Je moet niet denken dat ik altijd bij je blijf door Hans Münstermann

Gebruikte editie voor het boekverslag Gebruikte druk: 2e november 2007
Verschijningsdatum eerste druk: 2001
Aantal bladzijden: 220
Uitgegeven bij: Nieuw Amsterdam Beschrijving voorkant Op de cover liggen twee jongens op de kofferbak van een oldtimer te slapen. Genre van het boek Het is een psychologische roman over de zoektocht van een jonge man naar de ware liefde. Zo’n roman wordt ook wel een Bildungsroman of een coming of age-roman genoemd. De aangeleverde flaptekst Andreas Klein gaat studeren in Amsterdam en leert daar een oudere student kennen. Hij is zo betoverd door diens gedrag dat hij hem in alles wil imiteren: ‘Zijn opvattingen moeten de mijne worden, zoals hij leeft, zo moet ik ook leven.’ Andreas verhuist naar de oude oceaanstomer waar zijn nieuwe vriend woont. Het is het begin van een lange reeks ontmoetingen, reizen en ontdekkingen, die ten slotte moet uitmonden in een persoonlijke triomf. Hij deint mee op de revolutionaire golf die het Maagdenhuis overspoelt, maakt kennis met de mysterieuze Carola, met de schoonheid van Griekenland, en met de Parijse hoerenbuurt; hij belandt zelfs in Auschwitz. Uiteindelijk staat hij met lege handen naast het bed van een onmogelijke liefde. Titelverklaring De titel van de roman is ook de titel van een hoofdstuk waarin hij met de bijzondere en enigszins mysterieuze vrouw Carola optrekt. Hij is met haar in Griekenland, waar hij aan een roman wil beginnen over de liefde. Ze zegt dan tegen Andreas, dat hij niet moet denken dat ze altijd bij hem blijft. Het is eigenlijk symbolisch voor alle liefdes die Andreas Klein in deze roman heeft: hij verlaat hen of zij verlaten hem. Het is een verhaal waardin de zoektocht naar de ware liefde centraal staat. Maar het lijkt erop alsof het voor Andreas een onmogelijke taak is. Aan het eind staat hij naast het bed van een veel oudere (groente)vrouw, met wie een liefde realistisch gezien onmogelijk is. Hij zou de woorden van de titel ook tegen zijn geliefden kunnen zeggen:
“je moet niet denken dat ik altijd bij je blijf.” Structuur en/of verhaalopbouw De roman is opgebouwd uit 15 hoofdstukken die een titel hebben. Je zou ze zelfs kunnen zien als 15 losse hoofdstukken over de liefde. Tussen de hoofdstukken zit namelijk meestal een tijdsperiode die niet wordt samengevat. Er ontstaat daardoor een `scenisch’ schema. Het verhaal wordt in zo’n geval discontinue verteld. In de hoofdstukken zit een chronologische opbouw: het eerste hoofdstuk begint met een episode op de lagere school (Andreas is waarschijnlijk een jaar of zes) daarna zien we hem eerst als puber op de middelbare school en later als student tijdens de Maagdenhuisbezetting (1969), als afgestudeerd student tijdens de WK-voetbal (1974).De roman eindigt als hij 30 jaar oud is. Het einde is min of meer open: je weet als lezer niet wat er van Andreas Klein te recht zal komen. De schrijver laat een opening voor een nieuwe roman over Andreas Klein en
Die heeft hij dan ook geschreven: De Hitlerkus , Certificaat van Echtheid en De bekoring. Gebruikt perspectief We zien het verhaal door de ogen van de opgroeiende Andreas Klein. In het eerste hoofdstuk zit hij op de lagere school, waarschijnlijk in een lagere klas. Hij is dan ongeveer 6 jaar oud. In het laatste hoofdstuk zien we dat hij dertig jaar is. We maken dus een ontwikkeling mee die we als een coming of age kunnen beschouwen. Andreas vertelt in de o.v.t. in de personale vertelvorm.(hij/vorm) De tijd van het verhaal Tijdens de Maagdenhuisbezetting (in 1969) is Andreas al enige tijd een student. Je gaat studeren als je minstens 18 jaar bent. Andreas Klein is ook het alter ego van Hans Münstermann. Die is in 1947 ter wereld gekomen. Uit het eerste deel van de cyclus over Andreas Klein ( Het gelukkige jaar 1940) weten we dat Andreas ook in 1947 geboren is. Wanneer hij aan het einde van de roman dus 30 jaar is, zal dat hoofdstuk dus waarschijnlijk in 1977 spelen. In dat geval is de tijdsbalk van deze roman globaal gesproken van 1953 tot 1977. Er vindt dus heel veel tijdverdichting in deze roman plaats. De plaats van handeling De basis van de gebeurtenissen ligt in de woonplaats van Andreas, Amsterdam. Dat valt duidelijk uit gegevens over straatnamen ed. op te maken. Maar Andreas bezoekt in zijn studententijd in zijn ontwikkeling naar de volwassenheid een aantal landen als Israël, (een bezoek aan de kibboets) Griekenland (Korfoe) en in het voorlaatste hoofdstuk maakt hij een reis in het naoorlogse Duitsland, Tsjechië en Polen. Hij brengt ook een bezoek aan Auschwitz en begrijpt dat er na zo’n gebeurtenis in Europa heel wat veranderd is. <
Samenvatting van de inhoud We maken in het eerste hoofdstuk kennis met de kleine Andreas van wie de schooljuf een rolmaat afpakt, omdat hij die gestolen zou hebben. Andreas heeft de rolmaat echter van zijn vader gekregen en wanneer hij dat thuis vertelt, zet zijn vader het de volgende dag wel even recht met de juffrouw. Toevallig is ook de scholfotograaf aanwezig en op de foto blijkt dat Andreas de glimlach van iemand op zijn gezicht heeft, die “weet.” In een jongensklas (aan het begin van de middelbare school) krijgt Andreas les van een kapelaan die geen orde kan houden. De jongens maken het hem echt lastig omdat ze vragen stellen over onkuisheid, waarover de kapelaan geen uitleg durft te geven. Zijn zuster Brunhilde (16 jaar oud) is zwanger van een vriendje Kees. Vader Klein is erg boos op haar, maar vriendje Kees die aanvankelijk buiten de deur wordt gehouden, is niet zo bang uitgevallen. Brunhilde sluit zich op zolder op en ze weet gedaan te krijgen dat haar vader en Kees’ vader toestemming geven om met elkaar te trouwen. Bij Andreas is er sprake van een ontluikende seksualiteit, omdat hij zich voor het eerst aan het masturberen is. Hij wil dat trots aan zijn jongere broertje laten zien. De eerste keer lukt het niet maar de tweede keer wel. De 18-jarige Andreas gaat zich vestigen op een oude oceaanstomer in de Amsterdamse haven, waar hij al meteen een student ontmoet tegen wie hij erg opkijkt. Hij draagt de bijnaam “de inquisiteur.” Het Maagdenhuis wordt bezet (1969). Natuurlijk zijn Andreas en de Inquisiteur ook van de partij. De laatste speelt zelfs een prominente rol. Zijn vriend doet het met een Engelse vrouw Emma, terwijl hij een vriendin heeft die hij ook nog aan Andreas aanbiedt. Die heeft nog nooit geneukt en eigenlijk is hij er beetje wanhopig naar op zoek. Na enkele dagen wordt de bezetting opgeheven. In het volgende hoofdstuk is Andreas in Israël. Hij wil werken in een kibboets en is natuurlijk ook op zoek naar zijn eerste neukpartijtje. Hij moet in de kibboets kalkoenen insemineren (wat een mooi symbolische daad is voor de knaap Andreas) Er is een Amerikaans meisje Eileen dat met hem wil neuken, maar wanneer ze daad bij het woord willen voegen, ontploft er een bom. Andreas krijgt wel een orgasme, maar neukt nog steeds niet. Daarna ontmoet hij een mooi Roemeens meisje Mara dat hem bij het insemineren moet helpen. Met haar wil hij het wel doen, maar als ze op het strand willen beginnen, worden ze opgepakt door soldaten.. Ook die kans is verkeken. Enkele dagen later ziet hij dat een Amerikaanse jongen Bobby die min of meer de leider is van een groep, met Mara gaat. Weer is hij “maagd” gebleven. In Griekenland ontmoet hij later een mooie, wat oudere Amerikaanse vrouw Jacqueline die met haar moeder door Griekenland reist. Ze is niet alleen heel bereisd, maar ook geletterd. Hij gaat op een avond naar haar hotel, maar als er wat seksuele mogelijkheden om de hoek kijken, komt haar moeder binnen. Weer een kans verkeken. Maar dan komt het er toch van. Andreas woont in een kraakpand en een vriendin van zijn vriend Lex. Omdat ze nachtdienst heeft, regelt ze het dat ze bij hem kan blijven slapen. Ze kruipt op een bepaald moment in zijn bed en dan kan het niet uitblijven. Andreas wordt ontknaapt. Voordat hij naar Griekenland vertrekt, vertelt hij het aan zijn vriend Lex. Die vindt het niet zo heel erg, want er was al enige tijd verwijdering tussen hem en Carola. De laatste blijft nu met Andreas verkeren. Ze gaan samen naar Griekenland, waar Andreas een boek wil schrijven. Eerst is de relatie tussen hem en Carola prima, ook seksueel gezien. Ze hebben een huis gehuurd op Korfoe. In Ljubljana hebben ze een tussenlanding gemaakt, waarbij Carola met een officier heeft zitten flirten, zeer tot ongenoegen van Andreas die niet eens zijn paspoort wilde tonen en een typische vertegenwoordiger van de opstandige generatie is. Ze krijgen op Korfoe een Schotse vriend Arnold, die weer bevriend is met ene mevrouw Guggenheim, een rijke vrouw die een prachtig huis bezit. Omdat Andreas zich in zijn dronkenschap slecht gedraagt, worden ze weggestuurd. Er komt een verwijdering tussen Andreas en Carola, die erin uitmondt dat zij alleen naar familie in Athene vertrekt. Maar ze keert een week later niet terug . Hij wacht op haar in de haven en pas veel later krijgt hij een brief waarin ze zegt dat ze met een Perzische jongen is getrouwd. Maar maanden later staat ze ineens weer voor zijn neus, sterk vermagerd: de magie tussen hem en haar is weg. Arnold denkt dat ze aan de heroïne is. Ze verdwijnt in het Griekse nachtleven. Jasmijn is de volgende vriendin van Andreas. Ze is een liefhebster van macrobiotisch eten. Andreas Klein zoekt in haar iets hogers, iets spiritueels. Eens bezoekt hij haar asociale ouders. Wanneer hij een keer met zijn vriend Lindemans over hem staat te praten en zij hen stiekem afluistert, betekent dit het einde van de relatie. Andreas pikt daarna vrouwen op van straat: dat gaat eigenlijk heel gemakkelijk. Zo gaat hij een tijdje om met Martha die hij ook weer snel aan de kant zet. In Parijs neukt hij met de van straat opgepikte Françoise, maar ook dat meisje staat hem snel tegen. Dan komt de periode van Deborah. Na een tijdje zegt ze dat ze zwanger is: lange tijd wegen ze de voor -en nadelen van de zwangerschap tegen elkaar af. Daarna besluit Deborah het kind weg te halen en verdwijnt kort daarop uit zijn leven. Andreas is de weg kwijt en besluit naar Berlijn te vliegen. Maar juist dan staat Deborah weer voor zijn neus en ze besluit mee te gaan op zijn motor. Hij laat de vliegreis lopen en ze maken een trip door Duitsland, Tsjechië en Polen. Andreas wil namelijk per se naar Auschwitz Het is tijdens het WK-voetbal in Duitsland en de voetbalfinale Nederland-Duitsland zien ze in Polen. Helaas wint Duitsland en de volgende dag bezoekt Andreas het concentratiekamp. Hij is erg onder de indruk. Hij beseft de verschrikkingen van de oorlog en krijgt weer een hekel aan Duitsers, die zojuist van Nederland hebben gewonnen. Ze zijn weer blij naar Amsterdam terug te kunnen gaan. In het volgende hoofdstuk zijn alle mannen van het vriendenclubje van hun vrouw af. Ook Deborah is bij Andreas weg. Ze geven het gevoel elkaar misbruikt te hebben. Een nieuwe vriend Erik wil ook bij zijn vrouw weg, maar als puntje bij paaltje komt (Anna komt hem terughalen) gaat hij mee met zijn vrouw. In het laatste hoofdstuk is Andreas 30 jaar. Hij heeft zijn oog laten vallen op een mooi groentevrouwtje aan de overkant van de straat. Ze blijkt veel ouder te zijn dan hij is (54) Wanneer hij haar een paar dagen niet ziet, hoort hij dat ze ziek is. Hij gaat haar opzoeken en deze Viola heeft zich wat verwaarloosd. In de koelkast vindt hij haar ingevroren huisdieren. Hij staat daarna wat onwennig naast haar bed. “Wat kom je doen ?’, vraagt ze
Dat is meteen het einde van de roman. Thema, motieven en interpretatie De tweede roman in de cyclus die Münstermann schrijft over de lotgevallen van Andreas Klein is een typisch coming of age-roman. Andreas moet het leven, de liefde en de seksualiteit leren ontdekken en maakt daarom een zoektocht naar die begrippen. Hij wordt al vroeg met het leven geconfronteerd nl. wanneer de juffrouw hem van diefstal heeft beschuldigd, maar daar kan zijn vader hem nog redden. Maar vanuit de Freudiaanse psychologie zou je kunnen interpreteren waarom Münstermann deze episode in het boek stopt, sterker nog zijn verhaal ermee begint. Zou het niet zo kunnen zijn dat de kleine Andreas moeite heeft om vertrouwen te krijgen in vrouwen: tenslotte is een schooljuffrouw het symbool van een van de belangrijkste vrouwen in zijn leven. Dat vertrouwen dat hij moet krijgen in de rol van de seksualiteit is , wordt ook niet direct gestimuleerd door de godsdienstles gevende kapelaan die van “onkuisheid”spreekt. Seks is dus “vies”en die gedachte moet Andreas ook krijgen wanneer zijn zusje op jonge leeftijd zwanger is
Hij leert masturberen. Zijn jongere broertje kijkt daarentegen tegen hem op als hij vertelt dat hij al “fut” heeft. Maar alles gebeurt natuurlijk wel stiekem. Zelf kijkt hij op tegen de wereldwijze inquisiteur die een rol speelt in de Maagdenhuisbezetting. Deze speelt wel een beetje met de vrouwen: hij heeft een relatie maar neukt e rook vrolijk op los met een Engelse vrouw. Dat kon blijkbara in die tijd. Andreas is nog niet zo handig met vrouwen, al moet gezegd worden dat hij driftige pogingen onderneemt om zijn maagdendom kwijt te raken: maar de omstandigheden werken niet echt mee: in de kibboets ontploft een bom vlak voordat hij bij het overigens niet zo mooie meisje Eileen kan binnendringen en met de wel mooie Mara wordt hij bij zijn eerste vrijpoging op het strand betrapt door soldaten. De soldaten worden vervangen door de moeder van de mooie Amerikaanse Jacqueline wanner ze hem op de kamer heeft uitgenodigd. Daarna belandt Carola min of meer bij toeval in zijn bed en daarna is de (geile) beer in hem los. Hij leert heel wat van Carola, maar als ze hem in de steek gelaten heeft, is hij haar zat. Ze maakt hem wel duidelijk dat liefdesrelaties niet voor eeuwig duren, door de titel op het eiland Korfoe aan hem te citeren. Bovendien neemt ze de kuierlatten en ruilt hem in voor een Perzische loverboy. Misschien ontstaat daardoor ook de verlatingsangst of is het de bindingsangst die in zijn verdere leven een rol zal spelen. Wanneer ze terugkeert, wil hij haar niet meer zien. Daarna verslijt hij vrouwen die hij op straat of in de kroeg oppikt, totdat Deborah op zijn pad verschijnt. Hij maakt haar eerst zwanger, maar zij maakt dat weer ongedaan, waarna hij met haar tijdens de WK-voetbal een ontdekkingsreis naar hem zelf onderneemt: hij wil weten wat er zich in de concentratiekampen heeft afgespeeld. Heel mooi is dat de van een Duitse vader afkomstige Andreas heen en weer geslingerd wordt tussen positieve en negatieven gevoelens voor het Duitse volk. De verloren finale doet er geen goed aan natuurlijk, maar Andreas ontmoet ook een heleboel aardige Duitse mensen die hem verder helpen. De verteller laat min of meer in het middel waarom enkele jaren daarna de relatie wordt beëindigd. Maar in het ene laatste hoofdstuk is hij haar kwijtgeraakt, net als zijn vrienden hun relaties zijn kwijtgeraakt. In het laatste hoofdstuk heeft hij zijn Amorpijlen gericht op een groentevrouwtje, dat later veel ouder dan hij blijkt te zijn en wie hij bij een ziekte gaat bezoeken. Eigenlijk wee hij dan niet goed wat hij moet doen. Het leerproces mag dan voltooid zijn, voor Andreas zijn er nog wel wat vraagtekens in het leven. Maar hij heeft in al die jaren natuurlijk wel mogen ervaren hoe het leven in elkaar steekt (vgl. zijn bezoek aan Auschwitz) hoe seksualiteit werkt. Liefde blijft een groter raadsel voor hem. Daarmee is Andreas nog niet klaar. Motieven voor je leesdossier: - de zin van het bestaan - de rol van de seksualiteit - de rol van het geloof - de verwerking van de oorlog - het kunnen omgaan met liefdesrelaties - bindingsangst of verlatingsangst - de inwijdingsrituelen in het leven - coming of age - de culturele omwenteling van de jaren zestig - de Maagdenhuisbezetting Waardering scholieren.com “Je moet niet denken dat ik altijd bij je blijf”, is een aantrekkelijk leesbare en af en toe hilarische roman over een jonge man in de zeventiger jaren die zijn weg moet vinden in de wereld van de liefde en seksualiteit. Tot vrij hoge leeftijd heeft hij niet geneukt, maar als dat eenmaal wel gebeurd is, zijn alle remmen los. Zo wordt het verhaal van Andreas een coming of age-verhaal, dat eigenlijk best leuk te lezen is voor scholieren. Daarnaast is het een eenvoudig boek om te begrijpen, de structuur is heel helder (want hij is chronologisch). De stijl van de schrijver is licht ironisch en hij kan dat m.i. doen, omdat hij Andreas Klein als een alter ego beschouwt en hij is dus min of meer als hij volwassen is geworden (hij is inmiddels 54 jaar als hij deze roman schrijft) zijn “jeugdzonden “ en ervaringen met vrouwen sterk kan relatieveren. De amusementswaarde is voor havo -en vwo-scholieren (vermoed ik) een ruime voldoende. De literaire waarde wil ik met 2 punten waarderen. Recensies Tom van Deel beschrijft op 8 december 2001 in
Trouw de inhoud van de roman en de liefdes van Andreas vrij uitvoerig. Zijn oordeel is overwegend positief: De roman loopt met een sisser af en lijkt de hoofdfiguur te willen afschilderen als iemand wie het ten enenmale niet gegeven is zich aan een vrouw te binden. Hij leeft zelfs in een wereldje van mannen die teleurgesteld zijn in de vrouw, en in zichzelf neem ik aan, 'mannen die in een uitzichtloze situatie zijn beland', maar daarin berusten. Het 'groentevrouwtje' dat zich op het allerlaatst in Andreas' belangstelling mag verheugen, lijkt toch niet degene te zijn die hem van zijn problemen kan verlossen. 'Je moet niet denken dat ik altijd bij je blijf' -deze exemplarische woorden zijn van Deborah- is een humoristische roman, met een ernstige ondergrond, natuurlijk, die door zijn stijl vol zelfironie een verrukking is om te lezen. Münstermann kan er wat van Max Pam schrijft in HP/De Tijd van 14 september 2001 na een uitvoerige analyse die af en toe bewonderend maar ook kritisch klinkt ten slotte: Het voorafgaande klinkt misschien wat negatiever dan ik het bedoel. Münstermann kan beslist schrijven en Je moet niet denken dat ik altijd bij je blijf is geen boek waarbij je je verveelt. De kritiek komt voort uit het gevoel dat er meer in had gezeten. Maar Münstermann komt er aan. Hij is een schrijver om in de gaten te houden, tenminste als hij besluit het voortaan helemaal alleen te doen. Over de schrijver en zijn eerder gepubliceerde werk Bron: website uitgever
Hans Münstermann begon zijn schrijverscarrière als de helft van het schrijversduo dat schuilgaat onder de naam Jan Tetteroo (Jacques Hendrikx vormt de andere helft). Sinds 1986 schreven ze samen toneelteksten en in 1992 debuteerden ze als romanschrijver. Jan Tetteroo publiceerde in totaal zes romans. Daarnaast publiceerden ze ook elk afzonderlijk. Sinds enkele jaren schrijft Münstermann ook romans onder zijn eigen naam: Het gelukkige jaar 1940, Je moet niet denken dat ik altijd bij je blijf, Certificaat van echtheid en De Hitlerkus. In zijn laatste roman De bekoring neemt Münstermann opnieuw een duik in het fascinerende leven van Andreas Klein, de charismatische hoofdpersoon die we kennen uit zijn eerdere romans. Met De bekoring won Hans Münstermann de AKO literatuurprijs 2006. Hans Münstermann werd in 1947 geboren in Arnhem. Hij groeide op in Amsterdam, waar hij later ook Nederlandse Taal- en Letterkunde studeerde. Als aansluitende studie deed hij het doctoraal Theaterwetenschap. Na zijn afstuderen begon een zwervend, enigszins rommelig leven dat hem tussen 1970 en 1980 in Griekenland, het Midden-Oosten en Indonesië bracht. Zijn leven kwam in rustiger vaarwater toen Münstermann in 1981 medewerker werd aan de toneelacademie in Maastricht - het instituut waar hij nu nog werkt. Zo was hij tussen 1990 en 1995 coördinator van de acteursopleiding in Maastricht. Münstermann is getrouwd met Marina Duvekot en heeft een zoon.