Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2009
• 212 pagina's
• Uitgeverij: Querido Kinderboek

Flaptekst

Eerste zin

Het is feest. En iedereen gaat mee.

Samenvatting

Het eerste deel speelt in het heden en zou je kunnen lezen als een proloog of als een flashforward naar het einde, waar Fae met haar vrienden naar een concert van de Red Hot Chili Peppers gaat, een zitplaats in de nok van Ahoy heeft, naar beneden kijkt en alles herbeleeft.

De volgende delen spelen in het verleden en beginnen met de start van het schoolleven van de vriendengroep. Muis wil niet naar school en kan alleen overgehaald worden met de belofte dat hij naast zijn vriendinnetje Fae mag zitten. Zijn tweelingbroertje Patrique wil dat ook, want ze zijn allebei 'op haar'. Verder blijkt al snel dat Muis overal liever is dan op school. Hoe ouder hij wordt, des te vaker durft hij te spijbelen met zijn beste vriend Billy, de broer van Fae.

Van jongs af aan vormen de klasgenoten een hechte vriendengroep die van alles met elkaar ondernemen. Er ontstaan ook verschillende liefdesrelaties die ook weer uitgaan. Muis zorgt altijd voor actie en avontuur. Fae waakt over de onbezonnen Muis en komt voor hem op. Op haar elfde vraagt ze hem verkering.

Na de basisschool gaat Fae naar het vwo, zij wil architect worden. Muis gaat naar een school voor kinderen die moeite hebben met lezen en Billy gaat naar een school waar je niet meer hoeft te lezen en rekenen. Muis en Billy halen een hoop kattekwaad uit en gaan daarbij de nodige grenzen over. Zo stelen ze ook bier en sigaretten. Muis en Fae hebben maar twee weken verkering gehad maar ze zoenen nog wel met elkaar. Muis experimenteert ook met andere meisjes.

Billy is zestien geworden en heeft een scooter gekocht. Muis is pas veertien en mag dus alleen achterop. En als Billy op de scooter naar een camping in Zeeland gaat, mag Muis niet mee. Ze balen maar Muis gaat er zijn vakantie niet door laten verpesten. Ze hebben een nieuwe zwemplek ontdekt bij het viaduct over de Eem en de jongens springen van het viaduct af. Als ze opgaan voor een nieuwe ronde, verstapt Muis zich op de reling waardoor hij uitglijdt en naar beneden valt. Hij komt op de uitloper van een betonnen pijler terecht en is dood. Fae en zijn andere vrienden rennen naar beneden om hem te zoeken maar ze vinden hem niet en uiteindelijk worden ze door de politie opgevangen.

Iedereen is kapot van verdriet. Fae voelt zich schuldig omdat ze Muis niet heeft kunnen redden. Dat spreekt ze tegen niemand uit en daarom kan niemand haar daarbij helpen. Ze heeft last van nachtmerries en ziet wat er gebeurd is, de hele dag voor zich. Billy is zijn beste vriend verloren en kan alleen nog apathisch op de bank zitten en voor zich uit staren. Ook Patrique wil nergens over praten en sluit zich in zichzelf op. Fae hoort mensen over het ongeluk praten en onzin uitkramen, als ze haar vragen stellen, ontwijkt ze die en gaat ze weg. Ze wordt door de politie zelfs even verdacht van kwade opzet maar dat onderzoek wordt gelukkig niet voortgezet.

Na de begrafenis proberen ze voorzichtig de draad weer op te pakken. Patrique viert zijn verjaardag, drinkt bier, rookt en probeert normaal te doen. Ze gaan weer naar school en Fae worstelt zich door verplichte gesprekken met de schoolpsycholoog heen. Billy praat weer maar Fae ziet hem regelmatig op zijn rug liggen, huilen en gesprekken met Muis voeren. Aan het einde van het schooljaar blijven Fae en Patrique zitten maar ze gaan wel langs alle examenfeestjes. Daar krijgt ze iets met Mark en dat maakt dat ze eindelijk een nacht goed slaapt. Met Billy spreekt ze af iets van het leven te maken. Voor Muis.

Personages

Muis (Maurice) Pineda - van der Wal

"Muis (koosnaam voor Maurice) is klein van stuk en heeft ‘een kleine, bruine opa uit een ver land’ (p. 87). Hij is al zijn hele leven bevriend met Fae, met wie hij vanaf zijn elfde verkering heeft. Muis heeft twee bruine pretogen, die ‘je blij, ontwapenend, vol overgave aankijken’ (p. 73). Ook heeft Muis een onstuimig en impulsief karakter, waardoor ‘als hij erbij is, er altijd iets gebeurt’ (p. 78). De bravoureachtige Muis gaat gemakkelijk over grenzen heen. Hij rookt, blowt, drinkt, steelt en windt de mooiste meisjes om zijn vingers. Hij kan zich gedragen als een ‘klein etterig onderkruipseltje’ (p. 79), maar heeft tegelijkertijd ook het karakter van een ‘heerlijk’ en ‘ouderwets, ondeugend kind’ (p. 79). Mateloos en ongeregeld als hij is, kan Muis als het zo uitkomt, rustig ontbijten met vijf stroopwafels achterelkaar en daarna ‘poeslief’ (p. 84) aan zijn binnenkomende moeder vragen of hij er ‘eentje’ (p. 84) mag." (Van der Pol)

Fae de Wijs

"Fae is de boezemvriendin van Muis. Ze is een mooi, tenger meisje met half lang, steil haar. Fae heeft een zwak voor Muis, die ze zich soms letterlijk van het lijf moet houden, maar tegelijkertijd in haar hart heeft gesloten. Haar liefde voor Muis wordt eigenlijk pas goed zichtbaar als hij er niet meer is. Voor Fae is vanaf dat moment alles weggeslagen. Ze eet niet meer, verwaarloost haar schoolwerk en is voor niemand aanspreekbaar. Haar schuldgevoel laat haar niet meer los en wordt nog groter als ze haar broer Billy hoort zeggen, dat als hij erbij was geweest Muis wel zou zijn gered. Uiteindelijk vermindert Faes schuldgevoel als ze weer nieuwe mensen durft toe te laten." (Van der Pol)

Quotes

"'Het is niet alleen dat jatten', gaat zijn vader door. 'Die jongen heeft altijd wel wat. Hij is typisch een geval van wel in zeven sloten tegelijk lopen." Bladzijde 58

"Muis weet het meteen: nog nooit heeft hij zoveel van iemand gehouden als van dit glibberige gilmonster vol bloed en poep en piep, zijn zusje!" Bladzijde 46

"Verliefd zijn op de hoop, dat is eigenlijk het mooiste." Bladzijde 68

"Langzaam verdwijnt Fae in een grote grijze zak, die zich nauw om haar heen sluit en waarbinnen niets gebeurt. Niets. Er zit een ritssluiting in de zak. Van onder tot boven zit hij dicht, zodat alles vanbuiten niet naar binnen kan." Bladzijde 71

"Wat is zij stom. Wat is zij ongelooflijk stom geweest. De allerallerbeste vriend van Billy. De broer van haar vriend. Billy en Patrique. En zij heeft alles verpest." Bladzijde 86

Thematiek

Dood en rouw

'Alles is weg', denkt Fae nadat Muis verdronken is. En dat is ook hoe het leven daarna voelt voor Billy, Patrique en haar: zonder Muis is er niets meer aan, weten ze niet wat te doen. Hun verdriet is zo groot dat ze niet weten hoe erover te praten, waardoor ze niets meer zeggen of alleen over ditjes en datjes praten. Ze kruipen in zichzelf weg, raken geïsoleerd en Fae wekt op die manier zelfs de indruk dat ze iets met Muis' dood te maken heeft. Ik vind het rouwproces van vooral Fae erg goed beschreven. Als ze nadenkt of droomt over haar schuldgevoelens wil je haar toeschreeuwen dat die niet kloppen, dat ze ze moet uitspreken. Het is ook opvallend dat de ouders wel in staat zijn om over hun verdriet te spreken, waardoor er bijvoorbeeld een tweedeling ontstaat tussen Patrique en zijn moeder: hij verwijt haar haar verdriet te cultiveren, zij verwijt hem Muis dood te zwijgen. Dit verhaal kan je echt helpen als je zelf iemand verloren hebt of om na te denken over de vraag hoe jij om zou gaan met zo'n groot verlies.

Motieven

Vriendschap

Muis' dood komt extra hard aan omdat het verhaal over de vriendschap zo mooi is: ineens schuift er een wolk voor de zonnige periode die hun vriendschap tot dan is. De jongeren kennen elkaar sinds de basisschool en groeien met elkaar op. Vaak ontstaat er een breuk als iedereen naar een andere middelbare school gaat, maar dat gebeurt bij hen niet. Ze delen lief en leed en ook hun ouders kennen hun vrienden. Na Muis' dood valt de groep niet uit elkaar, maar ze rouwt met elkaar. Ze zoeken Fae, Billy en Patrique op, blijven bij hen slapen en verzamelen zich in groepjes bij de plek waar het gebeurd is.

Drugs en criminaliteit

Muis en Billy zijn kwajongens maar Muis wordt steeds meer een kruimeldief. Wat begint met het stelen van drank en sigaretten verwordt tot het stelen van cadeaus voor al zijn vrienden, spullen die hij zelf niet nodig heeft in elk geval. Dat is ook de reden dat Billy's vader het niet alleen maar leuk vindt dat Billy zo goed met Muis bevriend is. Op een gegeven moment gaan de jongen ook blowen en Muis wordt daar heel ziek van. Tijdens de kampeervakantie in Zeeland lijkt Billy de hele dag dronken en stoned maar Muis' dood ontnuchtert hem meteen.

Hulpinstanties

De politie, Slachtofferhulp en de schoolpsycholoog komen er niet zo goed vanaf in dit boek. De politie lijkt heel bot tegen Fae als alles net gebeurd is en ze steeds maar weer in het water wil duiken om Muis te zoeken. Ze moet met de anderen die erbij waren, naar het bureau en moet daar uren in haar bikini wachten totdat ze verhoord wordt. Later wordt ze zelfs door de politie opgezocht omdat ze haar wil verhoren over haar mogelijke betrokkenheid bij Muis' dood, maar dat gaat haar moeder te ver. De vrouwen met wie Fae moet praten over wat er gebeurd is omdat dat goed voor haar zou zijn, zijn vriendelijk maar ze maken ook een morsige indruk: geen mensen bij wie je graag in de buurt bent, laat staan je zielenroerselen mee deelt. De vrouw van Slachtofferhulp draagt lelijke kleren volgens Fae en in de kamer van de schoolpsycholoog stinkt het. Ze lijken beiden opgelucht als Fae de sessies stopt.

Motto

Er is geen motto.

Opdracht

Er is geen opdracht.

Titelverklaring

De titel is een gedachte van Fae, als zij vlak nadat Muis is verdronken, rillend en klappertandend op het politiebureau wacht: ‘Waar is iedereen? Wat doen ze hier? Waar is Muis? Ze weet het niet, kan niet denken. Haar hoofd is leeg. Verdoofd. Weg, alles is weg.’ (p. 100). Muis was alles voor Fae en zonder hem is alles weg.

Structuur & perspectief

Het verhaal is verdeeld in vier delen met titels: 'Ahoy', dat plaatsvindt in het heden, 'Muis', dat het begin is van de flashback, 'Een onbezorgde dag' en 'Zonder Muis'. Binnen deze delen zijn er vijftig korte hoofdstukken zonder titels of nummers.

Het verhaal wordt verteld door meerdere personale vertellers, dus er sprake van een meervoudig perspectief. Je leest vooral mee met Fae.

Decor

Het verhaal speelt zich af in Baarn. Het dramatische hoogtepunt vindt plaats bij een brug/viaduct over de Eem. Op een gegeven moment is er sprake van mobiels maar de aard van de activiteiten die de jongeren ondernemen - veel buiten, geen games of Instagram - lijkt erop te wijzen dat het verhaal iets eerder afspeelt dan in het heden. De vertelde tijd is twaalf jaar: vanaf de eerste basisschooldag tot en met het jaarin waarin Fae in 5 vwo blijft zitten.

Stijl

"Kranendonk schrijft Alles is weg in een hedendaagse, soepele en vlotte stijl en gebruikt veel dialogen en korte zinnen: ‘Muis?’ ‘Ja, Muis.’ ‘Hij is dood.’ ‘Dood? Hoe dan?’ ‘Van de brug gelazerd.’ ‘Verkeerd gedoken’ (p. 141). Woorden als ‘pissen’, ‘kut’ en ‘tieten’ zijn al gebruikt voordat het verhaal tien pagina’s op weg is. Ook het woord ‘neger’ wordt door de kinderen als normaal gebruikt.

Beschrijvingen van landschappen en dergelijke ontbreken. Kranendonk schrijft rechttoe rechtaan en komt telkens direct tot de kern. De gebeurtenissen, en de gevoelens en reacties van de personages daarop, staan telkens centraal.

De beschrijving van de fatale val van Muis (het dieptepunt van het verhaal) is vrij uitvoerig en aan de ene kant klinisch: ‘Hij grijpt nog een keer. Weer mis’ (p. 94), maar aan de andere kant vol dramatiek: ‘Hij blijft haar aankijken. Ogen waaruit één wanhopige vraag spreekt: Fae, jij redt me toch?’ (p. 95).

Slechts een keer gebruikt de auteur beeldspraak. Als Muis zojuist is verdronken staat er: ‘Langzaam verdwijnt Fae in een grote grijze zak, die zich nauw om haar heen sluit en waarbinnen niets gebeurt. Niets’ (p. 99)." (Van der Pol)

Slotzin

Maar het doet er niet toe. Ze is deze middag zomaar even gelukkig op een bodem van verdriet.

Bijzonderheden

Anke Kranendonk vond het verhaal voor ’Alles is weg’, het derde deel in de 'Slash'-reeks, in haar nabije omgeving. Ze maakte het boek in samenspraak met haar nichtje Lieke Kranendonk (27). Die kreeg als 15-jarige een groot verlies te verwerken: haar goede vriend ’Muis’, een levendige, hondsbrutale jongen die het middelpunt van haar vriendenkring vormde, kreeg een fataal ongeluk.

Beoordeling

Dit verhaal is voor mij net even wat te simpel maar ik vond het karakter van Muis en het verdriet van Fae echt super goed beschreven. Dat deed meer met me dan dan ik me goed kon inleven, ik vond het verhaal er mooier en waardevoller van worden. Ik zou dit boek zeker aanraden aan jonge lezers en misschien zelfs aan beginnende lezers in 4 havo. Daarna kun je misschien 'Perenbomen bloeien wit' van Bakker lezen en 'Dagen van gras' van Huff lezen.

Recensies

"Voor haar nichtje is dit boek een bijzonder document, denkt de schrijfster: „Zij kan het geven aan mensen, met de boodschap: kijk, dít gebeurt er als jongeren een vriend verliezen.”" https://www.trouw.nl/nieu...~bbd486ed/

"Aan het begin van boek wordt al duidelijk dat Muis overleden is. (Het staat ook op de voorkant.) Tot het fatale ongeluk wordt het leven van de jeugd in Baarn kort beschreven: van hoogtepunt naar hoogtepunt en dus vol actie. Het boek vertraagt vanaf de dag van het fatale ongeluk. De lezer zit dan al zo in het verhaal dat deze vertraging hem niet in de weg zal zitten. Er wordt ook spanning opgeroepen door de vele verschillende manieren van rouwen die mogelijk blijken te zijn. Fae verwerkt het verlies van Muis heel anders dan haar broer en dat roept tussen hen weer spanning op. Verder weet de lezer door het eerste gedeelte van het boek ook al dat Fae zal instorten; ook dat roept spanning op." https://www.lezenvoordeli...centeninfo

Bronnen

Silvester van der Pol - Alles is weg

https://uittrekselbank-nb...les-is-weg