Feitelijke gegevens
- 1e druk, 1811
- 393 pagina's
- Uitgeverij: Het Spectrum
Flaptekst
Wie trouwt met wie? Evenals in andere grote romans van Jane Austen is dit bij Verstand en gevoel (Sense and Sensibility) de vraag waar alles om draait. Hoofdpersonen zijn de verstandige Elinor Dashwood en de gevoelige Marianne Dashwood. Marianne laat zich het hoofd op hol brengen door de charmante Willoughby, terwijl Elinor dit met lede ogen aanziet. Kan haar zusje niet eens wat verstandiger zijn? En zullen ze ondanks alle tegenslagen beide de ware liefde vinden? Sense and Sensibility was de eerste roman van Jane Austen. In 1995 werd dit tijdeloze werk uit 1811 verfilmd met onder meer Hugh Grant en Kate Winslet in de hoofdrollen.
Eerste zin
Het was lang geleden dat de eerste Dashwoods zich in Sussex gevestigd hadden.Samenvatting
Henry Dashwood en zijn gezin wonen op het rijke landgoed Norland Park, wat ooit toebehoorde aan Henry's rijke, ongetrouwde oom. Henry is niet rijk en erft het landgoed slechts om het te beheren voor zijn zoon John uit zijn eerste huwelijk, zonder dat Henry zelf er rijker van wordt. Hij overlijdt kort na zijn oom en dat leidt tot rijkdom voor John en een zeer schamele erfenis voor Henry's tweede vrouw en drie dochters.
Mrs. Dashwood, Elinor, Marianne en Margaret blijven korte tijd op Norland, hoewel ze het allesbehalve goed kunnen vinden met de gierige, manipulatieve vrouw van John, Fanny.
Oudste en verstandigste dochter Elinor wordt verliefd op Edward Farrars, de broer van Fanny, maar zij vindt dat helemaal geen goed idee. De ontluikende liefde vervaagt wanneer Mrs. Dashwood en haar dochters naar een klein huisje in Barton, Devonshire verhuizen, waar ze worden opgevangen door sir John Middleton en zijn vrouw. Hun vriend, de introverte kolonel Brandon is erg geïnteresseerd in de levenslustige Dashwood-dochter Marianne, wat wordt opgemerkt door Mrs. Jennings, de moeder van lady Middleton.
Een zekere Mr. Willoughby, de erfgenaam van de rijke maar ziekelijke Mrs. Smith van het weelderige huis Allenham, schiet Marianne te hulp wanneer ze haar voet verstuikt en ze hebben erg veel gemeen met elkaar, wat leidt tot een liefdevolle relatie. Ondertussen bloeit er tussen de door Marianne afgewezen kolonel Brandon en Elinor een hechte vriendschap op; maar beide heren vertrekken kort na elkaar onder mysterieuze omstandigheden naar de stad.
Kort na Willoughby's vertrek, wat Marianne achterlaat met een gebroken hart en Elinor met onduidelijkheid over hun relatie, komt Edward naar Barton, maar toont weinig van zijn oude affectie voor Elinor en is na een week weer weg.
De Dashwoods ontmoeten mevrouw Palmer, de zus van lady Middleton die goed bekend is met zowel kolonel Brandon (die, vertelt ze, een onwettige dochter heeft) als Willoughby. Ze maken tevens kennis met Anne en Lucy Steele, de nichten van lady Middleton die Edward kennen. Elinor komt er tot haar grote schrik zelfs achter dat haar geliefde Edward al vier jaar lang in het geheim verloofd is met Lucy Steele.
Elinor en Marianne logeren een tijdje bij Mrs. Jennings in Londenen krijgen daar gezelschap van kolonel Brandon en na enige tijd en veel brieven van Marianne, ook van Willoughby. Hij verbreekt de relatie met Marianne, want hij is verloofd met een zekere juffrouw Grey, en laat haar ontroostbaar achter.
Kolonel Brandon vertelt Elinor over zijn nicht Eliza, die in haar uiterlijk en karakter veel op Marianne leek. Ze hielden van elkaar, maar ze moest een liefdeloos huwelijk met zijn broer aangaan. Na een vluchtpoging raakten ze van elkaar gescheiden; pas jaren later, toen Eliza en kolonel Brandons broer inmiddels gescheiden waren, vond hij haar terug in een gevangenis, op haar sterfbed. Ze overleed en liet haar driejarige dochter bij hem achter. Hij noemde het meisje ook Eliza en verzorgde haar, tot ze op zeventienjarige leeftijd - nog maar kort geleden - verdween en, zo bleek later, verleid en zwanger gemaakt werd door Willoughby.
Dit nieuws helpt Marianne om weer haar oude zelf te worden.
Kort nadat de zusjes Dashwood hun broer John zijn tegengekomen in Londen, ontmoeten ze mevrouw Ferrars, de moeder van Edward voor wie geen enkele vrouw goed genoeg is. Spoedig komen zij en heel Londen erachter dat Edward en Lucy verloofd zijn. Edward wordt verstoten door zijn familie, maar dankzij kolonel Brandon kan hij in een kleine parochie priester worden en daar met Lucy een armoedig leventje beginnen.
Elinor en Marianne logeren een tijdje met mevrouw Jennings bij de Palmers op hun landgoed Cleveland, waar Marianne ziek wordt. Haar situatie is kritiek en tot Elinors verbazing komt een vreselijk bezorgde Willoughby langs. Hij vertelt haar dat hij met Marianne moest breken omdat hij, zonder een goed huwelijk, veroordeeld zou zijn tot een leven van armoede na het voorval met Eliza. Hij biecht op dat hij altijd van Marianne is blijven houden en dat nog steeds doet, maar dat zijn tirannieke echtgenote hem dwong haar de brief te schrijven waarin hij zei niets voor haar te voelen.
Wanneer hun moeder komt om bij de herstellende Marianne te zijn, vertelt ze Elinor dat kolonel Brandon zijn liefde voor Marianne aan haar, hun moeder, heeft verklaard.
Kort nadat de Dashwoods weer thuis zijn gekomen, krijgen ze bezoek van Edward, die vertelt dat Lucy met zijn broer is getrouwd omdat ze Edwards liefde voor Elinor doorhad. Edward en Elinor trouwen met de zegen van Edwards moeder en vestigen zich in Daleford, de parochie waar Edward predikant wordt. Marianne en Brandon trouwen ook en de gehele familie Dashwood vindt voor de rest van het leven innig geluk.
Personages
Elinor Dashwood
Elinor is de oudste van drie Dashwood-dochters. Ze staat bekend om haar verstandige natuur en om het feit dat ze een beetje een heilig boontje is: ze wil het liefste iedereen om haar heen plezieren en altijd het juiste doen, het logische, het redelijke. In haar hart speelt zich veel af, maar zaken van het hart krijgen voor haar nooit voorrang boven zaken van het hoofd, waardoor ze worstelt met haar romantische verlangens jegens een man die ze misschien nooit zal kunnen krijgen. Wat ze echt denkt en voelt houdt ze meestal voor zich, en wat ze wel zegt is slechts verstandig. Haar moeder en zusje Marianne zijn het belangrijkste voor haar en daarnaast vindt ze het belangrijk wat andere mensen van haar denken, omdat ze veel waarde hecht aan haar reputatie.
Marianne Dashwood
Marianne is de tweede dochter van meneer en mevrouw Dashwood en niet zozeer in leeftijd, als wel in karakter en mentaliteit beduidend jonger dan haar zus Elinor. Terwijl Elinor veel waarde hecht aan rationeel denken en doen, volgt Marianne het liefste op alle manieren haar hart. Ze houdt zich bezig met alle verfijnde zaken van het leven, van lezen en schrijven tot musiceren en schilderen en geniet van elk moment. Ze zegt alles wat er in haar opkomt en het kan haar niets schelen hoe andere mensen over haar denken: alleen haar eigen bewustzijn telt voor haar. Ze geeft altijd ten volle uiting aan haar emoties en is ontroostbaar wanneer iets haar diep verdriet doet, maar beseft uiteindelijk dat het in het leven om meer draait dan verlangens.
Kolonel Brandon
Kolonel Brandon is een introverte man die het een en ander heeft meegemaakt en daardoor weinig meer verwacht van het leven. Hij heeft vrijwel altijd een berustende houding omtrent wat er op zijn pad komt en hoe zijn omgeving daarmee omgaat. Hij spreekt vrijwel niet over zijn gevoelens, maar observeert alles wat er om hem heen gebeurt. Door zijn teruggetrokkenheid denkt men dat hij smakeloos en saai is, maar de kolonel is juist een persoon die al veel van de wereld heeft gezien en enigszins bevreesd is voor wat er nog kan komen.
Willoughby
Meneer Willoughby is een extroverte, extravagante heer met veel geld tot zijn beschikking die menig meisjeshart verovert met zijn knappe uiterlijk en zijn charmes. Marianne wordt tot over haar oren verliefd op hem en hij bewijst een man te zijn met een sublieme smaak en waardering van het leven. Maar al snel blijkt tevens dat hij een te hoge dunk van zichzelf heeft, dat hij van de aandacht van meisjes profiteert en uiteindelijk slechts uit is op meer aanzien en meer status. Een fout die hij pas inziet wanneer het te laat is om nog echt gelukkig te worden.
Quotes
"De oudste dochter, Elinor, wier raad zoveel gewicht in de schaal legde, was gezegend met groot doorzicht en een nuchter oordeel, waardoor zij, ofschoon ze nog maar negentien jaar was, de bevoegdheid ontleende als raadsvrouw voor haar moeder op te treden. (...) Ze had een goed, liefhebbend hart en een sterk gevoelsleven, maar ze wist haar gevoelens in toom te houden." Bladzijde 11
"Marianne was fijngevoelig en schrander, maar in alles even overdreven. Ze wist met haar verdriet noch met haar vreugde maat te houden, ze was gul, tegemoetkomend, boeiend; ze was alles behalve bezonnen." Bladzijde 12
"Elinors nuchter verstand, nuchtere voorzorg, nuchtere wijsheid, het viel allemaal ten offer aan de romantische fijngevoeligheid van mevrouw Dashwood omtrent Mariannes bezigheden." Bladzijde 96
Thematiek
Relatie tussen zussenDe band tussen Elinor en Marianne is het belangrijkste thema in het boek. Hun jongste zus, Margaret, wordt eigenlijk gedurende het hele verhaal simpelweg vergeten: alles draait om de dynamiek tussen de twee oudste Dashwood-dochters. Ze verschillen als water en vuur, maar hun zielen zijn zo verwant aan elkaar dat het simpelweg voelbaar is voor de lezer. Al het doen en laten van de en staat in directe verbinding met het wel en wee van de ander.
Motieven
Sociale problemen
Wat in dit verhaal centraal staat, is het contrast tussen de rede en het gevoel. Elinor, oudste dochter, streeft ernaar immer verstandig te handelen, maar tegenover haar staat Marianne, die veel meer op heeft met het volgen van je hart en het profiteren van alles wat het leven te bieden heeft. Het conflict tussen verstandig handelen en impulsief gedrag is het belangrijkste onderdeel in het boek.
Trivia
De titel van de eerste versie van het boek was Elinor en Marianne.
Er zijn drie televisieseries, drie films en één parodieroman op het boek gebaseerd.
Titelverklaring
Verstand en gevoel is de letterlijke vertaling van de originele titel van dit boek, Sense and Sensibility, en daarvan is Verstand en onverstand weer een variant. De twee woorden verwijzen naar de twee hoofdpersonen, de gezusters Dashwood die elkaar erg dierbaar zijn, maar tegelijkertijd heel verschillend van karakter. Elinor, de oudste, is verstandig en hecht waarde aan redelijk gedrag, terwijl Marianne juist vrijwel altijd impulsief handelt en de levendigheid zelve is.
Structuur & perspectief
Het boek bestaat uit 50 hoofdstukken en 393 bladzijden, die ook weer beschikken over een duidelijke structuur. In het eerste gedeelte maken we kennis met de zusjes Dashwood en hun geliefden: kolonel Brandon, Mr. Willoughby en Edward Ferrars. In het tweede gedeelte ontstaan er conflicten tussen de zusjes, hun geliefden en andere betrokkenen en in het derde deel lijkt alles verloren, maar wordt er langzaam een weg terug gevonden. Het perspectief ligt gedurende het verhaal afwisselend bij verscheidene personages, zowel de zusjes Dashwood als bijvoorbeeld hun halfbroer John en zijn vrouw Fanny.
Decor
Het verhaal speelt zich af rond het einde van de achttiende en het begin van de negentiende eeuw, op het Engelse platteland in de buurt van Sussex. Er worden veel plaatsen in de omgeving beschreven, maar centraal staat toch het landgoed Barton Park waarop het gezin Dashwood een cottage bewoont. De periode die beschreven wordt is pakweg twee jaar.
Stijl
De stijl van Jane Austen is kenmerkend voor degenen die meer dan één boek van haar hebben gelezen. Het verhaal draait om personen wier leven enkele of vele gebreken kent en die een queeste doormaken op zoek naar geluk. Er is sprake van een uitgediepte verhaallijn met redelijk veel onverwachte wendingen, lange beschrijvingen van dialogen en scènes en met een grote verandering van mentaliteit bij de hoofdpersonen rond het einde van het verhaal
Wat kenmerkend is voor Austens karakter als auteur, is dat zij in haar tijd een zeldzaamheid was als vrouwelijk schrijver. Daar was ze zich terdege van bewust, want ze publiceerde haar boeken anoniem waardoor ze weinig roem ontving, hoewel de verhalen populair waren in de hogere kringen. Ze werden echter vooral bestempeld als oppervlakkig en puur vermakelijk. Later vergat men haar werk omdat de boeken van Charles Dickens aanlokkelijker waren. Toen haar werk in de jaren dertig van de negentiende eeuw opnieuw gepubliceerd werd, ging men haar zien als ''lieve tante Jane'', het type gemoedelijke oude vrijster. Pas rond 1880 ontstond er echt een hype rondom de boeken van mevrouw Austen: de elite ging het zogeheten Janolary aanhangen en fans van Austen-boeken noemden zichzelf Janeites. Rond deze tijd werd de literaire waarde van de boeken ook meer op waarde geschat.
Slotzin
Elinor en Marianne slaagden erin, hoewel ze zussen waren en om zo te zeggen bij elkaar in huis konden kijken, zonder onenigheid naast elkaar te leven en geen verkoeling tussen hun beide echtgenoten te veroorzaken, en laat niemand dát aanmerken als de geringste van hun verdiensten en hun zegeningen.Beoordeling
Nadat Pride & Prejudice mij behoorlijk tegenviel, wilde ik toch graag nog een Austen-roman proberen. Sense & Sensibility sprak mij meteen al aan omdat ik graag verhalen lees waarin een zusterband centraal staat en omdat de morele thema's me al vrij snel aan het denken zetten.
Ik ben blij dat ik mijzelf ertoe heb gezet om dit boek te lezen, want ik vind het vele malen beter dan Pride & Prejudice. De personages zijn veel aimabeler en komen bovendien met meer geloofwaardigheid uit de verf: hun doen en laten is minder ergerlijk dan in het bovengenoemde boek en ik was gemakkelijk in staat om een band met ze op te bouwen, met ze mee te voelen over hun wel en wee. Bovendien vind ik de schrijfstijl van dit boek heel prettig lezen: het is interessanter en minder langdradig. In tegenstelling tot Pride & Prejudice zitten er in Sense & Sensibility maar heel weinig hoofdstukken waarin niets gebeurt en dat houdt de vaart erin. Ik moest regelmatig lachen om de karakters van sommige personages en in plaats van me aan hen te ergeren, wilde ik echt meer weten over hun persoonlijkheid en drijfveren. Ook de plot vind ik heel goed gelukt: Jane Austen is erin geslaagd een prachtige dubbele bodem van diepgang in het verhaal te leggen en allerlei boeiende subplotten bij elkaar te laten komen in een onvoorspelbaar, intrigerend en boeiende verhaallijn.
Recensies
"Sense and Sensibility’s characters add richness and color to the story" http://www.prolificliving...nsibility/
"I found myself enchanted with the writing and the characters" http://dearauthor.com/boo...ne-austen/
REACTIES
1 seconde geleden