Lord of the flies door William Golding

Voor dit boekverslag heb ik ervoor gekozen 'Heer der Vliegen', geschreven door William Golding, te lezen. In 'Heer der Vliegen' wordt een goed beeld geschetst over het naar boven komende instinct van de mens in noodsituaties. In het boek is de noodsituatie de volgende: een vliegtuig met 30 jongens tussen de 6 en 12 jaar die geëvacueerd werden, stort neer op een onbewoond eiland. Al snel wordt duidelijk dat er geen volwassenen op het eiland aanwezig zijn. De jongens verzamelen zich op 1 punt en daar wordt er een leider aangeduid die ervoor moet zorgen dat alles op rolletjes blijft lopen en dat ze zo snel mogelijk gered worden. De groep wordt verdeeld in 2 kleinere groepen: de groep van Jack staat in voor de jacht en het vuur, dat ervoor moet zorgen dat voorbijvarende schepen hen opmerken, en de groep van Ralph, de leider, staat in voor de andere zaken. Tussen de 2 'leiders' ontstaat echter steeds een grotere kloof: ze hebben een te sterk verschillend beeld over de prioriteiten en de normen en waarden waaraan voldaan moet worden in deze vreemde situatie. Het gedrag van de eerst onschuldige kinderen wordt steeds barbaarser en er gebeuren ongelukken met zware consequenties, tot er uiteindelijk zelfs doden vallen.

Het boek is geschreven ten tijde van de Tweede Wereldoorlog, toen er inderdaad in veel mindere mate een gezaghebbende orde was, en in het boek komen de gruwelijkheden aan bod waarmee Golding, die zelf diende in de Britse Koninklijke Marine, in die periode geconfronteerd werd. In zijn boek maakt Golding de ontgoocheling die hij voelde over de menselijke natuur in de naoorlogse periode duidelijk. Het boek werd 2 keer verfilmd: in 1963 door Peter Brook en in 1990 door Harry Hook.

London, 14 maart 1989

Kato: 'Hallo meneer Golding, ik ben blij dat ik uiteindelijk nog de kans heb gekregen u te interviewen! Ik ben altijd al een groot fan geweest van uw werk en vond het zeer verdient dat u 6 jaar geleden de Nobelprijs voor Literatuur heeft weten te bemachtigen! Wat was eigenlijk uw inspiratie voor uw bekendste boek, 'Heer der Vliegen?'

Golding: 'Het is geweten dat ik aan dit boek ben begonnen om te verwerken wat ik allemaal had meegemaakt in de periode dat ik nog diende voor de Koninklijke Britse Marine, tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ik heb deze periode ervaren als zeer woelig: ik was in dienst toen het Duitse oorlogsschip 'Bismarck' tot zinken werd gebracht en deed mee aan de invasie van Normandië op D-day, beiden zeer indrukwekkend. Ik heb echter nooit het gevoel gehad hier met anderen over te kunnen praten en tijdens mijn dienst kropte ik alles op, zoals de meerderheid van mijn medesoldaten deed. Er was ook gewoon geen tijd om al deze dingen op een fatsoenlijke manier te kunnen verwerken natuurlijk, elke dag waren er nieuwe problematieken en nieuwe overweldigende gebeurtenissen die dan weer een plek moesten krijgen. Een boek schrijven leek mij hiervoor een goede oplossing: hierdoor kon ik het zelf relativeren en het gaf me een gevoel van gemoedsrust te weten dat ik anderen die met hetzelfde probleem zaten als ik misschien wel kon helpen met hun verwerkingsproces.'

Kato: 'En dat is ook precies wat er gebeurt is! Uw boek werd een enorm succes doordat velen hun ontgoocheling herkenden in de uwe. Was dit succes voor u een motivatie om nog meer boeken te schrijven?'

Golding: 'Uiteraard! Voor 'Heer der Vliegen' had ik enkel nog maar een gedichtenbundel gepubliceerd die niet meteen een daverend succes was. Doordat 'Heer der Vliegen' zo aansloeg werd ik wat zelfverzekerder en ben ik in een sneltempo nog boeken gaan schrijven, omdat ik ook merkte dat dit mezelf deugd deed. Helaas werd geen enkele van mijn later geschreven boeken een even groot succes als 'Heer der Vliegen', maar daar kan je natuurlijk ook niet van uitgaan en dat was voor mij ook nooit de belangrijkste motivatie. Toch is de erkenning hetgeen dat ervoor gezorgd heeft dat ik er niet mee ben gestopt. Ik denk namelijk dat ik het niet volgehouden zou hebben moest niemand mijn boeken, waar ik zoveel van mijzelf heb ingestoken, zelfs maar opgemerkt hebben. Dan zou ik het gevoel krijgen dat ik tegen de muren aan het praten was, als je snapt wat ik bedoel...'

Kato: 'Dat kan ik als journalist wel begrijpen ja! Hoe bent u eigenlijk op de titel 'Heer der Vliegen' gekomen? Want zelfs als je het boek leest is het nogal moeilijk af te leiden volgens velen, zou u het idee erachter kunnen schetsen?'

Golding: 'Die vraag krijg ik helaas wel vaker dus dat kan ik zeker en vast! 'Heer der Vliegen' kan op het eerste zicht een eerder willekeurig gekozen titel zijn maar geeft voor mij eigenlijk de essentie van het boek weer: dat het slechte in de mens in een bepaalde situatie de kans krijgt zich verder te ontwikkelen en dus tot uiting te komen, terwijl het in een andere situatie die kans niet had gehad. 'Heer der Vliegen' komt dan ook van 'Beëlzebub', een term die in het Nieuwe Testament wordt gebruikt voor de vorst van de demonen. De gespiesde varkenskop in het boek symboliseert Beëlzebub, omdat deze in het boek tegen een fantasierijke jongen zegt dat de enige beesten op het eiland de jongens zelf zijn. Het symboliseert het naar boven komen van het kwade in de jongens door het ontbreken van gezag. Ik heb er bewust voor gekozen het boek niet Beëlzebub te noemen omdat veel mensen deze naam direct in verband brengen met Satan en daardoor minder geneigd zouden zijn mijn boek te lezen. Zoals je ziet heb ik niets aan het toeval overgelaten, maar ik vind het toch spijtig dat weinigen erin slagen zelf de link te leggen.' (lacht)