Feitelijke gegevens
- 1957
- 96 pagina's
- Uitgeverij: Bert Bakker
Flaptekst
In 'Het bittere kruid' schrijft Marga Minco (1920) over de Jodenvervolging tijdens de bezettingstijd. In korte hoofdstukken realiseert zij de sfeer van toenemende onzekerheid en angst. Zelfs als de bezetter toeslaat, blijft er nog een spoor van hoop om aan het lot te ontkomen. Met kleine middelen roept de schrijfster een sfeer op van dreiging, ongegronde hoop en verwachting, die precies weergeeft wat in die jaren in de harten van de vervolgden leefde. Sober omslag, duidelijke druk.
Eerste zin
Het begon op een dag dat mijn vader zei: ‘We gaan eens kijken of iedereen er weer is.’Samenvatting
De jonge Marga Minco komt met haar familie terug in hun thuishaven Breda, na een evacuatie. De hele familie is joods, en rond de tijd van hun thuiskomst zijn de Duitse bezetters in Nederland.
Marga’s vader gaat met haar een wandeling maken om te zien of al hun oude vrienden weer terug zijn. Tijdens die wandeling wordt het een beetje duidelijk hoe de oorlogssituatie is, en wordt er ook verteld hoe de mensen uit de buurt de evacuatie beleefd hebben.
Marga’s vader vindt het niet nodig om onder te duiken; hij denkt dat het ‘zo’n vaart niet zal lopen’ en gelooft niet dat zij gearresteerd en verbannen zullen worden.
Een paar dagen later komt vader thuis met een pakket vol jodensterren, om op hun jassen te spelden. Uit deze situatie wordt duidelijk dat het hele gezin heel luchtig over de situatie spreekt: zij maken alle sterren zonder mopperen vast op hun jassen en doen alsof het volstrekt normaal is, alsof het een decoratie is omdat zij bijvoorbeeld bij een toneelgezelschap horen.
Naarmate de tijd verstrijkt, verslechtert de situatie. Op een gegeven moment moeten vader en Marga’s broer Dave zich melden om zich te laten onderzoeken. Dit omdat er een selectie wordt gemaakt voor de werkkampen. Dave weet aan een medicijnflesje te komen met een ziekmakende vloeistof, en Dave drinkt ervan. Het spul maakt hem ziek, zodat hij niet door de controle heen komt. Vader wordt ook afgewezen, maar niet vanwege het drankje.
Een poos later wordt iedereen er stevig aan herinnerd hoe ernstig de situatie in feite is. De soldaten beginnen met het aanhouden van joden: en Marga’s zus Bettie wordt meegenomen in een auto. Marga ziet haar daarna nooit meer terug.
Niet veel later krijgen ook Marga’s ouders een bevel dat ze naar een getto in Amsterdam moeten. Marga en Dave zijn echter herstellende van een ziekteperiode en hebben een doktersadvies dat zij thuis moeten blijven. Lotte, de vriendin van Dave, mag daarom ook blijven, om hen te verzorgen. Dit heeft echter wel als nadeel dat Marga en Dave op den duur moeten gaan doen alsof ze ziek zijn, om ervoor te zorgen dat zij niet door de soldaten worden meegenomen. Uiteindelijk lopen ze daarom beide de hele dag in pyjama.
Na een tijdje besluit Marga terug te keren naar haar ouders in Amsterdam. Ze neemt afscheid van Dave en Lotte en reist alleen met de trein naar het huis waar haar ouders zitten. Hier blijkt dat de oorlog veel dichterbij en veel echter is dan in Breda. Maar er is nog wel enigszins vrijheid voor de joden: ze mogen wel naar de joodse kerk en ze mogen ook de Sabbat vieren.
Op een bepaald moment moet Marga met haar ouders het souterrain induiken omdat er soldaten voor hun raam passeren. In dit souterrain verbergen ze zich in een poging niet gezien te worden door de militairen, want deze zijn hoogstwaarschijnlijk bezig met de arrestaties van andere joden.
Een tijdje later moet Marga van haar moeder even naar de slager omdat er visite komt. Ze keert echter al snel terug, want een bepaalde straat – de Lepelstraat – is ontruimd. En later krijgt het gezin ook te horen dat degene die op visite zou komen weg is.
Niet lang daarna slaat het noodlot toe: op een avond staan de soldaten voor de deur. Marga en haar ouders hebben enigszins het geluk dat ze die ochtend een hol in hun tuin hebben gevonden, van waaruit niemand hen kan zien. Vader heeft het idee om zich in dit hol te verbergen als ze worden opgehaald, maar zover komt het helaas niet. De soldaten breken met een loper de deur open, en ze hebben geen tijd meer om weg te komen. Vader vraagt Marga om de jassen te gaan halen, maar zodra ze eenmaal uit het zicht van de soldaten is neemt Marga het meest wijze besluit: ze ontsnapt en gaat terug naar Dave en Lotte, die intussen ook ondergedoken zitten in Amsterdam.
Hier woont ze een poosje. Lotte bleekt Marga’s haar om het niet op te laten vallen dat ze joods is, en niet veel later gebeurt met Dave hetzelfde. Eventjes gaat het goed, totdat de vrouw bij wie ze ondergedoken zitten bezoek krijgt van een argwanende meneer die doorkrijgt dat ze joden zijn, en de volgende dag vertrekken ze naar Utrecht. Of dat is de bedoeling; op het station wordt Lotte gearresteerd en Dave sluit zich bij haar aan als ze wordt opgepakt. Marga vertrekt alleen met de trein naar Utrecht. Daar gaat ze eerst naar het adres waar ze met haar broer en schoonzus aanvankelijk heenging, maar de gastheer heeft geen plaats en vertelt haar dat ze voorlopig terecht kan bij een boerderij. Dit duurt echter ook niet lang: na een tijdje gaat ze terug en krijgt ze een nieuwe identiteit van Wout, een kennis van haar en haar familie. Hij brengt haar naar een huis waar ze volkomen veilig zal zijn, en met behulp van haar nieuwe persoonsbewijs kan ze een geheel nieuw leven opbouwen. Maar ook later, als de oorlog helemaal voorbij is, ziet ze haar ouders, Bettie, Dave en Lotte nooit meer terug.
Dit verslag gaat verder na deze boodschap.
Verder lezen
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden
V.
V.
Ik weet dat dit boekverslag "zeker weten goed" is, maar ik vind de samenvatting echt matig. Er wordt niet eens verteld dat de hoofdpersoon Marga tuberculose krijgt. Sowieso vind ik het hele "zeker weten goed" een belediging naar andere mensen. Doen alsof deze zeker weten zooi heilig is. Het enige waarin de verslagen zich wezenlijk in onderscheiden is dat ze zijn opgepimpt door de redactie, wat een normaal iemand niet kan, en dat je ze niet kan beoordelen. Kunnen jullie niet tegen kritiek?
9 jaar geleden
AntwoordenR.
R.
Hoi Virginia. Bedankt voor je feedback. Ik ga ervoor zorgen dat er in ieder geval naar deze samenvatting gekeken wordt.
Verder denk ik dat je de naam Zeker Weten Goed misschien wat te letterlijk neemt (of wij moeten nadenken of we wel de juiste naam gebruiken). We proberen er in ieder geval anderen niet mee te beledigen of te doen alsof de rest van de verslagen 'minder' is. De ZWG verslagen verschillen van de andere verslagen doordat ze worden gemaakt door ervaren lezers die een studie Nederlands, journalistiek, literatuur of taal doen en worden gecontroleerd door onze boekenredacteur. De andere verslagen worden door niemand nagekeken. Verder kun je er bij het lezen van ZWG verslagen vanuit gaan dat alle onderdelen die je moet weten over een boek aan bod komen. Inmiddels zijn de eisen voor ZWG verslagen een stuk strenger en er ligt nog een hoopje verslagen dat verbeterd moet worden (waaronder deze dus). Ze blijven echter wel online staan, omdat het zonde zou zijn om alle goede info in de verslagen te onthouden. Als je nog ideeën hebt wat er anders zou kunnen aan ZWG verslagen, mail me op roos@scholieren.com!
9 jaar geleden
V.
V.
Ik lees trouwens net dat de schrijfster zelfs denkt dat 'bitter kruid' een delicatesse is... #werkelijk_ongelofelijk
9 jaar geleden
AntwoordenL.
L.
Hoi Virginia. Vivian heeft research gedaan naar wat 'bitter kruid' precies is en kwam daarbij op de site van het Joods Historisch Museum. Hier staat letterlijk op dat 'bitter kruid' (mierikswortel) gezien werd als delicatesse. Voor meer informatie verwijs ik je daarom naar de site 'www.jhm.nl'
9 jaar geleden
H.
H.
Nou wat top.
7 jaar geleden
AntwoordenD.
D.
De antwoorden van mijn toets stonden gewoon in deze leeslijst: www.scholieren.com/leeslijst/26323/De%20beste%20boeken%20over%20liefde
7 jaar geleden
AntwoordenM.
M.
PRachtige goeie recensie!!
Fijn om te lezen
Super te gek én leuk
7 jaar geleden
AntwoordenR.
R.
Fantastisch om te zien hoe mensen op zo een prachtstuk en fantastisch boek een opwinding van 10man kunnen hebben!
6 jaar geleden
AntwoordenB.
B.
helemaal mee eens wat een delicatesse is het toch
6 jaar geleden
K.
K.
Goed verslag, maar er zijn toch wat dingen op aan te merken. In dit verslag staat dat de hoofdpersoon Marga Minco is, wat niet in het boek staat. Inderdaad, er staat in het begin: Aan de nagedachtenis van mijn ouders, Dave en Lotte, Bettie en Hans. En ook die namen komen terug in het boek (behalve Hans maar dat is punt 3) maar dat is nog geen bewijs dat Marga Minco ook echt de hoofdrolspeler is aangezien er geen naam werd genoemd. Ook de leeftijd die hier genoemd is, 14-15 jaar is niet volledig correct, want (als we aannemen dat Marga dan ook werkelijk de hoofdrolspeler is) Marga is geboren op 31 maart 1920, wat haar aan het begin van de oorlog (ongeveer 1940) ongeveer 20 maakt. Punt 3 is dat de naam Hans nooit voorkwam in het verhaal zelf. De naam werd genoemd in het begin (zie het begin van mijn reactie) maar het is dus geen personage.
Groetjes, Kate
5 jaar geleden
AntwoordenA.
A.
ik hou van pasta
4 jaar geleden
Antwoorden