Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2013
• 318 pagina's
• Uitgeverij: De bezige bij

Flaptekst

Eerste zin

Het was de tijd van de grote volksverhuizingen.

Samenvatting

In de nacht van 21 op 22 augustus 1986 sterft op twee mensen na de hele bevolking in een dorpje te Noordwesten van Kameroen, Nyos. Hoeveel doden er precies zijn is niet bekend, omdat het aantal slachtoffers moeilijk te tellen is. Aangenomen wordt dat het aantal doden op ruim 2000 ligt. Naast mensen, worden er ook lijken van koeien, geiten en paarden gevonden. Het vreemde is dat er naast de lijken niks te zien is. De huizen zijn onbeschadigd en de buurt zelf staat er nog uitstekend bij.

Er wordt veel onderzoek gedaan naar de oorzaak van deze ramp. Al snel wordt duidelijk dat er veel CO₂-gassen zijn vrijgekomen uit het dichtbij liggende vulkaanmeer. CO₂-gassen zijn van zichzelf niet schadelijk, maar wanneer de gassen in grote hoeveelheden los komt is het wel schadelijk voor levende wezens. Mensen kunnen de grote hoeveelheid CO₂ niet aan, waardoor ze stikken en overlijden. Hetzelfde is met de dieren gebeurd.

Toch is nog niet helemaal zeker of het bovenstaande nou echt de oorzaak van de ramp is. Er gaan namelijk vele verhalen ten ronde. Sommigen zeggen dat het een terroristische bomaanslag was. Andere onderzoekers zeggen weer dat het een explosie vanuit de bodem is, waar verschillende gassen zijn samengekomen die ervoor zorgden dat mensen stikten. Weer andere onderzoekers zeggen dat de oorzaak een vulkaanuitbarsting in IJsland is. Na jarenlang onderzoek gaan er dus nog verschillende speculaties ten ronde over de vraag wat er in de nacht van 21 op 22 augustus in Nyos gebeurd is.

Frans Westerman, de hoofdpersoon van het verhaal, besluit onderzoek te gaan doen in het getroffen gebied. In het dorpje Nyos spreekt hij verschillende mensen die de ramp van dichtbij mee hebben gemaakt. Hij hoopt op deze manier duidelijkheid te krijgen. Wat hem ten eerste opvalt is dat de mensen die daar wonen, nog wel aan de ramp terugdenken maar er verder weinig aan doen. In Europa worden regelmatig bijeenkomsten georganiseerd om de ramp te herdenken. In Nyos wordt dit absoluut niet gedaan. Sterker nog: de dag waarop de ramp gebeurd is, 21 augustus, wordt gewoon compleet genegeerd. Frans Westerman vindt dit vreselijk en vindt dat er meer informatie en duidelijkheid over de ramp naar voren moet komen.

Daarom besluit Frans Westerman met zijn huidige kennis een verhaal te schrijven. Hij maakt hierbij onderscheid tussen mythedoders, mythebrengers en mythemakers. Hij vindt namelijk dat er teveel verschillende verhalen en verklaringen over de ramp naar voren zijn gekomen.

Het deel de mythedoders gaat over de onderzoekers die 24 uur na de ramp meteen ter plekke waren om onderzoek te doen. Zij concludeerde, zoals eerder gezegd, dat de ramp veroorzaakt is door een grote hoeveelheid CO₂-gassen. Dit lijkt het meest waarschijnlijke, omdat er al eerder hoge CO₂-gehaltes gemeten zijn in het gebied van Nyos.
Het deel de mythebrengers gaat over de mensen die hun eigen zegje doen over de ramp. Iedereen speculeert wat er gebeurd is, en doet alsof het de waarheid is. Dit brengt veel verwarring bij mensen, waardoor niemand weet waar hij aan toe is.
Vervolgens gaat het laatste deel over de mythemakers. Dit deel gaat over de bevolking van Kameroen. Over het feit hoe zij de ramp negeren en hoe weinig aandacht ze eraan besteden.

Als Frans Westerman op een gegeven moment in Kameroen is, spreekt hij iemand die vlakbij het gevaarlijke meer woont. Deze man vertelt hem dat er inmiddels verschillende installatiesystemen zijn geïnstalleerd, waardoor de bevolking gealarmeerd wordt bij een te hoog CO₂-gehalte. Er is al een heel plan opgezet waar de bevolking dan naartoe moet gaan, zodat de ramp van 1986 zich niet kan herhalen.

Personages

Frans Westerman

Frans Westerman is de hoofdpersoon van dit verhaal. Hij heeft zich altijd in de ramp van 1986 van Kameroen geïnteresseerd en vindt het vreselijk dat er zoveel verschillende speculaties over de ramp zijn. Hij besluit daarom om zelf onderzoek te gaan doen. Hij praat bijvoorbeeld met verschillende wetenschappers. Daarnaast gaat hij naar het getroffen gebied om het gebied met eigen ogen te zien en met de huidige bevolking daar te kunnen praten. Frank Westerman is een erg aardige man die veel met mensen meeleeft en er alles aan doet om ze te kunnen helpen. Daarnaast gaat hij graag op pad en doet hij er alles aan om zijn doel te behalen. Hij wilde bijvoorbeeld graag naar Kameroen om de rampplek met eigen ogen te kunnen zien, en hij heeft er alles aan gedaan om dit doel te kunnen behalen.

Quotes

"Hoewel op de sterftekaart van de wetenschappers een volledig zwart bolletje in de legenda staat omschreven als: %population dead = 100 en al draagt Lower-Nyos als enig dorp zo’n volledig zwart bolletje, in werkelijkheid waren er twee overlevenden." Bladzijde 204

"Yaoundé, 25 augustus 1986 – In een afgelegen vallei in West-Kameroen zijn door een nog onbekende oorzaak ten minste 1200 mensen omgekomen." Bladzijde 13

"Gisteren was de dag. Niets is er gebeurd. Op de nationale radio: niets. Op de nationale televisie: niets. De ramp is compleet genegeerd. Dit is Kameroen." Bladzijde 308

Thematiek

Natuurgeweld / natuurramp

Natuurgeweld/natuurschoon is het thema van dit verhaal. Op 21 augustus 1986 komen op twee mensen na de hele bevolking om nabij het Nyosmeer in Kameroen. Al 24 uur na de ramp zijn er allerlei wetenschappers ter plekke die willen weten wat er aan de hand is. Na onderzoeken wordt er geconcludeerd dat er een erg hoog CO2-gehalte uit het Nyosmeer ontsnapt is, waardoor vrijwel de hele bevolking gestikt is. Normaal is koolstofdioxide niet schadelijk, maar in een hele grote hoeveelheid vormen ze wel schade voor de bevolking. Naast mensen zijn ook alle dieren rondom het Nyosmeer omgekomen.

Motieven

Godsdienst

Godsdienst is een motief in dit verhaal. In het verhaal komt meerdere keren een priester aan het woord, die het belangrijk vindt dat er in de kerk geboden wordt voor deze ramp. Hij vindt het belangrijk dat God de mensen bijstaat, zodat de mensen geholpen worden. Geloof speelt dus een belangrijke rol in het verhaal.

Historische gebeurtenis

Het verhaal gaat over een historische gebeurtenis in 1986. Omdat er erg veel speculaties over de ramp zijn, besluit Frank Westerman écht op zoek te gaan naar de waarheid. Hij praat met verschillende mensen die onderzoek gedaan hebben. Daarnaast zoekt hij de huidige bevolking op, om te kijken of zij nog iets weten over de ramp. Het hele verhaal staat in het teken van de ramp die in de nacht van 21 op 22 augustus 1986 plaatsvond in Kameroen.

Trivia

Dit boek gaat over de ramp aan het Nyosmeer. Deze ramp heeft in de nacht van 21 op 22 augustus in 1986 echt plaatsgevonden. Het Nyosmeer is gelegen in Kameroen. Aan de hand van deze ramp heeft de schrijver, Frank Westerman, een verhaal geschreven. Dit boek bestaat dus deels uit feiten.

Titelverklaring

Op 21 augustus 1986 komt op twee mensen na de hele bevolking nabij het Nyosmeer in Kameroen om het leven na natuurgeweld. Niemand weet wat er gebeurd is. Overal liggen lijken van mensen en vee, terwijl de huizen nog volop intact zijn. Meteen staat iedereen voor een raadsel: niemand weet namelijk wat er precies gebeurd is. Na een paar maanden wordt er vastgesteld dat uit het meer een grote hoeveelheid koolstofdioxide is vrijgekomen. Door deze grote hoeveelheid koolstofdioxide is de bevolking gestikt. De titel 'stikvallei' komt hier vandaan. De hele bevolking rondom het Nyosmeer is gestikt ten gevolge van een grote hoeveelheid koolstofdioxide.

Structuur & perspectief

Ook al zou je het als lezer in het eerste opzicht niet zeggen: het verhaal is geschreven vanuit het ik-perspectief. Omdat het verhaal vol feiten over de ramp staat, is het lastig om te zien wat nou precies het perspectief is. Frank Westerman gaat echter opzoek naar feiten over de ramp, waardoor hij verschillende mensen spreekt. Het verhaal is dan ook vanuit het ik-perspectief geschreven. Onderstaand een quote die het gebruikte perspectief illustreert:

'De ontmoeting van Fred, Jaap en Dean tussen de doden is van korte duur; een paar minuten hooguit. In mijn gedachten beklijft het moment langer. Het gaat om vissers van mensen, gezanten uit de gematigde streken die de malaria en de moesson trotseren om de tropenmens te winnen voor hun meegebrachte godsdienst.' - bladzijde 115

Het boek is opgedeeld in drie verschillende delen. Deze drie delen zijn vervolgens opgedeeld in hoofdstukken. Het eerste deel is opgedeeld in 58 hoofdstukken, het tweede deel is opgedeeld in 56 hoofdstukken en het derde deel is opgedeeld in 69 hoofdstukken. Alle hoofdstukken zijn te herkennen aan een cijfer, die aangeven in welk hoofdstuk je aan het lezen bent.

Decor

Het verhaal speelt zich af aan het Nyosmeer. Het Nyosmeer is een kratermeer in Kameroen, waar in 1986 de hele bevolking omkwam wegens natuurgeweld. De Nederlandse Frank Westerman gaat jarenlang na de ramp opzoek naar de feiten over de ramp. Hij reist naar Kameroen, waar hij verschillende mensen spreekt. Daarnaast praat hij met wetenschappers uit de hele wereld over hoe de ramp ooit heeft plaats kunnen vinden.

De ramp aan het Nyosmeer vindt plaats op 21 augustus 1986. Aangezien niemand in het gebied daar gebruik kon maken van telefonie, werd pas op 22 augustus ontdekt dat de ramp was plaatsgevonden.
Frank Westerman gaat op zoek naar feiten over deze ramp. Op 10 augustus 2010 heeft hij zijn eerste afspraak. Het verhaal speelt zelf, afgezien van de ramp, speelt zich dus vanaf het jaar 2010 af.

Stijl

Wat ten eerste opvalt aan de schrijfstijl van Frank Westerman is dat hij alles heel compact opschrijft. Hij houdt ervan om alles zo kort mogelijk op te schrijven. Dit betekent niet dat het verhaal uit korte zinnen bestaat, maar er staan geen overbodige woorden en/of zinnen in het verhaal, waardoor het verhaal zo kort mogelijk is.

Verder is de schrijfstijl niet eenvoudig te noemen. De schrijfstijl is niet heel erg toegankelijk voor lezers, waardoor het af en toe erg moeilijk is om het verhaal te lezen. Er worden bijvoorbeeld moeilijke woorden gebruikt die later niet uitgelegd worden, waardoor je af en toe op moet zoeken wat bepaalde dingen nou betekenen. 

Onderstaand een quote die de schrijfstijl van Frank Westerman illustreert:
'Zij zijn de brengers van een mythisch verhaal dat alle andere mythische verhalen moet vervangen. Het gaat over uitverkorenen en verdoemden, profeten en engelen, God en de duivel. Wat zij verkondigen staat beschreven in een eeuwenoud boek vol richtlijnen voor het leven, van wieg tot graf, met als beloning voor wie zich onderwerpt: de belofte van een eeuwig leven.' - bladzijde 123

Slotzin

Nadat ik het bericht twee keer heb gelezen, sluit ik mijn e-mail programma af en open een nieuw document. Ik begin met het schrijven van dit verhaal.

Beoordeling

Van te voren had ik geen idee wat ik van dit verhaal moest verwachten. Sterker nog, ik had nog nooit van de ramp aan het Nyosmeer gehoord. Nadat ik informatie had opgezocht over deze ramp, leek het boek me steeds interessanter om te lezen. Deze verwachtingen zijn waargemaakt. Het boek gaat over de ramp die in 1986 plaatsvond bij het kratermeer in Kameroen. De schrijver van dit verhaal, Frank Westerman, laat zien wat voor verhalen er ter rondte gaan bij een ramp. Verschillende mensen hebben hun eigen meningen en waarheden, waardoor er verwarring ontstaat over wat er nou precies gebeurd is tijdens de ramp. Hierdoor zit er ook een psychologisch aspect in het verhaal. Persoonlijk vind ik dit erg mooi gedaan.

Al met al vond ik het een erg goed verhaal om te lezen. Het boek staat vol feiten over onderzoeken die naar de ramp zijn vastgesteld. Toch weet Frank Westerman van het boek echt een verhaal te maken. Ik zal het boek ook zeker aanraden aan anderen! Het boek is namelijk ook erg interessant als je nog nooit van de ramp aan het Nyosmeer gehoord hebt.

Recensies

"Stikvallei is een boeiend boek; niet alleen omdat het een aanvankelijk onverklaarbare gebeurtenis beschrijft, maar juist ook door de diepere laag die de auteur erin verwerkt heeft." http://www.ingeleest.nl/r...tikvallei/

"Hoewel het strikt genomen een wetenschappelijk verslag is, leest dit boek bij vlagen als een historische roman." http://mustreads.nl/recen...westerman/

"Wat de spanning ook enigszins vermindert, is dat Westerman niet heeft kunnen verheimelijken dat er geen ontknoping als kers op de slagroom voorhanden is." http://www.8weekly.nl/art...rdoor.html

Bronnen

Nyosmeer

http://nl.wikipedia.org/w...i/Nyosmeer

Frank Westerman

http://www.frankwesterman.nl/start/