Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2015
• 270 pagina's
• Uitgeverij: Atlas/Contact

Flaptekst

Eerste zin

Waar zal ik beginnen? Bij wie? Bij Max, wiens vliegtuig op ditzelfde moment vanaf Hato opstijgt en die over enkele ogenblikken op de grond onder hem de rode en blauwe tralies van neonlicht zal zien waarachter de meisjes van Campo Alegro gevangenzitten?

Samenvatting

De ik-verteller is broeder Daniël die een gepensioneerd schoolhoofd op een kloosterschool op Curaçao is. In de nacht van 18 op 19 juli 2001 doet hij verslag van het leven van Roy, Max en Sonny Tromp. Max is met een KLM- vlucht op weg naar Nederland om onderdelen voor zijn ouderwetse taxi , een Dodge Matador, te kopen. Dat lijkt echter een dubieus motief.

Daarna vertelt Daniël over het moment (1961) dat hij Max leerde kennen toen die bij hem door zijn vader Roy op zijn school werd afgeleverd. Roy is een macho-man met een mooie, blauwe Dodge waarmee hij zijn geld als taxichauffeur verdient. Hij liegt en bedriegt en strooit fabels rond: hij zou elf kinderen hebben rondlopen. Later brengt hij het aantal terug tot vier en nog weer later tot één.

Max is een ijverige leerling en de broeder stimuleert hem om onderwijzer te worden. Dat wil vader Roy niet: hij moet de taxi overnemen. De broeder weet echter een beurs voor Max los te krijgen via een gedeputeerde op het eiland. Van Myrna, de partner van Roy, hoort hij dat Roy vroeger door zijn eigen vader is mishandeld. Zelf vertelt hij heel andere, stoere verhalen.

Max redt het op school, tot het vijfde leerjaar. Omdat er geen geld is, gaat hij lootjes verkopen om te sparen voor zijn studie. Hij zegt enkele keren tegen de broeder dat hij zijn vader haat. Die heeft reuma en mag eigenlijk niet meer rijden. Hij krijgt een eenzijdig ongeval en moet daarna verpleegd worden. Myrna neemt hem in huis en gaat voor hem zorgen. Max moet nu geld binnenbrengen en doet dat via de taxi van zijn vader. Hij haalt nog wel zijn HBS-diploma in juli 1967, maar van verder studeren komt niets. Het rijden levert niet veel op en Max moet op illegale wijze (bijv. lootjesverkoop en nachtelijke ritjes) bij verdienen. Als hij genoeg geld heeft gespaard om te kunnen stoppen met rijden en weer te gaan studeren, wil hij de oude auto verkopen. Maar het noodlot slaat toe.

Op 30 mei 1969 breekt er namelijk een opstand op Curaçao uit tegen de Shell. Alles wordt kort en klein geslagen. Ook de auto van Max omdat hij op dat moment een blanke directeur van Shell vervoert. Dan is er geen geld om te studeren en ook geen geld om de auto te laten opknappen. Myrna komt geld lenen bij de broeder. Ze heeft veel verloren met het piramidespel sam. Ook het spaargeld van Max is daarin opgegaan. Hij moet nu blijven rijden en doet dat ook weer 's nachts: klanten naar de hoeren brengen. De broeder regelt een lening voor het gezin. Hij gaat terug naar Nederland voor een opfrisverlof en praat daar met andere broeders over de toestand op Curaçao. Ze hebben het verkeerd aangepakt. De bevolking moest door de vorming teveel op blanken lijken en dan lukt het cultiveren nooit. 

Bij zijn terugkomst op Curacao blijkt dat Roy in een verzorgingstehuis zit. Het huis is nu te groot en Myrna wil dat Max ook weggaat. Hij moet nu meer bij schnabbelen en doet af en toe illegale dingen. Zijn moeder wil eigenlijk dat hij trouwt. Maar dat gebeurt pas als ze dood is. Ze lijdt aan alvleesklierkanker en sterft binnen enkele weken. Roy wil haar niet meer zien als ze ziek is. Ook de begrafenis laat hij aan zich voorbijgaan.

Dan krijgt Max oog voor zijn mooie nicht Lucia en hij trouwt met haar. Ze maken er een groot feest van, maar ze hebben daar eigenlijk geen geld voor. Max gaat geld vragen bij de broeder en vraagt hem ook of hun huis kan worden opgeknapt. Zijn vrouw Lucia is namelijk zwanger. Maar de eerste keer gaat het mis met de zwangerschap. Ze krijgt een miskraam. Roy verwijt Max dat hij er niet alles aan heeft gedaan om het kind te redden.

Met het taxirijden gaat het steeds slechter en Max gaat ook als koerier rijden voor bedrijven, tot grote ergernis van vader Roy. Max ziet de drugskoeriers op het eiland komen. Hij waarschuwt de broeder, ook voor de invloed van drugs op diens leerlingen. Intussen is Lucia weer zwanger geworden en deze keer gaat de zwangerschap goed. In 1985 wordt hun zoon geboren. Ze noemen hem Sonny. Max wil een goede vader zijn. Op school doet de jongen zijn best, maar naarmate hij ouder wordt, gaat hij minder goed functioneren. Hij wil dure spullen hebben net als zijn vriendjes en zijn vader geeft daaraan toe. Wel kan hij ook naar de havo op dezelfde school als zijn vader.

 Curaçao verandert door de drugshandel. Er komen verhalen over bolletjesslikkers en de dodelijke slachtoffers daarvan. Sonny wordt minder goed handelbaar: ook hij liegt over school en spijbelen. Toch mag hij over naar havo-5. Maar dan gaat het mis. Hij laat zich inpalmen door mooie beloften en luxe spullen van vriendjes. Hij bouwt daarbij wel een schuld op waardoor de drugsmaffia hem in zijn macht heeft. Hij kan de schulden terugbetalen door als drugskoerier naar Nederland te reizen. Maar hij vlucht in paniek weg naar broeder Daniël. Max offert zich op voor zijn zoon en wil om uit de schulden te komen zijn plaats innemen. Hij neemt de vlucht van Sonny naar Amsterdam over. Dat gebeurt dus allemaal in de nacht van 18/19 juli. Broeder Daniël wacht een telefoontje van Max af. Dat komt er. Hij is geland.

Maar een week later staat er in De Volkskrant dat er in Amsterdam een man van ongeveer 50 jaar dood is gevonden met een opengesneden buik.

Personages

Roy Tromp

Roy is de vader van Max. In zijn jeugd is hij mishandeld door zijn vader en zijn zelfvertrouwen is daardoor niet beter geworden Hij is taxichauffeur geworden, een macho-mannetje en hij liegt en bedriegt. Hij zou eerst 11 kinderen op de wereld hebben gezet en dat blijkt uiteindelijk maar een kind te zijn. Hij wil niet dat zijn zoon onderwijzer wordt . Geld brengt hij niet binnen en voor het onderhoud van moeder en kind zorgt hij niet. Als hij een ongeluk krijgt kruipt hij wel bij Myrna in huis, de profiteur. Hij wordt gehaat door zijn zoon. Bij de begrafenis van Myrna is de lafaard niet aanwezig. Hij sluit zijn laatste dagen in een tehuis, commentaar geven op van alles en nog wat. Een naar personage.

Max

Max lijkt een aardige jongen die meer ambities heeft dan zijn vader. Hij is socialer voor zijn moeder en later zijn vrouw en kind. Door de nood gedwongen kan hij geen onderwijzer worden en hij moet zijn leven als een maatschappelijke loser slijten. Hij blijft zijn leven lang taxidriver in een vehikel van een kar. Hij is goed voor zijn zoon, misschien te goed, maar hij offert zich wel op. Hij snapt ook wel dat zijn zoon het bolletjesavontuur in Amsterdam niet zal overleven. Hij vervangt zijn zoon en dat is natuurlijk wel een heel sympathieke geste.

Myrna

Myrna is de rustige en verstandige partner van Roy. Ze weet dat ze door hem bedrogen wordt, maar runt haar huisgezin met Max. Ze doet wel iets verkeerd nl. meespelen in het soort piramidespel, waardoor ze veel geld verspeelt en Max uiteindelijk niet kan studeren. Vlak voordat ze sterft aan een ongeneeslijke ziekte, wijst ze hem het nut te gaan trouwen met het mooie nichtje Lucia. Myrna voldoet aan het beeld over vrouwen dat Brijs in zijn motto meegeeft aan de lezer.

Lucia

Lucia blijft op de achtergrond. Ze heeft wel trekjes van Myrna. Jammer genoeg heeft ze haar school niet afgemaakt. Ze is sceptisch tegenover Max waar het de opvoeding van hun zoon betreft.

Sonny

Sonny heeft karaktertrekken van zijn vader maar ook van zijn opa. Hij kan goed leren (van zijn vader) maar ook goed liegen (van zijn opa) Ook hangt hij graag de macho uit. Hij komt in de problemen en weet niet hoe hij daar uit moet komen. Alle goede raadgevingen van zijn vader en broeder Daniël slaat hij in de wind: hij wil namelijk ook luxe artikelen.

Broeder Daniël

Zijn functie is van een afstandje toekijken hoe de teloorgang van Curaçao en van de eilandbewoners zich voltrekt. Hij is kritisch op de diverse bewoners: hun houding ten tijde van de opstand maar ook op de machthebbers daarna. Hij steunt Max, Roy en Sonny met raad en soms met daad.

Quotes

""Roy heeft hem uit die auto gesleurd", vulde Myrna aan, "en is die arme jongen daar beginnen af te ranselen, zo hard, dat houdt u niet voor mogelijk. Hij zat enkel aan het stuur, meer niet, en toch ging Roy tekeer alsof Max de auto in de prak had gereden. Hij wou natuurlijk zijn frustratie afreageren, dat begrijpt u wel. Ik ben toen tussenbeide gekomen."" Bladzijde 41

"Een vormer, geen herder, dat hield ik mezelf constant voor ogen. Maar Roy liet zich niet vormen. Hij was een meester in het liegen en bedriegen. Te laat heb ik dat doorgehad. Te laat heb ik hem doorgehad. En te laat kwam ik er daardoor achter dat Max beter af was geweest zonder hem. Zonder vader."" Bladzijde 60

"Maar zoals hij had opgebiecht dat hij geen elf maar vier kinderen had, zo vertelde hij me ten langen leste ook de waarheid over zijn vader. "Broeder.... ik moet u iets bekennen", was hij begonnen nadat hij tot drie keer toe diep had ingeademd. "Ik ... ik heb gelogen over mijn vader."" Bladzijde 65

"Ik moet u iets vertellen, broeder. Ik hoop dat u mij ooit al mijn leugens kunt vergeven. Ik zweeg. Ik vreesde voor wat hij nu weer ging zeggen. Hij sloeg zijn ogen naar me op en keek me kort aan. "Max... hij is alleen.... ik heb geen andere kinderen."" Bladzijde 69

""We hebben niets anders geprobeerd dan blanken van hen te maken. Liefst van al nog Nederlanders. Onze taal, onze cultuur, onze normen en waarden, alleen die telden. We dachten dat we ze vormden, maar in werkelijkheid waren we bezig ze te vervormen. En met alle respect, dat was verkeerd. Volkomen verkeerd. Het is hoog tijd om dat te erkennen." Bladzijde 146

""Een jongen", drong Roy aan. "Kan hij later ook met de taxi gaan rijden. Drie generaties taxichauffeurs. is vast nog nooit voorgekomen." "We zien wel, pai." Roy wenkte hem toen dichterbij. "Als ie maar zwart is, Max. Je zou de eerste neger niet zijn die bedrogen uitkomt." Bladzijde 190

Thematiek

Zin van het bestaan / zin van het leven

Desillusie maar ook de zinloosheid van het bestaan is het thema van deze roman over het leven van eenvoudige mensen op Curaçao. Wie voor een dubbeltje geboren is, zal nooit een kwartje worden. Noodlot, afkomst, opvoeding en armoede zijn allemaal factoren die daaraan bijdragen. Mensen koesteren hoop voor de toekomst vgl. Max Tromp die zijn geit Speranza (hoop) noemt. Hij wil, omdat hij zo goed kan leren, onderwijzer worden, maar zijn vader houdt dat tegen. Ze zijn te arm om hem te laten studeren. Geeft niets, denkt Max, dan ga ik er wel voor sparen in de twee jaar dat hij als taxidriver werkt. Als hij het geld heeft, slaat het noodlot toe: de opstand tegen de Shell breekt uit en zijn auto wordt vernield. Zijn spaargeld is op, want zijn moeder heeft het opgemaakt voor het loterijspel en Max moet blijven werken als taxichauffeur. Als hij trouwt met Lucia, heeft hij meteen al de hoop op een kind, maar het eerste kind wordt dood geboren. De tweede mogelijkheid Sonny heeft ook weer alle beloften voor de toekomst in zich: hij kan goed leren, maar het gedrag van de bewoners op Curaçao die luxe willen hebben, brengt ook Sonny in een verkeerd milieu. Waar hij het kwartje wilde worden, zal hij het dubbeltje blijven. Hij denkt hoop voor de toekomst te hebben, maar het verleden (milieu/afkomst) speelt hem parten. Dan moet de handel in drugs wat opleveren (cadeaus, glitter en glamour) Tenslotte offert zijn vader zich voor hem op. Max maakt de bolletjesvlucht naar Nederland en daarmee zou een betere toekomst mogelijk zijn. De maffia denkt er anders over. Weer een gedesillusioneerd mens /personage in het werk van Brijs. Dat was al het geval met dokter Hoppe (De Engelenmaker) die zijn experiment met het klonen van kinderen ziet mislukken en uiteindelijk voor zelfmoord kiest. Toch een beetje de variant op de dood van Max. Ook de hoofdpersoon in "Post voor Mevrouw Bromley" heeft een ideaal om als soldaat in het Engelse leger dienst te nemen tijdens de Eerste Wereldoorlog. Martin Bromley keert echter niet terug, zoals zovelen van zijn jonge landgenoten. Mensen koesteren hoop en illusies, maar de boodschap van Stefan Brijs blijft dat het hun vaak niet lukt om hun doel te bereiken.

Motieven

Leugens en bedrog

Roy, Max en Sonny maken allen gebruik van leugens. Vooral Roy is een leugenaar en een bedrieger. Maar ook Max moet noodgedwongen liegen over de dingen die hij doet. Zijn laatste leugen tegen zijn vrouw is dat hij onderdelen voor de Dodge moet gaan halen in Nederland. In werkelijk gaat hij bolletjes coke vervoeren. Ook zijn zoon Sonny heeft gelogen over zijn levenswandel en zijn spijbelgedrag. Het liegen zit blijkbaar in de genen.

Vader-zoonrelatie

De vader-zoonrelatie in deze roman is erg belangrijk. Roy is geen goede vader voor Max, maar waarschijnlijk komt dit omdat hij vroeger zelf mishandeld werd door zijn vader. Roy wil dat zijn zoon Max hem gaat opvolgen als chauffeur, maar Max wil veel; liever onderwijzer worden. Door het gedrag van zijn vader en door de armoede thuis wordt Max gedwongen om ook in de taxi plaats te nemen. Hij haat zijn vader: in het verleden werd hij ook wel eens afgeranseld. Als hij zelf vader van Sonny wordt, wil hij het beter doen. Hij wil vaak thuis zijn en zijn vrouw steunen, maar door de armoede gedwongen kan hij zijn zoon niet alles geven. Die wil dure spullen als zijn vriendjes hebben. Max geeft toe. Als hij hoort dat zijn zoon een schuld heeft aan de drugsmaffia en daarvoor naar Nederland moet reizen als bolletjesslikker, gaat hij zich aanbieden voor zijn zoon. Hij offert zich op, want hij wordt vermoord in Amsterdam. In dat opzicht is Max een betere vader dan Roy voor hem was.

Schoolleven

De verteller is onderwijzer en leert op die manier Max en Roy kennen. Max en later zijn zoon Sonny zijn pientere leerlingen die door de omstandigheden (armoede op het eiland, afkomst) nooit kunnen bereiken wat ze wilden. Max wilde onderwijzer worden, maar hij is tijdens zijn leven nooit het kwartje geworden dat hij wilde zijn. Hij is altijd een dubbeltje gebleven. Broeder Daniël is daarbij toeschouwer geweest.

Armoede

Roy, Max en Sonny zijn alle drie de dupe van hun armoedige milieu geworden. Roy moest taxichauffeur worden, Max wilde onderwijzer worden, maar werd door armoede gedwongen taxichauffeur te worden en Sonny wilde net als zijn vriendjes dure spullen hebben (o.a. Nikes, een mobieltje) en moet daarom verkeerde dingen doen.

Dood

Myrna, de moeder van Max sterft aan alvleesklierkanker. Lucia krijgt een miskraam bij de eerste zwangerschap: het kind was al voldoende gegroeid om te kunnen leven en wordt ook begraven. Aan het einde van et verhaal sterft Max: hij wordt vermoord door drugshandelaren.

Cultuurverschillen

Op het Antilliaanse eiland Curaçao zijn er tegenstellingen tussen de autochtone bevolking en de Nederlanders. Broeder Daniël geeft toe dat de cultuurverschillen niet op te lossen zijn. Je kunt van de inwoners van een subtropisch eiland geen Nederlanders maken: dat is geen vormen, maar vervormen.

Misdaad

Op Curaçao neemt de georganiseerde misdaad op den duur de boel over. Sonny en Max zijn daarvan het slachtoffer.

Noodlot

Wanneer Max op het punt staat weer te gaan studeren, slaat het noodlot toe. Op 30 mei 1969 breekt de opstand tegen de Shell op Curaçao uit. Hij wordt mishandeld en zijn auto vernield. Zijn spaarcenten zijn op en hij kan geen onderwijzer worden. Het noodlot dringt hem terug in zijn milieu armoede en in een armzalig taxirijdersbestaan.

Drugswereld

Op Curaçao komt de drugsmaffia uit Colombia de boel verstieren. Ze pakt de jongeren van het eiland in en ronselt hen om bolletjes te slikken. Ook Sonny wordt slachtoffer van hen, maar zijn vader neemt de plaats in van zijn zoon. Het wordt hem echter fataal. In Amsterdam wordt zijn buik opengesneden.

Motto

"De vrouwen hier zijn altijd sterker dan de mannen. De vrouwen houden stand. De mannen mogen hun zaad storten en wat rondrijden in hun glimmende auto's. Dat is alles." (Schrijver Tip Marugg)

Dit motto verwijst naar de houding van Lucia en Myrna (de vrouwelijke personages in de roman) en het gedrag van resp. Roy, Max en Sonny.

Opdracht

Pa mi dushi Melanie (voor mijn lieve Melanie)

Titelverklaring

Al in het eerste hoofdstuk wordt aangegeven wat er met de titel wordt bedoeld. Max gaat naar Nederland en zegt tegen zijn vriend broeder Daniël dat zijn vrouw en zoon twee belangrijke mensen in zijn leven zijn.
Dat moet hij hun vertellen in het geval Max niet terugkeert.
(blz. 11) Hij legde zijn grote hand op zijn borst. "Ik hou van haar. Zij is mijn alles. Zij en Sonny. Luna ku solo. Wil je dat tegen haar zeggen zodra ik weg ben? Dat zij de maan is die mijn donkere nachten verlicht."
De lezer weet dat zijn zoon Sonny ook zijn oogappel is.

Structuur & perspectief

De roman is een vertelling van broeder Daniël in de ik-vorm over zijn relatie met Roy, Max en Sonny aan de lezer. Hij doet dat in één doorwaakte nacht van 18 op 19 juli 2001. De geleding is een aantal relatief korte hoofdstukken die geen titel maar een datum aanduiding hebben en een tijdstip. Het begint met de mededeling dat Max op een vlucht naar Nederland zit en daarna keert de broeder terug naar veertig jaar ervoor. Daardoor ontstaat vanzelf een niet-chronologische volgorde. De broeder keert steeds van het heden naar het verleden terug.
Het allerlaatste hoofdstuk is zeven dagen later en betreft een artikel uit de Volkskrant waarin de dood van Max wordt gemeld. Eigenlijk heeft dit korte hoofdstuk de functie van een epiloog.
De ik-verteller is dus een minder belangrijk optredend personage. Hij is meer een toekijker in het leven van Roy, Max en Sonny, maar ook een beschouwer van de verworden toestand op het Antilliaanse eiland Curaçao.

Decor

Het decor van de hele vertelling is het eiland Curaçao. In het levensverhaal van Max wordt ook de ontwikkeling van dit Antilliaanse eiland meegenomen. 

Het verhaalheden is gesitueerd in de nacht van 18/19 juli 2001. Maar in zijn vertelling gaat de broeder veertig jaar terug: het verleden begint bij hem in 1961 wanneer hij Max Tromp voor het eerst ontmoet op school.
Er is dus een tijdverdichting van ongeveer veertig jaar.

Stijl

Brijs schrijft in een heldere stijl, geen moeilijke woorden. Korte en realistische dialogen, korte zinnen. 
Hij gebruikt niet heel veel metaforen, maar dat viel me deze keer op dat die soms op clichés neerkomen. Dan weer zijn ze origineel. Enkele voorbeelden van beide typen:
- (blz. 97) De Dodge zag er in die dagen uit als een mooie vrouw met een blauw oog- de woorden van Roy.
- (blz. 175) Curacao is een patiënt geworden, eentje met vele doorligwonden, omdat hij zichzelf al jarenlang verwaarloost en elke verzorging weigert."
- (blz. 221) Uit de boxen knalde muziek, die de leerlingen na school naar de auto's lokte. De rattenvanger van Hamelen op wielen.
- (blz. 262) Als een lam had hij zich laten leiden. Ze kochten nieuwe kleren voor hem, die hij op de dag van de vlucht moest aantrekken.... 

Slotzin

Vermoedelijk gaat het om een drugskoerier. De daders zijn blijkbaar niet al te zorgvuldig te werk gegaan. Bij de sectie werden in het lichaam achtergebleven bolletjes cocaïne gevonden. De identiteit van de man is nog niet bekend.

Beoordeling

Het lot van Stefan Brijs is dat de roman waarmee hij in de literaire wereld doorbrak ("De Engelenmaker') zo'n geweldige roman met een hoog literair niveau was. Ik vond het tien jaar geleden met voorrang de beste roman van 2005. Het boek vond intussen ondanks zijn dikte ook de weg naar menige literatuurlijst van middelbare scholieren. Natuurlijk ook dankzij het boekverslag op onze website. 

Ook de tweede dikke roman van Brijs "Post voor mevrouw Bromley" was een steengoede roman over de desillusies van Engelse jonge mannen die zich in het geweld van de Eerste Wereldoorlog wilde mengen. Ook dat boek heb ik met veel plezier en spanning gelezen.

"Maan en zon" is overigens zeker geen slechte roman: hij leest vlot weg, maar het boek haalt m.i. niet het niveau van de twee hierboven genoemde voorgangers. Dat is aan de ene kant begrijpelijk vanwege het hoge niveau van die twee romans, maar aan de andere kant ook een beetje jammer. Het inlevingsvermogen van de lezer in de drie belangrijke personages is in deze roman veel minder; bovendien vind ik het verhaal over de relatie tussen vaders en zonen wel wat voorspelbaar. 
Het boek is natuurlijk uitstekend geschikt voor leerlingen van havo en vwo-niveau. Het steekt zeker ook wel boven de grauwe middelmaat van de huidige Nederlandstalige literatuur uit, maar toch....

Leestips voor de scholierenliteratuurlijst:
Het verhaal kan aansluiten in een literatuurlijstje met cultuurverschillen bijv. Nederland vs Nederlands-Indië, (bijv. De Stille kracht van Couperus, Max Havelaar van Multatuli, Indische Duinen van Adriaan van Dis) of Nederland vs de Antillen. ( Cola Debrot - Mijn zuster de negerin, of de boeken van Tip Marugg - Weekendpelgrimage) 

Maar omdat een belangrijk motief in "Maan en zon" ook de vader-zoonrelatie is, kun je het boek tegelijkertijd plaatsen in een themalijstje met vader- zoon boeken.
Recente boeken uit 2013-2015 over dit thema zijn o.a.:
A.H.J. Dautzenberg - Extra tijd 
Ad Fransen - Vaderskind
P.F. Thomèse - De onderwaterzwemmer
Bert Natter -Remington
Nico Dijkshoorn - Nooit ziek geweest
Alex Boogers - Alleen met de goden
Maar er zijn ook veel romans uit voorgaande jaren over dit thema.
[ Karakter (Bordewijk), De doodshoofdvlinder (Jan Wolkers) , De aansprekers (Maarten 't Hart , Knielen op een bed violen Jan Siebelink)]
 

Recensies

"Maan en zon is een warmbloedige vertelling over de troebele verhouding tussen een vader en een zoon, en hoe het gedrag van de vader zelfs generaties verder zijn weerslag nog heeft. Een nieuwe tak aan de boom van Brijs' oeuvre, niet zo'n dikke tak, maar je kunt er best een tijdje veilig aan hangen." http://www.postscriptum.n...n-zon.html

"Curaçao is in Brijs’ roman continu in beweging, en de Tromps maken al deze bewegingen mee. Zo is Max getuige van de rassenrellen die in 1969 uitbraken, en wordt Sonny meegezogen in de toenemende drugsactiviteiten. Op deze manier vormt het familieverhaal een mooie metafoor voor de verwikkelingen op het eiland: probeert Max net als de zwarte bevolking hogerop te komen, Roy kan dan weer worden gezien als de onderbuikgevoelens die weigeren te luisteren naar reden en langzaam maar zeker de overhand krijgen, met Sonny die de katalysator vormt voor de gruwelijke climax." https://www.cleeft.nl/boe...ilie-tromp

"Deze drie generaties omspannende roman reikt verder dan de weg van Westers paternalisme naar maatschappelijke zelfredzaamheid. Maan en zon is als de nacht en de dag van het leven: het menselijk tekort dat duisternis brengt en weerbaren die de kracht hebben om in het oog van de storm te kruipen!" http://scriptor-boekrecen...n-zon.html

"Mooi verhaal, met een inkijk in het Antilliaanse leven van alledag. Het is geen vrolijk verhaal, maar maakt indruk. Zeker op de lezer die niets weet van Curaçao, van nu en in het verleden. Stefan Brijs heeft Curaçao meerdere keren bezocht. Hij heeft met de bevolking gesproken en ideeën opgedaan." http://www.leestafel.info...aan-en-zon