BESCHRIJVINGSOPDRACHT Titelbeschrijving: Piet Paaltens, Snikken en Grimlachjes. Wolters-Noordhof De Grote Lijsters 1998. Motivatie boekkeuze: We moesten een boek uit de 19e eeuw nemen en daarom was het wel handig dat ik daar nog een boek van had. De achterkant sprak me wel aan, want volgens de achterkant ging het om spottende gedichten. Samenvatting gedichten: Het boek is in verschillende delen verdeeld, namelijk: - De bleeke jongeling (1 gedicht) - Immortelen (13 gedichten) - Tijgerlelies (4 gedichten) - Romancen (6 gedichten) De hoofdpersoon in het boek is Piet Paaltjens, pseudoniem van François Haverschmidt. Hij laat Piet Paaltjens de hoofdpersoon spelen om op een humoristische manier het lijden van het bestaan te laten zien. De bleeke jongeling" Wanneer de avond valt volgt een lijdende jonge man (Piet Paaltjens) huilend de zonsondergang, omdat zijn hart gebroken was. 's Nachts blijft hij gewoon zitten en 's morgens blijkt hij te zijn overleden door een gebroken hart. "Immortelen" I: Het is niemands zaak waarom hij verdriet heeft. III: Hij heeft geen verklaring voor zijn verdriet. IX: Zijn beste vriend liet hem in de steek. XVI: Hij krijgt een vreemd gevoel bij het roken van een bepaald soort sigaretten; komt het door die lucht of doordat zij beste vriend ze rookte. XXV: Hij krijgt opborrelende gevoelens bij het horen van bepaalde instrumenten, misschien heeft het met de tijd te maken dat zijn vriend er nog was. XXXIII: Zijn hart was eerst bevroren, maar nu heeft hij iemand gezien waar hij weer helemaal verliefd op is. XLIX: Hij moet veel huilen op de stoep van degene waar hij verliefd op is, maar wat hij het ergst vindt is dat zij net doet alsof ze het niet merkt. LX: Zijn lichaam takelt helemaal af door zijn liefdesverdriet. LXXII: Hij hoort dat zijn liefde al iemand heeft en raakt daar helemaal van slag van. LXXXIII: Degenen die openlijk voor hun mening over hem durven uit te komen (negatief), reikt hij de hand. Maar degenen die zich zijn vriend durven te noemen en het eigenlijk niet zijn, spuugt hij in het gezicht (figuurlijk). LXXXIV: Hij heeft zijn vertrouwen verloren in het goede omdat hij gekwetst is en nu gigantisch lijdt. XCVI: Omdat hijzelf nooit bidt is hij blij dat iemand anders het voor hem doet. C: Nadat hij zijn geloof in het goede verloor en daarna alleen maar geklaagd heeft over de slechte dingen, zwijgt hij nu, omdat het klagen hem verveelde. 'Tijgerlelies' Aan Betsy: Een mooie dag werd verpest doordat zijn meisje te veel alcohol had gedronken en haar roes uit moest slapen. Hij had verwacht dat ze hem zou gaan zoenen. Aan Rika: Het meisje uit zijn droom flitste langszij toen hij in de trein zat, daarna heeft hij alleen nog maar liefdesverdriet gehad en zou samen met haar willen sterven. Hij ‘verwijt’ het meisje dat ze er zo knap uitzag, want daar kan hij helemaal niet tegen. Aan Jacoba: Zijn vriendin wil alleen over algemene, oppervlakkige dingen praten en niet over zijn eigen problemen zodat hij deze gaat opkroppen. Aan Hedwig: Een meisje heeft zijn vrolijkheid in verdriet omgezet, en nu wenst hij haar dood. "Romancen" Liefdewraak: Als de jongeman geen reactie krijgt van zijn geliefde op zijn lied wordt hij kwaad en gooit een sneeuwbal door haar raam en zingt op de terugweg een liedje van Van der Vliet, die dit soort reacties voorspelde in zijn liedjes. Des zangers min: Een dichter maakt elke morgen liederen over een denkbeeldig meisje. Hier zijn dichters nou eenmaal voor. Als dan een meisje passeert die precies op zijn denkbeeld lijkt maakt de dichter alleen nog maar klaagzang omdat hij haar waarschijnlijk nooit meer zal ontmoeten. Hij kan haar niet gaan zoeken, want dat doen dichters niet. De zelfmoordenaar: Een man, die genoeg had van zijn leven, hangt zichzelf op in de herfst. Wanneer dan de volgende zomer een koppeltje naar het bos gaat om te vrijen zien ze het verrotte lijk van de man hangen. Ze schrikken zo erg dat ze spierwit werden en geen woord meer uit konden brengen en dat de lust voor het vrijen is weggegaan. De Friesche poëet: Een dichter zit op een boot op de Zuiderzee en is zo bedroefd over het feit dat de echte Friezen uitsterven, dat hij overboord springt. Vroeger was er een welvarend stad, Oud-Staavren, die door de Zuiderzee is opgeslokt. De dichter komt in de stad terecht, de stad is nog intact maar er leven alleen nog maar vissen. Als hij ergens op een deur aanklopt wordt er open gedaan en hij verliest plotseling het bewustzijn. Als hij weer bijkomt ziet hij een mooie vrouw, 'het weeuwtje van Staavren'. De vrouw, die in een waterdichte kamer leeft, geeft hem te eten en te drinken en wil graag een kus. De dichter eet en drinkt niet omdat de vrouw geen echte Friezin is. In plaats daarvan gaat hij naar buiten, waarna hij opgegeten wordt door de haaien. Jan van Zutphen's afscheidsmaal: Jan van Zutphen gaat naar het Oosten om zijn broers te bevrijden. Op zijn afscheidsmaal klopt er een "dode" minstreel aan die vier jaar daarvoor is verdwenen. De aangeschoten Jan laat hem binnen om een liedje voor te dragen. Het maakt hem niks uit dat de minstreel al dood is. Drie studentjes: Drie studenten hebben de tijd van hun leven tijdens hun studie en ze zuipen zich lam. Na hun studie zouden ze elkaar nog opzoeken alleen dit gaat niet door omdat de ene sterft in een oerwoud, de andere stierf langzaam aan het bestrijden van vooroordelen en domheid. De laatste had het ergste lot want hij werd een braaf en fatsoenlijk burgerman. Persoonlijke reactie: 1. Onderwerp: Het onderwerp van het boek is het lijden van het bestaan (en dan vooral de liefde). Dit wordt dan zo overdreven neergezet dat het humoristisch overkomt, maar het lijden loopt als een rode draad door het boek heen. Het onderwerp op zich is niet zo boeiend, maar de manier waarop Paaltjens het neerzet wel. Voordat ik het boek ging lezen, had ik op de achterkant van het boek gelezen dat het erg humoristisch was, zelfs in deze tijd, en dat klopt wel. Volgens Paaltjens is de wereld dus een groot lijden, maar dat vind ik wel meevallen. Hij vertelt het dan wel overdreven, maar hij meent er misschien wel een beetje van.
2. Gebeurtenissen: De gedachten en gevoelens van de personages in de gedichten spelen natuurlijk de hoofdrol. Ik vind dit ook wel terecht gezien het onderwerp, want lijden zoals Paaltjens het bedoelt doe je vaak in je gedachten. Het boek is in 4 delen verdeeld en in Immortelen zit een echte lijn in, in Tijgerlelies hangt het nog wel allemaal samen en Romancen zijn gewoon verhaaltjes op zich. De bleeke jongeling is maar 1 gedicht dus daar zit automatisch een lijn in. Ik vond de gebeurtenissen in het boek humoristisch, omdat Paaltjens het zo overdreven beschrijft. De gebeurtenis die het meeste ‘indruk’ op mij gemaakt heeft is dat hij in de trein zat en verliefd werd op een meisje dat in de andere trein zat die voorbij kwam. Dat hij hierbij het meisje verweet dat ze zo knap was (je weet toch dat ik daar niet tegen kan) vond ik ook wel grappig. De gebeurtenissen bleven me wel boeien en dat was iets wat ik van tevoren niet had verwacht. Sommige gedichten waren inderdaad een beetje saai, maar de meesten vond ik best grappig. De gedachten en gevoelens werden goed en uitgebreid verteld en dat moet ook wel met zo’n onderwerp. 3. Personages: De hoofdpersoon (Piet Paaltjens) vind ik niet bepaald een held, maar dat is ook niet de bedoeling. Het is een personage waarmee je moet meeleven en om moet lachen. De karaktereigenschappen van Paaltjens zijn duidelijk, hij heeft veel verdriet en lijdt veel. Ik keur het gedrag van de hoofdpersoon af, want als je overal zo bij gaat treuren en lijden, dan heeft het weinig zin om verder te leven. De beslissingen van Paaltjens om overal om te gaan treuren vind ik dus niet begrijpelijk. In die tijd was dat wel zo, maar nu dus niet. Ik vind wel dat hij voorspelbaar reageert, want je weet toch dat hij zich alles aantrekt enz. 4. Opbouw: Ik vind de gedichten niet ingewikkeld van opbouw, ze zijn wel duidelijk. De gedichten zijn ook niet spannend, maar gewoon humoristisch. Je ziet de gebeurtenissen door de ogen van Paaltjens of door de ogen van een neutrale verteller, die beschrijft wat er gebeurt. Er zijn weinig onduidelijkheden aan het eind van het gedicht, want alles wordt gezegd in de gedichten. Het boek boeide me al vrij snel, want de gedichten waren gelijk al best grappig. 5. Taalgebruik: Het taalgebruik in het boek vond ik soms wel moeilijk, maar ik kwam er elke keer wel uit. De verhouding dialoog/beschrijvingen is precies goed, er is dialoog wanneer het moet en andersom ook. Ik had dus soms wel problemen met het taalgebruik, maar als je daar overheen leest begrijp je het gedicht nog, dus dat was niet zo’n punt. Ik vond het taalgebruik wel bijzonder, maar dat komt omdat het uit de 19e eeuw is. VERDIEPINGSOPDRACHT François Haverschmidt was een dichter die niet dichtte over politiek. Wel zijn er in enkele gedichten andere achtergronden waar te nemen, namelijk: - Cultureel: Hij spot over de nationalistische gevoelens van de Friezen door een gedicht te maken over een Fries die alleen een vrouw wil die Fries is en bedroefd is dat de ‘echte’ Friezen uitsterven. - Sociaal-economisch: In het laatste gedicht over de studentjes gaat hij in op het brave burgerschap, wat in het gedicht iets heel ergs blijkt. De gedichten van François Haverschmidt behoren tot de Romantiek, en ook tot de Weltschmerz. Zijn gedichten gaan namelijk over het gevoel (verbeelding) en over het lijden aan het leven, maar dan wel met een humoristische ondertoon. Hij spot namelijk met de Weltschmerz-dichters door de gedichten zo overdreven te maken dat het die bedoelde humoristische ondertoon krijgt. Bijvoorbeeld in het gedicht Tijgerlelies / Aan Rika: Hij zat in de trein en zag in een voorbijkomende trein een meisje wat hij zo knap vond, dat hij daarna hij alleen nog maar liefdesverdriet heeft gehad. Hij zou zelfs samen met haar willen sterven. Daarbij ‘verwijt’ hij het meisje dat ze er zo knap uitzag, want ze wist dat hij daar helemaal niet tegen kon. Dit wordt zo overdreven in het gedicht gezet dat je er vanzelf om moet lachen, want dit is duidelijk niet serieus bedoeld, in tegenstelling tot veel andere ‘collega’s’ in die tijd. Dat is ook zijn bedoeling, want hij wil hier juist mee spotten.
EVALUATIE: Mijn eerste persoonlijke reactie is niet veranderd na het maken van de verdiepingsopdracht, want ik wist vantevoren al dat de gedichten spottend bedoeld waren enz. Dat had ik al in de les gehoord en gelezen op de achterkant van het boek. Mijn eindoordeel over het boek is: Ik vond het een grappig boek, met gedichten die zelfs in deze tijd nog grappig overkomen. Ik vind het ook goed dat hij geen serieuze Romantiek-schrijver is, want dan zou het niet zo leuk zijn om te lezen denk ik. Ik ben tevreden over het uitvoeren van de verdieping, omdat ik het wel duidelijk vond om de opdrachten bij dit boek te maken. Ook over de beschrijving ben ik tevreden, maar ik vond het wel wat moeilijker dan normaal omdat het allemaal aparte gedichten zijn die niet altijd samenhang hebben. Ik vond het lezen van de teksten soms wel moeilijk, maar het grootste deel viel makkelijk te lezen, maar dat kan ook komen omdat ik het leuk vond om ze te lezen. Ik had het gevoel dat ik de kennis en vaardigheden voldoende bezat, en ik ga ook niets anders doen volgende keer.