Mockingjay door Suzanne Collins

Flaptekst

Eerste zin

Ik staar naar mijn schoenen en kijk hoe een fijn laagje as op het versleten leer neerdaalt.

Samenvatting

Deel 1: De as
Na de verwoesting van District 12 door het Capitool, waar vele mensen bij omkwamen, woont Katniss Everdeen nu in district 13 en bereidt zich voor om het gezicht te worden van de revolutie: de Spotgaai. Wanneer ze op tv ziet dat Peeta nog leeft, stelt ze een aantal voorwaarden aan haar nieuwe identiteit als de Spotgaai, zoals dat Peeta moet blijven leven. Ze bevrijdt haar voorbereidingsteam uit gevangenschap en ondanks de onwilligheid van Coin, de president van district 13, maakt ze plannen om de Spotgaai te worden. Na een mislukt spotje gaat ze met Gale naar het net gebombardeerde district 8 en bezoekt de patiënten in een ziekenhuis – dat vlak daarna gebombardeerd wordt en een woeste reactie van Katniss uitlokt jegens het Capitool. Er wordt een spotje van gemaakt en kort daarop weet Beetee dat spotje in een uitzending van het Capitool te stoppen, wat ervoor zorgt dat Peeta voor het oog van de camera in elkaar geslagen wordt, als teken dat het Capitool heel binnenkort terug zal slaan. Katniss stort bijna in en dat leidt ertoe dat er een reddingsteam wordt samengesteld om Peeta uit het Capitool te redden.

Deel 2: De aanval
Terwijl het reddingsteam zich in het Capitool bevindt, maken Katniss en Finnick een filmpje met geheimen over president Snow, om hem af te leiden. Het team – inclusief Gale – komt heelhuids terug, maar Peeta is gehersenspoeld en wil Katniss vermoorden in plaats van nog van haar te houden. Hij revalideert, maar zijn oude gevoelens komen niet terug. Katniss raakt een aantal keer gewond en maakt zich niet geliefd bij president Coin, maar mag toch gaan trainen voor de aanval op het Capitool. Finnick is inmiddels getrouwd met Annie, zijn enigszins gestoorde jeugdliefde. Johanna is verslaafd geraakt aan pijnstillers en gaat aan de training onderdoor.

Deel 3: De moordenaar
Katniss, Finnick en Gale komen samen met nog een aantal anderen in het team dat het Capitool gaat aanvallen en wanneer er iemand doodgaat, wordt Peeta gestuurd om hen aan te vullen. Katniss begint hem te helpen zijn geheugen terug te krijgen, maar hij valt haar bijna aan in een crisissituatie waarbij Baggs – de hoofdbewaker en teamleider – sneuvelt en zijn holografische plattegrond van het Capitool aan Katniss overdraagt. Het Capitool denkt dat ze zijn omgekomen in een ontploft huis en terwijl ze hun tocht vervolgen naar het regeringsgebouw, krijgt Peeta zelfmoordneigingen die Katniss onderdrukt met een kus en verliezen ze meer teamleden, onder wie Finnick, aan mutilanten. Ze komen aan in het Capitool en duiken eerst een tijdje onder bij een kledingverkoopster voor ze de stad in gaan en in een stroom vluchtelingen terechtkomen, waarvan een aantal gedood wordt door rebellen. Op het plein voor het paleis van Snow – de missie is dat Katniss hem vermoordt, omdat hij haar leven heeft geruïneerd – wordt een groep kinderen als menselijk schild gebruikt, maar ze gaan dood door ontploffende parachutes. Katniss ziet dat haar zusje Prim deel uitmaakt van de groep genezers – vlak voordat die groep genezers ook getroffen wordt door exploderende parachutes en Prim overlijdt en Katniss het bewustzijn verliest.
Wanneer ze ontwaakt, is het Capitool gevallen en hebben de rebellen alle macht gegrepen. Zij en Peeta liggen in het ziekenhuis terwijl de rest van haar groep zich richt op het onderdrukken van de verzetting tegen de rebellen. Op een dag verdwaalt Katniss in het paleis waar ze tijdelijk woont en treft president Snow aan, gevangen in een rozentuin in afwachting van zijn executie. Hun gesprek leidt ertoe dat Katniss tijdens de terechtstelling niet Snow, maar president Coin vermoordt omdat zij de eigenlijke vijand was. Katniss wordt vrijgesproken vanwege ontoerekeningsvatbaarheid en de hoofdcommandant van district 8 wordt president. Het Capitool valt, de oude arena’s worden musea en Katniss trouwt en krijgt twee kinderen met Peeta.

Personages

Katniss

Gale

Peeta

President Coin

Quotes

"Als hij mijn naam hoort, vertrekt Peeta’s gezicht van inspanning. ‘’Katniss… Hoe denk je dat dit gaat eindigen? Wat zal er nog overblijven? En jij… in 13…’’ Hij ademt scherp in, alsof hij geen lucht krijgt: zijn ogen staan krankzinnig. ‘Morgenochtend ben je dood!’" Bladzijde 124

"Ik zal ze vertellen hoe ik het heb overleefd. Ik zal vertellen dat het op slechte ochtenden onmogelijk is om ergens van te genieten omdat ik bang ben dat het me afgenomen zou kunnen worden. op zulke momenten maak ik in mijn hoofd een lijst van alle goede dingen die ik iemand ooit heb zien doen. Het is een soort spel. Altijd hetzelfde. Zelfs een beetje eentonig na meer dan twintig jaar. Maar er zijn veel ergere spellen om te spelen." Bladzijde 359

Thematiek

Maatschappijkritiek

Het verhaal draait voornamelijk om het politieke verschil tussen democratie en dictatuur. Het volk komt in opstand, strijdt zich een weg naar de vrijheid en zoekt daarbij iemand die ze als leider en symbool kunnen zien. De Spotgaai, dus Katniss, is het voornaamste motief dat regelmatig terugkomt: het symbool van de rebellie tegen het Capitool. Hoewel de maatschappijkritiek zich vooral richt op de wereld waarin Katniss en haar vrienden leven, is het ook een boodschap dat despotische dictaturen gruwelijk zijn, maar ook dat de tegenbeweging niet onder dezelfde soort omstandigheden moet handelen om het oude regime af te zetten, maar dat je als rebel juist boven al het geweld moet gaan staan. Dit is duidelijk te zien wanneer Katniss Coin doodschiet in plaats van president Snow.

Motieven

Vriendschap

Ten eerste wordt op het einde van het boek de vage lijn tussen liefde en vriendschap tussen Katniss en Gale duidelijk gemaakt. De conclusie van deze liefdesrelatie of vriendschap houdt in dat Katniss en Gale te veel op elkaar lijken en elkaar juist naar beneden zullen trekken in een liefdesrelatie en dat ze juist beter functioneren als vrienden. Katniss zoekt juist iemand die haar aan vult en die begrijpt wat ze heeft doorstaan, en dit is Peeta. Ook haar vriendschap met andere mensen die onderduiken in district 13, zoals Finnick, steunen haar en helpen haar met het laten slagen van de revolutie tegen het Capitool.

Liefde

Zoals bij vriendschap genoemd is ook de liefdesrelatie met Gale en het einde ervan een belangrijk motief en onderdeel van het motief liefde. Na alles wat ze heeft doorstaan zoekt ze iemand die haar begrijpt en snapt wat zich allemaal afspeelde tijdens de hongerspelen. Om deze reden is Gale niet geschikt past zijn rebellie niet bij de visie op de wereld die Katniss na de spelen voor ogen heeft. Ook is het belangrijk om te bedenken dat hij Prim indirect heeft vermoord, en dat is onvergeeflijk voor Katniss. Om deze redenen kan ze in dit boek eindelijk een keuze maken en realiseert ze zich dat Peeta, ook al is hij gebrainwasht door het Capitool, de enige is die begrijpt hoe ze denkt en hoe ze zich voelt. Ze krijgen een relatie en krijgen twee kinderen.

Toekomstdroom

De rebellie is ontstaan uit een toekomstdroom. De onderdrukte districten zijn het regime van het Capitool zat, maar durfden nooit in opstand te komen. Door Katniss\' vurige karakter en bijzondere daden krijgen de mensen een soort brandstof om zelf in opstand te komen, om hun toekomstdroom te verwezenlijken.

Goed en kwaad

Ten eerste gaat het er over dat de \"goede\" rebellen het \"kwade\" regime van het Capitool gaan omverwerpen. Echter blijkt al snel dat de leidinggevenden van district 13 eigenlijk net zo despoot zijn als president Snow en gaat Katniss zich af vragen of de groep waar zij onder valt ook wel zo goed is. Ook helpt Gale de rebellen door bommen te ontwikkelen om hun overwinningskans te vergroten, maar vermoord indirect met deze bommen Prim, waardoor Katniss de goedheid van Gale gaat betwijfelen.

Motto

Voor Cap, Charlie en Isabel

Trivia

Dit boek staat bekend als het minst populaire boek van de trilogie.

Titelverklaring

De titel Spotgaai (Engels: Mockingjay) slaat simpel gezegd op de rol van Katniss in dit boek: zij wordt de symbolische Spotgaai, het gezicht van de revolutie tegen het Capitool. Dit is gebaseerd op de spotgaaivogel, een anti-Capitoolsymbool.

Structuur & perspectief

Het hele verhaal wordt verteld vanuit Katniss’ eigen perspectief in de ik-vorm en er is een duidelijke structuur in de plotlijn. Het eerste deel speelt zich af in district 13, waar Katniss herstelt van haar oude wonden en zich voorbereidt op haar nieuwe taak. In deel twee wordt duidelijk hoe ernstig de situatie is en in deel drie begint de echte oorlog van de rebellen tegen het Capitool.

Decor

Het verhaal speelt zich af in het land Panem, wat een toekomstig land zou kunnen zijn dat ontstaan is uit een derde Wereldoorlog, of een soort parallel universum. Er worden geen jaartallen gegeven, dus het is lastig vast te stellen of het verhaal zich afspeelt in de toekomst of in een geheel andere wereld. De periode die beschreven wordt is ongeveer een maand of drie en er wordt gebruik gemaakt van verschillende achtergronden: vooral district 13 en het Capitool.

Stijl

De stijl van schrijfster Suzanne Collins is ondertussen kenmerkend geworden voor deze boeken, maar dit laatste deel is toch duidelijk anders geschreven dan de voorgaande titels. Waar in deel 1 en 2 ook aandacht werd besteed aan andere verhalen en settings met een luchtigere flair, is het hele verhaal in dit boek vele malen donkerder, grimmiger en ook veel directer. Het is duidelijk waarom het gaat, maar er zijn veel bijkomstigheden en alles draait vooral om actie. Het is ook duidelijk dat dit het slot is van een reeks doordat alles afgerond wordt.

Beoordeling

Na zeer enthousiast te zijn geweest over deel 1 en 2 van de trilogie, was dit slot wel enigszins teleurstellend. De sfeer van dit boek is enorm anders, veel donkerder en zwaarder. Het is nog steeds een fijn leesbaar boek met een mooi uitgewerkt verhaal, een spannende plotlijn die ook onvoorspelbaar is en levendige personages, maar toch is het heel anders. Er zit veel meer actie in, meer geweld en het is meer een oorlogsverhaal dan een beschrijving van lotgevallen van de personages. Dat vind ik jammer, want dit doet wel afbreuk aan de schrijfstijl. Toegegeven, het is wel een mooi slot: verhaallijnen worden afgerond – zij het enigszins op clichématige wijze – en het is bevredigend. De schrijfster is in dit boek echter een stuk meedogenlozer geweest met de personages, heeft alles uit de kast getrokken en in ieder geval wel een spectaculair en bloedstollend slot geschreven. Ik ga het nog missen.

Recensies

"Het sluitstuk van de serie is net zo spannend als de andere twee delen. Het leest als een trein en laat je niet los tot je weet hoe het afloopt." http://jonginalmere.nl/sh...-ho4RfUOSo

"Dit boek borduurt enkel verder op de hindernissen en gevaren die in de twee eerdere delen de revue al gepasseerd zijn. Ze komt niet meer met nieuwe dingen. Wat een zorgvuldig uitgewerkt meester-plot had kunnen zijn, wordt een flauw einde." http://www.fantasyboeken..../spotgaai/