Feitelijke gegevens
- 1e druk, 2013
- 399 pagina's
- Uitgeverij: Prometheus
Flaptekst
Moskou 1991. Het Sovjetrijk beleeft zijn nadagen. Miljoenen mensen staan voor lege winkels in de rij. De 26-jarige jurist en kruidenierszoon Olaf Weber wordt door een Belgische reisorganisatie in Moskou gestationeerd, waar hij al snel verzeild raakt in de onderwereld van zwarthandelaren, pooiers, hoeren en oplichters. Weber ontmoet er de aartsritselaar Alexander Perelman, die hem in vertrouwen neemt: Perelman vertelt hem dat de balsem, waarin het lijk van Lenin sinds zijn dood in 1924 om de zoveel tijd wordt ondergedompeld, tevens een schoonheidselixer is. Het belooft eeuwige jeugd. Nu het IJzeren Gordijn is gevallen en de wereldmarkt lonkt, kunnen Weber en Perelman met deze wonderzalf goud verdienen. Ze worden partners. Alleen: hoe komen ze aan de geheime formule van de mysterieuze balsem?
“Lenins balsem” is een met humor en in een onnavolgbare stijl geschreven roman over vriendschap, bedrog, de kans op geluk en de eeuwige doolhof van de liefde, waarmee Pieter Waterdrinker zijn meesterschap definitief bewijst.
Eerste zin
Madame Schwarz gold altijd als mijn tante, hoewel ze feitelijk slechts een verhouding had gehad met mijn grootvader, die was begonnen ergens in het decor van mijn allervroegste jeugd.Samenvatting
Proloog
In dit voorwoord gaat Olaf Weber in Parijs naar de minnares van zijn overleden opa. Zijn beide ouders zijn bij een auto-ongeluk om het leven gekomen en ze hebben schulden nagelaten. Tante Felicia heeft wel geld en Olaf probeert geld van haar los te krijgen om de schulden te kunnen betalen en een reis naar Cuba te kunnen maken.
Languedoc 2011
Olaf Weber krijgt een brief van de vrouw van Sasja Perelman. Hij zal over een dag overlijden en hij stuurt tickets op, zodat Olaf bij de uitvaart aanwezig kan zijn. Olaf laat de brief zien aan zijn Russische vrouw Masja. Ze reageert negatief: er is blijkbaar veel gebeurd met deze Sasja Perelman. De proloog wekt derhalve de spanning op naar de inhoud van het verhaal dat volgt.
Deel I
Het is 1990 en een jaar na de val van de Berlijnse muur. Het is chaos in Rusland. Olaf Weber heeft geen visum gekregen voor Cuba en is daarom in dienst getreden van een Belgische reisorganisatie en samen met een Duitser heeft hij gebruik gemaakt van de chaos en de corruptie in Rusland. Ze verkopen entreekaarten aan toeristen die dan tegen betaling het lijk van Lenin in het Mausoleum kunnen bekijken. Eigenlijk is de toegang gewoon gratis, maar dan moet je wel uren in de rij staan. Ook kopen ze kaarten van theatervoorstellingen op en verkopen die met smoezen onder toeristen: uiteraard tegen hoge betalingen in Amerikaanse dollars. Hij trekt daarom veel op met de homofiele Duitser (Heintz) die het commissieloon dat hij van Weber ontvangt, gebruikt voor het in champagnebaden zwemmen met jonge knapen.
Van een Russische collega Tabakov krijgt Weber op een dag de opdracht van Moskou naar St. Petersburg te gaan (voorheen Leningrad genoemd). Daar moet een Belgische chauffeur (Verbeke) van de reisorganisatie terecht staan wegens de smokkel van verboden middelen o.a. kaviaar. De man moet zijn mond houden tegenover de rechters, anders kan er veel ellende voor de mensen achter de schermen uit voortkomen. In de trein ontmoet Olaf een man die hij later ook bij de rechtbank ziet: Perelman.
Hij moet in St. Petersburg contact opnemen met een Russische tolk Katja Filatova. Bij haar ontmoet hij haar jongere zus Masja op wie hij meteen verliefd wordt. De Belg Verbeke wil tijdens de behandeling van zijn zaak alles bekennen, maar Katja vertaalt met opzet alles verkeerd: hij wil alles ontkennen, zegt ze juist. Ineens komt er iemand de rechtszaal binnen en drukt de rechter een briefje in zijn handen. Vervolgens wordt de Belg meteen vrijgesproken: die snapt er niets van. Olaf Weber verkrijgt op deze wijze wel aanzien, als hij weer naar Moskou terugkeert.
Deel II
Sasja Perelman zoekt opnieuw contact met Olaf. Hij heeft een lumineus idee. Lenin wordt elk anderhalf jaar opnieuw gebalsemd en in de Tweede Wereldoorlog hebben ze zijn lijk lange tijd op een andere plek verborgen gehouden, omdat ze vreesden dat de nazi’s in Moskou vervelende dingen met het gebalsemde lichaam zouden doen. Er is door een scheikundige toen een flesje van de balsemvloeistof achterover gedrukt en toen zijn vrouw later met die wonderolie haar gezicht bestreek, verdwenen de rimpels.
Perelman heeft nu het idee om die balsem op te sporen en die aan grote cosmeticahuizen in het westen te verkopen. Dat zou enorme winsten kunnen betekenen. Hij wil graag dat Olaf Weber met hem meedoet en hij krijgt 15 dagen de tijd om daarover te beslissen. De invloed van Perelman is vrij groot. Hij bekent tegenover Olaf dat hij de rechter in de zaak van de Belgische chauffeur in St. Petersburg onder druk heeft gezegd, omdat anders een naaktfoto van zijn dochter in de publiciteit zou worden gebracht.
Deel III
Eerst wil Olaf niet meedoen, maar wanneer hij bericht krijgt dat zijn Belgische firma failliet is en hij dus werkloos is, moet hij eigenlijk wel meedoen. Toch reist hij eerst nog een keer naar St. Petersburg, omdat ineens het zusje van Katja voor zijn neus staat, omdat hun grootmoeder overleden is. Katja is straal verliefd op Olaf (ze is 31 jaar maar nog maagd), maar Olaf ziet veel meer in het elf jaar jongere zusje Masja, al durft hij haar dat niet te vertellen.
Hij gaat in Siberië op bezoek bij de chemicus die ooit over de wonderolie beschikte, maar wanneer hij aankomt, blijkt de man door de autoriteiten in een psychiatrische inrichting te zijn gestopt. Door de pope die hem twee weken daarvoor bezocht, is bij hem huiszoeking gedaan. Zou die ook op zoek zijn naar restanten van het wondermiddel? Olaf keert weer terug naar Moskou. Sfeertekening van de situatie in Rusland anno 1990: de passagiers moeten eerst dokken, om de kerosine te betalen. Anders kan het vliegtuig niet starten.
Weer in Moskou maakt hij onder leiding van Perelman kennis met een in de SU bekende chemicus Abrikosov, een man die veel van balsemen weet. Het is tijdens een nazit van een begrafenis van criminelen die met een autobom onschadelijk zijn gemaakt.
Deel IV
De zoektocht van Olaf Weber gaat verder met de ontmoeting met Abrikosow die de laatste tijd betrokken is bij de herbalseming van Lenin. Op aanraden van Sasja Perelman moet hij contact blijven houden met de chemicus. Dat is de enige weg naar de formule. Weber maakt hem sappel met de toezegging dat hij hem alles zal vertellen over de Nederlander in de 17e eeuw Ruysch, die toen ook al foetussen van kinderen kon bewaren. Abrikosow wil namelijk een volledig boek schrijver over de historie van het balsemen.
Maar Olaf blijft nu ook de contacten onderhouden met Masja. Op aanraden van zijn vriend Heintz laat hij dozen champagne brengen, die hij in het bad uitgiet en dan met Masja er in gaat zitten. Dat is opwindend en het komt tot een eerste sekspartij in bad. Op dat moment blijkt dat Masja nog maagd was.
Abrikosow wil Olaf meenemen naar de krochten van het mausoleum: hij laat Olaf daar zien hoe een meisje dood in een badkuip drijft. Maar Olaf kan er niet goed tegen en laat de kans liggen een beetje van de wonderolie mee te nemen, tot grote woede van Perelman. Die regelt later een nieuw bezoek aan het mausoleum, al moet Olaf daar wel 10.000 dollar voor betalen om de bewakers om te kopen. Perelman is ook nog actief bij een orgie in de nachtclub/casino Cleopatra, waar Olaf een oude bekende (Natalja, een hoertje uit het verleden) ontmoet. Masja is heel erg jaloers.
Deel V
Het ziet er naar uit dat Olaf toch in de buurt van de balsemolie kan komen. Later blijkt dat Perelman hem met geld flink heeft afgezet (de bewakers kosten heel wat minder dan hij heeft gezegd), maar ook de tweede keer mislukt het: Olaf zou bij de balseming van Lenin mogen zijn, maar hij krijgt op het allerlaatste moment zoveel darmkrampen dat hij de wc moet opzoeken en daarna weer naar buiten wordt geloodst. Hij heeft zijn pipet dus niet kunnen vullen met olie uit het bad van Lenin, maar buiten wordt het glazen buisje door een onbekende met een kap toch afgepakt. Perelman is weer woedend. De kansen lijken definitief verkeken.
Intussen is tante Felicia (proloog) uit Parijs overgekomen: ze heeft een nieuwe relatie, een parfummaker Maupassant en ze heeft veel interesse in de balsem van Lenin. Die wil ze met de parfumeur gaan exploiteren in het westen.
Toch wordt dat moeizaam, want Abrikosow overlijdt plotseling aan een hartstilstand, maar een collega weet te melden dat hij zijn geheimen van het balsemen heeft opgeschreven in een manuscript dat hij heeft laten opbergen. Maar daarvoor moeten ze weer naar de Oekraïne. Tante Felicia gaat dan met hem mee, en haar vriend Maupassant gaat met Perelman en Masja naar St. Petersburg.
In de Oekraïne is het een armzalige toestand en ergens in een klein plaatsje herkent Felicia de omgeving. Ze is hier ooit geweest. Dan vertelt ze Olaf haar oorlogsverleden.
De geschiedenis van Felicia. Haar eigen ouders heeft ze niet gekend (circusartiesten die zijn omgekomen) en ze werd opgevoed bij pleegouders. Toen ze 9 jaar was in de oorlog, speelde ze bij een buurmeisje dat van Joodse afkomst was. Toen de Duitsers het onderduikadres binnenvielen, deden de ouders van het meisje alsof Felicia Thea Limoen heette. Zo wordt ze voor een Joods meisje aangezien en naar de concentratiekampen afgevoerd. Maar omdat ze zo mooi en onbedorven was, kreeg ze na het tatoeëren van haar kampnummer een bevoorrechte positie bij een hoge, maar oude officier Rudi, die ze met andere mooie kinderen seksueel moest bevredigen. Ze waren later naar de Oekraïne afgereisd waar ze zich nog kon herinneren een opera te hebben zien opgevoerd met Kerstfeest. Later toen de Russen de overhand kregen, moest ze nog een lange dodenmars naar huis teruglopen. Maar ze had alle verschrikkingen overleefd. Niemand wilde in Nederland echter geloven dat ze Felicia Bertels heette, maar haar eigen ouders (de circusartiesten) heetten Schwarz. Die waren van Joodse afkomst. Felicia heeft altijd geloofd dat ze daarom terecht in het kamp had gezeten en de oorlog als een joods meisje had meegemaakt.
In het dorp Vinnitsa in de Oekraïne gaat ze op zoek naar het gebouw waar de opera is opgevoerd en dat vinden ze ook. Olaf moet op zoek naar de man die het geheim manuscript met de formule van Abrikosow heeft. Het is Apostopoulos, een knappe man van Griekse afkomst en wanneer tante Felicia hem van een seksueel avontuurtje laat genieten, krijgt Olaf de tijd en de kans enkele bladzijden met de formule achterover te drukken. Wanneer ze buiten zijn, probeert een pope de papieren van hem af te nemen. Die was al langer aan het stalken in opdracht van de geestelijke Sergei die van mening was dat de kerk nog wel wat te goed had van vadertje Lenin. Maar Felicia en Olaf kunnen hem de baas blijven ondanks het feit dat hij hen met een pistool bedreigt.
Dan kunnen ze eindelijk op weg naar Moskou. Maar ze krijgen een berichtje dat het niet goed gaat met Heintz. Die is in een psychiatrische inrichting opgenomen. Olaf bezoekt hem. Heintz vertelt hem dat hij eigenlijk een verrader is: in de DDR werd hij uitgekozen om alles wat hij zag/wist mee te delen aan de autoriteiten.
Daarna halen ze Masja op van het station. Perelman en Maupassant komen alleen aan en Masja heeft een trein later. Als ze aankomst, reageert ze apathisch. Perelman heeft haar verkracht. Bovendien weet ze via een afgeluisterd gesprek dat Perelman en Maupassant onder een hoedje spelen. Maupassant heeft Perelman kunnen overtuigen dat je aan de formule van de wonderbalsem helemaal niets hebt. Die werkt alleen op dode mensen en niet op levenden. Er is veel meer geld te halen uit de winning van de stoffen uit de anale klieren van de muskus. Perelman heeft Olaf Weber gewoon bedrogen. Olaf kan Perelman wel doodschieten. Als hij een week later thuiskomt, treft hij in de badkamer een hysterische Masja aan: ze heeft net een spontane abortus gehad. Op het bad ligt een drie maanden oude foetus. Perelman heeft haar verkracht terwijl ze zwanger was.
Epiloog: Languedoc – Moskou 2012
Olaf vertelt van zijn reis (business class) naar Moskou, waar Perelman ligt opgebaard. Hij heeft een heel jonge vrouw die ooit als meisje op de schoot van Olaf heeft gezeten. Zij geeft Olaf een briefje met een blanco cheque, maar beide papieren worden door Olaf verscheurd. Hij wil geen geld aannemen van Perelman. Het liefst had hij een schop onder de kist gegeven om zo aan te geven wat een schoft hij Perelman vindt, vooral de verkrachting van Masja zit hem hoog, want waarschijnlijk had ze daardoor een miskraam gekregen. Maar hij doet het niet. Tijdens de begrafenis ontmoet hij Heintz die stinkend rijk is geworden en Tabakov die met zijn hoertje Natalja is getrouwd. Hij lijdt aan een ongeneeslijke kanker, weet Heintz.
Perelman heeft miljoenen verdiend in de handel. Olaf heeft Masja na de miskraan meegenomen naar Nederland. Ze maakt beelden en Olaf wordt schrijver van romans. Tijdens een reis wordt ze ziek en nadat ze geopereerd is, kan ze nooit meer kinderen krijgen.
Ook ontmoet hij in Moskou nog een andere oude balsemmeester die hem vertelt dat Abrikosov een geheim op het spoor was. Hij was er in de loop van de tijd van overtuigd geraakt dat Lenin door Stalin was vermoord. Ooit zou de oude leider gewoon begraven worden in de grond.
Wanneer Olaf op het Rode Plein loopt, ontmoet hij een vrouw die een doos met kittens heeft. Hij mag er gratis één uitzoeken, omdat hij “goede handen heeft.” Het is een katertje dat hij Felix zal noemen. Hij wordt op dat moment gebeld door Masja.
Dit verslag gaat verder na deze boodschap.
Verder lezen
REACTIES
1 seconde geleden