Samenvatting De hoofdpersoon in Vals Licht is Simon Prins. Hij is student Nederlands in Amsterdam, en woonde tijdens zijn jeugd in Alkmaar. Op zijn dertiende hoorde hij van een vriendje, Johnnie Albeda, over het bestaan van prostituees. Op zijn vijftiende ziet hij de oudere broer van Johnnie, Steef, bij een hoer vandaan komen en Steef ziet hem ook. Hij vertelt aan iedereen dat Simon de jongste hoerenloper van de stad is. Hiermee zullen Johnnie en zijn vrienden hem nog vaker pesten. Als Simon in Amsterdam studeert, is hij nog steeds gefascineerd door prostituees, en bezoekt er ook vaak heen. Voor zijn medestudenten probeert hij de spontane coole student te zijn, maar ondertussen gaat veel van zijn geld op aan prostitutie. Af en toe komt hij een meisje tegen, met een hele bleke huid en zware zwarte make-up. Hij raakt ook gefascineerd door hij, en op en dag ziet hij haar achter de ramen zitten. Ze blijkt ook prostituee te zijn. Haar echte naam is Lizzie Rosenfeld, maar haar artiestennamen zijn Janice en Sylvia. Ze zegt dat ze een deel van de week in Nijmegen studeert, en een deel van de tijd prostituee op de Ruysdaelkade is. Simon wil graag met haar omgaan, een diepere relatie dan alleen prostituee en hoerenloper. Zij blijft echter zeer gesloten, en naarmate hij haar verder leert kennen blijkt ze ook steeds vreemder, aparter te zijn. Ze neemt hem mee naar haar studentenkamer, wat ze de onderwaterkamer noemt omdat de muren en meubels groenig zijn en de gordijnen altijd dicht zijn. Hij bezoekt haar ook steeds vaker in haar peeskamer, om tussen haar werk door met haar te praten, en met Tanja, de hoer naast Lizzie. Lizzie heeft vanwege haar werk een raar bioritme, omdat ze dus vaak ’s nachts werkt. Ze heeft ook een raar eetpatroon, ze eet abnormaal veel snoep, en daarnaast alleen maar tig vitamine supplementen. Elke keer als Simon meegaat naar haar kamer, verteld ze hem meer over zichzelf, over haar jeugd die erg moeilijk was, en hoe ze door een ex-vriendje in de prostitutie terecht is gekomen. Met haar ouders heeft ze een erg slechte band, en zij weten ook niet wat Lizzie doet, ze denken dat ze gewoon studeert. Ze is erg moeilijk wat lichamelijk contact betreft, en in al die tijd die zij en Simon samen zijn, doen ze niks behalve af en toe elkaar een zoen geven. Narmate Simon meer van Lizzie te weten komt, komen er ook steeds meer leugens boven. Zo komt hij er via Tanja achter dat ze in de tijd dat ze zegt dat ze in Nijmegen studeert, daadwerkelijk voor Yab Yum en escortbureau’s werkt en in Haarlem prostituee is. Ze blijkt ook al 5 jaar prostituee te zijn in plaats van drie. Simon is erg boos op Lizzie, en zijn probeert het weer goed te maken. Ze vertelt nu iets meer over haar ex-vriend, Jasper. Toen ze van huis weg was gelopen vanwege problemen met haar ouders, ontmoette ze hem. Ze trouwden, maar hij gaf veel geld uit en wou dat zij zich zou inschrijven bij een escortbureau. Lizzie kreeg steeds meer het gevoel dat ze gebruikt werd, en ze scheidden. Hij bleef haar echter nog wel steeds lastig vallen. Na een tijd bij Yab Yum gewerkt te hebben, wilde ze meer zelfstandigheid en begon ze dus voor zichzelf als raamprostituee. Ze ontmoette Wesley, en had een korte relatie met hem. Hij verdween echter spoorloos nadat ze hem negenduizend gulden had geleend. Zoals Lizzie hoopte, maakte dit verhaal diepe indruk op Simon, en hij vergeeft haar. Ze belooft ook te stoppen met werken voor alle escort bureau’s waar ze bij ingeschreven stond. Simon vertrouwd Lizzie nog steeds niet volledig na alle leugens, en als hij haar een keer volgt door Amsterdam, ontdekt hij dat ze het CAD bezoekt, het Consultatiebureau voor Alcohol en Drugs. Hij confronteert haar hier mee en na een ruzie besluiten ze wel dat Simon voortaan vaak mee zal gaan. Lizzies therapeut, Van Doorn, verteld Simon dat Lizzie jarenlang aan drugs verslaafd is geweest. Simon vindt dit wel een beetje raar, omdat hij nooit iets van afkickverschijnselen heeft gemerkt. Hun relatie komt hierna sterk onder druk te staan. Lizzie krijgt problemen met geld omdat ze gestopt is met werken, en trekt bij Simon in. Simon had zijn studie al verwaarloosd, maar doet er nu echt helemaal niks meer aan. Op advies van Lizzie’s therapeut begint hij echter wel weer met zijn studie, zo kan hij wat meer afstand van de hele situatie nemen. Hij gaat vaak studeren bij Nico Weuling, een vriend. Als hij ’s avonds een keer bij Nico is, belt Lizzie hem op dat Jasper, haar ex-vriend, bezig is haar spullen mee te nemen. Simon gaat snel naar huis, en gaat Jasper achterna waarna hij uiteindelijk wel de spullen, cd’s, terugkrijgt. Hierna begint Lizzie wel wat makkelijker te doen, ze durft vaker de deur uit en snoept ook minder veel. Ook lukt het ze voor het eerst om seks te hebben, omdat Lizzie hier eerst altijd bang voor was omdat het haar aan haar werk deed denken. Simon spoort nu ook Wesley op, waar Lizzie nog negenduizend gulden van krijgt. Ook hier blijkt ze over gelogen te hebben, niet Wesley maar zij ging er ineens vandoor. Het geld krijgen ze wel terug, maar Lizzie verdwijnt ermee. Als ze terugkomt verteld ze Simon dat ze nog een schuld had bij een dealer. Ze heeft nu echter wel een fout gemaakt, nu de dealers weten dat ze geld heeft, zullen ze haar weer lastig vallen. Als Simon Lizzie’s psycholoog bij het CAD bezoekt, komt hij erachter dat Lizzie weer tegen hem gelogen heeft. Ze is nooit verslaafd geweest, maar lijdt aan een psychische liegziekte. Van de psycholoog mocht hij haar er nog niet mee confronteren, maar dat doet hij wel. Lizzie verteld weer een verhaal, en dit keer dat ze toen ze bij Yab Yum werkte betrokken raakte bij de drugshandel. Ze verdiende er veel geld mee. Op een dag kwamen er echter mannen drugs ophalen, en vlak daarna weer. De drugs was dubbel verkocht, maar een stel dealers zo een hele partij misgelopen die wel betaald hadden. Lizzie moest het geld van de drugs aan hen terugbetalen. Ze meldde zich bij het CAD zodat ze verslaafd leek, en de handelaren wel uit zouden kijken. Maar door de negenduizend gulden van Wesley zaten ze weer achter haar aan. Na dit gesprek is het zo goed als voorbij tussen Lizzie en Simon. Lizzie wil naar Nijmegen vertrekken om bij een kennis van haar, Janneke, te gaan wonen en een nieuw leven op te bouwen. Simon is hierna helemaal depressief, en gaat even niet meer terug naar hun kamer, maar past een tijdje op de kamer van Josje, een kennis van Nico. Met haar krijgt hij een relatie, maar voor Simon is dit eigenlijk een beetje nep, hij verlangt nog steeds naar Lizzie. Als Simon Lizzie besluit op te zoeken in Nijmegen, blijkt zij ook een vriend te hebben, maar houdt ook nog steeds van Simon. Ze is bang dat ze alleen zoveel nare herinneringen over zal houden aan hun toch wel dramatische relatie, dat zij niets meer met hem wil. Ze is Nederlands gaan studeren. Simon gaat weer terug naar Amsterdam. A. Thematiek Het thema’s in het boek zijn bedrog en liefde. De eerste regel van het boek maakt het eigenlijk ook al duidelijk dat bedrog de hoofdrol speelt; “Alles moest geheim blijven”. Prostitutie staat sowieso voor bedrog, niets is wat het lijkt, mannen denken vaak dat ze liefde krijgen, maar het is betekent niks. Simon bedriegt zijn ouders door niet eerlijk te zeggen waar hij zijn geld aan uitgeeft, hoe het met zijn studie gaat, en hoe hij Lizzie heeft leren kennen. Tegen zijn vrienden is hij hier ook niet eerlijk over. Lizzie bedriegt de hele wereld met haar andere namen (Leonie, Sylvia, en Janice). Simon bedriegt ze door over haar werk te liegen, hoe ze erin terecht is gekomen en over haar jeugd. Ze liegt tegen haar ouders over wat ze doet, zij denken nog altijd dat ze studeert. Ook bedriegt ze de mannen die nog geld van haar krijgen, vanwege drugsmokkel, door te doen alsof ze heroïneverslaafd is. Ook tegen het CAD, waar ze heen gaat voor haar zogenaamde verslaving, wordt dus bedrogen. Een van de belangrijkste dingen is denk ik, dat Lizzie vooral tegen zichzelf liegt. Ze heeft een hard bestaan, maar probeert buiten haar werk alles zo te doen dat ze heel onschuldig lijkt, zoals haar lichte meisjeskamertje, al het zoete en lief uitziende snoep, haar schoolmeisjeshandschrift, en de Disneystickers waarmee ze haar brieven dichtplakt. Ze wil het op deze momenten zo hard mogelijk ontkennen waar ze mee bezig is. Een ander thema is dus liefde, de liefde tussen Simon en Lizzie. Lizzie maakt voor het eerst mee dat er iemand is die echt van haar houdt en geen gebruik van haar wil maken zoals bij ex-vriendjes vaak het geval was. Simon wordt ook voor het eerst verliefd, echt verliefd. Geen studentenliefde waarin hij moet doen alsof om maar de stoere populaire student te blijven, maar een verliefdheid waarin hij helemaal opgaat, alles voor Lizzie overheeft en eigenlijk ook een beetje achter haar aan loopt. “’Wie, Janice ? Kennen wij een Janice, Tanja ?’ vroeg de hoer met vlashaar. ‘Hij bedoeld Sylvia,’ siste Tanja” (blz. 75) “Half verscholen onder een vertrapte laag folder en huis-aan-huis-kranten lag in het trappenhuis een enveloppe die was volgeplakt met Walt Disney-stickers. Haar handschrift was precieus, als van een bakvis.” (blz. 79)
B. Motieven Toen ik aan het boek begon wist ik nog niet dat ik het voor deze opdracht zou gaan gebruiken. Maar wat me meteen al opviel, was dat er iets steeds terugkwam in het verhaal, namelijk zuivering. Simon is een student, en werd vroeger toen hij nog in Alkmaar woonde erg gepest. Door zich vol in het studentenleven te storten lijkt hij dat te willen zuiveren. Bij Lizzie is het nog duidelijker, en niet alleen figuurlijk maar ook letterlijk. Eigenlijk wil ze uit de prostitutie, maar wordt door een hoop factoren toch gedwongen door te gaan. Om zich van de ‘vieze’ prostitutie te zuiveren, neemt ze elke avond na haar werk een vreselijk lang, en verschrikkelijk heet bad. Ze wast dan ook alle make-up, haar hoerenmasker, van haar gezicht. Ook slikt ze een hoop pillen, allemaal vitaminepreparaten en voedingssupplementen om zo gezond mogelijk te blijven, zo schoon en zuiver mogelijk. “Iedere nacht en ochtend zat Simon op zijn wankel stoeltje naast de badkuip. Hij evrbaasde zich erover hoe lang zij het uit kon houden in dat dampende water dat groen zag van de badzeep. ‘Dat snap je toch wel ? Ik moet me reinigen, anders kan ik niet slapen. Ik wil fris en schoon mijn bed induiken.’” (blz. 56) “Leraren vonden hem moeilijk opvoedbaar, zijn moeder verwenste zijn driftaanvallen, en met jongens, in de buurt of op school, raakte hij steevast in gevecht.” (blz 13) D. Personages De hoofdpersonen uit Vals Licht zijn dus Simon en Lizzie. Het verhaal begint met Simon, maar Lizzie speelt zo’n belangrijke rol in zijn leven, beheerst hem zodat je vooral erg veel over haar te weten komt. Lizzie Rosenfeld is een vrouw van in de twintig, en zit in de prostitutie. Haar gezicht is lijkbleek gepoederd als een soort masker. Ze heeft donker haar, en maakt haar ogen heel donker en haar lippen heel rood op. Ze is heel preuts in haar relatie met Simon, wil niet door hem worden aangeraakt, vanwege haar werk. Ze maakt wel een redelijk gezonde indruk, maar verder in het boek blijkt dat ze veel verborgen heeft gehouden en het heel slecht met haar gaat. Ze heeft rare eetgewoontes, ze eet alleen maar snoep en veel vitaminesupplementen. Door het snoep ontvlucht ze een beetje aan de harde werkelijkheid, ze voelt zich dan weer even kind en onschuldig. Ze blijkt veel schulden te hebben, en doet alsof ze aan heroïne verslaafd is. Door al haar leugens komt ze erg onbetrouwbaar over, en de mensen om haar heen vertrouwen haar op den duur ook steeds minder. Als er iets over gezegd wordt, gedraagt ze zich heel kinderlijk, ze gaat dan heel hard huilen en slaan. “Toen hij er binnenging, versperde hij de doorgang voor een meisje met het bleekste gezicht dat hij ooit had gezien. Het duurde even voor hij doorhad dat het meisje zich met suikerwitte huidpoeder had bewerkt. Simon gaapte haar aan. Witte wangen, zwarte ogen.” (blz. 9) “Simon hield niet van haar hoerenmake-up. Hij noemde het haar indianenkleuren. Ze bepleisterde haar wangen met witte poeders en dikke crèmes, omzoomde haar ogen met oorlogskleuren als een heuse squaw en besmeurde haar glooiende, vleugelvormige mond met een lipstick van een dieppaarse kleur die van haar zachte lippen een hoofdwond maakte.” (blz. 64) “’Het spijt me zo. Ik weet niet wat ik moet zeggen.’ ‘De waarheid, bijvoorbeeld. Van Doorn zegt dat je niet meer weet wat waarheid en wat leugen is.’ (blz. 240) Simon is een heel belangrijke bijpersoon. Zijn leven veranderd drastisch en wordt door Lizzie beïnvloed. Hij was een student die naar Amsterdam ging om te studeren, en hij is eerst ook een stereotype student. Hij gaat veel uit, drinkt, gaat veel met meisjes en hij is populair. Veel hiervan is echter maar schijn. Hij heeft al sinds zijn puberteit een fascinatie voor hoeren, hij werd veel gepest en voelde zich ongelukkig met hoe hij eruitzag, lang en slungelig en vooral erg dun. De hoeren waren het enige waar hij in die tijd aan dacht, en over fantaseerde omdat hij helemaal geen vrienden had en dus niks beters te doen had. Doordat hij in Amsterdam er vlakbij woont, brengt hij daar veel tijd door en geeft hij er veel geld aan uit. Als hij gefascineerd raakt door Lizzie, denkt hij dat hij haar wel kan veranderen. Maar doordat er steeds meer met Lizzie aan de hand blijkt te zijn, wordt hij erin meegesleept en verwaarloosd hij hierdoor zijn studie Nederlands en ook zijn vrienden. Hij moet steeds smoezen bedenken, en ook tegenover zijn ouders is hij niet eerlijk meer over waar zijn geld heengaat, en hoe hij Lizzie heeft ontmoet en wat ze doet. Hierdoor komt ook hij onbetrouwbaar over, maar voor Lizzie doet hij wel alles, aan haar is hij wel trouw. In de loop van het verhaal wordt Simon steeds volwassener, omdat hij ook de harde kanten van het leven heeft leren kennen. “Alles aan zijn gezicht en hals, vooral zijn neus, adamsappel en mond, was fors en nadrukkelijk aanwezig. Alleen zijn ogen waren klein, alsof er tenminste iets aan hem moest worden weggemoffeld.” (blz. 12) “Simon bewoonde een licht vervallen bovenetage in de Pijp. Hij wandelde altijd naar de Albert Cuypstraat. (…) Nadat hij de Cuyp had aangedaan, stak hij de Ferdinand Bolstraat over en sloeg af naar de Ruysdaelkade om er langs de hoeren te lopen. (blz. 8)