Mijn betoog gaat over ‘Het woeden der gehele wereld’ van Maarten ‘t Hart. Deze titel komt van een cantate van Bach ‘waarin Bach het woeden der gehele wereld oproept en weer bezweert’. En Alexander probeert het woeden der gehele wereld te ontvluchten in zijn muziek. Hij wist nooit iets zeker en als hij iets dacht te weten dan bleek dat later niet te kloppen. Het boek heeft een open einde; je weet niet zeker wie Vroombout heeft vermoord. Je weet niet zeker waarom hij is vermoord. Je weet niet zeker wie Alexanders echte ouders zijn, maar je hebt voor alle vragen wel antwoorden die heel goed mogelijk zijn. Je blijft na het lezen van het boek dus zitten met de vragen. Mijn stelling is: Het is een boek waar veel vragen in zitten, waar je na het lezen nog geen echt antwoord op hebt, dat maakt het een goed boek. Als een boek een open einde heeft kun je zelf verzinnen hoe het afloopt. Je kunt zelf weten of je gelooft dat Alexanders ‘vader’ Vroombout heeft vermoord, omdat ze bang waren dat hij aan Oberstein zou vertellen dat zij het kinderloze echtpaar waren. En je kunt zelf weten of je gelooft dat Oberstein Alexanders biologische vader is. Er worden je geen antwoorden opgelegd. Door al die vragen en mogelijke antwoorden zit er veel spanning in het boek. Eerst wordt er gedacht dat bakker Schilder, Klaas Hoekstra of Willem Brikke de moord op Vroombout had gepleegd, omdat Vroombout ‘jongetjes van ze afpakte’. Toen dacht Alexander dat Minderhout het had gedaan, omdat hij in zijn huis de kleding van de moordenaar vindt. Aan het eind van het boek denkt hij dat Oberstein de moordenaar is, hij was de avond van de moord in de buurt en hij heeft met Alexanders ‘ouders’ op de haringlogger gezeten. En helemaal op het eind komt Alexander er achter dat waarschijnlijk zijn ‘vader’ Vroombout heeft vermoord. De antwoorden die op het laatst het meest logisch lijken te zijn, waren dat in het begin niet. Dat vind ik leuk, je verwacht niet dat Alexanders ‘vader’ Vroombout heeft vermoord en dat Oberstein Alexanders biologische vader is. Het taalgebruik in het boek is niet echt moeilijk, daardoor is het goed te volgen, er worden wel woorden uit een dialect gebruikt, zoals hittepetit, juut en gassi. Het boek is opgedeeld in 3 delen: Deel 1 is een proloog over de schipbreuk. Deel 2 is het eigenlijke verhaal van Alexander. En deel 3 is de eindconclusie. Als je de proloog voor het eerst leest is het vrij lastig, maar later begrijp je waarom het boek zo begint. Het is een realistisch boek, er gebeuren geen rare dingen in. Dat Alexander één voor één alle vluchtelingen van de haringlogger tegen komt is wel heel toevallig, maar niet iets wat nooit zal gebeuren. De moord is ook echt gebeurd, daar is het verhaal op gebaseerd. Ik vind realistische boeken leuker en beter omdat ze geloofwaardiger zijn dan een andere boeken. Aan de andere kant is het ook wel leuk als een verhaal ‘af’ is, dan weet je zeker hoe het afloopt. Je blijft niet met vragen zitten. Maar van een boek met een ‘on-af’ verhaal heb je langer plezier, je blijft er over nadenken; hoe zou het nou toch zitten. De antwoorden op de vragen zijn niet zeker, maar wel heel waarschijnlijk. Zo kom ik tot de conclusie dat een boek met een open eind, waardoor je geen echt antwoord hebt op vragen, is leuker om te lezen dan een boek wat je echt uit is als je het uit hebt. Verder zitten er ook hele grappige stukjes in het boek, zoals dit bijvoorbeeld. "Op de vierde maandagavond – het was toen al maart – opende zijn oudere broer zelfbewust de deur van de consistorie. Uitdagend keek die oudere broer, nadat hij plaats had genomen, naar dominee Dercksen. Af en toe rimpelde er een verticale zenuwtrek over zijn gezicht. Dan leek het of dat eigenaardig smalle hoofd, waarop bruinrood, rechtopstaand haar groeide, even in tweeën brak, en of er boven zijn brede mond een barst verscheen. Door de zenuwtic gleed zijn bril omlaag over zijn neusbrug. Met zijn wijsvinger duwde hij het montuur terug op zijn plaats. Na het openingsgebed wees dominee Dercksen hem aan en zei: ‘Jij, wie ben jij, ik ken jou niet.’ ‘Ik ben Herman Keenids.’ ‘O, ben jij een broer van William. Waar is William?’ ‘Die komt niet meer.’ ‘Komt niet meer? Waarom niet?’ ‘Het beviel William totaal niet om gereformeerd te zijn, en mij maakt het, eerlijk gezegd, niet veel uit, hervormd of gereformeerd. Daarom hebben mijn broer en ik geruild. Hij is hervormd geworden, en ik ben nu gereformeerd.’ ‘Ja, ja, maar dat gaat …dat kan zo maar niet.’ ‘Ik zie niet in waarom niet,’ zei Herman. ‘Mijn broer vindt ’t veel prettiger om hervormd te zij en ik wil gereformeerd wel eens proberen, dus waarom zouden we niet mogen switchen?’ Over zijn bril heen zat dominee Dercksen verbaasd en ook een tikje hulpeloos naar Herman Keenids te kijken. Onbekommerd keek Herman terug. Toen zei hij: ‘Van mijn broer heb ik gehoord dat u vorige week zondag 27, vraag 72 hebt besproken en dat hij die voor deze keer uit zijn hoofd moest leren. Daarom heb ik hem nu geleerd: “Is dan het uiterlijk waterbad de afwassing der zonden zelf? Neen het; want alleen het bloed van Jezus Christus en de Heilige Geest reinigt ons van alle zonde.”’ Hij zweeg even, keek om zich heen, en zei toen: ‘Dat “Neen het” vind ik eerlijk gezegd een beetje mal. En dat je van bloed schoon kan worden, vind ik duister. Bloedvlekken, zegt mijn moeder altijd, zijn juist de gemeenste vlekken.’ ‘Ja, maar je moet dat ook niet letterlijk opvatten,’ zei dominee Dercksen. ‘O, gelukkig maar,’ zei Herman. ‘Ben ik blij dat ik gereformeerd geworden ben.’"