroepen van Babette door middel van een omgekeerd glaasje.
Hoofdstuk 2 Betrapt. Yaja doet weer heel onsympathiek tegen Leander. Beatrijs is namelijk bij hem ingetrokken. Elke dag concentreert Leander zich nog op Babette en belt daarna met Gwen om haar te zeggen dat hij nog steeds voelt dat ze in leven is. Op die avond krijgt hij weer een plaats door waar ze is. De politie weigert eigenlijk opnieuw te gaan zoeken en daarom gaat Gwen zelf maar kijken. Op de speelweide waar Babette verdwenen is, staat Bobbie met Babette in haar handen: ze is terug. Natuurlijk is Gwen heel erg gelukkig. Ze belt Beatrijs en die belt meteen Laurens. Niels is erg blij, want hij heeft steeds vurig gewenst dat Babette terug kwam en hij denkt dat het daarom gelukt mis. Laurens heeft het er erg moeilijk mee: Veronica zou eigenlijk ook terug moeten komen. Toch belt hij 's nachts naar Leander. Hij krijgt echter Yaja aan de lijn, die hem voorstelt wat te gaan drinken in een leuke kroeg.
Hoofdstuk 3: Telefoon. Gwen is heel erg blij dat Babette terug is en gaat uit dankbaarheid een taart voor Leander bakken. Hij komt met Beatrijs en Yaja naar het vakantiehuis. Ook Laurens is met zijn beide kinderen onderweg. Yaja vertelt dat Laurens haar 's nachts heeft gebeld met het verzoek wat te gaan drinken: ze draait expres de feiten om. Laurens heeft champagne meegenomen voor Gwen. Overdag drinken ze wat en ze worden allemaal nogal aangeschoten. De kinderen spelen een luguber spelletje onder leiding van Yaja. Toby mag niet meedoen en wordt door zijn broertje in een hok gestopt en vastgebonden. Beatrijs krijgt een telefoontje om bij Bobby te komen, maar blijkt aan het einde van de dag spoorloos te zijn. Als Laurens en Leander haar samen gaan zoeken, probeert Laurens te bereiken dat Leander op spirituele wijze contact zoekt met Veronica.. O.a. vanwege hun slechte kennismaking in de zomer weigert Leander dat. Beatrijs blijft zoek, maar Toby wordt wel gevonden. Hij heeft een hele stapel fietsen over zich heen gekregen. Laurens denkt dat Veronica ook hier de hand in heeft gehad. Hij vermoedt dat ze de jacht op hem geopend heeft. De lezer denkt hierbij: ”waarom”?
Deel III Winter (blz. 209-320)

Het eerste hoofdstuk van Deel III heet Spoken. Het is winter en Gwen rijdt naar Amsterdam om daar Leander te assisteren op een avond waarop hij zijn spirituele gaven te gelde maakt. Hij bekijkt foto's en geeft aanwijzingen waar de slachtoffers zouden kunnen zijn. Het is allemaal maar een beetje bedrog. Aan het einde van de avond vraagt Leander of Yaja het weekend bij hen mag logeren. Gwen is verliefd geraakt op Leander en durft dus niet te weigeren. Als Gwen thuiskomst, denkt ze na over haar verliefdheid voor Leander. Bij het bedje zit Timo met Babette in zijn handen: ze heeft buikkrampen. Gwen is meteen weer onzeker en bang dat Babette iets zal overkomen.

Beatrijs blijkt in dit deel in een verpleeghuis te liggen met haar knie in het gips. Daarom heeft Gwen geholpen met de avondseance. Ze is in het vakantiehuis gevallen en Bobbie heeft haar gevonden. Bobbie belt naar haar, want ze moet op Babette passen, Timo is niet thuis en de baby is niet tot bedaren te brengen. Beatrijs geeft Bobbie telefonisch advies.
Het wordt nu ook aan de lezer bekend wat er aan het einde van Deel II met Beatrijs gebeurd is. De kinderen hadden haar onder leiding van Yaja van achteren besprongen, gekneveld en wilden een losgeld van haar eisen. Het telefoontje van Bobbie was in feite gepleegd door Yaja op het mobieltje van Bobbie. Ook Niels had zich bij deze ontvoering van “tante rolmops” niet onbetuigd gelaten. Beatrijs was bij haar bevrijdingspoging gevallen en had haar knie gebroken.. Ze mag echter het komend weekend naar huis.
Laurens gaat naar de schooljuffrouw Nicky: ze is de onderwijzeres van Niels op wie Niels verliefd is. Hij wil haar graag het autokerkhof laten zien, waar hij zijn speelgoedautootjes heeft begraven. Zij denkt dat hij haar het graf van zijn moeder wil laten zien. Laurens is wel van haar gecharmeerd: ze is heel vriendelijk voor Niels.
Hoofdstuk 2 Sterretjes. Niels heeft vrijdagmiddag handenarbeid en hij maakt een mooi kunstwerkje voor zijn lievelingsjuf Nicky. Ze is er erg blij mee. Laurens heeft intussen een dag vrij genomen om de kerstboom voor zijn kinderen op te zetten. Maar als Niels en Toby thuiskomen, zeggen ze dat Veronica het eigenlijk veel mooier deed. Laurens is heel onzeker over Veronica: ze lijkt steeds met Niels te praten, maar zelf krijgt hij geen contact met haar. Is het omdat ze wraak wil nemen.? Via Leander probeert hij contact met haar te krijgen, maar deze heeft een hekel aan Laurens en hij wil geen contacten met de doden leggen.
Gwen raakt emotioneel steeds verder weg van Timo. Het wordt ook veroorzaakt door het feit dat hij zoveel tijd besteedt aan zijn failliete imkerij. Tegen Bobbie zegt ze eigenlijk dat ze wel alleen op vakantie wil. Bobbie wil wel met haar mee, maar dat is niet de bedoeling. Timo zegt: “Ga een tijdje logeren bij Laurens.” Gwen denkt dat hij dit doet om zowel haar als Leander te pesten.
Laurens heeft inmiddels de stoute schoenen aangetrokken en gaat naar Leander toe. Die is niet thuis en Laurens, Niels en Toby zitten in een eetcafe aan de overkant van de straat. Ze vertellen elkaar mopjes, totdat Leander terugkomt. Ook wordt in dit tafelgesprek de titel van de roman verklaard: “Juffrouw Nicky zegt altijd Zolang er leven is……”, zegt Niels. (blz. 268, 1e druk) Op dat moment komt Leander thuis: er ontspint zich opnieuw een woordenwisseling tussen Laurens en Leander. Hij wil geen spiritueel contact leggen, terwijl Leander bovendien nog denkt, dat Laurens achter Yaja aanzit.
In het laatste hoofdstuk van het derde deel Zekerheid beginnen we met de verteller Beatrijs, die het verpleeghuis mag verlaten. Ze is een beetje verdrietig, want Leander doet niet zo heel vriendelijk en als ze de meubels in haar appartement bekijkt, zou ze graag nieuwe dingen wensen.
Yaja die logeert bij Timo en Gwen, blijkt het niet zo naar haar zin te hebben en wil terug. Leander wil haar onmiddellijk halen en dus gaat Beatrijs maar mee: een rit van anderhalf uur,terwijl ze net uit het verpleeghuis is ontslagen.. Leander geeft meteen aan dat hij de avondseances het liefst blijft doen met Gwen. De onzekerheid van Beatrijs groeit met betrekking tot haar gevoelens voor Leander. Is hij verliefd op Gwen?
Als ze in het huis van Gwen aankomen, blijkt ook Laurens er met zijn kinderen te zijn.
De kinderen worden weer bij elkaar gedropt en Yaja neemt de Babette in haar handen wanneer die maar blijft huilen. Ze vertelt Toby ook een verhaal over kotsen uit de hel. (The exorcist) Laurens probeert Timo te helpen met het maken van een doorstart van zijn bedrijf. Daarna gaat hij naar Bobbie. Die vraagt hem even op de bijenwinkel te passen om Beatrijs te kunnen begroeten. Laurens overdenkt daar hoe hij misschien de oorzaak kan zijn van Veronica's hersenbloeding. Na haar vreemdgaan in de trein had hij steeds maar details van haar willen weten. Ze was tenslotte witheet geworden en neergevallen. Nu vreesde hij dat zij wraak op hem wilde nemen na haar dood. Leander komt even later melden dat er iets met het jongetje Toby is. Hij ligt in een grote plas kots en lijkt er ernstig aan toe te zijn, maar gelukkig valt dat mee. Toby zegt dat hij van de duivel is bezeten. Opeens missen ze Babette weer en ook Yaja is verdwenen. Gwen gaat haar meteen zoeken :op de speelweide treft ze Yaja aan met Babette in de bolderkar. Ze wilde alleen even wandelen met de baby. Ze scheldt Gwen uit voor kut-moeder die niet van haar kindje kan genieten. Gwen denkt opeens dat er een gedeelte van waar is: sinds Babette verdwenen is, Beatrijs een andere vriend heeft, Veronica gestorven is, zijn haar zekerheden in het leven weg. En het allerergste waaraan je kunt lijden, is onzekerheid. De politieagenten hadden het haar destijds al tijdens de verdwijning verteld. Yaja krijgt flink de wind van voren, omdat ze ook Toby heeft laten kotsen. Ze reageert onbeschoft en Leander trekt partij voor haar. Dan laat Beatrijs hem met Yaja vertrekken. “Ik bel je nog wel.”
Laurens neemt de kinderen mee naar huis. Onderweg denkt hij erover na dat Niels met zijn juf het graf van Veronica willen bezoeken. Hij weet niet eens of hij de plek van het graf wel kan vinden. Hij stopt zijn auto langs de kant van de weg en zoekt contact met Veronica. “Ik heb tijmhoning voor je gekocht.” Als hij maar lang genoeg bleef kijken, zou hij haar vast en zeker zien. (slotzin)
Waardering en recensies in “de grote kranten”

In de recensie van Arjan Fortuin uit het NRC van 13 november 2004 wordt de roman heel positief beschreven. Hij schrijft “Het vakmanschap van Dorrestein is alomtegenwoordig in Zolang er leven is. Steeds weer wordt de spanning opgebouwd om afwisselend te eindigen met een sisser (de baby heeft gewoon buikpijn van een onrijpe banaan) of juist niet (de kinderen pakken de `ontvoering' van een van de volwassenen wat al te hardhandig aan). Hetzelfde geldt voor de afwisseling van ernst en luim in het boek. Het ene moment lijkt Dorrestein er een satanisch genoegen in te scheppen om alle culinaire activiteiten van een van de vrouwen te laten mislukken (`als was er iets duisters in haar relatie tot voedsel, iets wat verhinderde dat ingredienten zich aan de regels hielden'), even verder schetst ze met veel empathie hoe dezelfde persoon zich een gedroomde steun en toeverlaat toont: `Iedere middag om klokslag vijf uur was ze aan de lijn, een baken, een zegen.'

Ook de recensie van Jann Ruyters in Trouw van vrijdag 13 november 2004 is positief: Verontrusten en amuseren wil Dorrestein, zo beweerde ze in 2000 in haar schrijvershandboek 'Het geheim van de schrijver'. Om die laatste reden hecht ze aan een strakke compositie. Opbouwen en direct weer afbreken, liever geen gedraal in het midden, stelde ze in hetzelfde boek. Een goede Dorrestein tilt je op en neemt je mee. Ze schrijft in een met de donkere inhoud contrasterende geestige, voortvarende, soms archaïsch aandoende Cissy van Marxveldt-stijl, die trouwens ook weer zo zijn nadelen heeft. Veel tijd om ergens bij stil te staan krijg je niet. Eenmaal bij de verklarende ontknoping aanbeland, valt er weinig meer te piekeren over duisternis en geheimen; dat werk heeft de schrijfster zelf al voor je verzet.
En aan het einde van de bespreking concludeert hij: Maar Dorrestein zou Dorrestein niet zijn als ze niet ook in haar tekening van deze onbeheersbaarheid van het bestaan steeds het heft in handen zou houden. En ook nu zorgt die voortstuwende verteltrant ervoor dat je na afloop even met je hoofd wil schudden: ,,Wat heb ik nou eigenlijk gelezen?'' En toch, het is vruchtbare twijfel die blijft hangen. Berusting is een groot woord, hoop ook; wanhoop ligt blijvend op de loer. Het leven is niet zomaar in de hand te nemen. Eindelijk een boek van Dorrestein dat eindigt in een vraag en niet in een antwoord. 'Zolang er leven is'. Ja, wat is er dan eigenlijk? Vreemd is wel dat de schrijver van de recensie de naam van Veronica in zijn recensie steeds verkeerd noemt “Veronique “ Een beetje slordig gelezen?
Drie weken later bespreekt Arjan Peters in De Volkrant van 3 december 2004 de roman veel minder lovend. Hij gaat in zijn recensie “De logica van het lot” in op de positie die het noodlot inneemt in het leven van mensen en in dat van de personages van Renate Dorrestein. “Het is kennelijk niet de bedoeling er satire achter te vermoeden, als deze roman een karrenvracht aan oubolligheden de lezer uitkiepert.” Â Zonder op de inhoud zelf in te gaan, bekritiseert hij de opvatting van de personages en die van Dorrestein dat niet de idee dat je door het noodlot getroffen bent, ondraaglijk is. Hij concludeert aan het einde van zijn recensie namelijk: “Als iets ondraaglijks in het leven moet worden genoemd, dat moet dat zekerheid zijn,: denken dat je alles aankunt, dat ziekte en dood jou overslaan. Als je zo in elkaar steekt, dan kan het lot je vroeg of laat een kwade verrassing bereiden. Dat soort mensen bestaat niet. Behalve in soaps over mensen die nooit een krant inkijken, in documentaires over stumperds die glashard volhouden dat niemand ze heeft verteld dat elke geboorte naar de dood voert en in het wereldvreemde reservaat van Renate Dorrestein. Alleen daar kan het lot nog “zomaar”wrede poetsen bakken. Verder nergens.

Mening van de samensteller van deze samenvatting:

Voor de liefhebbers van het werk van Renate Dorrestein een lekker spannende roman, waarbij de vraagtekens echter niet alle worden opgelost. De onzekerheid die de personages treft, blijft ook bij de lezer hangen. Dat vind ik als verhalenlezer toch wel enigszins teleurstellend. Je wilt toch wel weten wie er achter de ontvoering van Babette heeft gezeten. Ondanks de 320 pagina's leest de roman vlot weg. De bladspiegel is prettig, zoals bij de meeste romans van Dorrestein, de inhoud is goed te volgen en de idee die de schrijfster wil overbrengen, komt duidelijk naar voren. Een waardig nummer voor de havo- en vwo eindexamenkandidaten.

Informatie over deze roman :

* Interview met Renate Dorrestein in Boek 2, december 2004: “Recensenten zijn boekenhaters”

* Interview met Renate Dorrestein in NRC, Cultureel Supplement van zaterdag 26 november met Martin Meijer: “Onschuld, dat is nou sentimenteel.”
* Recensie: Jann Ruyters in Trouw, vrijdag 13 november 2004, “Alles wankelt na Veronique's dood”
* Recensie van Arjen Fortuin, het NRC van vrijdag 13 november 2004: “Jij zou toch op de baby passen.?”
* Recensie van Arjan Peters, in De Volkskrant van vrijdag 3 december 2004: “De logica van het lot.”
* Voor meer informatie en interviews met de schrijfster wordt hier verwezen naar www.renatedorrestein.nl
Over de schrijfster

Renate Dorrestein werd op 25 januari 1954 geboren te Amsterdam in een rooms-katholiek gezin. Ze genoot naar eigen zeggen een redelijk gelukkige jeugd. Niet door de geweldige sfeer die binnen het gezin hing, maar doordat haar eigen fantasie haar in staat stelde haar leven kleur te geven. In 1972 behaalde zij haar gymnasiumdiploma aan het Keizer Karel College te Amstelveen, waarna zij zich met energieke gedrevenheid stortte op het vervullen van haar droom: schrijfster worden.

De eerste stap die zij ondernam, was het volgen van een stoomcursus tijdschriftjournalistiek bij de uitgeverij De Spaarnestad. Al spoedig hierna kreeg ze een aanstelling bij het weekblad Panorama. Door de vele reizen die ze mocht maken voor het blad en de ervaringen die ze opdeed, werd haar persoonlijkheid en daardoor ook haar schrijfstijl gevormd. Na een aantal jaren bij Panorama gewerkt te hebben, besloot ze in 1977 het tijdschrift te verlaten. Midden jaren zeventig was Renate al samen met een vriendin het productiebureau Proburo gestart, dat bijlagen verzorgde voor tijdschriften. In de periode 1977 - 1982 werkte ze als freelancer voor Het Parool, Viva en Opzij. Van Opzij werd ze in 1982 redactrice.

De eerste stap die zij ondernam, was het volgen van een stoomcursus tijdschriftjournalistiek bij de uitgeverij De Spaarnestad. Al spoedig hierna kreeg ze een aanstelling bij het weekblad Panorama. Door de vele reizen die ze mocht maken voor het blad en de ervaringen die ze opdeed, werd haar persoonlijkheid en daardoor ook haar schrijfstijl gevormd. Na een aantal jaren bij Panorama gewerkt te hebben, besloot ze in 1977 het tijdschrift te verlaten. Midden jaren zeventig was Renate al samen met een vriendin het productiebureau Proburo gestart, dat bijlagen verzorgde voor tijdschriften. In de periode 1977 - 1982 werkte ze als freelancer voor Het Parool, Viva en Opzij. Van Opzij werd ze in 1982 redactrice.

Renate probeerde met haar columns en artikelen in allerlei tijdschriften de wereld wakker te schudden en te provoceren. Ze zette zich in voor het feminisme en daaraan gerelateerde zaken en stelde door haar krachtige taal de positie van de vrouw in de maatschappij aan de kaak. Tussen 1982 en 1983 werd ze ook nog eens hoofdredactrice van het inmiddels opgeheven tijdschrift Mensen van nu en schreef ze columns voor De Tijd en Bzzlletin.

Van de romans die in de loop van de jaren verschenen zijn, zoals Een nacht om te vliegeren, Het hemelse gerecht, Ontaarde moeders, Een sterke man, Verborgen gebreken en Een hart van steen, zegt ze zelf dat het nogal aparte boeken zijn. Voor haar gevoel hoort haar schrijfstijl nergens bij en maakt ze niet deel uit van een literaire beweging. De enige schrijfsters met wie ze zich enigszins verwant voelt zijn Fay Weldon en Beryl Bainbridge, omdat zij ook maatschappelijke kwesties niet onbesproken laten in hun boeken.
Dat de stijl van Renate Dorrestein in deze tijd vrijwel uniek is, belet niet dat haar romans een steeds groter publiek vinden. Haar boeken staan steeds langer op bestsellerlijsten en zijn al in aanmerking gekomen voor verschillende publieksprijzen. Zo werd Een sterke man genomineerd voor de Libris Literatuur Prijs en werden Verborgen gebreken en Een hart van steen genomineerd voor de Trouw publieksprijs. Juist omdat haar werk zo eigenzinnig en onweerstaanbaar is, werd haar hele oeuvre in 1993 bekroond met de Annie Romein Prijs. In 1997 kreeg ze ook nog eens de jonge Gouden Uil voor Verborgen gebreken. Dat haar erkenning als schrijfster na deze prijzen alleen nog maar toenam, blijkt uit het feit dat ze nog datzelfde jaar op uitnodiging van het CPNB de mogelijkheid kreeg het boekenweekgeschenk Want dit is mijn lichaam te schrijven over het thema God. Net als in haar columns verwerkt Renate in haar boeken vaak een boodschap aan de wereld. Zo ook in haar autobiografisch werk Heden ik, waar ze haar worsteling met de ziekte ME, maar nog meer met de manier waarop de maatschappij tegen ME aankijkt, beschrijft. Een ander autobiografisch werk over een van haar eigen worstelingen is Het perpetuum mobile van de liefde. In dit boek beschrijft ze haar verwerkingsproces na de zelfmoord van haar zus. Hoewel het boek vooral gaat over haar eigen verdriet, laat Renate het ook hier niet na de nodige kritische kanttekeningen te maken over de samenleving en haar ingeburgerde patronen.

Niet alleen in Nederland is Renate Dorrestein een succes, ook in het buitenland is ze gewild. Haar boeken zijn al verschenen in het Engels, Duits, Spaans, Japans, Italiaans, Zweeds, Frans, Fins en Deens en de rechten van Een hart van steen werden in 2000 voor 220.000 gulden verkocht aan de Amerikaanse uitgeverij Viking.

Verder verscheen in Nederland in 2000 de luchtige, maar goed onderbouwde vakbiografie Het geheim van de schrijver.

Haar roman Zonder genade werd genomineerd voor de AKO Literatuur Prijs 2002. Voor de roman Het Duister dat ons scheidt, werd ze genomineerd voor de NS publieksprijs 2004. Dat gebeurde ook al met “Een hart van steen”, maar in geen van de gevallen viel haar de prijs ten deel.

REACTIES

W.

W.

Een geweldige samenvatting, ik heb er zeer veel aan gehad. Wel mis ik een uitgebreid(er) stuk over de schrijfstijl.

8 jaar geleden

Log in om een reactie te plaatsen of maak een profiel aan.

Andere verslagen van "Zolang er leven is door Renate Dorrestein"

Ook geschreven door Cees