Boekverslag: Het Wederzijds Huwelijksbedrog

Bibliografische gegevens          

Titel:                                                                    Het Wederzijds Huwelijksbedrog

Auteur:                                                               Pieter Langendijk

Ondertitel:                                                        -

Jaar van uitgave:                                             1714

Plaats van uitgave:                                         -

Uitgever:                                                           -

Aantal pagina’s:                                              79

Samenvatting

Lodewijk is een aan lager wal geraakte edelman. Hij trekt met zijn vriend, de gedeserteerde soldaat Jan, van stad naar stad en ze leven van wat ze verdienen met het kaarten. Als Lodewijk Charlotte ziet lopen is hij meteen verliefd op haar en wil met haar trouwen. Dit laatste vooral omdat hij denkt dat zij veel geld heeft. Lodewijk en Jan doen zich voor als graaf en baron en proberen zo Charlotte en haar moeder ervan te overtuigen dat ze er verstandig aan doet met Lodewijk te trouwen. Charlotte op haar beurt doet haar uiterste best Lodewijk aan de haak te slaan omdat ze denkt dat hij rijk is. Als de broer van Charlotte, Karel, thuiskomt herkent hij Jan. Nu komt alles uit. In de tijd dat Karel is weggeweest is hij echter getrouwd met Sophie. Zij is de zus van Lodewijk en denkt dat Karels familie rijk is. ze vergeeft hem echter dat dit niet zo blijkt te zijn. Uiteindelijk vergeeft iedereen elkaar, behalve Jan. Hij loopt weg nadat hij erg boos is geworden op Lodewijk omdat deze hem niet geholpen had toen hij vastgehouden werd wegens het bedrog. En ook Klaar komt bedrogen uit, want niemand wil nog met haar huwen.

Analyse

1. Titel, ondertitel en motto

De titel komt overeen met de belangrijkste gebeurtenis van het blijspel. Iedereen bedriegt eigenlijk iedereen om maar met elkaar te kunnen trouwen, vandaar de naam ´Het wederzijds huwelijksbedrog´. Bijvoorbeeld leugens over rijkdom en adelheid.  Er zijn geen ondertitel en motto aanwezig.

1. Thema, motieven en idee

Het thema van het boek is bedrog. Al het bedrog dat voorkwam op een rijtje:

-         Lodewijk en Charlotte bedriegen elkaar door zich rijker voor te doen dan ze zijn. Ze hopen op een huwelijk met elkaar, en op die manier weer rijk te zijn.

-         Jan bedriegt Klaar, hij belooft haar dat ze barones zal worden.

-         Klaar bedriegt Hans, ze wil namelijk helemaal niet met hem trouwen.

-         Karel heeft Sofie weer bedrogen door te liegen over zijn rijkdom.

-         Konstance wil haar dochter maar wat graag aan een rijke man helpen, en werkt daardoor mee aan het bedriegen van Lodewijk en Jan, evenals Hans en Fop dat doen.

De motieven zijn:

-         Liefde, rijkdom en huwelijk

-         Spot met o.a. het classicisme. Dat zie je onder andere uit de spot met taal- en spellingsregels (vs. 1607 e.v.), een parodie op verzen van de rederijkers (vers van Jan in het vierde bedrijf), spot met de gewoonte dat er Frans gesproken werd in de hogere kringen ( vs. 38-39 bijvoorbeeld) en tot slot spot met de modeliteratuur (Klaartje in vs. 401 e.v. spot met een toendertijd veel gelezen herdersroman Astrée van Honoré d’Urfé).

-         Zich rijker voordoen dan men in werkelijkheid is.

-         Men als adel voordoen terwijl men dat helemaal niet is (Jan)

1. Opbouw

Het is een toneelstuk, dus er zijn verschillende bedrijven. Die zijn weer opgedeeld in scenes waarin verschillende van de hoofdpersonen met elkaar spreken.

1. Personages

Lodewijk van Naaldenhuizen: een verarmde jongeman die erg van kansspelen houdt en naar Utrecht trekt. Daar wordt hij zogenaamd verliefd op Charlotte (eigenlijk op haar geld), een adellijke dame, en om indruk te maken, liegt hij over zijn adelheid. Hij doet zich namelijk voor als de graaf van Habislouw.

Charlotte Adelpoort: Charlotte is een adellijke dame die in Utrecht woont, maar eigenlijk veel schulden heeft. Dit toont ze niet naar de buitenwereld. Ze is erg slim en is veel gewild bij de mannen. Ze geniet erg van de aandacht van Lodewijk.

Klaar: Klaar is de meid van Charlotte. Ze drijft de spot met onder andere Charlotte. Eigenlijk zou ze met Hans trouwen, maar haar liefde voor hem is niet zo sterk want ze heeft een affaire met Jan.

Jan: Jan is een verlopen soldaat die met Lodewijk meegaat naar Utrecht. Hij houdt ook erg van kansspelen. Hij doet zich voor als Baron van Schraalenstein. Hij is erg avontuurlijk en nieuwsgierig. Hij wordt verliefd op Klaar, de meid van Charlotte.

1. Perspectief

De personen die spreken in het toneelstuk, spreken in de ik-vorm.

1. Historische tijd, tijdsduur en tijdsverloop

De (vertelde) tijd, waarin het verhaal zich afspeelt, ongeveer één dag, staat ook van tevoren in het boek genoemd: De geschiedenis begint voor de middag en eindigt des Avonts ten negen uuren. De verteltijd, dus de tijd die het uitvoeren van het toneelstuk zou duren zal wat korter zijn, misschien enkele uren.

Er is één flash-forward. Als Jan en Klaar samen zijn, houdt Jan allemaal verhalen op over hoe het zal zijn als zij getrouwd zijn en ze barones wordt.

Het boek heeft een gesloten einde. Het verhaal is helemaal chronologisch geschreven.

1. Plaats en ruimte

Het eerste en derde bedrijf spelen zich af op de straat voor de huizen van Konstance en van de waard, die tegenover elkaar staan. Het tweede vierde en vijfde bedrijf spelen zich af in een kamer in het huis van Konstance, in Utrecht. (dit is van tevoren in het boek genoemd, net als de personen die er in voor zullen komen)

1. Genre

Het genre is een blijspel.

1. Literaire stroming

Aan de ene kant is het werk wel typerend voor de stroming van die tijd, het classicisme. Dat blijkt uit de opbouw. Het stuk telt vijf bedrijven, die volgens de regels naar het hoogtepunt en de ontknoping voeren. Ook heeft hij met zorg de eenheid van plaats en tijd gehandhaafd. Maar aan de andere kant drijft hij juist de spot met het classicisme.