Feitelijke gegevens

• 2012
• 240 pagina's
• Uitgeverij: Bezige Bij Antwerpen

Flaptekst

Eerste zin

Lucy woog 47 kilo en was 1 meter en 63 centimeter lang.

Samenvatting

Het Licht gaat over zes vrienden die elkaar ontmoeten wanneer ze alle zes een extra taak van school krijgen om in de zomer nog wat bij te spijkeren, zodat ze toch mogen overgaan naar de volgende klas. Hun namen zijn Ann, Christof, Luuk, Lucy, Steven en Maaike. Ze komen allemaal uit een klein stadje Bruggend waar niks te beleven valt. Ze kenden elkaar wat vaag maar waren zeker geen vrienden. Ze hebben allemaal een verleden waardoor ze hunkeren naar Het Licht in hun leven. Zo heeft Maaike een ernstig ongeluk gehad, Lucy anorexia, Christof werd geterroriseerd als jongste van het gezin, Ann heeft geen vader meer, Steven is geobsedeerd door muziek en Luuk zit uren eenzaam achter zijn computer. Het zijn melancholieke personen die beïnvloedbaar zijn door wat ze hebben meegemaakt. Ze hebben allemaal een muur om zich heen gebouwd maar die begint af te brokkelen zodra ze in elkaar ruimte komen

In het begin van de zomervakantie melden de zes zich elke ochtend om half negen om aan school te werken. Allemaal gaan ze aan een andere tafel zitten en observeren elkaar van afstand. Zo zou het ook zijn gebleven, als de moeder van Ann niet had voorgesteld dat het een goed idee zou zijn om met elkaar te werken aan de taak, zodat ze elkaar zouden motiveren.

Steeds kleiner wordt de ruimte die ze met elkaar delen, van de ruime keuken bij Ann tot de inimini slaapkamer van Steven. En naarmate de ruimte kleiner wordt, wordt de persoonlijke ruimte die gedeeld wordt groter. Nadat ze elkaar taken hebben ingeleverd voor school kan de vakantie echt beginnen en zijn ze zo hecht en altijd met elkaar. Ze accepteren elkaar volledig en hebben een heel intense vriendschap. Zo slapen ze met z’n zessen in één bed, luisteren nachtenlang naar muziek die Steven draait totdat de zon opkomt en ze gaan slapen terwijl het licht ze omarmt. Ze experimenteren met drugs op feestjes en komen tot filosofische gedachtes over het leven. Ze dromen en leven heel erg in het nu en voelen elke emotie intens aan. De vriendschap, het drugsgebruik en het feesten komt tot een climax bij de laatste feesten, bijvoorbeeld het festival in Duitsland. Op de terugweg pleegt Steven zelfmoord. In Bruggend worden de overige 5 met de nek aangekeken, iedereen maakt ze verwijten, geeft ze de schuld van Stevens dood. Intussen zijn ze geslaagd voor het vwo en worden volgende stappen gemaakt. Luuk vertrekt naar Groningen, Christof en Maaike blijven nog achter in Bruggend. Ann en Lucy gaan samenwonen, hebben het in het begin heel leuk maar Lucy’s anorexiaverleden blijft opspelen. Ze is zo onzeker en hoewel Ann haar veel bevestiging geeft, is er altijd wel een tegenargument. Op een gegeven moment trekken ze het allebei niet meer en vraagt Ann aan Lucy’s vader of hij haar kan ophalen. Lucy gaat weer steeds minder eten en snijdt zichzelf. Ze moet naar een kliniek maar aan de vooravond springt ze op de fiets en rijdt naar een viaduct waar ze vanaf springt. In het begin kwam Christof nog wel eens naar Amsterdam, naar Lucy en Ann. Gingen ze samen uit maar hij snoof op de dansvloer in de Melkweg en werd eruit gegooit, maakte ruzies in cafés, draaide door van drugs en ontspoort uiteindelijk zo dat hij van een flatgebouw in Bruggend springt.

Levens gaat door. Het enige wat herinnert aan de drie zelfmoorden zijn krantenartikelen en berichtjes op hyves en facebook. Het is journalist Eric die doordat hij een geschiedenis schrijft over Lovens en Zn, het dakdekkersbedrijf van de vader van Christof, in contact komt met Christofs opa op de borrel ter ere van de geschiedenis. Daar ziet hij ook eindelijk Lien in het echt, de freelance grafisch ontwerpster die voor beeldmateriaal heeft gezorgd bij het boek.

Huub Lovens is expres uit de familiegeschiedenis geweerd en Eric vraagt zich af waarom. Hij ziet al krantenkoppen voor zich over fraude en zwart geld. Dan nodigt de man hem uit om langs te komen en praten ze over Christof. Huub en Mieke Lovens geven Eric een A4tje met een foto van zes lachende gezichten die omhoog in de camera kijken, ze zijn op een feestje en de foto is overbelicht. Het geeft Eric een naar gevoel en hij vertrekt. Dan heeft hij een voicemail van Huub. Dat Christof dood is, dat ze alle drie dood zijn. Het verhaal intrigeert Eric. Vooral als er weer zelfmoord wordt gepleegd in Bruggend en het weer actueel is. Hij gaat op zoek naar het verhaal achter de zelfmoorden door uren op facebook te spenderen en te zoeken naar aanwijzingen. Hij raakt in contact met Ann en zij vertelt hem uiteindelijk het verhaal. Ze vindt het goed als hij er een verhaal van maakt. Het eindigt dat Eric iets verandert in zijn leven, dat hij weer dromen kan, en dat hij bij Lien gaat eten.

Personages

Lucy

Lucy is een perfectionistisch meisje dat keer op keer huilend thuiskwam als ze een slechter cijfer dan een 8 had gehaald. Wanneer Lucy een keer naar de tandarts gaat, zegt hij dat ze niet zoveel moet snoepen omdat het slecht is voor haar gebit en ze zal vast beter in haar vel zitten als ze het niet meer doet. Lucy voelt zich enorm betrapt want de tandarts is een publiek figuur, krijgt iedereen in zijn tandartsstoel en is dus iedereen. Dit is het begin van Lucy’s anorexia. Haar leven komt in het teken te staan van niet eten. Ze wordt opgenomen in een instituut waar ze weer moet leren eten en naarmate dat beter gaat, worden haar schoolcijfers ook beter. Maar het is niet genoeg om over te gaan en daarom smeekt ze de school om een taak in de zomer. Dit is Lucy’s verleden wanneer ze de andere 5 ontmoet. Lucy pleegt uiteindelijk zelfmoord door van een viaduct te springen. Citaat van bladzijde 137: “Even later kreeg Ann een sms van Lucy: ‘Mag ik bij jou? Ik heb het moeilijk.’ ‘Liefie, neem je beer mee. Over een uurtje ben ik terug van toneelles. Kruip maar in mijn bed, ik leg wel een matrasje neer. X, a’

Maaike

Maaike wordt in het boek beschreven als een mooi meisje wat opvalt door haar grote boezem. Ze werkt in een ziekenhuis waar ze koffie schenkt maar ook al snel ontslagen wordt wanneer ze met Christof de wc induikt onder werktijd. Ze moet veel werken om een beetje geld te verdienen en er leuk uit te zien. Ze schaamt zich dat ze niet zo rijk is om mooie kleren te kopen en wil niet dat haar klasgenoten het ooit zouden merken. Maaike heeft een ongeluk gehad waarbij haar vader is omgekomen en zij een stalen buis door zich heen heeft gekregen. Ze heeft een groot litteken onder aan haar buik. Ze is alleen opgevoed door haar moeder, maar eigenlijk heeft ze niet echt een opvoeding gehad, haar moeder gaat sinds het ongeluk van inrichting naar inrichting.

Christof

Christof komt uit een grote familie die een dakdekkersbedrijf hebben. Al generaties lang gaat het dakdekken van vader op zoon. Christof en zijn broers worden enorm vrijgelaten, mogen alles doen, roken en drinken, zolang ze maandagochtend vroeg maar weer op het dak staan. Christof is de jongste, wat betekent dat hij zowel verwend als geterroriseerd is. Hij is de enige uit de familie die het vwo ging doen, maar neemt het niet zo serieus. Zo komt ook hij uit bij een taak tijdens de zomervakantie. Christof heeft zelfmoord gepleegd door van een flatgebouw in Bruggend te springen.

Steven

Steven is de grootste muziekgek van allemaal. Zijn oom had een platenzaak en daar heeft hij in gewerkt en is zijn interesse gewekt. De oom betaalde hem in vinyl en leerde hem van alles over muziek. Voor elk persoon kan hij een passend liedje vinden, voor elke situatie eveneens. Je kunt hem uittekenen achter zijn tweedehands draaitafel met een half opgerookte joint naast hem. Hij vormt samen met Ann een klef stelletje. Steven kan helemaal opgaan in muziek en gek worden van bepaalde melodieën. Met zijn allen gaan ze naar een festival in Duitsland waar ze ook veel drugs gebruiken. Op de terugreis van dit festival springt Steven van een brug over de Maas, onder invloed van de drugs.

Luuk

Luuk is een melancholisch persoon die veel observeringen maakt gedurende de vriendschap van de zes personages. Hij houdt van de intense vriendschap en alles wat ze met elkaar delen. Hij vraagt zich af of je op 5 personen tegelijk verliefd kunt zijn. Hij is creatief en heeft vaak nieuwe ideeën. Hij heeft veel filosofische gedachtes en mooie uitspraken en leiden je door de soms ingewikkelde relaties van de zes mensen.

Ann

Ann is een mooi meisje met lange bruine haren. Ze leeft samen met haar zusje en wordt opgevoed door haar moeder. Ze lijkt op haar moeder die erg bezorgd is om haar. Als Ann een taak krijgt voor de zomer biedt haar moeder aan dat ze met z’n zessen bij elkaar komen werken om elkaar te motiveren. Dit is een belangrijk startpunt voor de vriendschap die ontstaat. Ann zit op toneelles, waar ze zich erg vrij voelt. Ze is zich erg bewust van werkelijkheid en onwerkelijkheid. Ze moet ook altijd even bijkomen als ze van toneel komt, om weer in een andere rol te duiken, namelijk haar echte leven. Ann zit liever aan Steven dan aan enige muziekapparatuur.

Eric

Eric is freelance journalist maar niet echt geslaagd in zijn werk. Het kost hem veel moeite om stukken te schrijven, alle opdrachten die hij krijgt interesseren hem eigenlijk niet. Zijn leven voelt als een nutteloze leegte. Dit maakt hem melancholiek en treurig. Eric heeft net genoeg geld voor zijn huur maar zet zijn auto op Ebay en hunkert naar een geweldig verhaal waardoor hij weer in de markt komt als journalist. Doordat hij net een saaie geschiedenis heeft geschreven over het dakdekkersbedrijf Lovens en Zn. Komt hij in contact met de opa van Christof die zijn nieuwsgierigheid opwekt over de zelfmoorden in het slaperige stadje Bruggend. Hij gaat op zoek naar Het Licht, hetzelfde als waar de zes vrienden naar opzoek waren.

Quotes

"Dat was het licht. Onze tastende handen, onze kronkelende ledematen, onze borsten, buiken en geslachten. Alles duwde en trok aan elkaar. Het was een zich vermenigvuldigend spektakel dat zich razendsnel verspreidde, een mozaïek van lichaamsdelen, een caleidoscoop van huid over huid over huid." Bladzijde 19

"We draaiden rond en rond en rond en als vanzelf trokken we steeds harder aan elkaars handen, moesten we elkaar steeds steviger vasthouden terwijl de bomen en het gras en heel Bruggend om ons heen tolden en we een spiraal veroorzaakten, omhoog en omhoog ging onze denkbeeldige spiraal en de druk op onze handen nam toe tot we elkaar pijn moesten doen om vast te houden" Bladzijde 53

"De hemel was een groot, donker gordijn waar iemand met een naald honderden gaatjes in geprikt had. Het licht viel er in messcherpe stralen doorheen, doorboorde ons, stak ons lek zodat we sissend leegliepen en als levenloze zakjes vel op de dansvloer lagen." Bladzijde 218

Thematiek

Vriendschap

Het thema in Het Licht is vriendschap, een heel intense vriendschap tussen zes personen. Je leest over hoe de vriendschap is ontstaan en hoe hij uitgroeit tot iets desastreus. De vriendschap is er niet zomaar een, maar een met een kil begin waarin iedereen veel persoonlijke ruimte nodig heeft en de ander moeilijk toelaat, tot een steeds kleinere, steeds beklemmendere sfeer. De personages zijn heel verschillend en die verschillen zijn belangrijk in hun vriendschap, ze vullen elkaar namelijk aan waar nodig, zorgen voor elkaar en vormen een zestal waar niemand tussen kan komen. Ze delen de drang om het eerste licht van de zon te zien in het weekend. Het vinden van Het Licht gaat gepaard met veel drugsgebruik en weinig slaap. De drugs is een belangrijk motief in het boek. Het is ook een oorzaak van de ontsporing van Christof en de zelfmoord van Steven. Ook de feesten zijn belangrijk. De felle lampen, de dreunende bassen, de muziek die hun echte leven onwerkelijk maakt. De grens tussen realiteit en droom wordt steeds kleiner en ze beginnen hun grip op de realiteit te verliezen door de vele drugs en feestjes. Ze leven meer ’s nachts dan overdag, zijn alleen nog maar met elkaar bezig en hebben geen idee wat er om hun heen gebeurd. Ze zijn elkaars dekmantel voor het leven wat ze leiden.

Motieven

Muziek

Muziek is een heel belangrijk motief, je kunt het boek ook lezen met een soundtrack erbij. De auteur maakt veel gebruik van songteksten en liedjes in het boek die verwijzen naar situaties en gevoelens. Eveneens is muziek de obsessie van Steven en is het door muziek dat ze in trance raken op feestjes, dat hun heupen deinen op de beat en er vlinders uit hun mond vliegen zodra ze proberen te praten.

Motto

‘This one incident made the Chicago news. Some weeks before I underwent my own Luxury Cruise, a sixteen-year-old male did a Brody off the upper deck of a Megaship – I think a Carnival or Crystal ship – a suicide. The news version was that it had been an unhappy adolescent love thing, a shipboard romance gone bad, etc. I think part of it was something else, something there’s no way a real news story could cover.’

David Foster Wallace – ‘A supposedly fun thing I’ll never do again’

 

‘Alleen dit licht, dit licht is echt.’

Spinvis – ‘Oostende’

De eerste quote komt uit een essay van David Foster Wallace. Hij beschrijft daarin zijn tijd op een cruiseschip en hoe bizar het eigenlijk is dat hij daar zoveel lol hoort te hebben terwijl hij zich daar eigenlijk niet zo naar voelt. Dat je op zo’n cruiseschip wordt veranderd in een verwend kwajongetje. En dat dat niet leidt tot geluk, maar enorme wanhoop. David schrijft in een postmodernistische stijl. Dat is heel erg van deze tijd, je moet doen waar je gelukkig van wordt. Maar die gedachte is vrij leeg, als je alleen maar doet waar je gelukkig van wordt, word je niet gelukkig maar wanhopig. In het boek ‘Het Licht’ blijkt dat ook. De jongeren slaan door in het vinden van puur geluk, van vrijheid en liefde. Dat brengt ze niet bij het ware licht, maar bij wanhoop en daardoor zelfmoord.

De tweede quote komt uit een liedje van Spinvis: ‘Oostende’. Het gaat volgens mij over een jeugdherinnering aan goede tijden in Oostende, aan Justine, zijn liefje. Drinkend aan zee en denkend aan haar komen herinneringen terug. Maar de geschiedenis herhaalt zich nooit, helaas. Het blijft een herinnering. In het laatste couplet is Justine aan het woord door iets wat ze ooit gezegd heeft: “Alleen dit licht, dit licht is echt.” Dat in een nacht waarin een band door en doorspeelde. Dit komt overeen met wat de jongeren meemaken in ‘Het Licht’. De muziek gaat altijd door en door de muziek komen ze tot bewustzijn van wat het licht precies inhoudt. Net als Justine.

Trivia

Jeroen van Rooij is ook actief als Flarfdichter. Flarf is een vorm van collagedichten met gevonden tekst van internet.

Titelverklaring

Het Licht staat voor waar de personages naar op zoek zijn. Hun levens voelen donker en leeg en door het gebruik van drugs en feesten tot de zon opkomt zien ze het licht.

Structuur & perspectief

Het boek is verdeeld in 21 hoofdstukken. 3 hebben dezelfde titel: ‘wij’. Verder is er van elk personage van de zes vrienden een apart hoofdstuk waarin in de meeste gevallen naar voren komt waarom degene is zoals hij of zij is. Het verhaal wordt niet chronologisch verteld maar er wordt gebruik van gemaakt van flashbacks. Tussen de hoofdstukken over de zes vrienden heen komt het verhaal van Eric, de journalist naar voren. Doordat hij het verhaal wil uitzoeken achter de drie zelfmoorden, wordt het verhaal van Het Licht verteld, het boek. Maar het is niet Erics perspectief op de situatie, alle kanten worden ervan belicht. Je bent als lezer een bijna alwetende lezer. Je weet vanuit elk perspectief een zicht op de vriendschap, maar er wordt niet helemaal duidelijk waarom er zelfmoord wordt gepleegd, je blijft daarover in het ongewisse, maar je kunt als lezer wel heel veel aanwijzingen vinden en zelf dingen invullen. Dat maakt het boek heel interessant. Je voelt je een slimme lezer doordat niet alles in precisie wordt verteld.

Decor

Het verhaal van de zelfmoorden speelt zich af in het slaperige stadje Bruggend. Deze plek is essentieel voor de situatie, juist het feit dat het in een onbenullig stadje is, is angstaanjagend. In een decor waar iedereen controle houdt op elkaar, iedereen iedereen lijkt te kennen en te weten wat er binnenshuis gebeurt, speelt zich een alles verterende vriendschap af. Voor de ogen van de buren, de dorpsgenoten is het een vriendschap, voor goede observeerders is het het licht.

De exacte tijd van het verhaal is lastig te bepalen. Maar doordat er gebruik wordt gemaakt van hyves en facebook kun je het verhaal plaatsen in 2011. Echter, dit slaat op de situatie van Eric. De zelfmoorden zijn dan al geweest en dus een tijdje daarvoor. Ongeveer een jaar eerder, dus 2010. De tijd is belangrijk, het had zich niet in een andere eeuw kunnen afspelen. Juist het feit dat het zo van nu is om je anders voor te doen, je te herprofileren op internet maakt dat achter een perfect profiel, een treurig mens zit. Zo’n profiel zegt alles over hoe je gezien wilt worden, niets over hoe je bent

Stijl

Jeroen van Rooij gebruikt veel metaforen in zijn boek, veel beschrijvingen in plaats van daadwerkelijk te noemen wat hij bedoelt. Zijn zinnen zijn poëtisch en dromerig. Veel ervan slaan op de lucht, het visuele of op geluid. Zijn boek is niet alleen een schouwspel van woorden maar trekt je mee in waanzinnige lichten en muziek. Een mooie zin is bijvoorbeeld: “Wie hoeft er nog naar omhoog te reiken als de sterren naar beneden komen?” (bladzijde 208)

Beoordeling

Het Licht is een boek vergelijkbaar gedachtes. Het lezen doe je in een roes, de personages worden interessant beschreven maar Jeroen van Rooij laat net niet genoeg over ze los waardoor je ze kent. Je wordt uitgedaagd ze te leren kennen, door de liedjes die aan ze worden gelinkt, de poëtische teksten, de conversaties die ze voeren zorgen ervoor dat je je een beeld kunt vormen van het personage. Ik vond het waanzinnig leuk om te lezen, ieder hoofdstuk bevatte wel een geweldige quote van Jeroen van Rooij die ik opschreef, over nadacht en waardoor ik snapte wat het Licht was.

Recensies

"Verschillende dj’s hebben voor personages uit het verhaal een mix in elkaar gedraaid, zodat het verhaal te lezen is ‘met de soundtrack’. Evenals het licht heeft het geluid een extatische werking. De zwoele klanken roepen een sfeer op die aansluit bij het verhaal. " http://www.cultuurbewust....g-op-zich/