Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2012
• 493 pagina's
• Uitgeverij: Athanaeum-Polak & Van Gennep

Flaptekst

Eerste zin

Vele mensen schijnen Kees Bakels niet eens te hebben gekend en dat is eigenlijk niet goed te begrijpen.

Samenvatting

Opmerking: Kees de Jongen is moeilijk samen te vatten omdat het boek steeds over kleine gebeurtenissen in Kees' leven gaat waarbij hij alternatieve werkelijkheden bedenkt. De samenvatting wordt te lang als iedere afzonderlijke gebeurtenis erin besproken wordt dus hieronder staat alleen een samenvatting van de rode draad door het verhaal:

Kees Bakels is 12 jaar oud, hij zit in groep 8 van de basisschool en komt uit een laag milieu: zijn vader is schoenmaker. Kees heeft een gewoon leven die hij invult met zijn rijke fantasie: bij alles verzint hij een "wat als"-situaties en over het algemeen is hijzelf in zijn fantasie van een hoger milieu dan hij eigenlijk is.

Op het begin van het schooljaar komt er een nieuw meisje in zijn klas (van gegoede stand), Rosa Overbeek, hij vindt haar meteen leuk maar zij ziet hem niet staan. Voor haar doet Kees alsof hij rijker is dan hij eigenlijk is. Kort hierna wordt Kees vader ernstig ziek (hij hoest bloed op), hierna moet Kees voor zijn ouders allemaal klusjes vervullen: naar de apotheek gaan om zijn vaders medicijnen te halen, schulden aflossen, etcetera. Hierdoor is hij vaak te laat op school, maar omdat hij een goed presteert op school maakt dit weinig uit. Het lijkt beter te gaan met zijn vader en Kees wordt beloond voor wat hij allemaal voor hem heeft gedaan. Tegelijkertijd gaat het slechter met de zaken van Kees' vader en blijkt het helemaal niet goed te gaan met zijn gezondheid. Hij sterft, ze moeten verhuizen en Kees' moeder moet thee en naaiwerk verkopen om rond te komen. Dit blijkt te weinig op te leveren waardoor Kees van school besluit te gaan en een baantje gaat zoeken. Kort hierna komt hij Rosa tegen, hij vertelt haar wat er allemaal aan de hand is en ze krijgen 'verkering'. Ondanks alle ellende in Kees' leven is hij dol gelukkig dat Rosa hem eindelijk ziet staan.

 

Personages

Cornelis Bakels

De vader van Kees. Voordat hij ziek was en overleed ging het nog redelijk goed met het gezin, maar na zijn dood gaat alles bergafwaarts.

Rosa Overbeek

Het meisje waar Kees verliefd op is. Zij is van hogere stand en ziet hem in het begin niet staan. Door haar fantaseert Kees waarschijnlijk altijd dat hij rijker en beter is dan wat hij eigenlijk is. Op het einde wil Rosa ook verkering met Kees waarmee Thijssen laat zien dat bij liefde maatschappelijke stand niks uit maakt en dat Kees van zichzelf ook leuk is.

Kees Bakels

De hoofdpersonage. Kees is 12 jaar oud en gaat naar de laatste klas van de basisschool. Hij is slim en heeft een levendige fantasie. In zijn fantasie is hij altijd beter/dapperder/rijker dan in het echte leven. Kees heeft alles voor zijn ouders over en doet vaak klusjes voor hun. Wanneer zijn vader dood gaat en Kees door heeft dat zijn moeder niet rond kan komen besluit hij zijn school te verlaten om te werken.

Quotes

"De jongens vertelden elkaar tot in halve minuten, hoe kort het maar duurde, van school naar 't zwembad en gingen spreken van de 'zwembadpas'." Bladzijde 24

"En jawel hoor. Van alle kwanten kwamen de agenten aanzetten. Uit de dwarsstraten, van de gracht af, helemaal recht vooruit in de verte zag je ze óók aankomen. Tu, tu, tu, bleef dat fluitje maar gaan. In een wip wemelde het van de agenden, d'r was geen ontkomen aan voor de dief." Bladzijde 199

"Kees wist het ineens precies: als-ie haar de muts toegooide, zou ze 'm niet vangen, maar 'm gewoon op de grond laten glijden. Om dan te kunnen zeggen dat-ie d'r goeie fluwelen baret zomaar in de modder had gegooid. Hij kwam één stap nader en duwde de baret tegen d'r handen. "Toe, pak nou an zeg," zei hij smekend zonder dat hij 't wilde "o zo!" zei ze rustig." Bladzijde 268

Thematiek

Coming of age

Hoewel het doorkijkje naar de geschiedenis een belangrijk onderdeel van het verhaal is, gaat het toch voornamelijk om Kees zelf en zijn fantasiewereld. In de motto van het boek wordt al beschreven dat veel kinderen op dezelfde manier denken als Kees en dat Kees voor kinderen in het algemeen staat in plaats van alleen het karakter is in de beeldroman. In deze beeldroman zie je duidelijk hoe het leven van een 12-jarig kind is en hoe zij nadenken. Dat kinderen zich kunnen schamen om ouders, dat ze veel voor hun ouders willen doen, dat ze trots zijn als hun ouders hun harde werk erkennen, hoe kinderen met de dood van een ouder omgaan en etc. De roman gaat om het kind zijn en de ontwikkelingen die je doormaakt rond de leeftijd van Kees.

Motieven

Verleden

Zoals eerder genoemd is dit boek een doorkijkje naar het leven van een 12-jarige jongen uit de lage stand rond het begin van de twintigste eeuw. Daarom is het ook belangrijk dat dit boek realistisch is geschreven.

Liefde

Kees is verliefd op het meisje uit zijn klas Rosa Overbeek. Hij denkt dat zij hem niet ziet staan omdat hij uit een arm gezin komt en niet een bijzondere persoonlijkheid heeft. Uiteindelijk wanneer ze verkering krijgen, blijkt dit niet waar te zijn.

Fantasie en werkelijkheid

Kees heeft een levendige fantasie die zijn normale leven interessant maakt. Hij denkt altijd in "wat als" situaties en als lezer is vaak pas erg laat duidelijk wat fantasie is en wat werkelijkheid. Dat Kees fantaseert laat ook zien dat hij onzeker is over de stand waar hij vandaan komt en zijn persoonlijkheid omdat hij zich altijd beter en rijker in beeld.

Klasseverschillen

Kees is vaak in het boek onzeker omdat hij uit de lage stand komt en niet alle leuke dingen als 'sportpantoffeltjes' heeft net als zijn klasgenoten. Echter komt iedere keer naar voren dat dit niet uit maakt, dat persoonlijkheid en intelligentie het aller belangrijkst is. Maar de dood van zijn vader laat wel meteen zien dat het niet helemaal zo is: Kees kan hierdoor namelijk zijn school niet afmaken en kan hiermee zijn intelligentie niet volledig ontplooien. Hierdoor zal hij altijd in de lage stand blijven.

Dood van een geliefde

De dood van Kees' vader is een belangrijk keerpunt in het verhaal. Hierdoor wordt Kees' familie echt arm moet Kees stoppen met school om zijn familie te onderhouden. Hierdoor kan Kees zich ook nooit meer volledig ontplooien, hoewel hij erg intelligent is.

Motto

Tous les enfants ont des imaginations héroïques: ils se voient accomplissant des actions d'éclat qui leur la reconnaissance et l'admiration publiques.

Léon Frapié, Les contes de la guerre

Deze quote vertaalt naar: Alle kinderen hebben heldhaftige fantasieën, ze zien zichzelf grote daden verrichten en erkenning en bewondering van het grote publiek krijgen. Dit slaat op de levendige fantasie die Kees heeft (die precies op deze manier functioneert) die zijn leven kleurt.

Opdracht

Voor mijn vader, die Kees de jongen het mooiste boek vond ooit geschreven.

Dick Matena

Trivia

Hoewel Theo Thijssen het ontkende is het boek Kees de Jongen autobiografisch. Thijssen is ook een zoon van een schoenmaker, woonde vroeger in het Jordaan (Amsterdam) en zijn vader stierf ook op jonge leeftijd.

De 'zwembadpas' is een begrip geworden in de Nederlandse literatuur.

In 2003 is het boek verfilmd.

De tekst uit deze beeldroman is hetzelfde als in het boek.

Boudewijn de Groot heeft een nummer over Kees de Jongen geschreven.

Titelverklaring

De titel Kees de Jongen is redelijk voor de hand liggend. De strip gaat namelijk over Kees' leven en zijn levendige fantasie. Verder slaat 'de jongen' niet alleen op zijn geslacht, maar op het feit dat Kees een gewone jongen is.

Theo Thijssen wilde namelijk met zijn verhaal het leven van een middenklasse/lagere stand jongen rond begin twintigste eeuw schrijven, die zich onderscheid van de rest van de wereld door zijn fantasie. 'Gewone' jongens onderscheiden zich namelijk ook op deze manier in het echte leven volgens Thijssen (dat kun je zien in het motto van de strip).

Structuur & perspectief

De beeldroman is geschreven door een alwetende verteller. In de vierkante balken waar tekst staat (bovenaan de beelden) wordt het verhaal verteld, in de tekstballonnen bij de personages staat wat zij zeggen. Kees de Jongen is het personage dat gevolgd wordt (waardoor je ook beelden ziet van zijn "wat-als" fantasieën). Je kunt het vergelijken met een film met een verteller: je hoort een stem vertellen maar ziet ook beelden van het verhaal waarin de personages zelf praten.

De beeldroman is opgedeeld in 30 hoofdstukken. In ieder hoofdstuk wordt een aparte gebeurtenis in Kees' leven beschreven waar tussendoor zijn fantasie over deze gebeurtenis ook beschreven/getekend is.

Bij gewone beeldromans wordt de originele tekst van het boek waar het op is gebaseerd ingekort zodat er een wisselwerking van beeld en tekst ontstaat die het verhaal overbrengt, maar in dit geval heeft Matena de tekst hetzelfde gelaten waardoor de beelden alleen functioneren als plaatjes/illustraties.

Decor

Het boek speelt zich af in centrum Amsterdam (de Jordaan) rond het begin van de twintigste eeuw, hoogstwaarschijnlijk voor de eerste wereldoorlog. De vertelde tijd is ongeveer een jaar/anderhalf jaar.

Theo Thijssen wilde een boek schrijven over een gewone jongen die opgroeit op dezelfde locatie, in dezelfde stand en ongeveer dezelfde tijd als hijzelf opgroeide. Hiermee legde hij de mentaliteit vast van hoe jonge jongens rond die periode waren en laat hij aan lezers zien hoe in deze periode het leven was voor de lagere stand/middenklasse. De periode en locatie zijn in dit geval dus erg belangrijk omdat dit beeldroman (of het boek zelf) een doorkijkje is naar het leven van een bepaalde klasse in Amsterdam in een bepaalde tijd.

De vertelde tijd maakt niet erg veel uit: het boek werkt namelijk niet echt naar een doel, maar is een opsomming van losse gebeurtenissen uit Kees' leven waar hij over fantaseert. De belangrijkste gebeurtenis is de dood van Kees' vader waardoor het leven zwaar wordt en Kees niet meer naar school kan. Deze gebeurtenis laat zien hoe zwaar het leven rond het begin van de twintigste eeuw was voor een zelfstandige vrouw uit de lage klasse en dat kinderen om die reden bijvoorbeeld hun school niet konden afmaken.

Stijl

De stijl van het boek/beeldroman is oubollig maar simpel. Dick Matena heeft de tekst uit het boek letterlijk overgenomen in zijn beeldroman en heeft daarbij ook geen gebruik gemaakt van de herziende versie met modernere taal die een aantal jaar geleden is uitgekomen.

Dit zorgt er voor dat er in de strip grote tekstblokken zijn die ondersteund worden door tekstballonnen waar de dialogen in staan. Het leest echter makkelijk omdat Thijssen een simpele stijl aanhing (vermoedelijk omdat hij zelf ook de zoon van een schoenmaker was). Het leest een beetje op de manier hoe je grootouders spreken: je verstaat het maar het is toch anders dan hoe de Nederlandse taal nu is.

Slotzin

Een jongen nog zonder geschiedenis, een jongen die daar zomaar liep...

Beoordeling

Ik heb kortgeleden Kaas gelezen die vertaald was door Dick Matena naar een beeldroman en daar was ik niet echt onder de indruk van (ik vond de tekeningen ook lelijk).

Bij Kees de Jongen heeft Matena een beetje de stijl van begin twintigste eeuwse striptekenaars uit Amerika gebruikt zodat de tekeningen zouden passen bij de periode waar het verhaal over gaat. Deze stijl vind ik veel leuker/mooier dan de stijl die hij normaal hanteert waardoor deze strip automatisch wat leuker was en fijner las. Ook vind ik het leuk dat Matena zijn stijl aanpast op het verhaal.

Het verhaal van Kees de Jongen vind ik ook leuker: het sprak me aan omdat het een realistisch beeld schept van een 12 jarige jongen, van lage klasse rondom begin twintigste eeuw. Als geschiedenis student is het altijd leuk om via literatuur/strips een gevoel te krijgen van hoe een periode nou eigenlijk was. Deze strip was dus een soort mini-tijdreis. Ook vond ik Kees' "wat als"-fantasieën leuk, omdat ik als kind (nu nog steeds eigenlijk) ook een erg levendige fantasie had. Matena maakte dit nog leuker doordat hij deze fantasieën tekende als de rest van de strip waardoor je pas op het einde van zo'n fantasie door kreeg dat Kees fantaseerde. Waardoor je een erg realistisch beeld kreeg van hoe kinderen fantaseren.

Het enige jammere vond ik dat Matena de tekst van het boek helemaal heeft overgenomen en in een strip heeft gepropt. Dit maakte het soms een beetje saai/langdradig te lezen. Strips horen juist kortere teksten te hebben zodat de afbeeldingen nut hebben, en dit miste deze strip een beetje.

Ik raad het beeldroman hierdoor wel juist meer aan voor scholieren omdat je hiermee toch op een interessantere manier dan normaal een boek kunt lezen (en omdat de tekst hetzelfde is kunnen docenten niet zeuren dat strips minderwaardig zijn aan boeken en je 't daarom niet mag lezen). En wie wil nou niet op een leuke manier een stom en moeilijk literair boek lezen?

Recensies

"Zeldzaam mooi heeft Matena zowel Kees als Amsterdam tot leven gewekt in heldere sfeerbeelden en aangrijpende ensceneringen. " http://dizzie.nl/boek/kee...9025369125

"Deze lijkt te refereren aan de klassieke Amerikaanse avonturenstrips uit de jaren vijftig met gestileerd realistische personages opgezet in kloeke lijnen. De omgeving is vooral strak en dwingend; in het Amsterdam van Kees de jongen lijkt elke baksteen en elke stoeptegel met een liniaal te zijn getrokken. Goed getekend, maar het maakt de tekeningen ook overvol. " http://recensieweb.nl/een...bewerking/

"Deze aanpak heeft Matena veel respect bij literatuurliefhebbers opgeleverd. Gerenommeerde uitgevers schamen zich niet langer voor het genre van het (betere) stripverhaal. Toch blijft de vraag waarom niet gekozen is voor een bewerking van de tekst. De essentie van het beeld is immers dat het tekst kan vervangen." http://www.refdag.nl/boek...s_1_634849

Bronnen

Wikipedia pagina

http://nl.wikipedia.org/w...%28boek%29