Eindexamens 2025

Wij helpen je er doorheen ›

De langverwachte door Abdelkader Benali

Beoordeling 7.1
Foto van een scholier
Boekcover De langverwachte
Shadow
  • Boekverslag door een scholier
  • 4e klas vwo | 4253 woorden
  • 3 augustus 2004
  • 33 keer beoordeeld
Cijfer 7.1
33 keer beoordeeld

Boek
Auteur
Abdelkader Benali
Genre
Psychologische roman
Taal
Nederlands
Vak
Eerste uitgave
2002
Pagina's
254
Geschikt voor
havo/vwo
Punten
2 uit 5
Oorspronkelijke taal
Nederlands
Literaire thema's
Cultuurverschillen,
Migrantenliteratuur
Prijzen

Boekcover De langverwachte
Shadow
De langverwachte door Abdelkader Benali
Shadow
ADVERTENTIE
Inspiratie nodig voor je profielwerkstuk?

Ben jij op zoek naar een onderwerp voor je profielwerkstuk, maar weet je niet waar te beginnen? Bij de Universiteit Twente vind je volop inspiratie. Van organen op chips tot fast fashion tot het programmeren van een robot – er is altijd wel een onderwerp dat bij jouw interesses past.

Lees meer!
Biografie:

Abdelkader Benali is geboren op 25 november 1975 in Ighazzazen, Marokko. In 1979 kwam hij in Rotterdam te wonen. Zijn vader was hier slager.
Benali gaat in Nederland naar het lyceum, waarna hij geschiedenis studeert. Hij is al vroeg begonnen met schrijven, want heeft al voor de publicatie van zijn eerste roman, verschillende prijzen gewonnen.
In oktober 1996 publiceert hij zijn eerste roman, Bruiloft aan zee, waarmee hij meteen al wordt genomineerd voor de Libris Literatuurprijs. Hij wint deze prijs niet, maar wel de Geertjan Lubberhuizenprijs, voor het beste debuut.
Benali schrijft niet alleen romans, ook toneel, verhalen, columns en recensies. Door al zijn schrijfwerk heeft hij veel publiciteit gekregen. De langverwachte is zijn laatste boek.

Zijn boeken:

• Bruiloft aan Zee (roman, 1997)
• De ongelukkige (toneel, 1999)
• Berichten uit Maanzaad Stad (verhalen, 2001)
• De Argentijn (roman, 2002)
• De langverwachte (roman, 2002)
Gewonnen prijzen:
• Geertjan Lubberhuizenprijs voor beste debuut (1997)
• Prix de Meilleur Premier Roman Etranger (Frankrijk) 1999
• Libris Literatuurprijs 2003
Bron: http://www.vassallucci.nl/vassa/auteurs/benali-biografie.htm
http://wsdmdmsws01.wsd.leidenuniv.nl/S0115533/literaireprijzensite/AbdelkaderBenali.htm

Titelverklaring:

De titel van het boek heeft twee betekenissen. De eerste is Medhi. Medhi betekent de langverwachte en omdat hij een van de belangrijkste personen is uit het boek is de titel de vertaling van zijn naam. Maar het is ook zo dat, en daar refereert het kind zelf ook naar, het ongeboren kind zelf de langverwachte is. Het gehele boek gaat naar het punt toe waar de baby geboren wordt en de hele familie bij elkaar is en ze allemaal hun eigen problemen even vergeten. De langverwachte samenkomst van de familie door één klein meisje.
Het boek heeft geen motto. Het boek is opgedragen ‘Aan mijn muze’.

Genre:

Epiek
Psychologische roman

Thema:

Het leven van een Marokkaans en een Nederlands gezin.

Blz. 305: ‘Jij en ik vertellen helemaal niets! Die verhalen liggen hier.’ Hij wees op zijn borst met zijn lepel, waar stukjes linzen vanaf gleden. ‘En die blijven daar tot de aarde boven mij is, en de hemelen mij hebben opgenomen. Hij is Marokkaans, hij is van óns, en hij schrijft in het Nederlands, van zúllie! Wat is de volgende stap/ Hollandse couscous. Henna met van die rare vormen, hoe heet het.’
Blz. 365: ‘Scheiding? Een Marokkaanse man die van haar vrouw scheidt? Zoek je problemen?’
In deze citaten uit het boek lees je een duidelijk verschil tussen Marokkanen in Nederland en de Nederlanders zelf. Al geldt dit natuurlijk niet automatisch voor alle Nederlandse Marokkanen.
In het eerste stukje gaat het om een Marokkaanse jongeman die een boek heeft geschreven in het Nederlands, de vader in het gezin Ajoeb vind dit maar niets. Zo blijft er niets meer over van de Marokkaanse nationaliteit, is zijn mening.
In de tweede passage gaat het om de kwestie scheiden. In Nederland lijkt het bijna normaal geworden dat je na enige tijd van je partner scheidt, in Marokkaanse kringen is dit absoluut onmogelijk, en als je toch scheidt kun je de steun van familie wel vergeten. Die wil niets meer met je te maken hebben.
Hoofdpersonen:

Medhi Ajoeb:
Medhi is de hoofdpersoon van het boek. Om hem draait alles. Het is een normale jongen, geboren in Nederland en moslim. Van zijn uiterlijk kom je eigenlijk niets te weten, maar dat doet er ook niet toe, dit is bij geen enkel personage exact verteld. Hij wil niet net als zijn vader zijn, want hij voelt zich geen Marokkaan. Hij voelt zich een Nederlander, hij is ook nog nooit in Marokko geweest. Het lijkt soms wel of hij expres een typisch Nederlands meisje heeft gekozen om zijn vader te laten zien dat het ook anders kan. Zijn vader probeert dit zoveel mogelijk te omzeilen, wil er niets mee te maken hebben. Omdat hij zo op zichzelf is weet je niet veel van wat er in hem omgaat. Het is dus een flat character.

Driss Ajoeb:
Driss is de vader van Medhi. Hij is echt Marokkaans en vind het dan ook niet kunnen, wanneer een Marokkaan in het Nederlands een boek schrijft. Hij heeft een slagerij, die hij wil verkopen en het lukt hem maar niet om zijn rijbewijs te halen, wat zijn vrouw hem niet in dank afneemt. Hij is eigenlijk een beetje apart in het gezin, zijn vrouw ziet hem niet meer zitten, Medhi vind hem te klassiek Marokkaans en zijn dochter is ook niet echt blij met hem. Hij is erg naar binnen gekeerd en laat niet veel los, behalve op de radio waar hij elke avond naartoe belt om zijn beklag te doen. Hij is een flat character.
Malika Ajoeb:
Malika is de moeder van Medhi. Ze is bezeten van het schoonmaken van haar theeglazen en vind het belangrijk als een ander een echte theedrinker is. Ze wil voor haar enige dochter graag een goede man en gaat hiervoor naar enorm veel bruiloften en feesten om te kijken of er geschikte mannen voor Jasmina bij zitten. Ze is erg stil en het huwelijk met haar man loopt ook niet erg soepel. Het zit haar dus niet mee, maar toch blijft ze doorzetten. Ze is een flat character, want je weet niet veel van haar manier van denken.
Jasmina Ajoeb:
Zij is de zus van Medhi die niet meer thuis woont. Je weet eigenlijk niets van haar. Alleen dat ze nog geen man heeft en haar moeder erg op zoek is voor een geschikte partner voor Jasmina, maar niet de goede kan vinden. Ze is een flat character.
Diana Doorn:
Diana is de Vriendin van Medhi. Zij verwacht het kind van hem. Ze oogt een stuk ouder als Medhi, maar is dit niet. Ze is typisch Hollands, blond haar, blauwe ogen. Haar ouders zijn gescheiden en wonen tegenover elkaar in de straat. Verder weet je niet veel van haar denken, af en toe weet je iets meer van haar binnenste maar je kunt het niet een round character noemen. Ze is dus een flat character.
Rob Knuvelder:
Rob is eigenlijk niets van Diana. Rob was de vrouw van de moeder van Diana, Elisabeth Doorn. Rob was toen haar stiefvader, want haar biologische vader was een indiaanse man. Elisabeth en Rob zijn gescheiden, dus nu is Rob niet meer de vader van Diana. Diana woont wel een klein beetje bij Rob in huis. Ze slaapt bij hem en ontbijt bij haar moeder, Elisabeth. Rob denkt, nu Diana zwanger blijkt te zijn van een Marokkaanse jongen, dat Diana ook moslim moet worden. Hij is hier erg mee bezig, gaat zelfs naar een imam. Je weet niet veel van Rob, hij is een flat character.
Elisabeth Doorn:
Elisabeth is de moeder van Diana. Ze heeft het er duidelijk minder moeilijk mee dat haar dochter zwanger is van een Marokkaanse jongen. Ze is wel nieuwsgierig naar zijn achtergrond maar verder maakt het haar allemaal niet zo veel uit. Je weet ook eigenlijk verder niets van haar, waardoor ze een flat character is.
Er zijn nog een heleboel personages die in dit boek voorkomen, maar ik heb de belangrijkste benoemd, omdat het anders te lang wordt. Van deze personages weet je ook eigenlijk alleen hun naam, waardoor je niet veel over ze kunt vertellen.
Relaties:

In het boek zijn de ontwikkelingen die de personen met elkaar doormaken allemaal door elkaar geschreven, qua tijd. Ik zal de ontwikkelingen zo chronologisch mogelijk vertellen.

Driss Ajoeb en Malika ontmoeten elkaar in Marokko en eigenlijk niet door liefde, maar door een geheimzinnige jurk worden ze man en vrouw. Hierdoor is het ook niet zo raar dat hun huwelijk niet altijd zo soepel loopt.
Blz. 227: Het was de eerste keer dat ze hem ´mijn man´ noemde. Binnen een dag had Driss het van vreemdeling tot echtgenoot geschopt.
Eerst gaat Driss naar Nederland, later komt Malika ook en ze krijgen twee kinderen, Jasmina en Medhi. Van de tijd dat de kinderen opgroeien, weet je niets, je kunt dus ook niet zeggen hoe de banden in de familie toen waren.
Medhi verwekt een kind bij Diana en de problemen met het geloof beginnen.
Blz. 380: ´En wat vind je geloof ervan dat je met een Nederlandse bent?´ ´Wat zou het geloof er van moeten vinden? Zelfs als je streng gelovig bent, maar dat ben ik niet, of ik heb er nog weinig van gemerkt....´ Dit had hij misschien beter niet kunnen zeggen, want hij ziet Rob´s wenkbrauwen een centimeter de lucht inschieten.
Medhi trekt zich niet veel van het geloof aan, van hem hoeft Diana geen moslim te worden. Of Medhi en Diana echt verliefd zijn weet ik niet, maar Medhi gaat niet weg als hij hoort dat hij een kind verwacht. Hij blijft bij Diana en steunt haar.
De relatie tussen Driss en Malika worden steeds slechter, tot Malika uiteindelijk een periode van zwijgen aanneemt, omdat ze niet weet hoe ze haar man op een andere manier moet bereiken. Driss ging hiermee naar de imam, omdat hij niet weet hoe hij haar zwijgzaamheid kan verbreken.
Blz. 366: De imam legde hem voor dat er een reden moest zijn voor haar zwijgzaamheid. Het antwoord van Driss kwam schuchter, want ´ik kan er de vinger niet op leggen, ze is misschien verontrust over het leven dat haar zoon leidt, u weet hoe de kinderen zijn, ze overstijgen hun ouders snel, ze denken dat ze arenden zijn, de muizen, en zij wil dat ik de touwtjes aantrek, maar het kan ook zijn, geachte imam, dat ze haar vaderland weer wil bezoeken.´
Uiteindelijk aan het eind van het boek moet Diana bevallen, en het kind, die een bijzondere gave heeft en alles weet en ziet wat er om haar heen gebeurt, wacht net zo lang tot alle mensen er zijn die ze bij de bevalling wil hebben. Iedereen is bij elkaar gekomen.
Het is zo eigenlijk eind goed, al goed, en de baby wordt geboren.
Blz. 366: ´Ze zijn allemaal gekomen,´ zegt Medhi tegen Diana, die vanuit haar positie niets kan zien. ´Je moeder, de mijne, mijn vader en Jasmina. Verwacht jíj nog iemand?´
Diana antwoordt niet, blijft zich concentreren op de aanwijzingen van Aletta Jacobs.
Dan ziet Aletta dat Medhi is opgehouden met nagelbijten. ´Is er een wonder geschiedt, vanwaar die rust?´zegt ze als ze heel even haar hoofd omdraait.
Het vuurwerk raast maar door, ik ben er bijna.
Plaatsen van handeling:

Het verhaal speelt zich af in Marokko, vooral in en rond Iwojen en Nederland, Rotterdam. De geschiedenis van Driss en Malika speelt zich af in Iwojen. Het is hier niet altijd even leuk, en dit merk je ook aan de sfeer. Toch lijkt het alsof de zon er altijd schijnt en het warm is. Ik weet niet hoe dit komt, want tijdens een oorlog is dit geen logisch beeld, maar toch heb ik het zo ervaren.
In Rotterdam is het druk, er gebeurt altijd iets, het lijkt soms wel of iedereen langs elkaar leeft. In het huis van de familie Ajoeb is het kil, er is geen echte familieband. Niemand van het gezin zal op een avond op het idee komen gezellig met elkaar een spelletje te doen. Ze hebben allemaal hun eigen bezigheden, en het lijkt ook niet alsof ze behoefte hebben aan gezelligheid.

Tijd:

A: 1999 en het begin van 2000. De baby wordt geboren tijdens de jaarwisseling. Ze vertelt alles vanaf iets voor dat ze verwekt is, vanaf een jaar ervoor dus ongeveer. Er worden wel veel dingen verteld van de tijd ervoor, bijvoorbeeld wanneer Driss en Malika elkaar leren kennen, maar dit is in flashbacks. Het verhaal zelf duurt ongeveer een jaar.
B: In deze tijd is er veel discussie over allochtonen in Nederland. Dit is niet een speciale tijd, want deze discussies waren er ook voor 1999 en ook nu nog steeds.
C: 19??- 15 januari 2000. Wanneer Driss en Malika elkaar hebben leren kennen weet je niet. Ook van een paar gebeurtenissen hiervoor is geen jaar bekend. Dit moet wel in de 20e eeuw zijn, want anders zouden Driss en Malika nu niet meer leven. Het verhaal speelt tot 1januari 2004, als de baby geboren wordt. Op 15 januari stuurt Medhi zijn zus nog een brief. Dit is het laatste wat verteld wordt in het boek en daarmee het einde van de vertelde tijd.
D: 396 bladzijden

Perspectief:

Alwetende vertelsituatie en ik-perspectief. Een auctoriale vertelster.
Alles in dit boek wordt verteld door de nog ongeboren baby van Medhi en Diana. Zij is de vertelster van het boek. Ze treedt wel op als personage maar neemt zelf niet deel aan de gebeurtenissen. Hierdoor is ze een auctoriale vertelster. Ze heeft een bijzondere gave en weet alles wat er om haar heen gebeurt. Ook van de families kent zij de geschiedenis. Zij vertelt dus alles wat er gebeurt en al gebeurt is, tot aan haar geboorte. We weten alleen dat het een meisje is, een naam wordt niet genoemd. Ze weet dus alles en vertelt het vanuit zichzelf. Hierdoor is ze een alwetende verteller, die vertelt vanuit haar ik, maar zelf niet deelneemt aan de gebeurtenissen, een auctoriale vertelster dus.
Alleen de laatste brief in het boek is niet door de baby verteld, deze is geschreven door Medhi, aan zijn zus Jasmina.

Strekking:

De bedoeling van het verhaal is om te laten zien dat er veel verschil is in de Marokkaanse samenleving in Nederland, qua denken over bijvoorbeeld de islam en de Nederlanders.
Niet elke Marokkaan is crimineel, niet iedereen die er anders uit ziet, is ook anders. Driss is een echte Marokkaan, Medhi zijn zoon is dit in zijn ogen ook, maar Medhi zelf voelt zich absoluut niet geen Marokkaan. Hij vindt zichzelf een Nederlander.
Een voorbeeld: Een Nederlandse vrouw moet volgens de islam met een moslim worden als zij een relatie heeft met een man die gelooft in de islam. Medhi vind dit onzin, hij is wel moslim, maar van hem hoeft Diana zich niet tot de islam te bekeren.

Opbouw:

Het boek is opgebouwd uit een grote hoeveelheid korte hoofdstukken met ieder een eigen titel. De hoofdstukken zijn niet genummerd en het boek bestaat uit een deel.

Samenvatting:

Ik heb de gebeurtenissen in chronologische volgorde verteld.

Wanneer Driss er op een dag op uit trekt om een meisje te vinden, klopt hij aan bij Malika, die zich heeft teruggetrokken in haar kamer. Ze draagt daar haar zelfgemaakte trouwjurk, die ze pas uit zal doen als ze een echtgenoot heeft gevonden. Driss vindt haar en Malika geeft zich aan hem als zijn vrouw.
Ze vestigen zich in Rotterdam, waar Driss een slagerij begint. Het leven wordt in financieel opzicht gemakkelijker, maar wat het opvoeden van de kinderen betreft, ontstaan er problemen. Dochter Jasmina krijgt onenigheid met haar moeder en verlaat het huis. Ze woont op zichzelf en studeert, maar besluit op oudejaarsdag terug te keren om het goed te maken. Ook met zoon Mehdi gaat het niet altijd goed, voorla op school zijn er wat problemen. Tussen Mehdi's ouders botert het al enige tijd niet. Malika verdenkt haar man ervan een minnares te hebben. Ze zwijgt, maar niet alleen daarom. Ook het feit dat haar man met een vals rijbewijs rondloopt en het hem maar niet lukt een officieel rijbewijs te halen, stoort haar, want ze wil dolgraag een keertje terug naar Marokko. Uiteindelijk loopt de ruzie zo hoog op dat Malika bij de overbuurvrouw intrektNa enige tijd verzoenen Driss en Malika zich, zodat ze toch nog gezamenlijk de geboorte van hun kleindochter kunnen bijwonen.
Uiteindelijk komt alles goed. Diana bezoekt op eigen initiatief Malika die dan al op het punt staat naar huis terug te keren. Hoewel de drie vrouwen maar nauwelijks een gesprek in het Nederlands kunnen voeren, klikt het wel. Driss heeft dan al besloten de slagerij te verkopen om zijn echtgenote te bewijzen dat er echt niets is gebeurd tussen die zwoele dame en hem. Zijn plan op hadj (bedevaart) naar Mekka te gaan, neemt steeds vastere vormen aan. Elisabeth en Rob praten sinds jaren weer met elkaar en ze vieren zelfs gezamenlijk kerstmis met Mehdi erbij. Rob, die het aanvankelijk niet zo ziet zitten dat zijn dochter met een Marokkaan gaat, draait bij. En zo komt alles voor elkaar en kan de ikverteller geboren worden. Het moment dat Malika het kindje accepteert door Diana's buik aan te raken, is het teken dat het zover is. De baby voelt de warmte van haar grootmoeder.
Het boek eindigt met een brief aan Jasmina, gedateerd 15 januari 2000. Mehdi is met Diana in Amerika bij Samuel op bezoek. Diana heeft ingestemd met een huwelijk.
Mening:

1) Blz. 7: Ik heb niet een heel verhaal lang met ze opgescheept gezeten, alles wat hen te binnen schoot, wat hen bezighield moeten aanhoren, om er uiteindelijk achter te komen dat ze er op het moment dat ik van binnen naar buiten ga, niet zijn. Alsof ik eigenlijk maar een raar kind ben, die aan zichzelf genoeg heeft.

Ik heb deze passage gekozen, omdat ik het taalgebruik en de vanzelfsprekendheid van het kind zo grappig vind. Het lijkt ook heel normaal dat een ongeboren kind alles vertelt wanneer je dit stukje leest, terwijl het eigenlijk een heel aparte vertelsituatie is.
Blz. 72: Ze laat zich ook niet onbetuigd. ‘De grootste deugnieten laten jullie gaan, kwajongens en donderstenen – en een paar onschuldige glazen van een onschuldige vrouw krijgt geen kans!’ ’Orders zijn orders, en u daar, let een beetje op met wat u zegt. U bent nog altijd onderdaan van dit Koninkrijk.’
Malika is altijd erg stil geweest, hield zich aan de regels. Blijkbaar zijn haar theeglazen zo belangrijk voor haar dat ze er zelfs voor tegen de douane in gaat. Ik vind het zo leuk dat ze opeens zo uitvalt, terwijl ze zo verlegen lijkt. Ze doet het ook meteen goed, want valt niet uit tegen haar man of kinderen maar gaat gewoon tegen de douanebeambten in.
2) Ik kan mij goed identificeren met de hoofdpersoon. Ik snap Medhi erg goed, want ik ben ook voor intergratie en zelfontplooiing. Je ouders moeten je sturen, maar ze kunnen niet zeggen hoe je moet zijn. Als jij je geen Marokkaan voelt, maar Nederlander, dan moet dit kunnen. Zijn visie op de islam en Nederland spreekt me ook erg aan. Je hoeft niet perse ook islamitisch te worden als je met een islamiet trouwt. Als jij je daar niet bij voelt horen, lijkt het me niet dat het werkt en moet je het dus niet doen.
3) Ja, ik snap Malika en Jasmina goed. Malika is erg stil en weet eigenlijk niet goed wat ze moet. Het is ook moeilijk als je iets wilt voor bijvoorbeeld je kinderen en dit niet waar kunt maken. Ze mag ook denk ik niet veel, Driss is erg strak. Ik snap Jasmina ook goed. Ze wordt thuis best streng opgevoed en als ze de kans ziet gaat ze uit huis. Zelf op ontdekking uit, de wereld leren kennen. Ik zou dat denk ik ook doen als ik in eenzelfde situatie zat.
4) Ik lees erg verschillende boeken, dus of dit een afwijkend boek is vind ik moeilijk om te zeggen. Wat wel een groot verschil was, waren de lange zinnen. Veel boeken hebben lange zinnen, maar dit boek had wel overdreven lange zinnen, soms wel van 14 regels lang.
5) Het taalgebruik, wanneer je kijkt naar de woorden, was niet erg moeilijk. Alleen de woorden uit de taal van de Ajoebs waren vaak niet precies te achterhalen maar dit hinderde niet bij het begrijpen van het verhaal. De zinnen waren wel moeilijk, doordat ze enorm lang zijn. Meestal begon de zin met een belangrijk element. Daarna was een stukje, soort achtergrondinformatie en daarna werd de zin afgemaakt. Ik las daarom ook vaak het begin van de zin goed, daarna snel door de tekst heen naar het einde om te weten wat de schrijver wilde zeggen. Hierdoor heb ik niet veel last gehad van de lengte van de zinnen.
Blz. 26-27: De glaasjes die in de kast staan zeggen Medhi – nog – niets, mar ik weet dat het glaasje daar helemaal achterin, dat zo pietepeuterig en zielig alleen staat te staan, uit Iwojen stamt, dat het daar is terechtgekomen via Malika’s vader, die uit Algerije kwam, waar hij de grond had omgeploegd voor de Franse kolonisten, die in bezit waren van Algerije en Marokkaanse keuters inhuurden om in hun grote boerderijen aan de slag te gaan, het was het enige wat hij meenam naast wat franken, en daar, de glaasje waar gele lijnen op staan, alsof ze er gisteren nog opgeschilderd zijn, de laatste mannenhanden die glazen hebben aangeraakt waren die van Ahmed en Ahmed, die de glazen meegaven omdat de niet op haar mondje gevallen Malika erom vroeg, en het stel glazen dat nu op de vensterbank licht verzamelt voor het weer een tijdje achter slot en grendel gaat, achterin wordt gezet, bijna hermetisch afgesloten voor blikken, krijgt een speciale behandeling.
6) Ik denk dat de schrijver met dit boek heeft proberen duidelijk te maken, dat er verschillen zijn tussen culturen maar deze geen obstakel vormen voor een relatie. Natuurlijk speelt het mee, maar ook als je allebei een erg verschillende achtergrond hebt kun je een goede relatie krijgen. Benali wil denk ik ook duidelijk maken, dat je niet automatisch bent wat gezegd wordt dat je bent. Als mensen zeggen dat je Marokkaan bent hoef je dit zelf niet zo te ervaren, misschien voel jij je alleen Rotterdammer of vind je dat de landen geen verschil maken, je voelt je Europeaan. Ik denk dat Benali niet wil dat iedereen in een hokje gestopt wordt, maar is wie hij zich op dat moment voelt.
Recensie:

Auteur: Abdelkader Benali
Titel: De Langverwachte
Uitgeverij: Vassallucci
ISBN: 905000 055 X.
Datum bespreking: 17-03-2002
Een niet geboren baby zwemt rond in de baarmoeder. In de clip Teardrop van Massive Attack van enkele jaren terug werd dit mooi in beeld gebracht. Plastisch maar warm zweeft de friemelige baby met de duim in de mond. Wat denkt zo'n foetus? Kan het wel denken?
Volgens Abdelkader Benali wel, als we zijn nieuwste roman moeten geloven. In De langverwachte denkt de foetus niet alleen, maar vertelt ze de lezer ook haar hele voorgeschiedenis. Over haar tienerouders en hun ouders. Over Rotterdam en Iwojen, Marokko. Een fantastische vertelling bestaande uit vele rondes. Met als rode draad de langverwachte die over de buitenwereld vertelt alsof ze contact heeft via de navelstreng. En waarom ook niet?
Hoge verwachtingen
Benali verraste in 1996 met zijn debuut Bruiloft aan zee. Een boek dat zoveel frivoliteit en schrijfplezier uitstraalt dat de lezer er schittering in de ogen van krijgt. Hij gooide Nederlandse kinderliedjes door Marokkaanse sprookjes en dat alles achterin een snelrijdende taxi door het zand van Noord-Afrika. Het leverde een zwarte komedie op over een door migratie gekleurde generatiekloof. Niet voor niets werd Benali de prijs-winnende-groot-genre-vermenger genoemd. Ondertussen schreef hij de toneelstukken Yasser en De Ongelukkige en werden losse stukken gebundeld onder de titel Berichten uit Maanzaad Stad. Daarnaast produceerde hij nog columns voor het Leidse Universitaire blad Mare en het Algemeen dagblad, waar hij ook boeken recenseert. Dat neemt niet weg dat Benali zijn titel goed gekozen heeft. Hoe langer de lezers hebben moeten wachten, hoe hoger de verwachtingen zijn geworden.
Verhalen
Benali begint gewaagt met zijn idee, om het verhaal te brengen vanuit de baarmoeder. Als je eenmaal aan het lezen bent, vergeet je echter al snel die foetus en die baarmoeder. Pas als Benali letterlijk verwijst, wordt de lezer aan de prenatale prater herinnerd. "En nu komt het moment waarop mijn vader …", "Toen grootmoeder Malika…" Maar grotendeels komen, wat ook logisch is, vooral anderen aan het woord. Benali gebruikt hiervoor een boven de personages uitstijgende auctoriele verteller. Moeder Diana en opa Rob doen het Nederlandse deel. Vader Mehdi, grootmoeder Malika en grootvader Driss het Marokkaanse en tevens grootste deel. Hoe het gezin in Marokko leeft. In het gebied Iwojen, wat ook in Bruiloft aan zee een belangrijke rol speelde. En hoe het gezin naar Nederland verkast. De verhalen volgen elkaar in rap tempo op. Malika is een zwijgende vrouw geworden en haar man Driss weet hier niet mee om te gaan. Daarnaast is hij al jaren bezig zijn rijbewijs te halen. De verhalen over de aanstaande jonge vader Mehdi gaan over in de verhalen van zijn vader Driss die in Marokko opnieuw opzoek gaat naar liefde. Benali beschrijft het allemaal met smaak, met humor en een stijl en sfeer die de lezer weer achterin de taxi zet van Bruiloft aan zee.
Mooi moeras om in te verzuipen
Het is niet erg te verdwalen in een moeras van verhalen. Alleen is er het gevaar weg te zinken in het moeras, hoe mooi het moeras ook is. En dan kunnen de verhalen nog zo spetterend verteld worden, de hoeveelheid overvalt me. Ik heb als lezer toch een beetje een pad nodig die mij door het moeras van verhalen leidt. De langverwachte baby die alles overziet, slaagt er niet in als bindende factor op te treden. Het kost moeite overzicht te houden. Benali had moeten schrappen, de dop wat sneller op zijn overvolle pen moeten doen. Het is niet voor niets dat ik zo vaak terugkom op zijn debuut. Stijl, vaart en humor zijn zeker niet minder, maar komen niet genoeg tot hun recht. Zijn debuut was niet half zo dik, maar beter geconstrueerd. In De langverwachte komen de personages niet genoeg tot leven, ondanks dat er genoeg ruimte is. Ze grijpen mij als lezer niet aan, omdat er teveel aan de hand is. Benali is leeggelopen en de lezer verzuipt in het moeras.
Vreemd genoeg deed deze leeservaring mij denken aan mijn pogingen De duivelsverzen van Salman Rushdie te lezen. In dat licht staat, ondanks bovenstaand oordeel, de status van meesterwerk dus nog volledig open.
Ricco van Nierop

REACTIES

Log in om een reactie te plaatsen of maak een profiel aan.