Van de koele meren des doods door Frederik van Eeden

THEMA / MOTIEVEN - Het zoeken naar rust/geluk => haar hele leven is Hedwig onrustig en ongelukkig, vooral door haar omgeving: eerst bedrukt haar de saaiheid en het vastgeroeste leven, daarna het misverstand dat mensen over haar hebben en de koortsachtige manier waarop ze dingen zoekt die haar gelukkig maken. - De dood => ze denkt dat de dood hetgeen is wat haa gelukkig maakt, en ze heeft dan ook geen enkele angst om dood te gaan. De dood = zal zacht zijn, zachter dan het leven. - Het geloof in God => uiteindelijk leert ze, door middel van zuster Paula, dat al het lijden goed is voor één ding: om te ontdekken dat de enige manier om gelukkig te worden is te geloven in God en zijn verlossing te krijgen, niet door zelfmoord. En zij vindt hierin ook haar rust en geluk. - Zelfkennis => gedurende het hele boek draait het om Hedwig's persoon, haar karakter. maar ook voor zichzelf; ze is zich erg bewust van zichzelf en van anderen en hoe ze gezien wordt door anderen en ze zoekt de goede manier van leven. Bij Joop zoekt ze die en door zuster Paula vindt ze die. Deze zelfkennis is belangrijk; lijden lijdt tot zelfkennis GENRE Psychologische roman
VERTELWIJZE Een objectief, vast perspectief vertelt door een alwetende verteller die in de hij-vorm vooral over Hedwig vertelt. TIJDSVERLOOP Leestijd: 320 blz. Verhaaltijd: 33 jaar, waar vooral vanaf ongeveer haar 15de tot haar 23ste uitvoerig beschreven wordt en de rest vluchtig. Dus Er is sprake van tijdversnelling: aan het begin en aan het eind van haar leven. Het is chronologisch met af en toe een flashback als in een gedachte. TITEL & MOTTO De titel 'Van de koele meren des doods' verwijst naar 2 dingen: 1) Lichamelijke rust. Koele meren was het geen wat zij zocht; dat is hetgeen wat de dood ons brengt, rust & stilte. 2) Naar een psalm uit de bijbel: 'stille wateren'. Aan het eind van het boek en van haar leven vindt zij rust in     haar geloof in God, en zoekt zij niet meer naar de koele meren van de dood.     Het Motto:  'De Geschiedenis van een vrouw. Hoe zij zocht de koele meren des Doods, waar verlossing is en hoe zij die vond.' Dit sluit mooi aan bij de titel: zij zoekt rust, haar hele leven en aan het eind heeft ze dat gevonden. PERSONEN Het hoofdpersoon is Hedwig: Hedwig de Fontayne is een meisje dat geboren wordt in een welgesteld gezin. Ze is een erg mooi meisje, maar voelt zich erg bedrukt in haar omgeving en is erg ongelukkig. Ze is erg gevoelig, maar heeft een sterk karakter. Ze kan bijvoorbeeld niet tegen de allerdaagsheid van het leven die samenhangt met haar 'hoge status'. Ze is gelovig opgevoed, maar interpeteerd veel dingen fout, waardoor haar visie op goed & kwaad verkeerd wordt. Mensen begrijpen haar niet, en daardoor wordt ze steeds stuurser. Ze heeft een sterk schuld-en zondebesef en dat lijdt haar bijna door haar hele leven. Hierdoor is ze makkelijk depressief en zoekt ze vaak de dood op, omdat ze ongelukkig is. Zij is een mooie en aantrekkelijke vrouw en hierdoor krijgt ze ook erg veel moeite met relatie's tot anderen, en dan met name seksuele relatie's. RUIMTE Het speelt zich grotendeels af in Nederland, maar ook in Engeland en in Parijs. De ruimte is niet erg van belang, behalve dan dat zij zich op sommige plekken gelukkig en vrijer voelt: op het platteland en hun oude buitenhuis voelt zij zich gelukkig, maar in de stad voelt ze zich bedrukt. Sommige seizoenen versterken dat en ook bij de zee voelt ze zich rustig.
OPBOUW Het boek heeft ten eerste een benoemingswaardig voorwoord waarin Frederik van Eeden uitlegt dat het niet bedoelt is als een psychologische roman, maar wel zo uit de bus is gekomen. Daarnaast is het opgedeeld in 32 hoofdstukken die geen naam hebben. SAMENVATTING Dit boek gaat over Hedwig Marga de Fontayne, een zeer gevoelige en intelligente vrouw, die haar emoties niet kan of wil koppelen aan de realiteit. Al als zij jong is weet ze het hart van vele mensen te veroveren met haar schoonheid en haar vrome, bescheiden en spontane karakter. Zij is vaak depressief en voelt zich (terecht) onbegrepen door haar omgeving. Ze ontmoet Johan Johan, een jongen die kunstenaar wil worden en hij wordt verliefd op haar. Hedwig lijkt dit niet helemaal te begrijpen en kan hem ook niet duidelijk maken dat de liefde niet wederzijds is: ze vindt het fijn om aardig gevonden te worden en wil graag bevriend zijn met Johan. Johan krijgt hierdoor het idee dat Hedwig wel anders in hem geïnteresseerd is en als hij er na een aantal jaren achterkomt dat dit niet zo is, doordat zij trouwt met Gerard, stuurt hij haar boze brieven en hangt tekeningen op in winkels van Hedwig als kwaadaardige sfinx. Via Johan heeft Hedwig de zieke Joob ontmoet, die haar zijn visie op het leven vertelt en en vaak met haar spot om haar pijntjes: volgens hem heeft zij het echte leven nog niet ontdekt.    Vanaf het eerste moment dat Gerard en zij elkaar hadden gezien, hadden zij geweten dat zij bij elkaar hoorden, maar ook deze liefde bleek van misverstanden aan elkaar te hangen. Zij houden veel van elkaar als vrienden, maar Hedwig wil graag kinderen, terwijl Gerard hun relatie puur platonisch wil houden. Dit had psychologische redenen die hij niet verduidelijkt, omdat hij denkt dat Hedwig hem begrijpt. Dan komt Hedwig een oude vriend van haar broer tegen, de ondertussen gevierde pianist Ritsert. Zij voelt zich sterk tot hem aangetrokken. Ze vertelt Gerard opgewonden over haar vriend. Haar man ziet dat zij na lange tijd weer opgeleefd is en keurt hun vriendschap goed, omdat hij niet weet dat de twee een seksuele relatie opbouwen. Als hij hier toch achterkomt wil hij Ritsert vermoorden, waarop Hedwig een zelfmoordpoging doet. Ritsert redt haar leven. Gerard geeft te kennen dat hij Hedwig nooit meer wil zien en zij vertrekt met Ritsert naar Engeland.    Als zij daar een tijdje wonen blijkt Hedwig in verwachting te zijn. Ze is hier heel verheugd over, maar kort nadat het kind geboren is sterft het. Hedwig raakt in een psychose. Ze stopt het kind als een pop in een tas en verdwijnt. Ze wil naar Holland, omdat ze het kind aan de vader wil laten zien; ze verwart Ritsert met Gerard. Uiteindelijk belandt ze in Parijs, waar ze eerst bijna beroofd wordt van haar tas en vervolgens omdat ze geen geld meer heeft gaat werken als prostituee. Ze raakt verslaafd aan valium en belandt uiteindelijk in een verzorgingshuis, waar ze het goede pad op wordt geholpen door zuster Paula. Zij doet haar de waarde van het leven inzien en overtuigt haar ervan dat God nog van haar houdt.    Hedwig gaat terug naar Nederland, waar Joob haar bewondert om haar verandering en zij gaat werken als hulp bij boer Harmsen, een vroegere pachter van het land van haar ouders. Op drieëndertigjarige leeftijd sterft zij aan longontsteking.