Patchouli door Derk Visser

Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2005
• 96 pagina's
• Uitgeverij: van Goor te Houten

Flaptekst

Eerste zin

Samenvatting

Het is eigenlijk maar een heel kort verhaal. Op een klassenavond durft Luuk het meisje van zijn dromen Patricia niet te vragen om te gaan dansen met hem. Maar op de muziek van Child in Time (Deep Purple) komt zij hem vragen. Hij is heel erg blij, maar ook onzeker, want toen hij wegging had hij gezien dat een flinke puist zijn gezicht ontsierde. Als ze aan het schuifelen zijn, begint Patricia te schelden, omdat ze ineens haar moeder in de zaal ziet staan, die haar komt ophalen. Dat vindt ze maar stom. Ook maakt de leraar Duits meteen een einde aan het feest.

De volgende dag vindt Luuk een briefje in zijn zak. Patricia vraagt daarin of hij verkering met haar wil. Hij durft haar niet eens te bellen, maar zij doet het zelf. Hij is in de wolken en stemt er in toe. Maar op school houden ze het nog even verborgen. Luuk en Patricia zitten allebei in vwo-4, maar zij is eigenlijk helemaal geen vwo-meisje die er op zijn school een beetje truttig uit zien. Ze heeft meer weg van de mavomeisjes die zich wat ordinairder kleden. Luuk heeft enkele maanden daarvoor Patricia naakt in de regen zien dansen, toen hij moest schuilen voor de regen bij het rondbrengen van de krant. 

Op school praten de jongens allemaal stoere en geile praat over de meisjes. Een jongen uit vwo-5 Mike van Vliet is helemaal erg. Hij versiert de meeste meisjes van de school, en heeft seks met hen, het liefst terwijl ze ongesteld zijn. Vandaar zijn bijnaam “de bloedhond.” Hij praat erover dat hij Patricia zeker zal gaan “neuken met zijn paal van 20 centimeter”. Typisch voor de onzekere Luuk is dan dat hij daarna op de wc op school met de geodriehoek zijn geslachtsdeel gaat opmeten. Hij heeft seksuele fantasieën over Patricia, maar wanneer hij zich wil bevredigen, roept zijn moeder hem. Hij moet haar verzorgen, vanwege de kanker waaraan ze lijdt.

Dan herinnert hij zich een situatie van toen hij nog op de basisschool zat. Ook toen had zijn moeder geschreeuwd, maar toen hij naar de slaapkamer was gelopen, had hij zijn vader en moeder seks zien bedrijven en dat ging nogal op een ruwe manier. Ajax had net die avond voor de Europacup een wedstrijd gewonnen en zijn vader had een Ajax-shirt aangehad, toen hij met zijn moeder vrijde. Luuk had zich toen afgevraagd of hij de oorzaak was van dat alles omdat hij tijdens de wedstrijd naar de wc was gegaan, net toen Ajax had gescoord. Ook denkt hij dat je baarmoederhalskanker kunt krijgen van harde seks, maar Patricia praat hem dat later uit zijn hoofd.

Ze gaan steeds meer met elkaar om, bezoeken elkaars moeder. Luuks moeder vindt haar leuk, maar zo dichtbij de dood vindt Luuk het niet gepast om te vrijen met Patricia. Dat komt er later wel van als hij met Patricia alleen thuis is bij haar. Hij krijgt een orgasme, omdat ze seks met de handen bedrijven. Ook hebben ze veel plezier bij het zien van de film “One flew over the cuckoo’s nest”. Of ze draaien weer muziek (Child in Time). Op school neemt hij het voor Patricia op wanneer Mike van Vliet handtastelijk bij haar wordt. Dat komt hem op een dag schorsing te staan, maar zijn vader vindt het eigenlijk niet erg.

Ze zijn echt verliefd op elkaar. Op de avond nadat hij manuele seks met Patricia heeft gehad, gaat zijn moeder erg achteruit en diezelfde avond sterft ze. In het laatste hoofdstuk liggen Luuk en Patricia in een weiland en ze praten na over de begrafenis van zijn moeder. Het was niet allemaal goed verlopen: het Ave Maria had afschuwelijk geklonken. Patricia was erbij geweest met haar moeder omdat ze het allemaal een beetje eng had gevonden. Daarna praten ze over religie. Volgens Patricia is God helemaal geen oude man met een grijze baard maar een wijze tuinkabouter.

Personages

Luuk

Luuk is de hoofdpersoon en tegelijkertijd de ik-verteller. Hij is 15 jaar oud en een vrij onzekere jongen, zeker wanneer het gaat over zijn uiterlijk. Wanneer hij een puistje heeft, schaamt hij zich daarvoor. Hij wordt verliefd op het meisje Patricia. Maar ook haar durft hij niet echt rechtstreeks te benaderen. Zij doet de eerste stap. Hoewel hij seksuele fantasieën over Patricia heeft, praat hij geen stoere of geile taal over meisjes zoals zijn schoolvrienden wel doen. Heel grappig is dat Luuk zijn piemel gaat opmeten met een geodriehoek, wanneer hij hoort dat Mike er één heeft van 20 cm. Luuk voelt zich ongemakkelijk met zijn verliefde gevoelens, omdat tegelijkertijd zijn moeder baarmoederhalskanker heeft. Hij verzorgt haar wel liefdevol. Eigenlijk is het een heel aardige jongen, die vriendelijker is dan zijn oudere broer Rob. Die speelt overigens nauwelijks ene rol in het verhaal.

Patricia

Patricia is een heel aardig meisje dat twee kunstenaars als ouders heeft. Haar ouders zijn gescheiden en ze hebben nog steeds vaak ruzie. Patricia heeft voor haar moeder gekozen, maar ligt met haar toch vaak overhoop. Ook op school durft ze haar “mannetje”te staan. Ze gaat tegen leerkrachten in en ook de oversekste Mike van Vliet kan ze goed weerstaan. Ze neemt het initiatief voor de verkering met Luuk. Ze heeft meer seksuele ervaring dan Luuk maar helpt hem over die drempelvrees heen. Ze is een erg origineel meisje.

Thematiek

Coming of age

“Patchouli” gaat over het leven van pubers en hun onzekerheden en gevoelens. We zien Luuk en Patricia opgroeien en samen hun eerste seksuele ervaringen meemaken. Luuk wordt door Patricia steeds minder onzeker en ze praten met elkaar over belangrijke zaken als de ziekte van zijn moeder, de ruzie tussen Patricia’s ouders en over het bestaan van God en de ziel. Daardoor worden kinderen volwassen.

Motieven

Ernstige ziekte

De moeder van Luuk heeft kanker.

Liefdesrelatie: problemen/echtscheiding

De ouders van Patricia zijn gescheiden, maar hebben nog steeds ruzie.

Puberteit

Patchouli beschrijft het leven van Luuk en Patricia, die beiden in de puberteit zitten.

Titelverklaring

"Patchouli” is ook de titel van een hoofdstuk. Wanneer Luuk van zijn vriendinnetje Patricia terugkomt bij zijn moeder thuis en er eigenlijk zijn eerste seksavontuurtje met een meisje heeft opzitten, roept zijn moeder hem bij zich. Ze zegt dat hij naar zijn vriendinnetje ruikt. “Patchouli”. Al eerder is in het verhaal aandacht besteed aan de zoete parfumgeur die Patricia bij zich heeft. Het doet Luuk een beetje denken aan wierook. Patchouli is een kruid dat inderdaad naar wierook ruikt. 
Patchouli is een vast, ruig kruid dat tot een meter hoog wordt. Het heeft een stevige, harige stengel, geurige donzige bladeren en witte bloemen met een paarsige waas. Patchouli is een inheemse plant van Indonesië en de Filipijnen, maar wordt nu ook gekweekt in onder andere Indië, China, Maleisië en Zuid-Afrika. Het kruid werd in de flowerpower periode vaak gebruikt om de geur van cannabis te verdoezelen. Het wordt nog vaak in associatie gebracht met hippies. Patchouli is een van de populairste geuren in wierook (Wikipedia).

Structuur & perspectief

Het verhaal is opgebouwd uit 16 hoofdstukken die allemaal een passende titel hebben. Vaak is die titel in een vreemde taal. De uitleg van de titel vindt overigens in elk hoofdstuk plaats.

Zo heet het eerste hoofdstuk “Es ist Schluss” en dat zijn de woorden waarmee de leraar Duits een einde aan het schoolfeest maakt.
Andere titels zijn: Child in Time (het nummer van Deep Purple), One Flew Over the Cuckoo’s Nest (de titel van de film, waarnaar ze gaan), Watergate , Patchouli, Hemelwater, Beam it up, etc.

Het verhaal wordt vrijwel chronologisch verteld. Er zijn min of meer twee “grote” flashbacks: Hemelwater ( het hoofdstuk waarin hij Patricia naakt in de regen ziet dansen; dat speelde enkele maanden geleden) en de situatie toen hij zij vader en moeder na een Ajax-zege zag vrijen met elkaar: das was enkele jaren ervoor.
Het verhaal begint midden in de handeling en het heeft eigenlijk een open einde (je weet als lezer niet hoe het met de liefdesrelatie tussen Patricia en Luuk afloopt). De dood van Luuks moeder is het einde van het verhaal.

Luuk, de 15-jarige hoofdpersoon vertelt in de ik-vorm het verhaal aan de lezer. Hij doet dat in het “normale” verhaal in de o.t.t. Een enkele keer komen herinneringen in het verhaal voor en dan vertelt Luuk die in de o.v.t. (zie de twee flash backs hierboven).

Decor

Nergens noemt de verteller een datum of een jaartal. Het verhaal is in 2005 gepubliceerd, maar het lijkt erop alsof de periode waarin Luuk en Patricia leven toch een heel andere periode is. Zo gaan ze samen naar de filmvoorstelling kijken van “One Flew Over the Cuckoo’s Nest”. Die film kwam in 1975 in Nederland in de bioscopen. Wanneer ze op een plaatje dansen tijdens hun eerste kennismaking op het schoolfeest is dat “Child in Time” van Deep Purple. Dat nummer werd in 1970 uitgebracht, en is weliswaar lang populair geweest. Wierook (Patchouli) was in de zeventiger jaren populair. Patricia houdt bovendien een spreekbeurt over Watergate (een politiek schandaal in Amerika dat in 1972 speelde).

Het lijkt er dus op alsof het verhaal zich afspeelt in de zeventiger jaren van de 20e eeuw. 

Er wordt ook geen plaatsnaam genoemd in het verhaal. Luuk en Patricia zitten op een school voor mavo-havo-vwo. Dat kan in de zeventiger jaren, want sinds 1968 spreken we over die schooltypes. Ze wonen in een dorp waar blijkbaar zo’n school gevestigd is. Er wordt niet verteld welk dorp het is, maar in het laatste hoofdstuk waarin verteld wordt dat de moeder van Luuk begraven wordt, wordt ook twee keer het begrip “dorp”genoemd.

Beoordeling

Patchouli is een heel realistisch geschreven verhaal voor pubers. Derk Visser schuwt geen details wanneer hij over seks schrijft. Daarmee moet je wel rekening houden als je het boek gaat lezen. Niettemin is het boek erg goed geschreven. Jammer, dat het zo kort is. Aan de andere kant is er natuurlijk ook de stelregel dat goede schrijvers veel weglaten, wat niet hoeft te worden gezegd. Derk Visser heeft zich met zijn drie romans tot nu toe wel een aparte plaats toegeëigend in de Nederlandse jeugdliteratuur. Ook “Patatje oorlog” en “landjepik” zijn heel leesbare boeken voor de jeugd.

Recensies

"De karakters gaan niet diep, maar dat hoeft ook niet in een jeugdroman. Het gaat meer om de beleving en die maakt indruk. De hoofdpersoon maakt een ontwikkeling mee van heel onzeker tot daadkrachtig." http://reinswart.blogspot...isser.html

"Daar moet 'Patchouli' het ook wel van hebben, want stilistisch laat het boek nogal wat te wensen over. Hippe Engelse termen, songteksten en expliciete seks, kunnen niet verbloemen dat de auteur van een andere generatie is dan zijn lezers. Zijn formele en soms ouderwetse taalgebruik maken de tekst onnodig stroef." http://www.basmaliepaard..../patchouli

"Schrijver Derk Visser deinst er niet voor terug om niets verhullend over seks en seksuele fantasieën te schrijven. Het maakt het boek spannend om te lezen, zeker als je zelf ook bezig bent met het ontdekken van seksualiteit." http://leesfeest.nl/boek/patchouli

Bronnen

Informatie over de schrijver

http://www.leesplein.nl/L...=1&id=4347