Feitelijke gegevens

• 3e druk, 1925
• 162 pagina's
• Uitgeverij: Atlas Contact Uitgeverij

Flaptekst

Eerste zin

In mijn jongere en meer kwetsbare jaren gaf mijn vader me een raad waarover ik sindsdien ben blijven nadenken.

Samenvatting

Het is de zomer van het jaar 1922 en Nick Carraway, afgestudeerd aan Yale en veteraan uit de Eerste Wereldoorlog, krijgt een baan als obligatiehandelaar in New York. Hij vestigt zich in een chique wijk op Long Island, vlakbij zijn nicht Daisy en haar echtgenoot Tom Buchanans. Zij en de excentrieke golfster Jordan Baker heten hem welkom, maar Nick is voornamelijk geïnteresseerd in zijn schatrijke buurman, Jay Gatsby. Nick vermoedt dat het zijn silhouet is dat regelmatig op het strandje bij zijn gigantische huis staat en kijkt naar het groene licht dat afkomstig is van Daisy's steiger, aan de overkant van het water.

Vlak nadat Nick de maîtresse van Tom heeft ontmoet - van wiens bestaan iedereen afweet, inclusief Daisy - wordt hij hoogstpersoonlijk uitgenodigd voor een van Gatsby's legendarische en buitengewoon decadente feesten. Op dit feest ontmoet hij per toeval Gatsby zelf, over wie flink geroddeld wordt: mensen zeggen dat hij iemand vermoord heeft of een Duitse spion is geweest.

Na hun eerste ontmoeting brengen Nick en Gatsby regelmatig tijd met elkaar door. Gatsby vertelt dat hij na zijn studie in Oxford veel geld van zijn rijke familie erfde en met dat geld de wereld over reisde voor hij zich uiteindelijk settelde op Long Island. Hij vocht in WO I en kreeg een onderscheiding voor uitzonderlijke moed. Gatsby stelt Nick voor aan zijn vriend en meestergokker Meyer Wolfshiem, die zich met corrupte zaken bezighoudt.

Via Jordan Baker ontdekt Carraway dat zijn nicht Daisy in  1917 een relatie had met Gatsby, maar hij was te arm en werd bovendien uitgezonden omdat hij in het leger zat. Van haar ouders moest ze  met Tom trouwen en uiteindelijk werd ze toch ook op hem verliefd. Ze weet niet dat Gatsby naast Nick woont en Gatsby wil dat Nick Daisy op visite laat komen zodat hij haar weer kan ontmoeten. Gatsby is in dit huis op deze plek gaan wonen om dichter bij haar te kunnen zijn: hij kijkt elke avond op het strandje bij zijn huis naar het licht dat komt uit het huis waar Daisy woont om dichterbij haar te zijn. Dit verloopt volgens plan en de liefde tussen Daisy en Gatsby lijkt weer op te bloeien tijdens hun hereniging.

Kort hierna ontdekt Nick dat Jay Gatsby eigenlijk James Gatz heet. James was een onbeduidende boerenzoon die meer van het leven wilde. Op zijn zeventiende liep hij weg van huis en redde de rijke Dan Cody van schipbreuk, die daarna zijn beste vriend werd. James veranderde zijn naam in Jay Gatsby.  Cody nam Gatsby in dienst als manusje-van-alles tot hij niet lang daarna overleed. Gatsby ging toen in het leger.

Op een snikhete zomerdag - Nicks dertigste verjaardag - gaan hij, Tom, Daisy, Jordan en Gatsby samen de stad in. Tom ontdekt niet alleen dat zijn maîtresse met haar echtgenoot - die weet van de affaire - het land uit zal gaan, maar is er ook net achter gekomen dat Daisy en Gatsby van elkaar houden. Tom onthult dat Gatsby onder andere zo rijk is door de illegale verkoop van drank in drogisterijen die hij bezit. Als ze aan het eind van die dag met twee autos terug rijden naar Long Island - Gatsby en Daisy in de ene en Tom, Nick en Jordan in het andere voertuig - rijdt Daisy de maîtresse van Tom aan, die op slag overlijdt. Gatsby houdt dit geheim.

Die avond wordt Gatsby vermoord door meneer Wilson, de echtgenoot van Toms maîtresse. Tom zei tegen hem dat Gatsby zijn vrouw doodreed en na Gatsby te hebben doodgeschoten, pleegt Wilson zelfmoord. Nick weet Gatsby's vader te bereiken, die komt voor de begrafenis. Jordan maakt het uit omdat ze vindt dat hij te zeer veranderd is en ze vertrekt samen met Tom en Daisy, die niets meer laat horen op het bericht dat haar geliefde dood is. Op de begrafenis komt bijna niemand opdagen en Nick probeert verder te gaan met zijn leven: hij gaat terug naar huis. 

Personages

Jordan Baker

Jordan is een beroemde golfster en een goede vriendin van Daisy, die bij haar kind aan huis is. Ze kennen elkaar al van kinds af aan en Jordan kent haar diepste geheimen. Ze gaat graag naar de feesten bij Gatsby thuis en is een typische jongedame van de twintiger jaren, die zelfverzekerd is, niet op haar mondje gevallen is en geniet van haar jeugd, schoonheid en levenslust. Ze krijgt een vrij losse relatie met Nick en komt achter het gezamenlijke verleden van Gatsby en Daisy. Ze wordt verliefd op Nick omdat hij minder oppervlakkig is dan de anderen in haar omgeving, maar maakt het uiteindelijk toch uit omdat hij teveel veranderd is en verhuist mee met Daisy en Tom.

Tom Buchanan

Tom is Daisy\\\'s echtgenoot en een echte liefhebber van de verfijnde dingen in het leven: drank, sigaren, sport en vrouwen. Hij heeft uitgesproken meningen en is erg dominant over degenen in zijn naaste omgeving, want hij vindt dat iedereen het met hem eens moet zijn. Zo behandelt hij ook zijn maîtresse: als een onbelangrijk stuk speelgoed dat alleen dient voor zijn vermaak. Tom kan erg driftig en agressief zijn om te krijgen wat hij wil; hij is egoïstisch en stopt niet tot hij zijn zin heeft gekregen - ook als dat betekent dat er geweld en bedrog bij komt kijken. Uiteindelijk lukt het hem ook om de obstakels van zijn geluk uit de weg te ruimen en met zijn trofee (Daisy) verder te gaan.

Daisy Buchanan

Daisy is de nicht van Nick die hem verwelkomt en wegwijs maakt in het leven op Long Island. Ze is eigenlijk erg oppervlakkig en vrij simpel: ze voegt zich naar de wensen van haar echtgenoot en verdringt vrijwel altijd haar eigen gevoelens en verlangens. Ze kan behoorlijk kinderlijk uit de hoek komen en zich aanstellen als iets haar niet bevalt, omdat ze soms onzeker is over de loop van gebeurtenissen. Daisy is erg vriendelijk en zachtaardig van karakter, maar ook behoorlijk naïef en oppervlakkig: ze stelt geen vragen over wat er gebeurt en houdt zich aan de regels van haar echtgenoot. Als ze weer met haar grote liefde in aanraking komt lijkt dat te veranderen, maar uiteindelijk is haar plichtgevoel belangrijker voor haar dan haar ware liefde.

Jay Gatsby

Gatsby is Nicks buurman en een mysterieus persoon. Niemand kent hem persoonlijk, maar iedereen kent zijn vreselijk extravagante feesten in zijn gigantische huis. Wanneer Nick hem leert kennen, blijkt Gatsby een man te zijn met een twijfelachtig verleden, die vooral erg eenzaam is: bijna zijn hele leven staat in het teken van het terugwinnen van zijn grote liefde. Hij geeft de feesten om haar aandacht te trekken. Gatsby is een vrij onzeker persoon die het belangrijk vindt om andere mensen naar de zin te maken en die goed van vertrouwen is - dat blijkt wel uit zijn stopwoordje \\\\\'\\\\\'beste kerel.\\\\\'\\\\\' Hij heeft een goed hart, maar doet niet altijd de juiste dingen omdat hij soms zijn doel uit het oog verliest. Uiteindelijk wordt zijn hevige liefde voor Daisy, die hij koste wat het kost wil beschermen en voor wie hij altijd wil zorgen, hem ook fataal.

Nick Carraway

Nick is de verteller van het verhaal en de hoofdpersoon. Hij heeft gevochten in de Eerste Wereldoorlog en heeft nu een baan in New York gekregen: daarvoor verhuist hij naar Long Island, dichtbij zijn nicht Daisy en haar man Tom. Zij laten hem kennismaken met de Amerikaanse Droom, de weelde van rijkdom en de conflicten die dat met zich meebrengt. Nick is behoorlijk naïef van karakter en laat zich gemakkelijk door mensen en fenomenen imponeren. Hij laat zich veelal leiden door zijn emoties en wil het mensen graag naar de zin maken, maar vindt het anderzijds ook lastig om zich los te maken van zijn traditionele normen en waarden, die in de war worden geschopt door het nieuwe leven en de nieuwe mensen op Long Island. Nick heeft een sterk moreel gevoel, maar houdt zijn mening meestal voor zich en laat zich vaak meeslepen door de intriges van het leven. Hij is een trouw en loyaal persoon, maar soms onzeker over het verschil tussen goed en kwaad.

Quotes

"Het stuitte me allemaal wat tegen de borst. Het leek me dat wat Daisy te doen stond het huis uit stormen was, met het kind op haar arm - maar kennelijk was ze dat totaal niet van plan. En wat Tom betreft, het feit dat hij 'de een of andere vrouw in New York had' was eigenlijk minder verrassend dan dat hij zich door een boek had laten deprimeren. Iets deed hem aan het korstje van oudbakken ideeën knabbelen, alsof zijn stoer lichamelijk egoïsme niet langer voedsel gaf aan zijn heerszuchtig hart." Bladzijde 24

"Gatsby geloofde in het groene licht, de orgiastische toekomst die jaar op jaar voor onze ogen terugwijkt. Ze ontglipte ons toen, maar dat doet er niet toe - morgen zullen we harder lopen, onze armen verder uitstrekken... En op een mooie dag - " Bladzijde 158

"De waarheid was dat Jay Gatsby van West Egg, Long Island, aan zijn platonische conceptie van zichzelf was ontspoten. Hij was een zoon Gods - een uitdrukking die, zo ze iets betekent, juist dat betekent - en hij moest zich met Zijn Vaders aangelegenheden bezighouden, de verering van een onredelijke, vulgaire en kakelbonte schoonheid." Bladzijde 89

Thematiek

Liefdesrelatie: onbereikbare liefde

Liefde is de spil van dit verhaal, in verschillende soorten. De affaire van Tom en Myrtle die gebaseerd is op lust, het huwelijk van Tom en Daisy dat gebaseerd is op vastigheid en routine, de experimentele liefde tussen Jordan en Nick, maar vooral de hunkerende, onbereikbare maar epische liefde tussen Gatsby en Daisy. Bijna elk van deze liefdes is onbereikbaar, omdat de betrokkenen erg slecht bij elkaar passen of hun relatie gedoemd is te mislukken. De liefde die wordt beschreven tussen al deze personages is er een die vooral bestaat uit schone schijn tegenover de buitenwereld. Wanneer deze afbrokkelt blijft er weinig over dan hele banale dierlijke gevoelens als angst, jaloezie en lust.

Motieven

Eenzaamheid

Eenzaamheid is een belangrijk thema dat wat dieper ligt bij de personages. Jay Gatsby is iemand die elke week extravagante feesten geeft, maar geen van de gasten echt kent en niemand kent hem persoonlijk.

Geluk / verlangen naar geluk

De Amerikaanse Droom, oftewel het verlangen naar geluk van de gemiddelde Amerikaan in deze tijd, is het voornaamste thema waarop kritiek wordt geleverd in dit boek: het ideaalbeeld van een prachtig huis, een liefhebbend gezin en een welvarende baan die het mogelijk maakt om te genieten van het leven, maar die ook veel vieze spelletjes en onfrisse conflicten doet opborrelen.

Motto

Draag dan de gouden hoed, als dat haar zal vermurwen:
Als je hoog kunt springen, spring dan ook hoog voor haar,
Tot ze roept: 'Geliefde, goudgehoede hoogspringende geliefde, 
Jou moet ik hebben!'

Thomas Parks d'Invilliers

Dit motto is afkomstig uit een gedicht van Thomas Parks d'Invilliers. Thomas was de penvriend van Fitzgerald. Deze tekst verwijst naar het leven dat Jay Gatsby leidt om de aandacht van zijn geliefde Daisy te trekken. Hij wil zo graag haar aandacht dat hij het grootste huis bouwt, de grootste feesten geeft, alles om haar aandacht en liefde te winnen.

Opdracht

Nogmaals aan Zelda

Trivia

F. Scott Fitzegerald heeft erg lang getwijfeld over de titel: hij had een hele hoop alternatieven. De uiteindelijke titel was iets waar hij genoegen mee nam omdat het niet meer gewijzigd kon worden toen hij dat op het laatste moment nog wilde.

Het boek is diverse malen verfilmd: de meest recente productie draait momenteel in de bioscopen, met Leonardo Di Caprio in de hoofdrol van Gatsby.

Titelverklaring

De grote Gatsby is een letterlijke vertaling van The Great Gatsby en verwijst naar het personage van Jay Gatsby die wordt beschouwd als een grotesk en machtig persoon doordat hij enorm veel geld heeft en grootse feesten organiseert.

Structuur & perspectief

Het boek is vrij kort: het telt slechts 160 bladzijden en 9 hoofdstukken. Desondanks zit er behoorlijk wat diepte in het verhaal: aanvankelijk lijkt alles op een zeer oppervlakkige façade te berusten, maar als je eenmaal door die laag heen hebt gelezen, blijkt dat de personages in hun dagelijks leven worstelen met diepgewortelde conflicten en gevoelens die nooit echt het daglicht zien omdat ze opgekropt worden, uit angst voor de reactie van de buitenwereld. 

Het eerste deel gaat voornamelijk over Nick Carraway en hoe hij zich aanpast in het leven in de buitenwijk, het middenstuk gaat over zijn relatie met Gatsby en in het slot wordt dieper ingegaan op de achtergronden van de personages en hun onderlinge verhoudingen. Het perspectief ligt gedurende het hele verhaal bij de persoonlijke ik-verteller, Nick.

Decor

Het verhaal speelt zich af in de zomer van het jaar 1922. Er worden ongeveer drie maanden beschreven en de sfeer van het tijdperk - de roaring twenties - is goed merkbaar door de buitensporige feesten die gegeven worden en de rijkdom, maar ook de drooglegging en illegale drankverkoop. De setting wordt gevormd door Long Island, een wijk van New York waar rijke mensen wonen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen het fictieve West Egg en East Egg: West Egg is een nieuwbouwwijk waar vooral jonge mensen wonen en East Egg een net zo chique wijk waar mensen wonen die door oud geld rijk zijn geworden. De gebeurtenissen dienen zich in niet-chronologische volgorde aan doordat er wordt gewerkt met flashbacks en tijdsprongen.

Stijl

De stijl van F. Scott Fitzgerald heeft het meeste weg van een kort verhaal en niet zoveel van een roman. De beschrijvingen zijn hier en daar langdradig, afgewisseld met dialogen die een groot deel van het verhaal vertellen en actiescènes die de plot voortdrijven.

Slotzin

En zo varen we voort, schepen tegen de stroom op, onophoudelijk teruggevoerd naar het verleden.

Beoordeling

Ik wilde dit boek graag lezen omdat ik de naam van de schrijver al vaak voorbij had zien komen en geïnteresseerd raakte in het verhaal door de release van de verfilming met Leonardo Di Caprio. Ik heb het boek eigenlijk gelezen als iets voor tussendoor: omdat het maar dun was, had ik het erg snel uit. Toch ben ik niet teleurgesteld: het verhaal is erg interessant en ik vind het enorm goed geschreven. Het verhaal wordt op zo'n manier verteld dat het soms niet eens duidelijk is wat er nou precies gebeurt, alsof de lezer bedrogen wordt - en dat is een heel interessante gewaarwording. De personages zijn erg levendig en interessant, ze zijn herkenbaar en passen goed in het tijdsbeeld dat op een uiterst sfeerrijke manier wordt geschetst. De plot lijkt aanvankelijk erg voorspelbaar en oppervlakkig, maar hoe verder je in het verhaal komt, hoe dieper je in gaat op de personages, hun levens en waar het eigenlijk om gaat in het leven van deze tijd.  Ik moest om sommige stukjes lachen, maar vond het verhaal voornamelijk erg spannend en meeslepend en het zette me over verschillende dingen aan het denken. Ik vind het een knap staaltje literatuur, al had het van mij wel wat dikker gemogen: ik was graag meer te weten gekomen over de hoofdpersonen en had sommige verhaallijnen uitgebreider willen zien, bijvoorbeeld met achtergrondinformatie.

Recensies

"Ik heb het idee dat The Great Gatsby meer een sfeerbeschrijving is dan een verhaal. De roman komt daardoor wellicht beter tot zijn recht op het witte doek. - See more at: http://www.nadelunch.com/cultuur/boeken/f-scott-fitzgerald-the-great-gatsby-een-voorproefje-op-de-film/#sthash.GQTIoSUm.dpuf" http://www.nadelunch.com/...p-de-film/

"Al vanaf de eerste pagina had ik in de gaten dat dit niet zomaar een boek is. Het is een stukje kunst." http://www.cravingpages.n...itzgerald/