De langverwachte door Abdelkader Benali

Samenvatting 1
De gebeurtenissen zijn chronologisch verteld.

Op een dag trekt Driss Ajoeb er op uit om een vrouw te zoeken, hij komt aan bij Malika, die haar eigen trouwjurk heeft gemaakt en pas uittrekt zodra ze een man heeft gevonden. Driss vindt haar een neemt haar mee.
Ze vestigen zich in Rotterdam, waar Driss een slagerij begint. Financieel gaat het goed met de familie, maar bij het opvoeden ontstaan er problemen. Dochter Jasmina krijgt een onenigheid met haar moeder en gaat op zichzelf wonen. Malika mist haar erg en met oud en nieuw besluit Jasmina haar op te zoeken. Ook met Medhi gaat het niet altijd goed, op school zijn er wat problemen en hij wordt verliefd op een meisje, Diana, die zwanger van hem raakt. Tussen Medhi’s ouders botert het ook al niet zo goed, Malika verdenkt haar man ervan een minnares te hebben. Ze zwijgt, maar niet alleen daarom. Ze baalt er ook van dat haar man al tijden met een vals rijbewijs rondloopt omdat hij er niet in slaagt er zelf een te behalen. Malika zou namelijk dolgraag een keer naar Marokko gaan.
Uiteindelijk loopt de ruzie zo hoog op dat Malika bij de overbuurvrouw intrekt. Na enige tijd verzoenen Driss en Malika zich, zodat ze toch nog gezamenlijk de geboorte van hun kleindochter kunnen bijwonen.
Uiteindelijk komt alles goed. Diana bezoekt op eigen initiatief Malika die dan al op het punt staat naar huis terug te keren.
Driss besluit de slagerij te verkopen om geloofwaardiger over te komen, dat hij geen minnares heeft en dat hij vastbesloten is zijn hadji (bedevaart) naar Mekka te gaan maken.
Elisabeth en Rob praten sinds jaren weer met elkaar en ze vieren zelfs gezamenlijk kerstmis met Medhi erbij. Rob zag het eerst niet zo zitten dat zijn dochter met een Marokkaan gaat, maar hij draait later bij.
En zo komt iedereen weer bij elkaar en kan de ik-verteller, de baby, geboren worden.
Het boek eindigt met een brief aan Jasmina. Medhi is met Diana in Amerika bij Samuel op bezoek. Diana heeft ingestemd met Medhi te trouwen.

Samenvatting 2
Medhi Ajoeb, zoon van de rijbewijsloze Driss Ajoeb en de aan thee verslaafde Malika, ziet zijn heimelijke liefde voor de hoogblonde Diana Doorn bewaarheid worden als ze zijn affectie in een hallucinerende nacht beantwoordt. Vanuit het perspectief van een kind met een bijzondere gave – dat op nieuwjaarsnacht het licht zal zien – wordt een familieverhaal verteld waarin verschillende personages in Rotterdam elkaar en zichzelf zoeken. Naast Medhi’s familie – Driss, die uit schaamte de landstreek verliet; Malika, die altijd in de weer is met haar theeglazen; Omar Omar, de langzaam aan liefdesverdriet stervende pleegvader van Driss; Ahmed en Ahmed, zijn beide bedienden; en Jassin, de neef van Malika, op wie ze heimelijk verliefd is – spelen ook de vrienden van Medhi een prominente rol: Boedoeft, Medhi’s overbuurjongen, geniaal rapper, schrijver en
Duvelstoejager, die te vroeg overlijdt, en De Kaap, die zijn plaats inneemt, een huis vindt in het geloof en bergen werk verzet.
(www.vassallucci.nl)

Titelverklaring
De titel van het boek heeft twee betekenissen. De eerste is Medhi. Medhi betekent de langverwachte en omdat hij een van de belangrijkste personen is uit het boek is de titel de vertaling van zijn naam. Maar het is ook zo dat, en daar refereert het kind zelf ook naar, het ongeboren kind zelf de langverwachte is. Het gehele boek gaat naar het punt toe waar de baby geboren wordt en de hele familie bij elkaar is en ze allemaal hun eigen problemen even vergeten. De langverwachte samenkomst van de familie door een klein meisje.
Het boek heeft geen motto. Het boek is opgedragen ‘Aan mijn muze’.

Thema
Het thema in dit boek is moeilijk te omschrijven. Ik denk dat de schrijver het heeft geschreven met de gedachte eens weer te geven hoe het reilt en zeilt in een Marokkaans gezin wonende in Nederland. De cultuurverschillen spelen in dit boek een belangrijke rol.

Personen
Medhi Ajoeb
Medhi is de hoofdpersoon van het boek. Het is een normale jongen, geboren in Nederland en moslim. Van zijn uiterlijk kom je eigenlijk niets te weten, dit is bij geen enkel personage exact verteld. Hij wil niet net als zijn vader zijn, want hij voelt zich geen Marokkaan, hij is ook nog nooit in Marokko geweest. Omdat hij zo op zichzelf is weet je niet veel van wat er in hem omgaat. Het is dus een flat-character.

Driss Ajoeb
Driss is de vader van Medhi. Hij is echt Marokkaans en vind het dan ook niet kunnen, wanneer een Marokkaan in het Nederlands een boek schrijft. Hij heeft een slagerij, die hij wil verkopen en het lukt hem maar niet om zijn rijbewijs te halen, wat zijn vrouw hem niet in dank afneemt. Hij is eigenlijk een beetje apart in het gezin, zijn vrouw ziet hem niet meer zitten, Medhi vind hem te klassiek Marokkaans en zijn dochter is ook niet echt blij met hem. Hij is erg naar binnen gekeerd en laat niet veel los, behalve op de radio waar hij elke avond naartoe belt om zijn beklag te doen. Hij is een flat-character.

Malika Ajoeb
Malika is de moeder van Medhi. Ze is bezeten van het schoonmaken van haar theeglazen en vind het belangrijk als een ander een echte theedrinker is. Ze wil voor haar enige dochter graag een goede man en gaat hiervoor naar enorm veel bruiloften en feesten om te kijken of er geschikte mannen voor Jasmina bij zitten. Ze is erg stil en het huwelijk met haar man loopt ook niet erg soepel. Het zit haar dus niet mee, maar toch blijft ze doorzetten. Ze is een flat-character, want je weet niet veel van haar manier van denken.

Jasmina Ajoeb
Zij is de zus van Medhi die niet meer thuis woont. Je weet eigenlijk niets van haar. Alleen dat ze nog geen man heeft en haar moeder erg op zoek is voor een geschikte partner voor haar, maar niet de goede kan vinden. Ze is een flat-character.

Diana Doorn
Diana is de Vriendin van Medhi. Zij verwacht het kind van hem. Ze oogt een stuk ouder als Medhi, maar is dit niet. Ze is typisch Hollands, blond haar, blauwe ogen. Haar ouders zijn gescheiden en wonen tegenover elkaar in de straat. Verder weet je niet veel van haar denken, af en toe weet je iets meer van haar binnenste maar je kunt het geen round-character noemen. Ze is dus een flat-character.

Rob Knuvelder
Rob is eigenlijk niets van Diana. Rob was de man van de moeder van Diana, Elisabeth Doorn. Rob was toen haar stiefvader, want haar biologische vader was een indiaanse man. Elisabeth en Rob zijn gescheiden, dus nu is Rob niet meer de vader van Diana. Diana woont wel een klein beetje bij Rob in huis. Ze slaapt bij hem en ontbijt bij haar moeder. Rob denkt, nu Diana zwanger blijkt te zijn van een Marokkaanse jongen, dat Diana ook moslim moet worden. Hij is hier erg mee bezig en gaat zelfs naar een imam. Je weet niet veel van Rob, hij is een flat-character.

Elisabeth Doorn
Elisabeth is de moeder van Diana. Ze heeft het er duidelijk minder moeilijk mee dat haar dochter zwanger is van een Marokkaanse jongen. Ze is wel nieuwsgierig naar zijn achtergrond maar verder maakt het haar allemaal niet zo veel uit. Je weet ook eigenlijk verder niets van haar, waardoor ze een flat-character is.

Er zijn nog een heleboel personages die in dit boek voorkomen, maar ik heb de belangrijkste benoemd, omdat het anders te lang wordt.

Opbouw
Over de opbouw valt veel te zeggen. Het boek is namelijk opgebouwd uit allerlei verschillende korte hoofdstukken. In elk hoofdstuk wordt een flashback weergegeven van iets wat een van de personen in het boek heeft meegemaakt. De geschiedenis wordt vanuit de baby beschreven, die vertelt over de mensen van de familie waarin hij terecht zal komen. Het is dus niet chronologisch verteld. Enkele van die korte verhalen, worden soms abrupt gestopt en een paar hoofdstukken later zo weer verder geschreven.

Spanning
In dit boek is weinig spanning te vinden, dit heeft meerdere oorzaken; ten eerste omdat de hoofdpersoon, Medhi, een flat-character is. Je kunt je niet goed met hem identificeren, daardoor raak je niet echt geprikkeld om door te lezen. Ook speelt het perspectief een belangrijke rol, omdat het vanuit een ongeboren kind wordt verteld, zie je alles vrij oppervlakkig. Het is meer een opsomming van verhalen die de beide gezinnen hebben meegemaakt en het heeft geen intrigerende stukken, waardoor je weinig geneigd bent om verder te lezen.

Tijd
Benali heeft de tijd heel origineel gebruikt in zijn boek. Het boek zit namelijk vol flashbacks die allemaal worden verteld tijdens de geboorte van de baby. De flashbacks gaan zelfs terug tot op het moment dat Driss en Malika elkaar ontmoetten en eindigen tot vlak voor de geboorte (oudejaarsnacht 1999/2000). De baby begint het verhaal door zichzelf in te leiden, dat ze nog even wacht voor ze op aarde komt. En het verhaal eindigt met haar geboorte. De vertelde tijd is dus een paar minuten, maar eigenlijk bestaat het verhaal uit de hele geschiedenis, van de familie waarin de baby terechtkomt; die wordt beschreven. Je zou dus ook kunnen zeggen dat het verhaal begint daar waar Driss en Malika elkaar ontmoetten en eindigt bij de geboorte.
De verteltijd 359 bladzijden en is onderverdeeld in 53 hoofdstukken.

Ruimte
Duidelijke ruimtebeschrijvingen worden er in dit boek niet gegeven, wel speelt de plaats en het tijdstip een belangrijke rol. Het grootste deel van het verhaal speelt zich namelijk in Rotterdam af. Er worden veel plekken in Rotterdam genoemd en het zegt ook wat over de omgeving waarin de personen leven. Dat het oud en nieuw is, zegt ook wat over de sfeer waarin het verhaal speelt; het zorgt voor verzoening.
Een ander deel van het verhaal speelt zich af in Marokko, voordat Malika en Driss naar Nederland verhuisden woonden zij in Iwojen, Marokko.
Deze plaatsen worden niet duidelijk omschreven maar je creëert er wel een bepaalde sfeertekening bij. Marokko roept een beeld op van warmte, droogte, onderontwikkeling en veel zand. Bij Rotterdam denk ik aan een grote drukke, multiculturele stad. Waardoor je het verhaal makkelijker in de ruimte kan plaatsen die je helemaal zelf in kunt vullen.

Perspectief
Het perspectief in ‘De Langverwachte’ is heel origineel. Het verhaal is namelijk, zoals eerder al genoemd, geschreven vanuit een ongeboren baby. Het perspectief is dus een ik-perspectief, maar omdat de baby allerlei dingen weet van de mensen waar zij over schrijft is het ook een soort van alwetende verteller
Deze alwetendheid is haar toegeschreven omdat ze een gave van haar grootmoeder heeft gekregen waarmee zij in de levens van haar toekomstige familie kan kijken.
Het is net alsof de verteller alle gebeurtenissen heeft bijgewoond en daar vervolgens verslag van geeft: “Toen grootmoeder Malika…” of “En nu komt het moment waarop mijn vader…”

2. Oordeel van de criticus

De langverwachte is een origineel en mooi geschreven roman. Benali gebruikt een heel bijzondere vorm van opbouw in zijn boek, omdat het perspectief van waaruit hij schrijft een ongeboren baby is. Deze baby vertelt allerlei verhalen. Zo lopen vele verschillende verhaallijnen door elkaar met hier en daar flashbacks naar de tijd die er aan vooraf ging. De baby is alleen jammer genoeg het enige dat deze overvloed aan verhalen met elkaar verbind. Als lezer wordt je overvallen met verhalen, personages en situaties die soms maar een minuscule samenhang met de rest hebben.
De twee culturen – De Marokkaanse en de Nederlandse – staan in dit verhaal centraal en daarmee ook de botsingen tussen deze twee culturen. De personages zijn op zoek naar hun identiteit. Dit maakt het verhaal heel realistisch, je hoort vaak dat jongens als Medhi een identiteitscrisis doorgaan omdat ze niet goed weten hoe zij hun weg moeten vinden tussen het traditionele Marokkaanse leven en de vrije Nederlandse maatschappij.
Het boek geeft een mooi portret van de Marokkaanse samenleving in Nederland, met zijn Imams en geloven in kwakkeldokters. Over deze dokters staan affiches in het boek, hierin maken deze ‘doktoren’ reclame. Dit heeft Benali sterk bedacht. Hij laat in zijn boek veel variatie zien door het verhaal te vertellen over trouwjurken die spreken en niet willen trouwen en kerstdiners die over zichzelf vertellen.
Benali kan goed onderwoorden, vaak met beeldspraak, wat zijn observaties is in het leven. Vandaar dat bepaalde stukken komisch zijn vanwege de clichés waar hij mee gooit. "Ik zeg u, meneer: er komt niks goeds van als onze kinderen naast BMW's en Mercedes Benz, ze roken Marlboro en Camel alsof ze het hebben uitgevonden, doen aan bizznizz, iwa safi, ze praten Engels met elkaar, of weet ik veel welke taal, ze doen alsof hun ouders lucht zijn, en nu gaan ze ook nog schrijven!" Citaat van Medhi's kwade vader die niet begrijpt waarom een Marokkaan een boek schrijft met verhalen over zijn familie.
De personages komen in De Langverwachte niet echt tot leven, omdat er teveel gebeurt. Als je net weer in het verhaal zit, dan springt het verhaal weer totaal op iets anders over. Zo krijg je weinig te weten over de gevoelens van de hoofdpersonen, waardoor het identificeren met (een van) de personages heel moeilijk wordt.
Benali’s taalgebruik is niet moeilijk, al lijkt het door de lange zinnen vaak of de stukken aan elkaar geplakt zijn. De zin begint met datgene wat hij wil zeggen, dan komt er een stuk beeldspraak of toelichting om op het eind van de zin te zeggen waar het op staat. Zijn stijl is wel uniek, het is heel opgewekt.

3. Mijn eigen mening

Ik vind het een heel bijzonder boek. Het perspectief en de opbouw zijn heel origineel, zoiets heb ik nog nooit gelezen. Ik vind het ook eigenlijk wel gewaagd om het verhaal te laten vertellen vanuit de baarmoeder. En toch leest weg alsof het heel vanzelfsprekend is.
In het begin was het alleen wel even inkomen en begreep ik nog niet helemaal wat de bedoeling was; hoe de vork in de steel stak. Maar naarmate ik wat verder kwam in het boek was het een leuke ervaring om te ontdekken waar de verhalen op terugsloegen. Ze hebben allemaal weer een kleine verbintenis met elkaar. Maar omdat de tijden en verhalen allemaal door elkaar gegooid zijn geeft het een heel rommelige indruk.
Er gebeurde voor mij ook te veel om er echt een bepaald gevoel bij te creëren. Ik zag het meer als een hele hoop gebeurtenissen die verteld werden dan dat ik er ook echt bij stil ging staan of er een mening over kon vormen.
Misschien komt het ook wel omdat ik eigenlijk geen idee heb hoe het er in Marokkaanse families in Nederland aan toe gaat. Behalve dat wat wordt geschreven in kranten en dergelijke. Ik ken ook weinig moslims en weet relatief weinig van hun gebruiken en tradities. Het was daarom wel leuk om eens te lezen hoe de familie Ajoeb leeft in onze maatschappij.
Benali geeft weinig ruimteomschrijvingen, waardoor ik mij nog minder goed een beeld kon vormen. Ik was wel benieuwd hoe de huizen eruit zagen, en de personages. Omdat ik niet zo goed bekend ben met de cultuur, baseer ik mijn beeldvorming denk ik een beetje op vooroordelen. Dus dat had ik wel leuker gevonden als hij hier wat meer aandacht aan zou besteden.
Er werden ook vaak woorden gebruikt die ik niet kende, omdat ze Marokkaans zijn, of uit de Koran, of een andere taal die ik niet spreek. Dit vond ik soms wel heel storend omdat je dan het gevoel hebt dat de helft langs je heen gaat. Dat je wordt buitengesloten bij het snappen van het verhaal, omdat dat alleen voor anderen - die de taal wel kennen - is weggelegd.
Wat mij ook opviel was dat Benali een paar keer ‘heur haar’ gebruikte. Die kleine dingetjes zorgen ervoor dat zijn verhaal best luchtig leest.
Voor de schrijver heb ik dan ook wel veel bewondering, het zal hem vast veel moeite hebben gekost om dit ingewikkelde netwerk in elkaar te breien. Al heeft hij wat mij betreft een beetje doorgeslagen met alles op te schrijven wat er in zijn hoofd opkwam.‘Oh, dat is nog wel leuk erin te stoppen en dit is nog wel leuk’, dat is het idee wat het bij mij opwekt. Al zijn Benali’s ideeën heel goed en vernieuwend hij had zich toch beter toe kunnen spitsen tot wat minder verhaallijnen en wat minder van de hak op de tak moeten schrijven.