Feitelijke gegevens

• 32e druk, 1994
• 213 pagina's
• Uitgeverij: Arbeiderspers

Flaptekst

Eerste zin

De goudvissen hebben hun jongen opgevreten.

Samenvatting

Johan Steenkamer, een kunstenaar, is getrouwd met Ellen Visser. Samen hebben ze drie kinderen. Ze leiden een gelukkig standaard leven: beide hebben ze een drukke baan, verdienen ze geld, hebben ze een huis en kunnen ze met hun gezin een gelukkig leven leiden. Hier komt verandering in als Ellen op een dag door de school van haar dochtertje gebeld wordt. Haar dochtertje, Saar, schijnt opgenomen te zijn in het ziekenhuis.

Ellen besluit zo snel mogelijk naar het ziekenhuis af te reizen. Hier krijgt ze slecht nieuws: Saar schijnt verschrompelde hartkleppen te hebben. Er moeten nog onderzoeken gedaan worden om het voor honderd procent vast te stellen, maar de kans is groot dat Saar geopereerd moet worden. Tijdens deze operatie zullen haar hartkleppen vervangen worden door kunststof hartkleppen.

Het gezin krijgt weinig tijd om deze klap te verwerken. Er komt namelijk nog een klap bovenop: Saar overlijdt in het ziekenhuis. Ineens staat het leven van Ellen op zijn kop. Ze moet van alles regelen voor de begrafenis. Ineens komt ze erachter dat ze weinig aan haar man heeft. Hij probeert zijn verdriet op zijn eigen manier te verwerken en dat uit zich in het feit dat hij nauwelijks thuis is.

Al snel verslechtert de relatie tussen Ellen en Johan. Johan is veel met zijn werk bezig en verwacht van Ellen dat ze ook weer haar oude leven oppakt. Ellen zit er echter doorheen en kan het leven niet meer aan. Meerdere keren denkt ze na over zelfmoord. Ze begrijpt echter dat dit geen oplossing is en dat ze nog twee kinderen heeft waar ze voor moet zorgen.

In deze grijze tijd vindt Ellen veel steun bij haar beste vriendin Lisa. Samen kunnen ze praten over datgene dat gebeurd is. Ook kan ze haar verhaal kwijt over Johan.

Johan probeert op zijn beurt zijn best te doen, maar helaas verbetert de relatie tussen hem en Ellen niet. Als Johan Ellen een plezier probeert te doen door te verhuizen, barst de bom bij Ellen. Ze wil niet weg van de plek waar haar dochter altijd gewoond heeft. Johan en Ellen besluiten om beide in een ander huis te gaan wonen, in de hoop dat de relatie zich zal verbeteren.

Langzaamaan weet Ellen alles op een rijtje te krijgen. De relatie tussen haar en Johan verbetert echter niet. Toch vindt ze het plezier in het leven terug en krabbelt ze beetje bij beetje op.

Johan is ondertussen druk bezig met een schilderij, welke het meesterwerk heet. Het is de bedoeling dat dit schilderij binnenkort aan familie en vrienden gepresenteerd wordt. Op dit schilderij is één van zijn leerlingen met een vis afgebeeld.

Als de dag van de presentatie aangebroken is, verzamelen alle vrienden en familie zich. Iedereen heeft er zin in. Ook Ellen is eindelijk weer wat optimistischer. De presentatie van het schilderij verloopt goed, totdat Oscar, de broer van Johan, ineens met een schilderij binnenkomt. Het schilderij blijkt bijna hetzelfde schilderij te zijn als dat Johan gemaakt heeft. Ineens lijkt het alsof Johan plagiaat gepleegd heeft. Tussen Oscar en Johan loopt het vervolgens op vechten uit, waarbij ze allebei gewond raken. Ook de moeder van Johan en Oscar raakt hierbij gewond. Ze breekt haar heup en wordt naar het ziekenhuis afgevoerd.

Johan denkt vanaf dat moment aan vroeger. De vader van Johan, ook schilder van beroep, heeft Johan en zijn broer vroeger in de steek gelaten. Vlak voordat hij het huis verliet, heeft hij aan Johan een soortgelijk schilderij laten zien. In plaats van één van Johan zijn leerlingen, heeft de vader van Johan zijn moeder afgebeeld. De vader van Johan heeft op dat moment uitgesproken dat hij hoopte Johan ook eens zo’n mooi schilderij kon maken. En dat is gelukt. Johan vindt het vervelend dat zijn vader het niet kan zien, maar is ondanks dat feit toch gelukkig. Ineens beseft hij zich dat hij heeft bereikt wat zijn vader graag wilde.

Personages

Johan Steenkamer

Johan Steenkamer is kunstenaar van beroep. Hij is de schilder van het meesterwerk. Johan komt af en toe wat gevoelloos over. Zo is hij erg hard voor zijn vrouw als zijn dochter Saar overlijdt. Dit blijkt echter door emoties te komen, want Johan kan af en toe ook erg aardig zijn.

Oscar Steenkamer

Oscar Steenkamer is de broer van Johan Steenkamer. Hij heeft veel verstand van kunstgeschiedenis. Oscar komt af en toe als een nare man over. Het lijkt af en toe alsof hij andere mensen geen geluk gunt. Uiteindelijk verdrinkt Oscar na de presentatie van Johan.

Ellen Visser

Ellen Visser is de vrouw van Johan Steenkamer. Ze is een ontzettend sterke vrouw die haar emoties durft te laten zien. Ze weet te vechten voor haar doel. Daarnaast is ze erg lief. Ze heeft alles voor haar kinderen over en cijfert zichzelf af en toe weg.

Lisa

Lisa is een goede vriendin van Ellen. Ze is psychiater van beroep. Ze is erg aardig en geduldig en vindt het niet erg om naar andermans verhalen te luisteren. In het verhaal is ze een luisterend oor voor Ellen.

Quotes

"‘Verschrompelde hartkleppen?’ Niet-begrijpend herhaalt Ellen de vreemde woorden. De binnenkant van haar kinderen is soepel, met gladde organen, rekbare zenuwen als nieuwe elastiekjes – niets is daar vergroeid, verstopt of verstijfd. Of het in de familie zit, vraagt Baudion, misschien aan vaderskant? " Bladzijde 89

"Je moet gaan koken, je kan je wel weer eens opmaken, iets leuks aantrekken en naar de kapper, weet ik veel. Het heeft lang genoeg geduurd. Het moet nu maar eens over zijn en als je dat niet op kan brengen dan ga je maar. Dan ga je maar weg. Dat verdriet van jou zit me tot hier, dat moet ophouden! " Bladzijde 112

"Zij kijken elkaar aan, zij houden elkaar vast in dit spel, met hun ogen, ook als zij elkaar beroeren, als haar hand zijn schouder raakt, zijn hand haar rug vindt. Plechtig dansen zij, langzaam en ernstig. ‘Sta mij toe, mevrouw,’ zegt Johan als hij beide armen om haar middel legt, ‘ik wil u in dit kale huis omarmen.’ " Bladzijde 146

"Wie weet komt er een man de zaal in, hij is natuurlijk oud geworden maar onder zijn openvallende jas zie je de geel met zwarte schildertrui. Hij hijgt een beetje van de klim en kucht beleefd om zijn komst aan te kondigen. ‘Zo m’n jongen. Je hebt het gedaan. Heel erg mooi. Je meesterstuk.’ " Bladzijde 213

Thematiek

Ouder-kindrelatie

De ouder-kindrelatie komt op meerdere manieren terug in het verhaal en is dan ook het thema van het verhaal. Aan het begin van het verhaal gaat het voornamelijk over de relatie tussen Johan en Ellen en hun kinderen. Het gezin leidt een heel gelukkig leven, totdat Saar, het dochtertje van de twee, komt te overlijden. Ineens wordt het gezinsleven van hun op hun kop gezet. De relatie tussen Johan en Ellen hangt aan een zijden draadje, maar beide ouders doen er alles voor om hun twee overgebleven zonen te helpen. Aan het einde van het verhaal blijkt de relatie tussen Johan en zijn vader ook belangrijk te zijn. Zowel Johan als zijn vader is kunstenaar. Het blijkt dat Johan een soortgelijk schilderij als zijn vader gemaakt heeft. Tijdens de presentatie van zijn eigen schilderij beseft hij zich ineens hoe trots hij kan zijn, zijn vader heeft namelijk altijd gezegd dat hij hoopte dat Johan ook ooit eens zo'n mooi schilderij zou maken. De relatie tussen Johan en zijn vader komt aan het einde van het verhaal dus ook weer terug.

Motieven

Vriendschap

Vriendschap speelt een belangrijke rol in het verhaal. Ellen vindt ontzettend veel steun bij Lisa, haar beste vriendin. Lisa probeert haar vriendin zo goed mogelijk te helpen zodat ze de dood van haar dochtertje kan verwerken.

Liefdesrelatie: problemen/echtscheiding

Na de dood van Saar loopt de relatie tussen Johan en Ellen niet zo lekker. Johan wil graag dat Ellen haar oude leven herpakt, maar dit lukt Ellen niet. Uiteindelijk gaat het zo ver dat ze allebei in een ander huis gaan wonen. Hierdoor hebben ze beide rust. De relatie tussen hen wordt echter niet meer zoals het was: het blijft stroef verlopen.

Dood

De dood van Saar staat centraal in het verhaal. Onverwachts overlijdt ze aan hartklachten. Dit zet het hele gezin van Saar op zijn kop. Daarnaast is het de oorzaak van de stroeve relatie tussen Johan en Ellen.

Rouw(verwerking)

Rouwverwerking speelt een grote rol in het verhaal. Vooral Ellen heeft het erg moeilijk met de dood van haar dochtertje. Ze vindt het moeilijk om haar eigen leven weer op te pakken, en blijft heel erg in het verdriet zitten. Uiteindelijk weet ook zij er weer bovenop te komen.

Trivia

Dit verhaal is geïnspireerd op de opera Don Giovanni van Mozart. De personages uit deze opera hebben in dit verhaal hun eigen plaats gekregen.

Titelverklaring

Structuur & perspectief

Het verhaal wordt vanuit het personale perspectief verteld. Dit wordt ook wel het hij/zij perspectief verteld. Tijdens het personale perspectief wordt er gewisseld tussen de personages, waardoor het verhaal door de ogen van meerdere personages verteld wordt. Het verhaal wordt door de ogen van Lisa, Johan, Oscar, Alma en Ellen verteld.

Decor

Waar het verhaal zich precies afspeelt is niet duidelijk, omdat er geen duidelijke plaatsaanduiding in het verhaal geplaatst is. Het verhaal speelt zich voornamelijk in het museum, op Lisa haar werk en bij Johan en Ellen thuis af.

Stijl

De schrijfster van dit verhaal, Anna Equist, heeft het verhaal op een hele beeldende manier op papier gekregen. Dit komt door de poëtische schrijfstijl waarin veel details en bijvoeglijke naamwoorden gebruikt worden. Door de hoeveelheid gebruikte details en bijvoeglijke naamwoorden, komen de emoties van de personages ook sterk naar voren. Dit maakt het verhaal erg indrukwekkend.

Er worden verder geen moeilijke woorden en/of zinsstructuren gebruikt, waardoor het verhaal eenvoudig te lezen is. Ook wordt er geen gebruik gemaakt van lange zinnen.

Onderstaand een quote die de schrijfstijl illustreert:
‘Ze wandelen. Een tocht die de hele dag duurt, over dijken en grasland. Door polders, langs ondiepe sloten. Er staat een stevige wind die de conversatie bemoeilijkt. Ellen loopt achter Lisa aan, het tempo met moeite bijhoudend. Pas de laatste weken merkt ze hoe volstrekt uitgeput ze is, een intense moeheid die zij herkent van de periode vlak na een bevalling.’ – bladzijde 115

Slotzin

Alles is goed.

Beoordeling

Ik vind het verhaal ontzettend mooi geschreven. Aan het einde komen allerlei elementen bij elkaar, waardoor het verhaal op zijn plek valt. Doordat het verhaal vanuit verschillende invalshoeken verteld wordt, wordt de spanning vastgehouden. Daarnaast zorgen de gebeurtenissen voor een indrukwekkend verhaal. Tijdens het lezen kreeg ik op een gegeven moment zelfs kippenvel omdat het zoveel indruk op me maakte.

Voor mij behoort dit boek tot één van de beste boeken die ik gelezen heb. Ik raad het verhaal dan ook zeker aan anderen aan! Zoek je een leuk, spannend en vooral indrukwekkend verhaal, kies dan voor dit boek!

Recensies

"De reacties in de pers op Het meesterstuk waren ronduit vernietigend. Dat is voor een heel groot deel terecht. Het boek rammelt aan alle kanten, voorál stilistisch is Het meesterstuk een warboel. Als je dit meesterstuk zou vergelijken meteen schilderij dan is dat een schilderij waarop surrealisme, primitivisme en realisme vechten om de overhand. Sommige details zijn erg goed; het geheel lijkt nergens op. En toch ben ik benieuwd hoe Enquist terugslaat; met een goed boek of een indrukwekkende poëziebundel. Daarvoor moet je als schrijfster veel moed voor hebben. En een goede editor." http://members.home.nl/c....nquist.htm