Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2016
• 212 pagina's
• Uitgeverij: Ambo Anthos

Flaptekst

Eerste zin

Ooit zou alles anders worden. Daarom was ik opgestaan, had brood gesmeerd en was naar school gefietst. Vijftien kilometer heen en vijftien kilometer terug met een stop bij de Hema in Hoofddorp om een zak karamels te kopen. Volhouden vrat energie. Afgepeigerd ging ik elke avond naar bed.

Samenvatting

De ik-vertelster, Sara van de Marel,(18)  is dochter van een kweker in Rijsenhout, een dorp onder Schiphol. Het milieu waarin ze is opgegroeid, is gelovig. Sara wil naar de tekenacademie, maar ze slaagt niet voor het toelatingsexamen in Amsterdam. Dan doet ze dezelfde test bij de Christelijke academie in Kampen, waar ze wel slaagt.
Na haar eindexamen vertrekt ze naar Kampen waar ze met vier jongens een appartement deelt. Meteen vindt ze een jongen, Milan, erg aantrekkelijk. De eerste tekenlessen vallen haar niet tegen en Sara gaat ook op zoek naar vrijheid: met Milan en Jacco gaan ze een vuurtje stoken in een bos, op een tijdstip dat ze thuis al lang in haar bed zou liggen.
Daarmee wordt meteen al haar afstand tot thuis aangegeven: als ze een weekend teruggaat, voelt ze zich niet thuis. Ze gaat naar de kerk, maar merkt dat de kunst de plaats van God heeft ingenomen.  Haar nichtje Corine is in het dorp gebleven en gedraagt zich heel anders. Sara merkt dat ze anders is geworden. Wanneer ze weer in Kampen is, zoekt ze toenadering  tot Milan. Ze luisteren eerst naar Prince ("Purple Rain") waarna ze handmatige seks op de bank hebben. Iets groots voor Sara maar voor Milan stelt het niets voor. Hij bekijkt haar nauwelijks de volgende dag. Een andere studente geeft Sara te verstaan dat ze hem beter kan vergeten, wat Milan is een vrouwenversierder.
Steeds zoekt ze de grenzen op: rookt een stickie, drinkt en doet baldadig. Allemaal tekenen van vrijheid. Corinne komt haar een keer opzoeken en die merkt op hoe armzalig Sara eigenlijk leeft. Hier blijkt ook weer duidelijk het verschil tussen het verlangen naar vrijheid (Sara)  en de gebondenheid aan het milieu (Corinne).
Wanneer ze uitgaan om te dansen, raakt Sara helemaal bezeten van de muziek, maar Milan gaat met een ander meisje mee en komt die avond niet thuis. Ze zoekt daarna ook meer toenadering tot vriendinnen: Annabel is supersoft en die is prettig in de vriendschap maar Marjan is keihard als een spijkerbed maar zegt haar wel de waarheid. Zij en Sara zijn ook meer het type van de echte kunstenaars die willen vlammen als vuur, die boven zichzelf willen uitstijgen. Haar lievelingskunstenaar is Picasso en daarom wordt dat haar bijnaam bij haar kamergenoten.
Milan is een raszwemmer en ze gaan vaak samen zwemmen. Hij ziet haar echter nauwelijks staan. Ze begint hem te tekenen en dat doet ze later op vele momenten. De tekenleraar ziet in dat Milan eigenlijk haar muze is.  Ze laat zich door hem inpalmen.
Ze gaat in de zomervakantie, na het behalen van het eerste jaar, op vakantie met Marjan en wordt door een anonieme jongen in de tent ontmaagd. Het is ook het begin van een ruzie met Marjan. Als ze weer thuis is en ook Milan van vakantie terugkomt, heeft ze ook seks met hem. Maar daarna besteedt hij weer weinig aandacht aan haar.
In hoofdstuk zestien ligt Sara ineens in het ziekenhuis. Ze heeft haar been op een paar plaatsen gebroken, omdat ze van een brug is afgesprongen, waarbij de jongens o.a. Milan haar hadden uitgedaagd. Ze moet tijdelijk naar huis, want ze mag geen trappen lopen en heeft in die tijd ook een gesprek met haar moeder waarbij o.a. duidelijk wordt dat haar moeder een loopbaan als accordeoniste opzij heeft gezet voor haar huwelijk. Sara is dus niet als haar moeder. In de tussentijd leest Sara thuis veel boeken over psychologie en filosofie. Ze krijgt inzicht in haar situatie en besluit dan met de jongens (vooral Milan) in Kampen te breken.
Ze neemt een tijdelijke kamer in Utrecht en gaat de stad in. Daar pakt ze haar tekenboek en begint te tekenen.....

Personages

Sara van de Marel

Sara breekt met haar milieu als ze gaat studeren. De kunst komt in de plaats van God. Ze heeft een sterk verlangen naar vrijheid en die probeert ze relatief ver van huis ten volle te benutten. Door schade en schande wordt ze wijs: ze heeft seks met Milan, ziet daar iets van liefde in, maar Milan heeft helemaal geen plannen in die richting. Als ze op vakantie is wordt ze door een verder anonieme jongen ontmaagd. Dat is de reden dat ze ruzie krijgt met haar harde vriendin Marjan. Eigenlijk zou je kunnen zeggen dat Sara een vrij naïef meisje is als ze Rijsenhout verlaat en dat ze volwassen wordt in een jaartje studie aan de Kunstacademie. Ze weet dat ze uit de invloedssfeer van Milan en zijn vrienden moet blijven en vertrekt naar Utrecht. Daar wijdt ze zich helemaal aan haar grote passie: tekenen. Door de kunst kan ze boven zich uitstijgen.

Milan

Milan is meer een type. Hij is de vrouwenversierder en pakt wie hij in zijn jonge jaren kan krijgen. Hij is egoïstisch en denkt daardoor alleen aan zichzelf. Hij houdt niet werkelijk van Sara en wil gewoon een leuke tijd beleven. Hij is een ware genieter van het leven, een hedonist, maar wel een oppervlakkige.

Corinne

Het nichtje Corinne is een ook typetje. (flat character). Ze staat met haar verbondenheid aan haar afkomst lijnrecht tegen over de protagoniste Sara. Die wil verlangen naar vrijheid, Corinne wil geborgenheid van haar milieu.

Marjan

Marja is een echte kunstenares die wil vlammen. Daarom is ze ook keihard voor zichzelf en anderen. Ze zegt waar het op staat. Als Sara in haar tent door een anonieme knul wordt ontmaagd, pikt ze dat niet en zoekt ze ruzie met Sara.

Quotes

"Ik kwam uit een gelaten familie. Kerk gaf al generaties lang zin aan het leven, wat had je ergens anders te zoeken? Wie naar de kerk ging was nooit alleen. De rest was ijdelheid. Mijn ouders zouden zeggen"Dan ga je toch iets anders studeren." Alsof de belegen kaas op was en je in plaats daarvan jonge kocht." Bladzijde 19

"Het was twaalf uur. De nacht behoorde ons toe. Het was wreed om mensen de zeggenschap over hun uren en dagen te ontnemen. Vanaf hun vierde werden kinderen geknecht door een schoolsysteem dat hen tot slaven maakte. Dit was vrijheid. Milan had de ramen opengedraaid zodat Julio de donkere stad tot kon zingen." Bladzijde 62

"Er waren mensen die nooit seks hadden gehad of zouden hebben of pas op nog veel latere leeftijd. Ik was achttien. Iemand was opgewonden geraakt van mijn borsten. Ze werkten. Gedachten vochten om voorrang." Bladzijde 90

"Ze vond Milan niet serieus, te jong, een fladderaar. Dat was een oppervlakkige waarneming. Het was de boodschap die hij zelf al afgaf met zijn"Playboy-shirts en blotetietenposters. Hij schreeuwde: "Ik ben ene oppervlakkige versierder." Hij was ook een gevoelige jongen. Ook." Bladzijde 97

"Marjan en ik hadden alleen elkaar. "Eerst had ik God, nu kunst" zei ik. " Bladzijde 104

"We stonden boven het leven. We doorzagen het. We waren een gang, een recalcitrante bende die in het belang van ons allen de normen overschreed. Juist omdat het nacht was en mensen wilden slapen voelden we de noodzaak ze op te schudden. Ontwaak met ons. het leven is kort. We braken uit ons keurslijf en versmolten." Bladzijde 109

Thematiek

Coming of age

"Grootser dan ik" is een echte coming of ageroman. Een meisje rukt zich los uit haar gesloten, godsdienstige milieu. Ze heeft een sterke drang naar vrijheid en dat laat ze ook zien in haar gedrag in Kampen. Ze wil seks, drank en drugs, maar wel met mate. Ze wil geen regeltjes meer van huis uit, gaat daarom laat naar bed en naar feestjes. In tekenen kan ze zich uitleven. Ze leert het leven kennen dat "grootser is dan zijzelf." Je moet in het leven boven jezelf uitstijgen. Dat gebeurt meestal door schade en schande: kijk naar de relatie met de egoïstische Milan (een vrouwenversierder) en de sprong die ze van een brug maakt waardoor ze een gebroken been oploopt.

Motieven

Moeizame liefdesrelaties

Sara is vanaf het begin verliefd op Milan. maar hij is een versierder en zeker geen ideale geliefde. Hij misbruikt haar min of meer. Ze adoreert hem, heeft een seksueel contact met hem, maar een volgende dag bekijkt hij haar dan niet meer. Hij heeft ook thuis een vriendinnetje dat een maatje blijkt te zijn.

Drugs

In Kampen rookt Sara af en toe een stickie. Het hoort bij haar verlangen naar vrijheid.

Godsdienst

Sara groeit op in een streng gelovig milieu, waarin weinig gelachen wordt en veel kerkbezoek wordt gedaan. Als ze achttien is, wil ze een kunstopleiding volgen, Ze kan dan het huis uit en ontsnappen aan haar milieu. In Amsterdam wordt ze afgewezen, maar in het Christelijke Kampen wordt ze toegelaten. Door de wereld om haar heen bevrijdt Sara zich uit het Christelijke milieu. Ze zegt bij een bezoek aan het Stedelijk Museum dat ze God heeft ingeruild voor de kunst.

Verlangen naar vrijheid / vrijheidsdrang

Het verlangen naar vrijheid van Sara is een vorm van escapisme: ze wil breken met haar bekrompen godsdienstig milieu. Daarom doet ze in het begin een heleboel dingen die ze thuis niet mocht. 's Nachts een vuurtje stoken, drugs gebruiken etc. Daarom voelt ze zich niet thuis als ze in het weekend terugreist naar Rijsenhout.

Inwijding

Sara wordt seksueel ingewijd door de levenslustige vrijbuiter Milan. Maar nog niet ontmaagd. Dat gebeurt in een vakantie in een tentje door een anonieme jongen. Later gaat ze ook wel met Milan naar bed.

Kunstwereld

Sara begeeft zich in de wereld van de kunst en doet dat omdat ze op die manier boven zichzelf kan uitstijgen. Voor haar neemt de kunst de plaats in van God. haar moeder heeft dat vroeger niet gedaan. Dat was een muzikaal begaafde artieste, maar ze ging niet verder in de muziek omdat ze met Sara's vader trouwde en zich daarna wegcijferde. Sara is een bezeten tekenares en wil het liefst in de voetsporen van Picasso treden. Met vuur en vlam iets maken.

Motto

"Baby, look at me and tell me what you see
You ain't seen the best of me yet
Give me time. I'll make you forget the rest
I got more in me, and  you can set it free
I can catch the moon in my hand.
Do'nt you know who I am?
Remember my name.
 
Irene Cara ("Fame") 
Dit motto past goed bij het thema en daarmee de ontwikkeling van Sara van adolescent tot volwassene.
Welke problemen ontmoet een jong mens op weg naar zijn volwassenheid?

 

Opdracht

Geen opdracht

Trivia

Don’t judge a book by its cover’? Mijn roman krijgt een nieuwe titel en omslag. Een unicum voor de uitgeverij. Een nieuwe kans. De boekhandelaren bestelden hem maar niet na het verschijnen van de aanbiedingsbrochure. En boekhandelaren, heb ik het afgelopen jaar geleerd, zijn ondanks bol.com nog steeds cruciaal bij het verkopen van een boek. Ze vreesden dat hij zo niet verkocht zou worden, wilden een foto op de omslag. Lezers moeten niet in verwarring gebracht worden, maar aan de omslag direct kunnen zien tot welk genre het boek behoort. De titel zette niemand in vuur en vlam, terwijl de inhoud van het boek heel goed valt, verzekert mijn redacteur me. (Vreugdedans.) En ja, ook ik zou Grootser dan ik veel eerder kopen dan Waterballon.

Titelverklaring

"Grootser dan ik"verwijst naar de mogelijkheid om boven jezelf uit te stijgen. Bij Sara is dat de mogelijkheid die ze kan krijgen via de kunststudie die ze gaat volgen. Die helpt haar boven haar toch wat bekrompen milieu uit te stijgen. ze ruilt God in voor de kunst.
In een gesprek dat ze met haar kamergenoten voert, zegt Jacco: "Je bent groter dan je denkt."en hij hoefde dat niet verder uit te leggen omdat ons op die plek en op dat moment kristalhelder was wat hij bedoelde. (blz. 66) 

Structuur & perspectief

De roman heeft 18 genummerde hoofdstukken (N.B. Sara is 18 jaar). Deze hoofdstukken hebben geen titel. Ze staan in chronologische volgorde. 
De vertelster is de 18-jarige Sara van der Marel die als ik-vertelster optreedt. Ze vertelt achteraf: de geschiedenis heeft al plaats gevonden.

Decor

Er worden geen duidelijke data en jaartallen aan de lezer verstrekt. Maar het gaat om een studiejaar aan de kunstacademie van Kampen. Uit allerlei tekstgegevens kun je opmaken dat het verhaal niet in onze eigen tijd speelt. Er wordt niet gesproken over mobiele telefoons, internet etc. Wel over ouderwetse tv's en videorecorders. Milan is fan van Prince van wie de film Purple Rain al is uitgebracht. Dat gebeurde in 1984: je kunt dus zeggen dat het verhaal na 1985 speelt.

 De decors zijn wel gemakkelijk aan te geven:
1. Sara is opgegroeid in het Noord-Hollandse dorp Rijsenhout (vlak bij Nieuw Vennep en Aalsmeer). Haar vader is bloemenkweker.
2. Sara volgt haar kunstopleiding aan de kunstacademie van Kampen. Daar zit ze ook met vier jongens op kamers in het gebouw dat Espagnol heet.
3. In het laatste hoofdstuk staat ze op haar eigen benen en woont ze tijdelijk in een huis in Utrecht.

 

Stijl

Suzanne Brink schrijft in een heldere stijl  die heel goed te volgen is. Ze gebruikt geen moeilijke woorden en geen ingewikkelde zinnen. Daarnaast maakt ze gebruik van een relativerende humor die slaagt omdat het verhaal retrospectief wordt bekeken.

Kenmerkend voor haar stijl zijn ook  de talrijke metaforen waarmee ze haar vertelling opsiert. 
Daarvan kun je een groot aantal voorbeelden geven:
(blz. 33) Haar verweekte handen waren groot en grofrimpelig. Ze waren zo droog dat ze niet eens gingen glimmen van een pot Nivea. Woestijnhuid waar de Sahara een oase bij was.
(blz. 33) Mijn ouders waren ruïnes.
(blz. 35) Mijn moeder was een bang konijn.
(blz. 41) Maar toen stond hij in de gang: Milan. Een man als een stad. Een wereld op zich.
(blz. 53) Dit was Amsterdam-Zuid niet. Wij waren ruwe klein van het land met steentjes, rotte wortels en restjes dode muizen, waarvan iets groots gemaakt zou worden.
(blz. 59) De keuken was te klein. Ik was een exotische vogel in een dierentuin met twee bezoekers die zich aan de volière hadden vastgeketend. Ze waren speciaal voor mij gekomen en leerden de kleuren van mijn veren uit hun hoofd.
(blz. 69) Ik kon nu niet meer blijven. Mijn kamer was de aankomsthal van Schiphol met lauwe koffie en ongemakkelijk draaien op een kunststof stoel terwijl de uren traag vergleden naar de zondagavond.
De stijl van Suzanne Brink is een van de grootste kwaliteiten van deze roman.
 

Slotzin

Nieuwe blaadjes, nieuwe kansen. Ik tekende een prullenbak waaruit een frietbakje stak, een mus op die prullenbak en een dakloze die het frietbakje uit de prullenbak haalde. Een jong stel kwam naast me zitten, nodigde me uit voor een feest in een werfkelder. Een jongen poseerde voor me en ik tekende iemands hond. Ik tekende, tekende en tekende alsof mijn leven ervan afhing.

Beoordeling

In het begin van de roman vond ik het een aantrekkelijk verhaal. Een meisje dat uit haar milieu vlucht om in de kunst een vervanger voor de godsdienst te vinden. Dat wordt goed besproken, zij het wat stereotiep. (seks , drank en drugs)
Aan het einde van het verhaal mis ik toch iets dat het verhaal rond zou maken. Het eindigt in mijn visie wat onbevredigend.
Er zijn zeker ook kwaliteiten te noemen. Ik denk daarbij vooral aan de stijl. Het is een prettig leesbaar boek, ook voor scholieren.

Leestip:
Combinaties met thema's voor je literatuurlijst zijn:
a. Vlucht uit  godsdienstig milieu
Franca Treur-   Dorsvloer vol confetti
Ellen Heijmerikx-  Wij dansen niet 
Aukelien Weverling - Het land 
Naima el Bezaz - De verstotene
Ariëlla Kornmehl - De familie Goldwasser

b. Coming of age
Wanda Bommer - Engel 
Sarah Meuleman - De zes levens van Sophie 
Renske Jonkman - Zo gaan we niet met elkaar om 
Özcan Akyol - Eus 
Hans Münstermann - Je moet niet denken dat ik altijd bij je blijf

Recensies

"Suzanne Brink schrijft in een aantrekkelijke stijl, met onderhuidse humor en rake observaties. De sfeer van de jaren tachtig, toen uit huis gaan en studeren nog écht een nieuwe levensfase inluidde, is raak geschetst. De beklemming, de verveling en machteloosheid die ze ervaart in Rijsenhout zijn voelbaar, evenals de opluchting en vrijheid in Kampen. De worsteling van een jong volwassene om te voldoen aan maatschappelijke normen en waarden maar ook vrij en autonoom te zijn, is universeel en herkenbaar. We mogen blij zijn dat "Grootser dan ik" in de boekhandel ligt!" https://www.hebban.nl/rec...ser-dan-ik

"Brink geeft het karakter Sara zo, misschien onbedoeld, nogal wat aandoenlijkheid mee. In een maatschappij als deze, waarin hedonisme zo nu en dan de norm lijkt te zijn is ‘Grootser dan ik’ dan misschien niet indrukwekkend maar wel verfrissend in haar onschuld. " https://www.cleeft.nl/boe...ser-dan-ik

"Maar een roman is meer dan een milieustudie. Een fictieboek vraagt om een volgehouden spanningsboog en het toewerken naar een climax. Een coming-of-age-verhaal, zoals aangekondigd op de achterflap, vereist bovendien een innerlijk proces dat via schurende ervaringen leidt tot een scherper bewustzijn van de eigen identiteit. Aan die eye-opener kan het hoofdpersonage dan keuzes en daden verbinden. Op al deze punten blijft Grootser dan ik erg in gebreke. En omdat de psychologie niet uit de verf komt, krijg je als lezer geen echte band met de protagonist. De bildungsroman is een boeiend maar geen makkelijk genre! Hoewel je in dit boek de intentie van de auteur ervaart, is Sara's zoektocht naar een plek in de wereld helaas te vrijblijvend en dus weinig overtuigend. Voor een doorleefde wrijving tussen mens en leven kun je wel bij Prince terecht!" http://scriptor-boekrecen...an-ik.html