Van de koele meren des doods door Frederik van Eeden

Inleiding

In Van de koele meren des Doods wordt het levensverhaal beschreven van Hedwig Marga de Fontayne. Het speelt zich af in de negentiende eeuw en het boek begint ongeveer vanaf haar negende levensjaar tot haar dood. Toen Hedwig nog kind was overleed haar moeder, sindsdien is Hedwig geïnteresseerd in de dood. Ze worstelt met zelfmoordpogingen, maar als ze Gerard ontmoet wordt haar leven een beetje verlicht. Hedwig trouwt met Gerard en samen kopen ze een huis. Dan ziet Hedwig een oude vriend van haar broer, Ritsert. Ze wordt verliefd op hem en ze verhuizen naar Engeland na een ruzie met Gerard. Daar krijgen ze een kind, maar vanwege Ritserts vele afwezigheid wordt Hedwig mentaal gestoord. Hedwig eindigt zo in Parijs, daar raakt ze verslaafd aan morfine en eindigt ze in de prostituee. Na zes weken in een afkickkliniek besluit Hedwig om weer naar huis te gaan en in Nederland overlijdt ze op drieëndertigjarige leeftijd.

Verlangen

Ik koppel Van de koele meren des Doods met de invalshoek verlangen in dit boekverslag. De hoofdpersonage, Hedwig, verlangt naar veel dingen in dit boek. Het begint al op vroege leeftijd, toen haar moeder overleed. Ze had een goede band met haar moeder, hierdoor was het gemis van haar aanwezigheid een stuk intenser. Dit wordt erg gedetailleerd beschreven in het boek. Telkens als Hedwig het graf bezoekt, verlangt ze naar God. De dood trekt haar aan en zo begint een onzekere tijd voor haar. Haar verlangen gaat naar de dood. Dit leidt tot de eerste mislukte zelfmoordpoging. Later gaat Hedwig naar een studentenfeest in Leiden, daar ontmoet ze Gerard. Ze vallen allebei als een blok voor elkaar. Maar als ze Ritsert ontmoet en uiteindelijk verhuist naar Engeland, belandt ze in een negatieve spiraal. Door de vele afwezigheid van Ritsert kan ze dingen niet goed meer op een rijtje zetten en raakt ze in de war. Na de dood van haar kindje verlangt Hedwig weer naar Gerard, ze verwart Gerard met Ritsert. Hedwig komt aan in Londen, zoekend naar hulp van iemand die Gerard misschien kent. Een onguur type lokt, ontvoerd en beroofd haar. Zo eindigt ze in Parijs in plaats van Holland. Ze komt in aanraking met morfine die ze krijgt van een dokter. Maar als ze ontslagen wordt uit het ziekenhuis, stopt de morfine. Hedwig verlangt echt naar morfine, ze is er verslaafd aan geraakt en doet alles eraan om geld te krijgen om haar dure verslaving te financieren. Zo eindigt ze in de prostitutie. Ze besluit af te kicken en wordt dagelijks geholpen door Paula, een religieuze zuster die werkt in de afkickkliniek. Paula draagt steeds kleine versjes van de Bijbel voor aan Hedwig. Hedwig is hier zo van onder de indruk dat ze zelfs nadat ze ontslagen is de kliniek vaak bezoekt. Na enige tijd in Parijs merkt Hedwig dat ze Holland mist. Ze verlangt naar het Hollandse weer, eten en vooral de mensen.

Vergelijking

Ik vergelijk Van de koele meren des Doods met Het duister dat ons scheidt. Het gaat over Loes, op zesjarige leeftijd wordt haar moeder gearresteerd voor moord. Dit heeft grote invloed op haar leven. Het boek beschrijft hoe ze hiermee omgaat en hoe haar moeders daden haar op latere leeftijd achtervolgen. Ik vergelijk deze twee boeken omdat beide hoofdpersonages te maken hebben met de afwezigheid van hun moeder. Zowel Hedwig als Loes verliest contact met haar moeder op jongere leeftijd. Hedwig verliest haar moeder en Loes die ziet haar moeder voor zes jaar niet. Terwijl Loes’ moeder in de gevangenis zit, heeft ze weinig contact met haar moeder. Wel maakt haar moeder tekeningen van haar leven in de gevangenis. Beide verlangen ze in het begin van de boeken naar hun moeders. Hun verlangen is zo sterk dat ze bereidt zijn om bepaalde dingen te doen. Loes heeft op zesjarige leeftijd haar sociale leven opgegeven door niet op de valse beschuldigen in te gaan. Ze wordt daardoor gepest. Loes is bereid om zelfmoord te plegen om bij haar moeder en God te zijn. Het verschil tussen de twee hoofdpersonages is dat Loes haar moeder wel weer ziet, maar op een gegeven moment kiest de moeder ervoor om ergens anders te gaan wonen. Hierdoor heeft Loes geen belang meer om met haar moeder te praten of contact te houden, in tegenstelling tot Hedwig, die haar hele leven lang verlangt naar haar moeder.

Oordeel

Ik vind dat Frederik van Eeden een bijzondere schrijfstijl heeft. Hij schrijft heel erg gedetailleerd. Zo werd bijvoorbeeld de hele kamer van Hedwig beschreven van top tot teen. Het is erg mooi dat je op deze manier een hele setting kan beschrijven, maar hij laat geen ruimte over voor je verbeelding. Het spreekt meer tot de verbeelding als niet alles al beschreven is. In het begin van het boek was het ook erg langdradig door alle details. Pas ruim over de helft werd het leuker om te lezen, omdat het verhaal sneller en minder gedetailleerd werd. Het boek las om deze reden erg langzaam en hierdoor haakte ik sneller af. Ik heb er in verhouding ook erg lang over gedaan. De verhaallijn zelf is erg mooi geschreven. Hij gebruikt erg mooie woorden en omdat het in het Oudnederlands geschreven wordt, is er ook sprake van een andere grammatica en woordenschat. Een paar woorden zijn anders, bijvoorbeeld heel is in het Oudnederlands gans. Frederik heeft een vage manier van emoties beschrijven. Hij schrijft niet letterlijk dat iemand blij is, hij verwoordt het op een heel andere manier. Ik vind zijn manier van schrijven erg artistiek, zoals: ‘Maar zij vonden het zoals men de scherven van een kostbare vaas bijeen leest uit een grote hoop puin en vuilnis.’ blz. 145. Al met al is het een goed boek met een interessante verhaallijn.