Feitelijke gegevens

• 2e druk, 1890
• 253 pagina's
• Uitgeverij: London : Ward, Lock & Co.

Flaptekst

Eerste zin

The studio was filled with the rich odor of roses, and when the light summer wind stirred amidst the trees of the garden there came through the open door the heavy scent of the lilac, or the more delicate perfume of the pink-flowering thorn.

Samenvatting

Dorian is een jonge, naïeve jongen die model is voor Basil, een bevriend schilder. Dorian is beeldschoon en Basil is als een blok voor hem gevallen. Hoewel het schilderij van Dorian het beste werk is dat ooit uit het penseel van Basil gekomen is, besluit Basil dat hij het nooit zal tentoonstellen omdat er te veel van hemzelf in het schilderij zit en hij bang is dat mensen achter zijn geheim komen wanneer ze het zien (het geheim is dat Basil diepere gevoelens voor Dorian koestert).

Op een dag komt Lord Henry, die een goede vriend van Basil is, langs. Basil vertelt hem over zijn gevoelens voor Dorian, die net daarna ook langskomt. Basil waarschuwt Lord Henry nog door te zeggen dat hij Dorian niet slecht moet beïnvloeden, maar dit gebeurt toch.
Wanneer Dorian Lord Henry ontmoet, heeft hij ineens veel minder oog voor Basil. Lord Henry is een wat spannendere/interessantere man die de naïeve Dorian doet inzien hoe mooi hij wel niet is. Die dag wenst Dorian dat hij zelf niet ouder zal worden, maar dat het schilderij in plaats van hem steeds ouder zal worden.

Niet lang daarna wordt Dorian verliefd op een jonge actrice. De twee zijn al heel snel verloofd, maar direct na de verloving begint de actrice heel slecht te acteren. Ze is zo verliefd dat ze niet meer kan spelen dat ze van een ander houdt. Dorian is heel diep teleurgesteld en zet haar zonder pardon aan de kant.
De volgende dag besluit Dorian het goed te maken, maar dan blijkt de actrice zelfmoord gepleegd te hebben. Lord Henry praat weer op Dorian in en eigenlijk zit Dorian al snel niet meer zo erg met het voorval.

Wanneer Dorian het schilderij van zichzelf weer bekijkt, ziet hij dat het is veranderd.

Lord Henry geeft Dorian een boek waar Dorian door geobsedeerd raakt. Het gaat over de uitspattingen van een jonge Fransman, en Dorian volgt het voorbeeld van het personage en zinkt steeds dieper weg in de zonde.

In de loop der jaren verandert Dorian uiterlijk helemaal niet. Zijn afbeelding op het schilderij wordt echter steeds grimmiger en ouder. Dorian wordt een steeds slechter mens. Overal waar hij komt, ontstaan er problemen en er doen vreselijke verhalen over hem de ronde.

Op een gegeven moment besluit Basil een half jaar naar Parijs te gaan, maar voor hij dat doet, confronteert hij Dorian met de geruchten die hij over hem gehoord heeft. Dorian biedt hem een kijkje in zijn ziel aan en laat Basil het schilderij zien. De afbeelding is ontzettend lelijk en lijkt in niets op de werkelijke Dorian. In een opwelling vermoordt Dorian Basil.

Een oude vriend van Dorian is goed in scheikunde. Dorian chanteert hem en dwingt hem zo ervoor te zorgen dat het lichaam van Basil in het niets oplost. Niet veel later pleegt de man zelfmoord.

Uiteindelijk besluit Dorian het roer om te gooien. Hij wil weer goed worden en besluit het schilderij te vernietigen. Wanneer hij dit doet, slaat alle ouderdom en lelijkheid van de figuur op het schilderij over op de werkelijke Dorian. Zijn bediende vindt hem dood, maar herkend hem amper omdat hij zo lelijk en gerimpeld is.

Personages

Dorian Gray

Dorian is een heel mooie, charmante jongen die bij veel mensen erg geliefd is. Hij is behoorlijk naïef, maar wanneer hij zich bewust wordt van het effect dat hij op mensen heeft, wordt hij steeds oppervlakkiger en ijdeler. Zijn ijdelheid doet hem uiteindelijk de das om. Zijn hele leven draait om zijn schoonheid en hij wordt een steeds minder prettige persoon.

Basil Hallward

Basil is een kunstenaar. Hij is erg toegewijd aan zijn werk, en verliefd op Dorian. Basil is vrij rustig en verstandig. Hij zal de problemen nooit opzoeken en probeert alles rustig te laten verlopen. Hij is oprecht en een beetje oppervlakkig in de zin dat zijn liefde voor Dorian volledig om diens schoonheid draait.

Lord Henry

Lord Henry is nogal een vrije geest. Hij houdt wel van een verzetje en neemt de zaken niet zo serieus. Hij geeft niet altijd het beste advies, en doet dat ook als er niet om gevraagd wordt. Lord Henry beïnvloedt Dorian Gray heel sterk, waardoor diens wereldbeeld verruimd wordt, maar waardoor die ook steeds ijdeler en oppervlakkiger wordt.

Quotes

"Gradually the events of the preceding night crept with silent bloodstained feet into his brain, and reconstructed themselves there with terrible distinctness." Bladzijde 184

"‘Conscience and cowardice are really the same things, Basil. Conscience is the trade-name of the firm. That is all.’" Bladzijde 14

Thematiek

Identiteitsverlies

Het boek gaat over de manier waarop Dorian zijn identiteit verliest door zijn eigen ijdelheid en narcisme. Van een naïeve, vriendelijke jongen, verandert hij in een man die alleen maar ellende om zich heen creëert en die zich door niemand in de weg laat staan. Dorian is alleen nog maar met zijn uiterlijk bezig en vergeet de inhoud volledig, waar zijn karakter flink onder moet lijden. Vanaf het moment dat Dorian zich bewust wordt van zijn schoonheid, verandert zijn karakter en verloor hij eigenlijk zichzelf. Dit is te vergelijken met de mythe van Narcissus waarin een jonge jongen verliefd wordt op zijn eigen spiegelbeeld en vergeet te eten, te drinken en te slapen omdat hij alleen maar naar zichzelf wil kijken. Narcissus wordt daardoor steeds lelijker, net zoals dat met de Dorian op het schilderij gebeurt.

Motieven

Homoseksualiteit

Basil is duidelijk verliefd op Dorian. In de tijd waarin het boek geschreven werd, was homoseksualiteit verre van vanzelfsprekend. De liefde wordt daarom ook niet letterlijk benoemd, maar het is heel duidelijk wat er aan de hand is.

Dood door schuld

Het meisje waarmee Dorian kort verloofd is en de man die hem moet helpen om van het lichaam van Basil af te komen, plegen allebei zelfmoord vanwege Dorian. Strikt gezien, heeft Dorian ze natuurlijk niet echt vermoordt, maar hun zelfmoorden zijn wel heel duidelijk gerelateerd aan acties van Dorian die ervoor plaatsgevonden hebben.

Trivia

Het boek was in de tijd waarin het verscheen nogal spraakmakend. Er moest een heleboel aan aangepast worden voor het mocht verschijnen. Welke aanpassingen er precies zijn gedaan, is niet bekend.

Het boek werd voor het eerst naar het Nederlands vertaald door de vrouw van Louis Couperus.

Titelverklaring

Het boek draait om het schilderij dat van Dorian Gray gemaakt is. Het schilderij is niet meer alleen afbeelding van hem, maar een weergave van zijn ziel. Doordat de persoon op het schilderij en Dorian van gedaante wisselen, wordt de werkelijke Dorian eigenlijk 'the picture of Dorian Gray' (want hij is dan alleen nog maar zoals de weergave en niet meer een gewoon mens dat ouder wordt en meer inhoud heeft).

De titel slaat dus op het letterlijke schilderij, maar ook om de manier waarop Dorian zichzelf wil zien (als de 'picture').

Structuur & perspectief

Het boek verloopt in chronologische volgorde en is opgedeeld in ongeveer evenredig lange hoofdstukken. Er wordt een grote tijdssprong gemaakt, van 18 jaar.

Het boek wordt verteld vanuit een alwetende verteller.

Het is niet zo zeer dat het perspectief wisselt tussen de fysieke Dorian en de Dorian op het schilderij. Het is eerder zo dat de Dorian op het schilderij de tekenen vertoont van het leven dat de fysieke Dorian is gaan leiden. Van dat leven krijgt de lezer eigenlijk heel weinig mee. Net zoals bijvoorbeeld Basil alleen de geruchten over de losbandigheid van Dorian hoort, leest de lezer hier pas over wanneer Basil het over de geruchten heeft. De lezer wordt dus niet meegenomen in het geheime leven van Dorian, dat blijft echt een geheim leven. Ook pas nadat voor de lezer duidelijk wordt wat zich in het leven van Dorian heeft afgespeeld, wordt de lezer geconfronteerd met de veranderingen in het schilderij.
Eerder leest de lezer wel dat er iets lijkt te zijn veranderd na de zelfmoord van Sibyl Vane, maar pas na de tijdssprong van 18 jaar, waarin de meeste gebeurtenissen hebben plaatsgevonden, wordt duidelijk hoe Dorian innerlijk veranderd is, en hoe sterk het schilderij daar parallel aan ook is veranderd.

Decor

Het verhaal speelt zich af in Engeland aan het einde van de 19e eeuw. Het verhaal speelt zich af in de wat meer elitaire kringen waar kunst en cultuur een grote rol spelen en waarin reputatie en imago belangrijk zijn.

Oscar Wilde heeft zelf wel iets van het personage van Dorian. Net als Dorian was hij een vrij losbandig type dat zich wel eens problemen op de hals haalde, maar dat daar ook niet zoveel om gaf. De hele instelling die Dorian krijgt aangeleerd van Lord Henry, stemt overeen met die van de auteur. Beiden zetten ze zich af tegen het Victoriaanse Engeland en gaan ze op in de kunst die bijna het hoogste levensdoel wordt. Dit begint wanneer Dorian met Sibyl Vane breekt omdat ze haar kunst niet goed genoeg meer uitvoert. Alle aantrekkingskracht valt daarmee voor Dorian meteen weg.
Daarbij komt dat Oscar Wilde - hoewel hij eerst met een vrouw trouwde - openlijk homoseksueel was. Dit komt terug in de liefde van Basil voor Dorian. Basil uit dit niet expliciet, maar Wilde deed dit wel. Hij werd daar dan ook om veroordeeld tot twee jaar dwangarbeid, dus het is begrijpelijk dat Basil zijn liefde niet expliciet kan benoemen.

Stijl

Het boek is vrij bloemrijk geschreven. Er worden uitgebreide beschrijvingen gedaan en soms zijn de formuleringen wat cryptisch. Zo nu en dan is het net alsof de auteur even wat wijze woorden op de lezer wil over brengen via zijn personages.

Een voorbeeld van de bloemrijke stijl is bijvoorbeeld de volgende passage:

The wind shook some blossoms from the trees, and the heavy lilac blooms, with their clustering stars, moved to and fro in the languid air. A grasshopper began to chirrup in the grass, and a long thin dragon-fly floated by on its brown gauze wings. Lord Henry felt as if he could hear Basil Hallward’s heart beating, and he wondered what was coming.

Een voorbeeld van de soms cryptische formuleringen is bijvoorbeeld onderstaande passage:

‘Because to influence a person is to give him one’s own soul. He does not think his natural thoughts, or burn with his natural passions. His virtues are not real to him. His sins, if there are such things as sins, are borrowed. He becomes an echo of some one else’s music, an actor of a part that has not been written for him. The aim of life is self-development. To realize one’s nature perfectly,—that is what each of us is here for. People are afraid of themselves, nowadays. They have forgotten the highest of all duties, the duty that one owes to one’s self. Of course they are charitable. They feed the hungry, and clothe the beggar. But their own souls starve, and are naked. Courage has gone out of our race. Perhaps we never really had it.

Slotzin

It was not till they had examined the rings that they recognized who it was.

Beoordeling

'The picture of Dorian Gray' is een echte klassieker en is alleen daarom al de moeite van het lezen waard. Het boek leest bovendien prettig weg en is vrij makkelijk te begrijpen. Ergens heeft het boek wel een wat morele ondertoon, maar er worden geen expliciete oordelen gegeven (bijvoorbeeld: ijdelheid is slecht). Dat is prettig, want daardoor kun je als lezer zelf bepalen wat je uit de tekst haalt. Er zit dus wel meer in, maar het laat zich ook prima als alleen het verhaal op zich lezen.

Tijdens hoofdstuk negen vertraagde het boek ineens enorm. Er werd heel lang alleen maar opgenoemd door welke kunstvormen Dorian zich liet fascineren, zonder dat dit echt bijdraagt aan het verhaal.

Recensies

"The Picture of Dorian Gray is a haunting, Gothic novel that combines beautiful writing with a deceptively simple plot." http://theprettybooks.wor...car-wilde/

" Deze schrijfstijl kan de moderne lezer echter als saai overkomen. Eind 19e eeuw had men nog de tijd om in alle rust een langzaam verhaal te lezen, terwijl de jonge lezer van nu misschien meer baat heeft bij een snel en spannend verhaal." http://deleesfabriek.nl/2...car-wilde/

Bronnen

Wikipedia Engels

http://en.wikipedia.org/w...Characters

Wikipedia Nederlands

http://nl.wikipedia.org/w...orian_Gray