Algemeen :

Auteur: Jaap Robben

titel: Birk

verhaal kenmerken:

plaats: een eiland

tijd: is niet af te leiden uit het verhaal

tijd verloop:

chronologie en opbouw: het heeft een chronologische opbouw/inhoud.

flashback:

perspectief:

taalgebruik: mooi taalgebruik, af en toe grof taalgebruik.

Inhoud:

Hoofdpersoon: Mikael Hammerman:

Mikael voelt zich schuldig aan de dood van zijn vader. Hij ziet zijn vader dan ook steeds ergens opduiken. Dan weet hij op een bepaald moment dat hij verdronken is. Hij wil zichzelf ontdekken als hij mannelijker wordt: hij krijgt een snor (die zijn moeder afscheert) en hij masturbeert. Hij wil onder invloed van Karl wel weten hoe meisjes zijn. Zijn moeder wil dat hij steeds meer op zijn vader gaat lijken (hij moet zijn kleren dragen, maar hij weigert) ze noemt hem ook Birk en ze dreigen zelfs seks met elkaar te hebben. Hij ziet ook hoe haar buurman haar begeert en hij gooit een steen door het raam als ze seks willen hebben. Hier is hij toch een Noors Oedipusje (schuldig aan de dood van zijn vader en bijna seks met zijn moeder) Hoewel hij vast zit in zijn ontwikkeling door zijn moeder, kopieert hij dat gedrag eigenlijk bij de meeuw die hij opvoedt. Met de meeuw loopt het slecht af, maar is Mikael eigenlijk ook niet doodgeknuffeld door zijn moeder. Dan kan hij de fantasie van zijn vader weer oproepen.

Bijfiguren:

Dora Hammerman:

Dora kan de dood van haar man niet verwerken. Ze geeft haar zoon de schuld en tobt met haar verdriet. Daarnaast wil ze haar zoon bij zich houden op het eiland. Bovendien mag hij niet praten met Karl en de schipper van de boot en diens zoon. Ook mag hij niet vluchten naar het huis van Augusta. Naarmate Mikael ouder wordt, ziet ze hem meer als een partner. hij moet de kleren van zijn vader dragen, komt bij hem in bed liggen en en ze noemt hem Birkje. Ze wil nog even een keer lust bedrijven met Karl, maar als Mikael door een steentje voor steekt, is ze weer bij de les. Ze wil alleen fysiek contact met Mikael (Birk). Het is een ongezonde situatie.

Karl

Karl is de visser-buurman die om een andere reden op het eiland verblijft. Hij wil er vrijheid. Hij neemt het leven zoals het is. hij heeft seks met de oudere Augusta gehad (op de keukentafel) en hij gaat naar de hoeren in Tramsund. Ook ziet hij wel wat in de niet lelijke Dora. Hij nodigt haar uit en hij heeft bijna seks met haar, totdat Mikael een steen door de ruit kiepert. Hij ziek seks als een middel om het isolement op te heffen: je hoeft er niet voor van iemand te houden. Hij gedraagt zich af en toe als een vervangende vader voor Mikael.

Brigitta en Ingmar

De schipper en zijn zoon zijn symbolen van de buitenwereld. Ze kunnen het isolement van de eilandbewoners opheffen: ze brengen boodschappen, zijn realistischer. Ingmar neemt op een zeker moment zijn vriendin mee. Die heet niet bij toeval Mikaella. Ingmar volgt zijn vader op, zoals het hoort op een gezonde manier. Mikael volgt zijn vader op op een ongezonde manier.

Titelverklaring:

Mikaels vader die mede door zijn toedoen is verongelukt, heette Birk. Op een bepaald moment in deze beklemmende roman, wanneer de grenzen van werkelijkheid en fantasie zijn vervaagd, noemt moeder Dora als ze bij haar zoon in bed ligt ook "Birk". Vader en zoon vallen dan samen.

Samenvatting:

De jonge Mikael is negen jaar als als hij op een dag  alleen thuiskomt  nadat hij met zijn vader is gaan zwemmen in zee.  Ze wonen op een klein eilandje ergens in de Noordzee tussen Schotland en Noorwegen.. Zijn vader is verdronken en indirect is Mikael daar schuldig aan, omdat zijn vader een bal voor hem probeerde te redden toen die was afgedreven. Het lichaam van zijn vader wordt niet meer gevonden en zijn moeder Dora is dus een weduwe.  
Er woont nog één andere bewoner op het eiland, ene Karl een ongetrouwde jonge visser. Een andere bewoonster ooit is overleden: dat is de oudere Pernille Augusta. Later blijkt dat Karl indertijd een seksuele relatie met haar had. Het maakte hem niet uit om seks met de oudere vrouw te hebben. Het was een poging om de eenzaamheid te verdrijven.

Birk haalde uit het verlaten huis van Augusta nog wel eens wat spulletjes die hij dan cadeau deed aan zijn vrouw. Mikael gaat vaak als hij eenzaam is naar het  huis van Augusta. 
Mikael kan de dood van zijn vader niet begrijpen en overal duikt zijn vader plotseling op en praat hij in zijn fantasie met hem. Hij  kampt met een enorm schuldgevoel.
Een ander contact met het  vasteland is een schipper die steeds bestellingen komt brengen. Zijn boot heet Brigitta en zo noemt zijn moeder die man ook. Hij vertelt ruw dat haar man naar de palingen is gegaan.  Dora wordt woedend, maar ze kan niet ontkennen dat het de waarheid is.

Mikael wordt ouder: de jaren (van 9 tot 15)  verstrijken en hij wordt een puber met haar op zijn geslachtsdeel en op zijn bovenlip. Karl vraagt hem een paar keer mee naar Tramsund, maar dat mag niet van zijn moeder. Ze wil hem maar bij zich houden en beschermen.

Vader Birk was ook een soort onderwijzer voor Mikael.  Hij hielp hem bij de lessen en de toetsen die hij kreeg opgestuurd. Maar dat kan zijn moeder niet en Mikael besluit in een brief de lessen af te zeggen en vertelt  daarbij dat de zoon overleden is. Dan worden de toetsen niet meer opgestuurd. Intussen is Mikael 15 jaar geworden. Zijn moeder komt er uiteindelijk achter dat hij de lessen heeft afgezegd.

Mikael helpt Karl af en toe met visjes sorteren. Die komt nu ook wat vaker bij Dora  en vraagt of ze elkaar 's avonds wat meer kunnen bezoeken. Mikael gaat vaak terug naar het huis van Augusta. Hij scharrelt ook wel wat cadeautjes op om aan zijn moeder te geven: hij gaat daarbij dus zijn vader kopiëren. Hij geeft haar een nagelknippertje en een flesje au de cologne. Hij vindt er ook sigaretten  en steekt er één op. Ook van Karl krijgt hij een shagje. Het zijn de tekenen van het volwassen worden. Daarnaast treft hij in het huisje een meeuw aan die hij af en toe voert. De meeuw heeft jongen.