Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2014
• 500 pagina's
• Uitgeverij: Meulenhoff

Flaptekst

Eerste zin

Ik hou ook het komend jaar niet van bejaarden. Dat geschuifel achter die rollators, dat misplaatste ongeduld, dat eeuwige klagen, die koekjes bij de thee, dat zuchten en steunen. Ik ben zelf 83 ¼ jaar

Samenvatting

Het boek is een verzameling van korte dagboekfragmenten. Hieronder daarom een samenvatting van belangrijke gebeurtenissen gedurende het jaar in het verzorgingstehuis.

Plaats: een verzorgingstehuis in Amsterdam-Noord 
Tijd: van 1 januari tot en met 31 december 2013

Eerst heeft verteller Hendrik Groen (83) vieze cake die hij op bezoek bij een ouwe dame krijgt in het aquarium gegooid, waardoor de tropische vissen zijn gestorven. Later gaat medebewoner Evert expres de vissen doden door ze te voeren met koeken. De directrice staat op haar achterste benen.
Evert is de beste vriend van Hendrik. Hij provoceert en drinkt veel alcohol. Dat sloopt zijn gezondheid: hij heeft suikerziekte.

Een aantal mensen kan het gewoon wat beter met elkaar vinden omdat ze niet zo zeurderig zijn. Ze besluiten een clubje op te richten: 'Omanido' (Oud-maar-niet-dood) Er zijn zes leden van het eerste uur: Grietje en Eefje, Graeme, Edward, Evert, Hendrik. 
1. Het doel van de vereniging is het middels uitstapjes veraangenamen van de oude dag.
2. De uitstapjes beginnen na 11 uur op maandag, woensdag, donderdag of vrijdag.
3. De deelnemers mogen niet zeuren.
4. Er moet rekening worden gehouden met de diverse gebreken.
5. Er moet rekening worden gehouden met de hoogte van de aow.
6. Er wordt vooraf door de organisator niet meer informatie gegeven dan strikt noodzakelijk.
7. Met inachtneming van de punten 2 tot en met 6 mag alles.
8. Slot in de pot. Tot nader order geen nieuwe leden

In de loop van het jaar organiseren de leden steeds om beurten een uitstapje o.a:
- een bezoek aan de Hermitage in Amsterdam
- een bezoek aan Artis
- een workshop koken (Hendrik) 
- een golfclinic (een beetje een mislukking) (Hendrik)
- een workshop schilderen in Bergen (Graeme)
- een workshop Tai Chi en daarna Chinees eten (Evert)
- een 7-gangendinertje in een luxe restaurant

Intussen ondergaan diverse leden steeds meer malheur:
- Grietje merkt dat ze gaandeweg meer last krijgt van vergeetachtigheid: ze lijdt aan Alzheimer
- Evert mist eerst drie tenen, daarna zijn onderbeen dat geamputeerd is
- Hendrik loopt slechter, vergeet ook dingen en lekt urine; hij koopt een scootmobiel
- Eefje die heel lief is en ook een beetje verliefd op Evert, krijgt in oktober een beroerte: ze raakt in coma maar euthanasie mag niet omdat ze haar verklaring niet kunnen vinden
- Edward is nauwelijks te verstaan

De leden van de club helpen hierbij ook elkaar: Hendrik gaat bijvoorbeeld altijd uit een boek voorlezen aan Eefje, terwijl ze in coma ligt; de leden helpen Evert bij zijn revalidatie en de verzorging voor zijn hond. Ze helpen Grietje met het opstellen van makkelijker regels om iets te kunnen terugvinden. Het is een hecht clubje dat aan de andere kant ook jaloezie opwekt bij de andere bewoners. Sommigen willen graag meedoen, maar dat mag niet. Alleen twee oud-Horecamensen Antoine en Ria sluiten zich aan. Dat is mooi meegenomen, want nu is ook het eten en drinken goed verzorgd.

Er is ook steeds een strijd tussen de directrice en de bewoners. De directrice wil geen openheid van zaken geven met betrekking tot statuten en reglementen. Ze vinden een oud-advocaat bereid de zaak aan te kaarten. Maar er is een 'mol' bij de directie. Anja levert vaak de gevraagde informatie, maar dat lijkt mevrouw Stelwagen ontdekt te hebben. Anja wordt met vervroegd pensioen gestuurd. Het bestuur wil daarna geen openheid van zaken met reglementen geven. Het grappige is dat de leden die dus al in handen hebben via Anja.

Hendrik is oud-onderwijzer, heeft een vrouw in een psychiatrische inrichting in Brabant die hij twee keer per jaar bezoekt. Ze hebben vroeg een kind verloren en zijn vrouw heeft daar psychisch onder geleden. Ze herkent hem niet meer.

Op 29 december slaapt Eefje Brand rustig in: ze is niet meer bij geweest; het nieuwe jaar zal met een begrafenis beginnen.

In andere fragmenten gaat Hendrik in op:
- de eigenaardigheden van de medebewoners: er zijn er bij die op alles wat aan te merken hebben
- andere beroemde mensen die in de loop van het jaar doodgaan zoals Margaret Thatcher, Nelson Mandela
- de kwalijke bezuinigingen op de bejaardenzorg, terwijl bestuurders zich verrijken
- de mogelijkheid om met een pil (van Drion) een eind aan je leven te maken; de reanimeer-me-niet-armbandjes waarmee bewoners rondlopen
- de kritiek op de opportunistische politieke partij 50 + van Henk Krol
- de in zijn ogen belachelijke Zwarte Pieten-discussie

Hendrik Groen krijgt gaandeweg plezier in zijn dagboek:
Het doel van dit dagboek was ook om na mijn dood een kleine maar gevierde klokkenluider te worden. Dat idee is een beetje op de achtergrond geraakt. Ik merk dat het schrijven een prettige therapeutische werking heeft: ik ben meer ontspannen en minder gefrustreerd. Misschien ben ik vijftig jaar te laat begonnen, maar daar is nu niets meer aan te doen.

In zijn slotfragment geeft Groen aan dat hij van plan is verder te schrijven. Zolang mensen plannen maken, is er hoop. En zolang er hoop is .... [En zo gaat het Tweede dagboek van Groen ook heten-2016] 

Personages

Evert Duiker

Evert is een man die misschien wel het meeste gevoel voor humor heeft. Hij zegt vaak keihard wat hij vindt. Hij is suikerpatient maar blijft gewoon door drinken. Het gevolg is dat zijn onderbeen wordt geamputeerd. Maar hij zit niet bij de pakken neer.

Hendrik Groen

Groen is de verteller. Hij is een gepensioneerd hoofdonderwijzer, Zijn vrouw zit al jaren in een inrichting. Hij heeft een dochtertje verloren. Hij heeft besloten om het dagboek te schrijven om nog iets van het leven te maken. Hij probeert wel altijd een beetje te schipperen. Hij durft niet hard tegen de directrice in te gaan. Wel is hij behulpzaam bij het lot van Evert en hij leest voor bij Eefje die door een beroerte is getrokken. Als die toch sterft, is hij van slag.

Grietje

Lieve vrouw die steeds meer beseft dat ze Alzheimer heeft. Ze neemt haar voorzorgsmaatregelen. Maar ze houdt wel een vrolijk karakter.

Eefje

Eefje is ook een aardige vrouw die wel een oogje heeft op Evert die daar een beetje huiverig voor is. Hendrik is erg gecharmeerd van haar. Als ze een beroerte krijgt, blijft hij haar nalopen. Ze sterft vlak voor oudjaar.

Quotes

"Wist ik toch opeens niet meer hoe ik mijn televisie van de videostand af moest krijgen! Zat ik een beetje naar die knopjes van de afstandsbediening te kijken. Geen benul meer hoe het zat. Toen heb ik de radio maar aangezet.’ Ik heb Grietje op het hart gedrukt de volgende keer even te bellen als er iets is. Ze gaat achteruit. Vindt ze zelf ook. Ik ga elke dag even langs voor een praatje en om te kijken of alles goed gaat. Ik heb in korte tijd een goed lopende praktijk als mantelzorger opgebouwd. Daardoor is er weinig tijd voor alle koffie- en theekransjes met hun deprimerende klaagpraat. Des te beter. Ik moet er wel voor zorgen de gezonde sector van de club, Graeme, Edward, Ria en Antoine, niet te verwaarlozen." Bladzijde 167

"Ik ben bij Beter Horen geweest. Of ze ook aan slechter horen deden? Ik heb het probleem uitgelegd aan de verkoper: een zieke oude mevrouw die last heeft van het lawaai van andere patiënten. Het beste zou zijn, zei de meneer, om oordoppen op maat te laten maken, dat kwam op ongeveer negentig euro. Het geld is geen probleem maar het op maat maken leek me, in het geval van Eefje, lastig. Ik heb een paar goede standaard oordoppen gekocht en ze gepast bij Eefje. Dat was onverwacht intiem. Zit je toch met je vingers aan iemands oor te priegelen. Ik bibber nogal en het duurde even voor de dopjes min of meer op hun plaats zaten" Bladzijde 147

"Zo meisjes, ik heb de pilletjes vast in jullie koffie gedaan en dan zie ik jullie straks op mijn kamertje.’ Evert zag het al helemaal voor zich. Hij hoopte van harte de introductie van de lustpil voor dames nog mee te mogen maken. ‘Ouwe opschepper,’ bromde Graeme. ‘Ik heb veel in te halen,’ zei Evert ‘want ik ben dertig jaar getrouwd geweest met een hele lieve vrouw maar ze was zo koud als een diepvrieskist en zo droog als een beschuitje.’ ‘Van die pil krijgen de dames een snor,’ waarschuwde Edward  ‘Die hebben de meeste dames hier al,’ relativeerde Evert dit probleem" Bladzijde 161

"Eva komt! Het personeel wordt te duur en te schaars (hoeveel werkelozen waren er ook alweer?) en daarom gaat Eva in de toekomst de kopjes thee uitdelen. Eva is een robot van de TU Delft. Op het plaatje ziet ze eruit als een kruising tussen een fitnessapparaat en een ouderwetse personenweegschaal. Met een soort brievenbus als mond en twee vlekken die op ogen lijken, of eigenlijk meer op wenkbrauwen. Naast haar specialiteit, klein verzorgingswerk, kan zij ook emoties tonen, beweren de makers. Een blikkerige schaterlach? Echte tranen? Dat staat er verder niet bij." Bladzijde 151

"1. Het doel van de vereniging is het middels uitstapjes veraangenamen van de oude dag. 2. De uitstapjes beginnen na 11 uur op maandag, woensdag, donderdag of vrijdag. 3. De deelnemers mogen niet zeuren. 4. Er moet rekening worden gehouden met de diverse gebreken. 5. Er moet rekening worden gehouden met de hoogte van de aow. 6. Er wordt vooraf door de organisator niet meer informatie gegeven dan strikt noodzakelijk. 7. Met inachtneming van de punten 2 tot en met 6 mag alles. 8. Slot in de pot. Tot nader order geen nieuwe leden." Bladzijde 20

"Ik heb eens geteld: er wonen hier zo’n honderdzestig ouderen. Aan dit zorgcentrum zit een verpleegafdeling vast met nog ongeveer tachtig verwarde of ernstig zieke stokoude mensen. Precieze aantallen kan ik niet geven want het is hier een komen en gaan van levenden en doden. Ik schat dat de mensen gemiddeld nog een jaar of vijf te leven hebben als ze hier binnenkomen, dus dat zou voor zorgcentrum en verpleegafdeling samen een kleine vijftig doden per jaar betekenen. Als je hier heel oud wordt en goed ter been blijft, kun je in de laatste tien jaar van je leven naar wel vijfhonderd begrafenissen en crematies. Een mooi vooruitzicht" Bladzijde 40

"De geriater is zelf rijp voor de geriater: dik in de zestig en dik in de kilo’s, ik schat zeker honderdtwintig. Vrolijke uitstraling en dat vind ik bij dokters een pré. Slecht nieuws komt harder aan met een grafstem. Niet dat hij slecht nieuws had hoor, deze dokter Jonge, what’s in a name, maar goed nieuws was het ook niet: tal van onderdelen naderen de uiterste houdbaarheidsdatum of zijn daar al iets overheen. De gewrichten tonen tekenen van hinderlijke slijtage, de prostaat is niet meer te repareren, de longen zijn stevig doorrookt en werken nog maar op halve kracht en het hart is slecht. Een geluk: de geest is helder genoeg om het verval bewust mee te maken. Geen tekenen van alzheimer, hooguit vergeetachtigheid die bij de leeftijd hoort." Bladzijde 30

Thematiek

Zin van het bestaan / zin van het leven

Het dagboek gaat over ouderdom, de fysieke en mentale aftakeling van de mens, de kritiek op de bejaardenzorg ( zie daarvoor de motieven) maar eigenlijk is het ook een opvatting over de zin van het bestaan. Wat moet een mens met het leven aan als hij ouder wordt. De les van de Omanidoclub is probeer wat van het leven te maken.

Motieven

Alcoholmisbruik

Vriend Evert gebruikt meer alcohol dan goed voor hem is. Gevolg is dat zijn onderbeen geamputeerd moet worden.

Vriendschap

Hendrik heeft als beste vrienden Evert die altijd recht voor zijn raap alles zegt en Eefje die zachtmoedig is. Eefje wordt getroffen door een beroerte. Ze wordt overgebracht naar de verpleegafdeling en hij gaat haar elke dag een halfuurtje voorlezen ; tot aan haar dood.

Jaloezie

De leden van de Omanidoclub worden jaloers bekeken door de overige bewoners van het tehuis.

Machtsverhoudingen

De directrice gebruikt haar macht om steeds de regels aan te scherpen. Ze wil ook de reglementen niet aan de bewoners beschikbaar stellen. Hendrik probeert met hulp van een gepensioneerde advocaat de reglementen te pakken te krijgen.

Dood

Er gaan natuurlijk allerlei mensen in het tehuis dood. Daarnaast besteedt Hendrik ook aandacht aan mensen die in de loop van het jaar overlijden zoals Nelson Mandela, Rita Reis. Ook vermeldt hij een aantal keer de zelfmoord pil.

Ouderdom

Omdat de personages vooral oude mensen in een verzorgingstehuis zijn, is het motief ouderdom natuurlijk volop aanwezig. De meeste mensen zijn gebrekkig en mankeren iets. Maar dood zijn ze nog niet.

Maatschappijkritiek

Hendrik laat doorlopend merken dat de overheid verkeerd omgaat met de bejaarden in ons land. Hij uit vaak kritiek op de regering maar ook op partijen als 50+ van Henk Krol.

Dementie en geheugenverlies

Grietje, lid van de Omanidoclub, begint steeds meer te lijden aan de ziekte van Alzheimer. Ze bereidt zich daarop voor.

Klokkenluider

In het tehuis is Anja de klokkenluider. Ze geeft Hendrik inside informatie en ook documenten. Dat wordt ontdekt en vanwege het klokkenluiden wordt ze met vervroegd pensioen gestuurd.

Motto

Het boek heeft geen motto

Opdracht

Het boek heeft geen opdracht

Trivia

De uitgeverij geeft toe dat er sprake is van een pseudoniem. Recensenten denken dat er een bekende Nederlandse auteur achter het pseudoniem zit. Maar die is twee jaar na dato (2016) nog steeds niet bekend geworden. Intussen is een tweede dagboek verschenen (Zolang er leven is).

Op 26 april 2016 wordt in het NRC bekend gemaakt dat de Amsterdamse striptekenaar Peter de Smet achter het pseudoniem Hendrik Groen schuil gaat.

Titelverklaring

De titel spreekt voor zich. De mensen in het verzorgingstehuis mankeren allemaal wel iets. Een aantal van hen lijdt aan Alzheimer en dat maakt het verhaal aan de ene kant tragisch, maar aan de andere kant ook komisch. De mensen moeten nog maar iets van het leven zien te maken. Dat stellen de leden van de Omanido-club zich voor. Omanido betekent "Oud- maar- niet- dood." Deze club organiseert elke maand leuke uitstapjes d.w.z. pogingen iets van het leven te maken.

Structuur & perspectief

Het verhaal bestaat uit het geheime dagboek van Hendrik Groen (83 1/4 jaar). Het begint op 1 januari 2013 en het eindigt op 31 december 2013. Het beschrijft dus een periode van precies één jaar.
Aangezien het een dagboek is, is er ook meteen sprake van een ik-verteller. Dat is natuurlijk Hendrik Groen, een 83-jarige man die in ene verzorgingstehuis is opgenomen en zijn medebewoners van een kritische kant bekijkt. De dagboekaantekeningen per dag zijn meestal erg kort. Soms vertelt Hendrik in de o.v.t. als hij schrijft over dingen die bijv. De dag ervoor zijn gebeurd. Meestal schrijft hij in de o.t.t.

Decor

De tijd is duidelijk: er is een tijdsverloop van 1 januari tot en met 31 december 2013. De vertelde tijd is derhalve precies één jaar.

Het decor is een verzorgingstehuis in Amsterdam-Noord. De meeste gebeurtenissen vinden plaats in dit tehuis. Ook worden uitstapjes beschreven van de Omanidoclub.

Stijl

De stijl van het dagboek is vooral ironisch en sarcastisch. Het gehele dagboek door relativeert Hendrik Groen de gebeurtenissen van de medebewoners om hem heen. Dat is erg grappig om te lezen en dat verklaart ook wel het succes van de boeken van Hendrik Groen.De glimlach zal vele malen de mond van de lezer sieren.

Kijk voor voorbeelden van deze stijl vooral naar de citaten die elders vermeld staan.

Slotzin

Het nieuwe jaar gaat me niet meer ontlopen. Op naar de lente! En daarna: op naar ons wijnreisje. Met angst en beven of we het zullen halen. Het beven gaat vanzelf. De Oud-maar-niet-dood-club moet zijn naam wel waar blijven maken, anders is het een club van niks. En na het reisje moet ik weer nieuwe plannen maken. Zolang er plannen zijn is er leven. Vanmiddag ga ik een nieuwe agenda kopen. En een nieuw aantekenboekje.

Beoordeling

Hilarisch verhaal over ouder worden en aftakeling. Vooral door de vertelstijl van de schrijver is het een vermakelijk boek om te lezen. Kan wel gecombineerd worden met andere boeken over aftakeling en ouderdom. Bijv. Bernlef - Hersenschimmen. 

De vraag blijft wie er achter het pseudoniem schuilt.

Recensies

"Pogingen iets van het leven te maken is een amusant boek, maar af en toe is de tekst toch ietwat te vrijblijvend. Dat kan ook liggen aan de gekozen dagboekvorm. Na lezing is één ding zeker: de gruwel van een verblijf in een instelling met sterk beperkende maatregelen en grotendeels onverteerbare medebewoners doet je spontaan een grote fan worden van de pil van Drion. Want hoe ver zal over pakweg een jaar of vijftien de afbraak van de verzorgingsstaat zijn gevorderd?" http://www.tzum.info/2014...-te-maken/

"In Pogingen iets van het leven te maken besluit de bejaarde Hendrik Groen een jaar lang een dagboek bij te houden. De eerste dagen van het jaar laat hij de wereld binnen het bejaardenhuis zien door middel van korte dagelijkse observaties. Daarmee laat hij de lezer regelmatig hardop lachen. Groen beschrijft niet alleen zijn medebewoners op treffende wijze, ook het strikte regime van mevrouw Stelwagen, de directrice, moet eraan geloven. Om de sleur in het huis te doorbreken en zijn eigen humeur wat op te vrolijken richt Hendrik samen met enkele medebewoners de Omanido Club op." https://www.hebban.nl/rec...n-te-maken

"Het zijn allemaal kostelijke observaties die mij niet sporadisch in een schaterstuip brachten. Maar wat vooral een onvermijdelijk aspect is, is de onttakeling van de rebellenclubleden. Hendrik druppelt af en toe in zijn broek, Evert verliest langzaam zijn strijd tegen diabetes en ziet zich geamputeerd van zijn tenen, vervolgens voet en onderbeen (maar dat gaat niet ten koste van zijn humeur), Grietje heeft het etiket van alzheimer al opgeplakt gekregen en bereidt zich voor op een toekomst zonder geheugen en wil graag haar spaargeld spenderen voordat zij vergeten is wat kapitaal is ......." http://www.postscriptum.n...maken.html

"Maar een triest of zeilig boek is Pogingen iets van het leven te maken zeker niet. Hendrik Groen charmeert, ontroert en tovert regelmatig een flinke lach op je gezicht, maar laat bovenal zien dat we mensen die een dagje ouder zijn echt niet hoeven af te serveren." http://www.mirandaleest.n...rik-groen/

"Ik lijk misschien wat negatief over Pogingen iets van het leven te maken, maar dat valt eigenlijk best mee. Ik vond het verhaal leuk en er zitten ook echt wel ontwikkelingen in. Zo zet Hendrik samen met enkele vrienden het Omanido-clubje op: Oud-maar-niet-dood. Deze club onderneemt iedere twee weken een leuk uitje zodat de sleur van het verzorgingstehuis doorbroken wordt. En daarbij leert Hendrik een nieuwe bewoonster kennen door wie zijn hart sneller gaat kloppen." http://www.deleesfabriek....2%BC-jaar/

"Pogingen iets van het leven te maken verscheen allereerst als dagelijks weblog op de site van Torpedo Magazine toen Uitgeverij Meulenhoff besloot de dagboekfragmenten te bundelen. De continue verwijzingen naar de actualiteit, zoals de Zwarte-Pietendiscussie en het debacle rond Henk Krol, laten zien dat het verhaal uit een ander medium komt en zorgen ervoor dat de lezer steeds moet graven naar de nieuwswaardige gebeurtenissen uit 2013. Dat is nu nog niet zo’n probleem, maar zou het boek een kortere houdbaarheidsdatum kunnen geven. Daarnaast beginnen de korte stukken tekst op een zeker moment te vermoeien: dit is uiteraard gebruikelijk voor een dagboek, maar het haalt de vaart uit het verhaal. Toch blijft Hendriks humoristische kijk op het leven boeien. Ondanks de structuur is Pogingen om iets van het leven te maken de moeite van het lezen meer dan waard." http://recensieweb.nl/rec...ardenhuis/

"Zonder echt sjagrijnig te zijn neemt de verteller de hele bejaardenindustrie op de hak en breekt hij een lans voor een no-nonsense benadering van de oude dag: 'Als ik de jackpot win, koop ik een privébejaardenhuis voor mijzelf en mijn vrienden. Er zal geen directie, portier of raad van toezicht zijn. Geen human resource manager, accountant of hoofd huishoudelijke dienst." http://www.knack.be/nieuw...69931.html