Feitelijke gegevens

• 2012
• 208 pagina's
• Uitgeverij: editorial anagrama

Flaptekst

Eerste zin

“Ik zag hem voor het eerst in de calle Bucareli, in Mexico-Stad, dat was in de tijd dat we nog jong waren, in de vage, onzekere buurt die toebehoorde aan de harde kern van dichters, op een avond met dichte mist waardoor auto’s gedwongen waren langzaam te rijden en voorbijgangers werden verleid met geamuseerde verbazing commentaar te leveren op dit natuurverschijnsel, dat tamelijk ongewoon was voor die Mexicaanse avonden, tenminste voor zover ik me kan herinneren.”

Samenvatting

Vanuit wisselende perspectieven vertellen de personages hun verhaal. Dit maakt het boek moeilijk samen te vatten. Je valt als lezer midden in de situatie en al lezend kom je erachter wat er gebeurd is. Een ontknoping komt pas aan het eind maar wat het motief is blijft onduidelijk.

In het verhaal maken we kennis met Remo, Gaspar en Enric. Remo en Gaspar kennen elkaar van vroeger en komen elkaar in Spanje weer tegen. Dankzij Remo kan Gaspar aan de slag op camping Stella Maris in de kustplaats Z. Gaspar raakt verkikkerd op het mysterieuze meisje Caridad dat continu door de stad lijkt te zwerven samen met de zangeres Carmen. Als hij het stel besluit te volgen ontdekt hij een ijsbaan in een oud en vervallen paleis. De ijsbaan blijkt in het geheim gebouwd te zijn in opdracht door de ambtenaar Enric. Speciaal voor Nuria, zijn geliefde, die uit het Spaans Olympisch comité is gezet. Om weer in aanmerking te komen voor een beurs en terug te kunnen komen in het nationaal Olympisch team traint Nuria elke dag uren op de baan onder toeziend oog van Enric. Enric is echter niet de enige geliefde van Nuria. Remo, de succesvolle handelaar heeft ook een relatie met haar. Nuria zelf lijkt het niet uit te maken. Ze heeft het nooit over haar gevoelens, enkel over haar schaatscarrière.

De verhouding tussen de personages onderling is gespannen. Waarom dat zo is wordt niet meteen duidelijk maar al lezend bekruipt je het gevoel dat er van alles aan de hand is. Als steeds meer mensen weet krijgen van de geheime ijsbaan wordt het de ambtenaar Enric heet onder de voeten. Als dan ook nog blijkt dat een arme bedelares, die de ijsbaan als haar schuilplaats heeft, dreigt alles door te vertellen aan de burgemeester komt Enric in een onmogelijke positie. Dan wordt er een moord gepleegd en wordt Enric opgepakt. Maar als hij de moord niet heeft gepleegd, wie dan wel?

Personages

Remo Morán

Remo Morán, een schrijver, is eerder dan Gaspar in Spanje komen wonen en heeft een goed leven weten op te bouwen door hard te werken en te sparen. In Z. begint hij een sieradenwinkel en een bar die Cartago heet. Hij is succesvol in zijn zaken maar niet in de liefde, het lukt hem niet om een relatie lang vol te houden. Wel is hij vertrouwenspersoon voor meerdere mensen en voelt hij zich verantwoordelijk voor zijn oude vrienden. Zodra hij hoort dat Gaspar in Spanje is regelt hij een baantje voor hem op zijn camping.

Gaspar Heredia

Gaspar Heredia ofwel, Gasparín, leeft als illegaal in Spanje. In Mexico-stad waar hij vandaan komt was hij dichter. Dankzij Remo krijgt hij een baantje als nachtwaker op de camping van Z. Daar woont hij ook, in een tent, vlak naast de gereedschapsschuur van de camping. Hij raakt verliefd op Caridad en uiteindelijk worden ze een stel.

Enric Rosquelles

Enric Rosquelles is een ordelijk maar saai persoon van Catalaanse afkomst. Weinig opvallend, dik en klein. Hij schaamt zich vaak voor zichzelf, is onzeker en weet niet goed wat hij wil in het leven behalve dan het streven naar een betere functie. Zijn functie als ambtenaar in de stad Z. geeft hem de macht en aanzien die hij nodig heeft om zich goed te voelen. Als ambtenaar geeft Enric leiding op het departement Welzijn en raakt verstrikt in zijn eigen plannen. Tijdens een plechtigheid leert hij Nuria kennen en hij wordt meteen verliefd. Door een ijsbaan voor haar te bouwen verzekert hij zich van haar dagelijkse aandacht. Ook wordt hij haar beste vriend. Echte avances naar Nuria toe durft hij niet te maken. Uiteindelijk raakt hij teleurgesteld in de mensheid.

Nuria Marti

Nuria Martí is kunstschaatsster. Ze wordt uit het Spaans Olympisch Comité gezet en wacht haar tijd uit in Z. Dankzij de plannen van Enric kan zij elke dag trainen op de speciaal voor haar gemaakte kunstijsbaan. Van meet af aan echter is haar plan om terug te komen in de nationale selectie en Z. te verlaten. Nuria is een niet stabiel karakter, ze treurt om een verbroken verloving maar is heel gefocust als het op haar schaatscarrière aankomt.

Quotes

"“Binnen, verlicht door vier schijnwerpers aan een paar reusachtige balken, was een meisje aan het schaatsen op een ijsbaan..”" Bladzijde 65

"“…en om mij heen was alles zoals het zou zijn geworden als ze me niet hadden ontmaskerd”. " Bladzijde 69

Thematiek

Cultuurverschillen

De centrale thema’s van Bolaño komen aan bod namelijk het leven van mensen in de marge van de samenleving, verlangen en politiek. De personages Carmen en Caridad leiden een zwervend bestaan en bedelen soms. Remo en Gaspar zijn immigranten uit Latijns Amerika. Enric is een succesvolle ambtenaar die alles doet om in een goed blaadje te komen bij zijn meerderen om zo hogerop te kunnen komen. Tenslotte is er Nuria; zelfverzekerd en gefocust op haar carrière als schaatsster. Blind door zijn verlangen naar Nuria misbruikt Enric zijn positie op het departement om voor Nuria een geheime ijsbaan te bouwen. Het gaat niet om internationale cultuurverschillen, maar voornamelijk om cultuurverschillen tussen verschillende minderheden in de samenleving.

Motieven

Liefde

Enric is gefascineerd door schaatsster Nuria en bespioneerd haar. Hij wil alles over haar weten en raakt verliefd op haar.

Geheim

In het boek is de ijsbaan een geheime plek en zijn er veel geheimen die de personages onderling voor elkaar hebben en verborgen willen houden.

Motto

Als ik toch moet leven, laat het dan stuurloos zijn, als in een roes. [Mario Santiago]

De auteur van dit motto is van de poëet Mario Santiago (pseudoniem van José Alfredo Zendejas Pineda). Dit is een goede vriend van de schrijver en geestverwant: ze stichtten samen een nieuwe poëtische beweging die infra-realisme werd genoemd en een mengeling moest zijn van dadaïsme en realisme.

 

Het motto zelf heeft te maken met een opschrift dat voorkomt in het verhaal op pagina150. Op een muur in een kamer van het paleis Beningvut staat: Coraje canejo. Dit betekend zoiets als ‘houd moed verdomme’. Hiermee lijkt de schrijver te willen zeggen dat, ondanks dat het leven moeilijk kan zijn, men het leven moet nemen zoals het komt en daarbij de moed niet moet verliezen. De slotzin van het boek illustreert deze gedachte nog een keer: “Wat voorbij is, is voorbij, zeg ik altijd maar, je moet vooruit blijven kijken…”

Trivia

In de personages Rémo Moran (Chileense migrant, schrijver) en Gaspar Heredia (Mexicaan, illegaal in Spanje, werkt op de camping Stella Maris) zou je gedeeltelijk de auteur en zijn vriend Mario Santiago kunnen herkennen.

Titelverklaring

Het verhaal speelt zich af om de ijsbaan. Het bestaan van deze ijsbaan dient geheim te blijven omdat het een persoonlijk project is van de verliefde ambtenaar Enric Rosquelles voor zijn geliefde, Nuria Marti. Elk personage heeft wel iets met de ijsbaan. Nuria doet er haar trainingen. Enric steunt haar hierbij en volgt elke beweging van haar. Carida vindt er haar schuilplaats. Gaspar volgt haar naar de ijsbaan uit nieuwsgierigheid.

Structuur & perspectief

Het verhaal wordt verteld door drie personages die alle drie een link hebben met de persoon Nuria. Door het lezen van de ontboezemingen van de drie vertellers krijg je als lezer de gelegenheid zelf een beeld te vormen van het gebeurde. Het perspectief wisselt tussen de drie personages Remo, Gaspar en Enric. Nuria zelf komt niet aan het woord.

Decor

Het verhaal speelt zich af in de kuststad Z. niet ver van Barcelona.

Slotzin

“Wat voorbij is, is voorbij, zeg ik altijd maar, je moet vooruit blijven kijken…” Zie onder Motto

Beoordeling

Een spannend maar enigszins verwarrend boek. Je moet als lezer zelf het verhaal ontdekken door het lezen van de verschillende verslagen van de drie hoofdpersonages. Omdat zij afwisselend hun verhaal doen spring je soms terug in de tijd, dan weer vooruit wat het soms lastig te volgen maakt. De ontknoping is verrassend. Naar het motief van de moord laat de schrijver je raden. Een aanrader voor wie van detective verhalen houdt.

Recensies

"De paradoxale combinatie van onverschilligheid tegenover de afgrond, nihilistische kracht én een flinter hoop, past zowel bij de sfeer van deze roman als bij al Bolaño's werk. Het maakt ook De ijsbaan een bijzonder werk, een boek om in te verdwijnen." http://www.8weekly.nl/art...domme.html