Titel Het woeden der gehele wereld Schrijver Maarten 't Hart Eerste druk 1993 Titelverklaring Letterlijk: De titel komt twee keer in het Nederlands letterlijk in het boek voor en twee keer in het Frans, waarvan de tweede keer om deze te vertalen. In het Nederlands komt de titel op pagina's 234 en 255 voor en in het Frans op pagina's 254, 255 en 280. Op pagina 234 komt de titel voor in het verband met een cantate van Bach, 'waarin Bach het woeden der gehele wereld oproept en weer bezweert'. Op pagina 254 zingt Joanna 'Au bord de l'eau' en daarin komt de zinsnede 'querelles du monde voor, wat kan worden vertaald met 'het woeden der gehele wereld'. Op pagina 255 vertaalt Alexander Goudveyl in gedachten 'querelles du monde' en andere delen van de tekst van 'Au bord de l'eau'. Op pagina 280 denkt Alexander terug aan de ene zomer dat hij viste en in verband daarmee komt hij weer op die ene regel uit de tekst van "Au bord de l'eau". Figuurlijk: De titel betekent waarschijnlijk dat de hele 'woedende' wereld aan hem voorbijgaat, omdat hij zich teruggetrokken heeft in zijn eigen wereld, waarin hij zich bezighoudt met muziek en de moord op Vroombout en niet met de rest van de wereld. De titel kan ook betekenen dat Alexanders hele (gedachten)wereld één turbulente massa is. Ondertitel Er is geen ondertitel
Motto Het motto is: 'En het geschiedde op den weg, in de herberg, dat de Heere hem tegenkwam en zocht hem te dooden. (Exodus 4, vers 24)' De functie van het motto is dat het aangeeft waarom Alexander tot het eind van het boek geobsedeerd is door het idee dat de man die volgens hem Vroombout vermoord heeft hem ook probeerde te vermoorden. Hij is er namelijk van overtuigd dat 'de Heere' ook hem 'zocht te dooden'. Door deze overtuiging denkt hij dat wat feitelijk gewoon een uitgestoken vinger was een pistool was en dat is de reden voor al zijn verdere handelingen in het boek. Indeling Het boek is verdeeld in drie delen. Eerste deel: Het eerste deel is de proloog, waarin verteld wordt over de poging van een aantal mensen om te vluchten voor de Tweede Wereldoorlog. Tweede deel: In het tweede deel wordt Alexander Goudveyls leven van zijn twaalfde tot het moment dat hij trouwt beschreven. Derde deel: In het derde deel ontmoet Alexander eindelijk zijn schoonvader en wordt de moord op Vroombout eindelijk opgelost. De titels van de hoofdstukken kunnen als volgt worden verklaard. Deel één: De titel van deel één is 'proloog'. Dit is niet echt een titel te noemen, het geeft gewoon weer wat deel één is, een proloog. Deel twee: De hoofdstukken waarvan de titel een naam is, gaan voornamelijk over de persoon die zo heet. Voorbeeld: in 'Graswinckel' wordt beschreven hoe inspecteur Graswinckel steeds op bezoek komt om Alexander te 'ondervragen'. In de hoofdstukken waarvan met de titel een gebeurtenis of dag bedoeld wordt, wordt die gebeurtenis of dag beschreven. Voorbeeld: in 'Blijde Zaterdag' worden het verloop en de gebeurtenissen van Blijde Zaterdag beschreven. Eigenlijk is de titel van een hoofdstuk dus gewoon het hoofdonderwerp van dat hoofdstuk. Deel drie: De titel van deel drie is 'Sirius'. In dit hoofdstuk wordt duidelijk gemaakt dat de strubbelingen van de mensen eigenlijk nutteloos zijn, omdat de wereld als Sirius een supernova zou worden toch zou vergaan en dat dus eigenlijk ook niets zeker is. Vertelde tijd Deel één speelt zich af op 14 mei 1940, maar is niet echt deel van het verhaal. Citaat: "Op dinsdag 14 mei 1940 vertrok" Blz. 11 Deel twee en drie: de vertelde tijd is van begin jaren '50 tot het moment dat Alexander zijn schoonvader ontmoet, dertig à vijfendertig jaar later. De vertelde tijd in deel twee en drie is dus dertig à vijfendertig jaar. Citaten: "Zo werd ik ook door hen genoemd op die zomerdag in 1952 toen ze mij" Blz. 24 Dit is een onderdeel van het verhaal over zijn jeugd waarmee deel twee begint. "kon ik nauwelijks geloven dat ik u eindelijk mijn schoonvader zou ontmoeten" en "Maar ook na 1974 had hij Nederland nooit bezocht" Blz.259 In 1974 is Alexander dertig jaar oud, want in 1956 is hij twaalf. Zijn schoonvader komt dus na 1974, maar ook weer niet al te lang daarna, want dan zou hij te oud of dood zijn. Tijd Het verhaal is chronologisch verteld. Als er iets geschreven wordt over 14 mei 1940 is dat in een gesprek, dus zijn het niet echte terugblikken. Er is één flashforward en dat is aan het eind van hoofdstuk Janny (2), zoals duidelijk aangegeven wordt in de eerste regel van het volgende hoofdstuk. Personages Alexander Goudveyl
Het hoofdpersonage, Alexander Goudveyl is duidelijk een round character, want aan het eind van het boek heeft hij een innerlijke ontwikkeling doorgemaakt, hij weet dan dat zijn schoonvader Vroombout niet heeft vermoord en ook dat zijn schoonvader waarschijnlijk zijn biologische vader is. Alexanders ouders
Dit zijn round characters, want toen ze in Leiden bij Alexander op bezoek kwamen, wilden ze hem vertellen dat hij niet hun zoon was en daarmee maken ze een duidelijke innerlijke ontwikkeling door. Bovendien zijn ze erg gecompliceerde personages, zoals je kunt opmaken uit hun opmerkingen en handelingen. Vroombout (agent) Vroombout is een round character, want hij is niet oppervlakkig en zijn karakter wordt redelijk uitgediept. Hij is een homofiel met pedofiele neigingen. Alice Keenids (Engelse, pianolerares) Het karakter van Alice wordt niet met zekerheid uitgediept, alleen maar op basis van veronderstellingen en ze maakt geen innerlijke ontwikkeling door, dus is ze een flat character. William Keenids (zoon van Alice, vriend van Alexander) William is niet gecompliceerd. Hij maakt geen innerlijke ontwikkeling door, dus is hij een flat character. Vrijwel het enige wat je van hem te weten komt, is dat hij ook homofiel is, net als Vroombout en ook een travestiet. Simon Minderhout (de apotheker) Minderhout is een flat character, want hij heeft niet echt psychologische diepgang en maakt geen innerlijke ontwikkeling door. Professor Edersheim Professor Edersheim is een flat character, hij maakt geen innerlijke ontwikkeling door. Aäron Oberstein (schoonvader en biologische vader) Aäron is een flat character, want hoewel hij door het hele boek heen een rol speelt, is hij pas in het laatste hoofdstuk echt aanwezig en voert een gesprek met zijn (schoon)zoon. Op de middag dat Vroombout vermoord wordt is hij er natuurlijk ook, maar dan zegt hij niks en wordt er niks over hem duidelijk. Aan het eind van het boek wordt wel duidelijk dat hij de moordenaar niet is, maar dat heeft niks met zijn innerlijke ontwikkeling te maken.
Ruimte Letterlijk: Eerst: in Maassluis, op 't Hoofd Later: in Leiden, waar hij woont en farmacie studeert en in Voorschoten, waar hij bij professor Edersheim musiceert. Eind: bij het huis van Alexander en Joanna Figuurlijk: In Maassluis voelt hij zich niet zo prettig, maar op zijn kleine zolderkamertje in Leiden wel, dus de ruimte is contrasterend gebruikt. Motieven Motieven uit dit boek zijn: de Kerk en muziek. Citaten: "En de apotheker, die is ook van geen kerk, net als die mevrouw." Blz. 58 "We waren niet niks, en ze had altijd al het gevoel dat we ons bij de een of andere kerk moesten aansluiten." Blz. 132 De Kerk: het geloof dient voor Alexander om gebeurtenissen die hij niet begrijpt te verklaren Citaten: "En bovendien: als je in de muziek iets wilt bereiken, moet je zo ontzaglijk" Blz.111 "Wij zouden toch allicht kunnen proberen of wij samen muziek kunnen maken." Muziek: dit staat voor de rust die Alexander eigenlijk nooit vindt. Thema Het thema van het woeden der gehele wereld is geloof. Idee Door hun geloof kunnen mensen waanideeën krijgen en daardoor een verkeerd beeld van de werkelijkheid. Slot Het is een open einde, omdat je niet weet wie Vroombout heeft vermoord. Aan de andere kant is het een gesloten einde, omdat Alexander nu weet dat degene waarvan hij dacht dat hij Vroombout had vermoord dat niet had gedaan en ook dat zijn ouders niet zijn echte ouders zijn en wie dat dan wel zijn. Stijl Maarten 't Hart maakt veel gebruik van citaten uit de bijbel of andere uitspraken die met God en het geloof te maken hebben en het verhaal is geschreven in de verleden tijd. Het is toch noch redelijk ouderwets taalgebruik. Niet ouderwets in de zin van 'menschen' of zoiets, maar zoals bijvoorbeeld op pagina 183: "Daarom deerde het mij ook niet dat het zo moeilijk was om de cantate te leren kennen." Daar zou i.p.v. 'deerde' ook bijvoorbeeld 'maakte... niet... uit' kunnen staan. Citaten: "Ik ben voor de tweede keer de bijbel aan het lezen, ik ben nu van voren af aan begonnen, en gisteravond las ik in Genesis 6 vers 6: "En het berouwde den Heere dat Hij de mens op aarde gemaakt had, en het smartte Hem in zijn hart." Samenvatting Alexander Goudveyl is de enige getuige van de moord op een agent en heeft de vermoedelijke moordenaar gezien. Hij ontdekt dat er verband is tussen een aantal mensen in zijn leven en de agent, omdat ze allemaal op dezelfde boot probeerden te vluchten in 1940. Als gevolg van dat verband en zijn eigen waarnemingen ontwikkelt Alexander een theorie over wie de moordenaar is. Hij trouwt met Joanna, de dochter van de vermoedelijke moordenaar, Aäron. Als ze een groot aantal jaren getrouwd zijn ontmoet Alexander Aäron eindelijk en blijkt dat hij niet de moordenaar is, en waarschijnlijk zelfs Alexanders vader.