Boekverslag ‘Lucifer’
Titelbeschrijving
Connie Palmen, lucifer, Amsterdam, 2007.
Korte motivatie van je boekkeuze:
Toen we weer een nieuw boek moesten gaan uitkiezen ben ik naar de mediatheek gegaan van school. Ik had toen eerst een ander boek gekozen, maar dat boek sprak me eigenlijk niet echt aan. Toevallig zag ik toen het boek Lucifer bij ons in de kast liggen. Ik was hier een jaar geleden ongeveer ook al in begonnen, maar toen ben ik niet zo ver gekomen met lezen. Het leek me leuk om het boek nu wel helemaal te gaan lezen. Ook wilde ik een boek van een redelijk hoog niveau. Zodat ik ook kan laten zien dat ik dat soort boeken kan lezen tijdens mijn mondeling voor Nederlands.
Korte samenvatting:
Ik heb achterin een lange samenvatting toegevoegd.
Connie Palmen heeft lucifer gebaseerd op een waar gebeurd verhaal:
‘In 1981 komt de vrouw van de beroemde Amsterdamse musicus Peter Schat om het leven. Het gebeurt tijdens een vakantie in Griekenland, waarbij zijn vrouw Marina van een muurtje valt. In een rouwadvertenties stond destijds: “De engel is gevallen.” Die zin is Palmen blijven intrigeren en het lijdt 25 jaar later tot het ontstaan van de roman. In het boek verandert ze de naam van de musicus Peter Schat in Lucas Loos. Maar het is duidelijk dat “ Lucifer” een sleutelroman is: de literatuuropgave aan het eind van het boek laats niets te raden over.’
(peter schat wordt acht keer genoemd in de literatuuropgave.)
Opbouw van het verhaal in het kort:
‘Connie Palmen heeft haar roman in vijf bedrijven ingedeeld: In het eerste bedrijf beschrijft de ikfiguur (Connie Palmen) hoe ze 24 jaar na de dood van Clara Wegers (vrouw van Peter schat) (2005) in Amsterdam een aantal heren tegen het lijf loopt die haar wel over deze tragedie willen vertellen. In het tweede bedrijf wordt verteld over de val van Clara van de muur in Griekenland. In het derde bedrijf wordt beschreven wat de reactie van de vrienden in Nederland is. Daarbij verandert steeds het perspectief van de vriend die beschreven wordt. Het vierde bedrijf beschrijft de situatie op de dag van de begrafenis van Clara Wegers. Ook in dit deel worden de verschillende reacties van de vrienden beschreven. In het laatste bedrijf keert de ikfiguur weer terug en hoort ze van de vrienden van Lucas Loos (Peter Schat), die de Tafelkring vormen, hun visie op de dood van Clara. Dat bewijzen ze met voorvallen uit het oeuvre van Lucas Loos.’
Eerste persoonlijke reactie:
Normaal gesproken zou ik dit boek niet snel zijn gaan lezen. Het boek heeft namelijk niet een duidelijke verhaallijn. Echt spannende momenten zitten er ook niet in. Voor zover er een rode draad is in Lucifer gaat het over de dood van Clara en de personages die daar een mening over hebben. Dit wordt afgewisseld met gedeeltes waarin Palmen schrijft over bijvoorbeeld een bepaald theaterverhaal. Deze stukken vond ik vaak wat lastig om te lezen omdat ik op een gegeven moment ook niet helemaal meer wist waar het over ging. Maar ook al was het best een lastig boek, toch vond ik veel wat ik heb gelezen interessant. Vooral de soms filosofische dingen in het boek, waren een keer wat anders dan ik normaal lees. Dit maakt dat het zeker geen oppervlakkig boek is. Het is een boek waar ik mezelf wel even tot heb moeten dwingen om te gaan lezen, maar toen ik eenmaal aan het lezen was wilde ik het ook graag uitlezen en had ik ook plezier in het lezen.
Verdiepingsopdracht
1. De belangrijkste openplekken:
De grootste open plek in het boek is de dood, of eigenlijk de val, van Clara. Je kunt je namelijk afvragen of haar dood een ongeluk was, een moord, of juist zelfmoord. Het bijzondere van dit boek is dat je niet achter het antwoord van deze grote open plek komt. Wel vertelt de schrijfster het verhaal zo dat je bepaalde vermoedens kunt krijgen . Het hele boek door komen verschillende personages aanbod, die een andere mening hebben over de oorzaak van de dood van Clara. Maar wat er nou uiteindelijk echt is gebeurt weet je niet zeker aan het eind van het boek. Wat deze open plek interessant maakt is het feit dat het verhaal gebaseerd is op een zelfde soort gebeurtenis die ooit echt is gebeurd. Dit zorgt ervoor dat als je een mening vormt over de dood van Clara , je eigenlijk meteen ook een mening vormt over het waargebeurde verhaal.
Een andere open plek in het boek zou de titel kunnen zijn. Je komt namelijk pas vrij laat in het boek erachter wat de titel ‘Lucifer’ nu eigenlijk met het verhaal te maken heeft. (zie titel verklaring verder in het verslag)
Een andere open plek is de vraag of de dood van Clara te maken heeft met alle filosofische gedachten van haar man Lucas Loos. Is er een verband is tussen de namen die hij aan zijn muziekstukken heeft gegeven en de gebeurtenissen rondom Clara’s dood. Deze vermoedens worden namelijk vaak uitgebreid omschreven in het boek, maar wel altijd zo dat er geen zekerheid is dat de vermoedens waar zijn.
2. De personages:
-De ikfiguur (de schrijfster: Connie Palmen). Het eerste en laatste bedrijf wordt in de ik-vorm geschreven, en je leest dan door de ogen van de schrijfster. Daardoor kom je te weten wat de aanleiding was om het boek te schrijven en hoe de schrijfster via de andere personages tot een mening komt. Ook kun je soms in de rest van de bedrijven , ook al zit haar personage daar niet in, toch haar mening naar voren zien komen. Alsof er in een soort van derde persoon word gepraat. Bijvoorbeeld: ‘Hij weet nog niet dat hij over 10 jaar..’
-Lucas Loos, hij is zelf nooit aan het woord in het boek. Maar uiteindelijk draait het boek wel voor het grootste gedeelte om hem. Veel mensen vertellen hun mening over hem. De meeste vinden hem enerzijds een goede vriend en een interessant persoon, maar anderzijds ergeren ze zich vaak aan hem en vertellen ze dat hij bijvoorbeeld snel woedend kan worden. Ik zelf zie Lucas als een persoon die helemaal op gaat in zijn muziek maken, en een persoon die altijd bewonderd wil worden en ook interessant gevonden wil worden.
-Clara Wegers: Ook zij komt zelf nooit aan het woord in het boek. Maar toch kom je veel te weten over haar tijdens het verhaal. Ze wordt omschreven als een prachtige vrouw. Ze drinkt veel en heeft veel relaties met mannen. Wat ook duidelijk in het boek naar voren komt dat ze een ongelukkige vrouw is en ze klaagt veel. Ze heeft het er vaak over dat ze niet meer wil leven, en dat ze het leven niet leuk vind. Eigenlijk wil ze alleen nog maar leven voor haar zoon Quint. Ze heeft een relatie met Lucas, wat een vreemde relatie is omdat zij en Lucas (hij is homoseksueel) ook met andere mannen naar bed gaan. Ze is wel een van de enige die echt tegen Lucas op kan. Dit betekent wel dat ze bijna altijd ruzie hebben.
-Leden van De Kring. De Kring wordt voorgesteld als een elitaire wereld waar velen van zichzelf denken dat ze geniaal zijn. Vrouwen worden er niet in toegelaten worden, met uitzondering van één personage, Puck.
Enkele leden:
-De prins: Hij is musicoloog, pianist, toneelschrijver en dichter en daarbij een vreemd personage. Aan het begin van het boek wordt hij omschreven als een soort Zorro, die door kinderen op straat word nageroepen. Aan het begin van het boek ontmoet de schrijfster hem (ze kent hem al wel langer) , samen met nog wat andere leden van De Kring. Hij vertelt haar dingen over de dood van Clara en over Lucas Loos. In het midden van het boek speelt hij niet een hele grote rol, wel wordt af en toe zijn naam genoemd en komt hij zelf een keer aan het woord. Aan het eind van het boek spreekt de schrijfster weer met hem af en vertelt hij welke dingen hij heeft ontdekt over Lucas.
- Bubi: Hij komt door het verhaal heen vaker aan het woord. Zo kom je iets te weten over zijn leven. Hij vertelt ook veel over zijn verhouding met Clara en Lucas. Bubi is een vriend van Lucas maar toch kan hij hem vaak totaal niet uitstaan. Op het einde van het boek komt hij ook weer voor in het verhaal
-Rafael: Hij kent Lucas en Clara ook erg goed. Met Clara heeft hij een soort van relatie, en een hele goede band. Over Lucas is hij een portret aan het schrijven. Dat is een soort verhaal over het leven en het werk van Lucas. Dit portret wil hij ook ‘Lucifer’ noemen. Uiteindelijk maakt hij het niet af, en doet hij er ook niks meer mee.
-Verder komen er nog een aantal andere vrouwen en mannen voor in de kring. Deze hebben allemaal op hun eigen manier een inbreng in het verhaal. Ze vertellen allemaal eigenlijk ook iets over Lucas en Clara, en haar plotselinge dood.
Connie Palmen heeft waarschijnlijk veel van haar personages gebaseerd op realistische personen. Zoals de pijprokende schrijver Aaron Keller (ook een lid van ‘De Kring’) die Harry Mulisch kan voorstellen.
3. Verhouding fabel en Sujet
Ik vind dit zelf heel lastig te beantwoorden omdat het vaak niet duidelijk is in het boek op welk tijdstip het verhaal zich afspeelt. Verleden tijd en tegenwoordige tijd wisselen vaak af. Toch zit er ook wel iets chronologisch in het verhaal; dat komt omdat het verhaal ingedeeld is in bedrijven. Het eerste bedrijf is een inleiding op het verhaal waarin ze aangeeft waarom ze het verhaal gaat schrijven. Het tweede bedrijf gaat over de val van Clara, dit deel is gewoon chronologisch. Het derde deel gaat over hoe vrienden reageren. Voor dit deel is lastig de tijd te bepalen. Dat komt omdat de verhalen van de personages hier helemaal door elkaar lopen. En ook word er vaak door de personages terug in de tijd gekeken. Het vierde deel gaat over de begrafenis van Clara , dit staat in de verleden tijd. Het laatste bedrijf , wat ook qua tijd het laatste is , staat toch niet in de tegenwoordige tijd. Dit zou je kunnen verwachten omdat het een soort van terug blik is op de bedrijven ervoor. In het boek wordt geen gebruik gemaakt van flashbacks. Personages kijken wel terug op bepaalde gebeurtenissen, maar dit is zo omschreven dat je het soms bijna niet door hebt dat je teruggaat in de tijd.
4. Perspectief en onbetrouwbaarheid
Het verhaal wordt verteld door de ogen van verschillende personages. Het perspectief wordt afgewisseld: soms is er een ikfiguur; dan weer een verteller. Soms weet je niet wie er aan het vertellen is. Dit is bijzonder. In sommige stukken van het verhaal is er een alleswetende persoon aan het woord, dit zijn dan maar enkele zinnen. Dit laat wel zien dat Connie Palmen een zeer goede schrijfster is, omdat het lastig is om dit op de goede manier in het verhaal te krijgen.
Het is lastig om een goed antwoord over de betrouwbaarheid van het boek te geven. Je kunt in ieder geval merken dat veel dingen in het boek verzonnen zijn, ook al is het dan afgeleid van een waar gebeurd verhaal. Soms wordt er zo diep ingegaan op bepaalde dingen: zoals de motieven waarom Lucas, Clara zou hebben vermoord, dat je daarbij het gevoel krijgt dat het wel heel ver gedacht is allemaal. Dit maakt dat het verhaal natuurlijk onbetrouwbaarder wordt, maar aan de andere kant het blijven allemaal vermoedens, die ook wel waar kunnen zijn.
5. Thematiek
De roman gaat over de relatie tussen fictie en werkelijkheid. De schrijfster heeft een verhaal gezocht en heeft daar haar fantasie de vrije loop gelaten. De vraag die hier uit voor komt is in hoeverre mag een schrijver de werkelijkheid naar de hand zetten? Connie Palmen heeft het verhaal over de dood van de vrouw van Peter Schat omgewerkt in haar eigen verhaal over Lucas Loos. Daarom zou je in eerste instantie de fout kunnen maken dat het thema de dood van Clara is, en of het een moord, zelfdoding of ongeluk is geweest. Maar dit verhaal was alleen maar een middel voor de schrijfster om te laten zien om van iets kleins een groot fictief verhaal te maken.
Motieven zouden kunnen zijn: moord, vreemdgaan (ongelukkige liefde, komt vaak terug) , de kunstenaarswereld (die door de schrijfster kritisch word omschreven) , homoseksualiteit.
Ook nog een motief zou kunnen zijn hoogmoed , wat gekoppeld kan worden aan het personage Lucas Loos en eerwraak.
De verklaring van de titel kom je pas vrij laat in het boek tegen. ‘Lucifer’ is de naam van een engel die door zijn arrogante opstelling uit de hemel wordt gestoten. In het verhaal komen twee gevallen engelen voor. Als eerste valt Clara: zij wordt namelijk door al haar vrienden als een engel beschouwd, zo’n prachtige vrouw is ze. De andere gevallen engel is Lucas loos: hij wordt namelijk aan het eind van het verhaal door zijn arrogante houding uit De Kring gestoten. Ook wordt aan het eind van het boek verteld dat hij een tijdje geleden overleden is op zijn zolderkamertje. Hij heeft dit kamertje zelf ‘De hemel genoemd’. Hij moet ‘De hemel’ per takelwagen verlaten. Hij wordt als het ware uit de hemel gegooid, net als de engel Lucifer. Als laatste is Lucifer ook de naam van het portret dat zijn vriend Rafael van hem wil maken. Dit portret wordt uiteindelijk niet af gemaakt.
Het eindoordeel
Ik ben zeker verrast over hoe leuk ik het vond om het boek te lezen. Het boek heeft een fijne structuur, ondanks de onduidelijke verhaallijn, door de verschillende bedrijven. Het boek vraagt erom om aandachtig gelezen te worden. Tijdens het lezen kom je erachter dat het verhaal niet draait om de gebeurtenissen maar dat het vooral gaat over de karakters van de personages en hun gevoelens. De enige echte bijzondere gebeurtenis die wordt beschreven in het boek is de val van Clara. Maar deze gebeurtenis wordt eigenlijk ook niet echt uitgebreid omschreven. Het accent ligt veel meer op wat er daarvoor en daarna gebeurde. De afloop van het verhaal vond ik verwarrend. Dat komt omdat het verhaal niet echt een einde heeft. Het zorgt er wel voor dat je zelf langer door gaat denken over het verhaal. Het verhaal kan ook vragen bij je oproepen, vooral omdat ik bepaalde uitspraken en stukjes tekst niet begreep. Daarom heb ik ook wat dingen op moeten zoeken om het verhaal beter te begrijpen.
Connie Palmen neemt aan dat de lezer heel belezen is. Het is dus een boek dat je niet passief moet lezen maar echt actief en nadenkend. Ik vond de personages in het boek goed beschreven: ze kwamen heel levensecht over. Persoonlijk ken ik overigens zulke mensen niet: het me erin verplaatsen is dan ook wel eens lastig.
Ik vind het thema van het boek, de relatie tussen fictie en werkelijkheid , interessant. Maar Connie Palmen gaat soms wel erg ver en diep in de dingen met elkaar in verband te brengen. Zoals bijvoorbeeld dat Lucas Loos zijn eigen toekomst kon verspellen via de namen die hij gaf aan zijn theaterstukken. Maar deze diepgang maakt het tegelijkertijd weer boeiend: je wordt nieuwsgierig naar hoe het nu echt zit. Jammer genoeg wordt dat in het boek niet duidelijk.
De lange teksten over het theater of de mythisch verhalen vond ik persoonlijk erg saai. Deze stukken las ik meestal zo snel mogelijk door waardoor ik mijn concentratie kon vast blijven houden voor de rest van het boek. Het taalgebruik was ook ingewikkeld: de schrijfster gebruikte veel woorden die ik niet ken. Gelukkig was er afwisseling: sommige personages waren eenvoudiger in hun woordkeus.
Alles bij elkaar vond ik het toch een mooi boek; ik vond het vooral knap hoe de personages waren omschreven en hoe ze met elkaar omgingen en welke verschillende meningen ze hadden over Lucas Loos. Een beetje meer humor zou van mij wel gemogen hebben.
Titelbeschrijving
Connie Palmen, lucifer, Amsterdam, 2007.
Korte motivatie van je boekkeuze:
Toen we weer een nieuw boek moesten gaan uitkiezen ben ik naar de mediatheek gegaan van school. Ik had toen eerst een ander boek gekozen, maar dat boek sprak me eigenlijk niet echt aan. Toevallig zag ik toen het boek Lucifer bij ons in de kast liggen. Ik was hier een jaar geleden ongeveer ook al in begonnen, maar toen ben ik niet zo ver gekomen met lezen. Het leek me leuk om het boek nu wel helemaal te gaan lezen. Ook wilde ik een boek van een redelijk hoog niveau. Zodat ik ook kan laten zien dat ik dat soort boeken kan lezen tijdens mijn mondeling voor Nederlands.
Korte samenvatting:
Ik heb achterin een lange samenvatting toegevoegd.
‘In 1981 komt de vrouw van de beroemde Amsterdamse musicus Peter Schat om het leven. Het gebeurt tijdens een vakantie in Griekenland, waarbij zijn vrouw Marina van een muurtje valt. In een rouwadvertenties stond destijds: “De engel is gevallen.” Die zin is Palmen blijven intrigeren en het lijdt 25 jaar later tot het ontstaan van de roman. In het boek verandert ze de naam van de musicus Peter Schat in Lucas Loos. Maar het is duidelijk dat “ Lucifer” een sleutelroman is: de literatuuropgave aan het eind van het boek laats niets te raden over.’
(peter schat wordt acht keer genoemd in de literatuuropgave.)
Opbouw van het verhaal in het kort:
‘Connie Palmen heeft haar roman in vijf bedrijven ingedeeld: In het eerste bedrijf beschrijft de ikfiguur (Connie Palmen) hoe ze 24 jaar na de dood van Clara Wegers (vrouw van Peter schat) (2005) in Amsterdam een aantal heren tegen het lijf loopt die haar wel over deze tragedie willen vertellen. In het tweede bedrijf wordt verteld over de val van Clara van de muur in Griekenland. In het derde bedrijf wordt beschreven wat de reactie van de vrienden in Nederland is. Daarbij verandert steeds het perspectief van de vriend die beschreven wordt. Het vierde bedrijf beschrijft de situatie op de dag van de begrafenis van Clara Wegers. Ook in dit deel worden de verschillende reacties van de vrienden beschreven. In het laatste bedrijf keert de ikfiguur weer terug en hoort ze van de vrienden van Lucas Loos (Peter Schat), die de Tafelkring vormen, hun visie op de dood van Clara. Dat bewijzen ze met voorvallen uit het oeuvre van Lucas Loos.’
Eerste persoonlijke reactie:
Normaal gesproken zou ik dit boek niet snel zijn gaan lezen. Het boek heeft namelijk niet een duidelijke verhaallijn. Echt spannende momenten zitten er ook niet in. Voor zover er een rode draad is in Lucifer gaat het over de dood van Clara en de personages die daar een mening over hebben. Dit wordt afgewisseld met gedeeltes waarin Palmen schrijft over bijvoorbeeld een bepaald theaterverhaal. Deze stukken vond ik vaak wat lastig om te lezen omdat ik op een gegeven moment ook niet helemaal meer wist waar het over ging. Maar ook al was het best een lastig boek, toch vond ik veel wat ik heb gelezen interessant. Vooral de soms filosofische dingen in het boek, waren een keer wat anders dan ik normaal lees. Dit maakt dat het zeker geen oppervlakkig boek is. Het is een boek waar ik mezelf wel even tot heb moeten dwingen om te gaan lezen, maar toen ik eenmaal aan het lezen was wilde ik het ook graag uitlezen en had ik ook plezier in het lezen.
Verdiepingsopdracht
1. De belangrijkste openplekken:
De grootste open plek in het boek is de dood, of eigenlijk de val, van Clara. Je kunt je namelijk afvragen of haar dood een ongeluk was, een moord, of juist zelfmoord. Het bijzondere van dit boek is dat je niet achter het antwoord van deze grote open plek komt. Wel vertelt de schrijfster het verhaal zo dat je bepaalde vermoedens kunt krijgen . Het hele boek door komen verschillende personages aanbod, die een andere mening hebben over de oorzaak van de dood van Clara. Maar wat er nou uiteindelijk echt is gebeurt weet je niet zeker aan het eind van het boek. Wat deze open plek interessant maakt is het feit dat het verhaal gebaseerd is op een zelfde soort gebeurtenis die ooit echt is gebeurd. Dit zorgt ervoor dat als je een mening vormt over de dood van Clara , je eigenlijk meteen ook een mening vormt over het waargebeurde verhaal.
Een andere open plek in het boek zou de titel kunnen zijn. Je komt namelijk pas vrij laat in het boek erachter wat de titel ‘Lucifer’ nu eigenlijk met het verhaal te maken heeft. (zie titel verklaring verder in het verslag)
2. De personages:
-De ikfiguur (de schrijfster: Connie Palmen). Het eerste en laatste bedrijf wordt in de ik-vorm geschreven, en je leest dan door de ogen van de schrijfster. Daardoor kom je te weten wat de aanleiding was om het boek te schrijven en hoe de schrijfster via de andere personages tot een mening komt. Ook kun je soms in de rest van de bedrijven , ook al zit haar personage daar niet in, toch haar mening naar voren zien komen. Alsof er in een soort van derde persoon word gepraat. Bijvoorbeeld: ‘Hij weet nog niet dat hij over 10 jaar..’
-Lucas Loos, hij is zelf nooit aan het woord in het boek. Maar uiteindelijk draait het boek wel voor het grootste gedeelte om hem. Veel mensen vertellen hun mening over hem. De meeste vinden hem enerzijds een goede vriend en een interessant persoon, maar anderzijds ergeren ze zich vaak aan hem en vertellen ze dat hij bijvoorbeeld snel woedend kan worden. Ik zelf zie Lucas als een persoon die helemaal op gaat in zijn muziek maken, en een persoon die altijd bewonderd wil worden en ook interessant gevonden wil worden.
-Clara Wegers: Ook zij komt zelf nooit aan het woord in het boek. Maar toch kom je veel te weten over haar tijdens het verhaal. Ze wordt omschreven als een prachtige vrouw. Ze drinkt veel en heeft veel relaties met mannen. Wat ook duidelijk in het boek naar voren komt dat ze een ongelukkige vrouw is en ze klaagt veel. Ze heeft het er vaak over dat ze niet meer wil leven, en dat ze het leven niet leuk vind. Eigenlijk wil ze alleen nog maar leven voor haar zoon Quint. Ze heeft een relatie met Lucas, wat een vreemde relatie is omdat zij en Lucas (hij is homoseksueel) ook met andere mannen naar bed gaan. Ze is wel een van de enige die echt tegen Lucas op kan. Dit betekent wel dat ze bijna altijd ruzie hebben.
-Leden van De Kring. De Kring wordt voorgesteld als een elitaire wereld waar velen van zichzelf denken dat ze geniaal zijn. Vrouwen worden er niet in toegelaten worden, met uitzondering van één personage, Puck.
Enkele leden:
-De prins: Hij is musicoloog, pianist, toneelschrijver en dichter en daarbij een vreemd personage. Aan het begin van het boek wordt hij omschreven als een soort Zorro, die door kinderen op straat word nageroepen. Aan het begin van het boek ontmoet de schrijfster hem (ze kent hem al wel langer) , samen met nog wat andere leden van De Kring. Hij vertelt haar dingen over de dood van Clara en over Lucas Loos. In het midden van het boek speelt hij niet een hele grote rol, wel wordt af en toe zijn naam genoemd en komt hij zelf een keer aan het woord. Aan het eind van het boek spreekt de schrijfster weer met hem af en vertelt hij welke dingen hij heeft ontdekt over Lucas.
- Bubi: Hij komt door het verhaal heen vaker aan het woord. Zo kom je iets te weten over zijn leven. Hij vertelt ook veel over zijn verhouding met Clara en Lucas. Bubi is een vriend van Lucas maar toch kan hij hem vaak totaal niet uitstaan. Op het einde van het boek komt hij ook weer voor in het verhaal
-Verder komen er nog een aantal andere vrouwen en mannen voor in de kring. Deze hebben allemaal op hun eigen manier een inbreng in het verhaal. Ze vertellen allemaal eigenlijk ook iets over Lucas en Clara, en haar plotselinge dood.
Connie Palmen heeft waarschijnlijk veel van haar personages gebaseerd op realistische personen. Zoals de pijprokende schrijver Aaron Keller (ook een lid van ‘De Kring’) die Harry Mulisch kan voorstellen.
3. Verhouding fabel en Sujet
Ik vind dit zelf heel lastig te beantwoorden omdat het vaak niet duidelijk is in het boek op welk tijdstip het verhaal zich afspeelt. Verleden tijd en tegenwoordige tijd wisselen vaak af. Toch zit er ook wel iets chronologisch in het verhaal; dat komt omdat het verhaal ingedeeld is in bedrijven. Het eerste bedrijf is een inleiding op het verhaal waarin ze aangeeft waarom ze het verhaal gaat schrijven. Het tweede bedrijf gaat over de val van Clara, dit deel is gewoon chronologisch. Het derde deel gaat over hoe vrienden reageren. Voor dit deel is lastig de tijd te bepalen. Dat komt omdat de verhalen van de personages hier helemaal door elkaar lopen. En ook word er vaak door de personages terug in de tijd gekeken. Het vierde deel gaat over de begrafenis van Clara , dit staat in de verleden tijd. Het laatste bedrijf , wat ook qua tijd het laatste is , staat toch niet in de tegenwoordige tijd. Dit zou je kunnen verwachten omdat het een soort van terug blik is op de bedrijven ervoor. In het boek wordt geen gebruik gemaakt van flashbacks. Personages kijken wel terug op bepaalde gebeurtenissen, maar dit is zo omschreven dat je het soms bijna niet door hebt dat je teruggaat in de tijd.
4. Perspectief en onbetrouwbaarheid
Het verhaal wordt verteld door de ogen van verschillende personages. Het perspectief wordt afgewisseld: soms is er een ikfiguur; dan weer een verteller. Soms weet je niet wie er aan het vertellen is. Dit is bijzonder. In sommige stukken van het verhaal is er een alleswetende persoon aan het woord, dit zijn dan maar enkele zinnen. Dit laat wel zien dat Connie Palmen een zeer goede schrijfster is, omdat het lastig is om dit op de goede manier in het verhaal te krijgen.
Het is lastig om een goed antwoord over de betrouwbaarheid van het boek te geven. Je kunt in ieder geval merken dat veel dingen in het boek verzonnen zijn, ook al is het dan afgeleid van een waar gebeurd verhaal. Soms wordt er zo diep ingegaan op bepaalde dingen: zoals de motieven waarom Lucas, Clara zou hebben vermoord, dat je daarbij het gevoel krijgt dat het wel heel ver gedacht is allemaal. Dit maakt dat het verhaal natuurlijk onbetrouwbaarder wordt, maar aan de andere kant het blijven allemaal vermoedens, die ook wel waar kunnen zijn.
5. Thematiek
De roman gaat over de relatie tussen fictie en werkelijkheid. De schrijfster heeft een verhaal gezocht en heeft daar haar fantasie de vrije loop gelaten. De vraag die hier uit voor komt is in hoeverre mag een schrijver de werkelijkheid naar de hand zetten? Connie Palmen heeft het verhaal over de dood van de vrouw van Peter Schat omgewerkt in haar eigen verhaal over Lucas Loos. Daarom zou je in eerste instantie de fout kunnen maken dat het thema de dood van Clara is, en of het een moord, zelfdoding of ongeluk is geweest. Maar dit verhaal was alleen maar een middel voor de schrijfster om te laten zien om van iets kleins een groot fictief verhaal te maken.
Ook nog een motief zou kunnen zijn hoogmoed , wat gekoppeld kan worden aan het personage Lucas Loos en eerwraak.
De verklaring van de titel kom je pas vrij laat in het boek tegen. ‘Lucifer’ is de naam van een engel die door zijn arrogante opstelling uit de hemel wordt gestoten. In het verhaal komen twee gevallen engelen voor. Als eerste valt Clara: zij wordt namelijk door al haar vrienden als een engel beschouwd, zo’n prachtige vrouw is ze. De andere gevallen engel is Lucas loos: hij wordt namelijk aan het eind van het verhaal door zijn arrogante houding uit De Kring gestoten. Ook wordt aan het eind van het boek verteld dat hij een tijdje geleden overleden is op zijn zolderkamertje. Hij heeft dit kamertje zelf ‘De hemel genoemd’. Hij moet ‘De hemel’ per takelwagen verlaten. Hij wordt als het ware uit de hemel gegooid, net als de engel Lucifer. Als laatste is Lucifer ook de naam van het portret dat zijn vriend Rafael van hem wil maken. Dit portret wordt uiteindelijk niet af gemaakt.
Het eindoordeel
Ik ben zeker verrast over hoe leuk ik het vond om het boek te lezen. Het boek heeft een fijne structuur, ondanks de onduidelijke verhaallijn, door de verschillende bedrijven. Het boek vraagt erom om aandachtig gelezen te worden. Tijdens het lezen kom je erachter dat het verhaal niet draait om de gebeurtenissen maar dat het vooral gaat over de karakters van de personages en hun gevoelens. De enige echte bijzondere gebeurtenis die wordt beschreven in het boek is de val van Clara. Maar deze gebeurtenis wordt eigenlijk ook niet echt uitgebreid omschreven. Het accent ligt veel meer op wat er daarvoor en daarna gebeurde. De afloop van het verhaal vond ik verwarrend. Dat komt omdat het verhaal niet echt een einde heeft. Het zorgt er wel voor dat je zelf langer door gaat denken over het verhaal. Het verhaal kan ook vragen bij je oproepen, vooral omdat ik bepaalde uitspraken en stukjes tekst niet begreep. Daarom heb ik ook wat dingen op moeten zoeken om het verhaal beter te begrijpen.
Connie Palmen neemt aan dat de lezer heel belezen is. Het is dus een boek dat je niet passief moet lezen maar echt actief en nadenkend. Ik vond de personages in het boek goed beschreven: ze kwamen heel levensecht over. Persoonlijk ken ik overigens zulke mensen niet: het me erin verplaatsen is dan ook wel eens lastig.
Ik vind het thema van het boek, de relatie tussen fictie en werkelijkheid , interessant. Maar Connie Palmen gaat soms wel erg ver en diep in de dingen met elkaar in verband te brengen. Zoals bijvoorbeeld dat Lucas Loos zijn eigen toekomst kon verspellen via de namen die hij gaf aan zijn theaterstukken. Maar deze diepgang maakt het tegelijkertijd weer boeiend: je wordt nieuwsgierig naar hoe het nu echt zit. Jammer genoeg wordt dat in het boek niet duidelijk.
De lange teksten over het theater of de mythisch verhalen vond ik persoonlijk erg saai. Deze stukken las ik meestal zo snel mogelijk door waardoor ik mijn concentratie kon vast blijven houden voor de rest van het boek. Het taalgebruik was ook ingewikkeld: de schrijfster gebruikte veel woorden die ik niet ken. Gelukkig was er afwisseling: sommige personages waren eenvoudiger in hun woordkeus.
Alles bij elkaar vond ik het toch een mooi boek; ik vond het vooral knap hoe de personages waren omschreven en hoe ze met elkaar omgingen en welke verschillende meningen ze hadden over Lucas Loos. Een beetje meer humor zou van mij wel gemogen hebben.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden