Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2010
• 300 pagina's
• Uitgeverij: Prometheus

Flaptekst

De verkiezingen: wat doen de partijen voor jongeren?

Tiktok 1

Tiktok 2

Tiktok 3

Tiktok 4

Tiktok 5

Tiktok 6

Tiktok 7

Tiktok 8

Tiktok 9

Tiktok 10

Tiktok 11

Tiktok 12

Tiktok 13

Tiktok 14

Tiktok 15

Volg ons op TikTok

Eerste zin

Precies op het moment dat Edmond vanuit de kleedkamer het zwembad in liep, gingen de tl-lampen aan.

Samenvatting

Edmond Zwaen is tandarts maar hij werkt zonder assistente. De laatste assistentes heeft hij de laan uitgeschopt, omdat ze slordig werk afleverden. Edmond is een perfectionist in zijn werk en dat uit zich in allerlei dingen. Hij heeft een heel strak werkschema. Hij begint ’s morgens altijd met 24 baantjes te trekken in het zwembad. Op de dag waarop het verhaal begint, staan zijn moeder en een onbekende jonge vrouw op het antwoordapparaat. Zijn moeder wil graag dat hij een keer langs komt om zijn ouders te bezoeken. Hij is al een hele tijd niet meer langs geweest.
De jonge vrouw heet Roza en ze heeft zijn hulp nodig omdat ze met haar fiets gevallen is en zo haar voortanden heeft afgebroken. Hij belt haar terug en ze mag de volgende ochtend voor het spreekuur even langskomen. Daarna zoekt Edmond zijn laptop en hij gaat naar een site waarop hij blote meisjes achter een webcam observeert. De meisjes moeten aan zijn seksuele fantasieën voldoen. Edmond Zwaen denkt ook aan zijn zusje Eline, met wie iets gebeurd is in het verleden. De lezer weet op dat moment nog niet wat.

De volgende morgen ziet hij Roza (23 jaar) en hij helpt haar die avond na zijn spreekuur aan een stel heel mooie noodkronen. Maar Roza is er helemaal niet blij mee, wat hem erg verrast. Ze loopt boos weg. Hij gaat die avond ook naar het huis van zijn ouders, kijkt naar binnen, maar belt niet bij hen aan. ‘s Nachts droomt hij seksueel getint over Roza.
Wanneer hij de volgende dag gaat zwemmen, ziet hij een meisje dat een wedstrijdbadpak aan heeft, met wie hij een denkbeeldige wedstrijd zwemt. Hij wil ook een heel scherpe zwembril aanschaffen, dan kan hij haar onder water heel goed bekijken. Hij denkt verder die dag aan zijn Russische grootmoeder, die een huisje aan zee had en prachtige verhalen vertellen kon.
Twee weken later heeft hij een nieuwe afspraak met Roza. Ze moet definitieve kronen laten maken. Maar ze komt niet opdagen. Ook is ze niet telefonisch te bereiken. Hij doet iets wat hij nooit heeft gedaan. Hij gaat naar haar huis toe. Maar ze is al twee weken verdwenen, zegt Wijnand, de oudere man die haar vissen voert. Ze heeft een kamer in een smoezelige buurt in een oude fabriek. Zwaen schrijft zich in voor een tandartsencongres in Bonn en hij is ook tevreden over de prachtige zwembril die hij heeft aangeschaft. Opnieuw gaat hij daarna op zoek naar een jong meisje dat voor haar webcam in haar blootje geld zal moeten verdienen. Ene Katja doet weinig pogingen om mannen te trekken en hij wordt daar nogal boos om. Hoeren moeten ook waar voor hun geld leveren.

Edmond had een Russische grootmoeder die een huisje aan zee bezat (een datsja). Hij wil er graag een keer naar terug, mede omdat hij er met zijn zus een leuke tijd heeft doorgebracht. Hij moet daarvoor naar zijn ouders om de sleutel op te halen. Hij moet eerst nog even langs zijn praktijk en ineens staat Roza voor zijn neus: ze heeft geen afspraak en hij heeft daardoor de materialen niet om kronen te maken en hij kan haar dus niet helpen. Zelf rijdt hij daarna naar zee om het huisje weer te vinden. Hij gaat er op zoek naar herinneringen. Zo vindt hij het geurenschrift van zijn zusje Eline terug. Ze schrijft er allerlei dingen in over geuren. Wanneer hij weer naar huis rijdt, zoekt hij bij thuiskomst weer zijn laptop om de chatsite met hoertjes te bezoeken. Hij krijgt een enorm orgasme. 
Zo wordt in het tiende hoofdstuk de suggestie gewekt dat hij ook seksuele avonturen met zijn zusje Eline beleefd heeft. Ze was tweeënhalf jaar ouder dan hij en verder waren ze als broer en zus onafscheidelijk. Dat was een obstakel voor hun ouders die hen ook door een therapeut wilden laten behandelen. Edmond sliep als puber ook bij Eline in bed. Wanneer er iemand tussen hen in dreigt te komen (bijvoorbeeld de pianolerares van Eline) is Edmond erg boos en jaloers. De therapeut zegt dat ze voortaan dingen apart moeten gaan doen, bijvoorbeeld zwemmen.

Zwaen, die dieptevrees heeft, gaat zich aanmelden voor zwemles - diploma C - om duiken te leren, maar omdat de zweminstructeur niet veel toevoegt aan wat hij al kan, gaat hij meteen weer weg. Het is een novemberavond en hij bezoekt natuurlijk weer zijn pornosite. Ook denkt hij aan Roza, die iets met de viezige Wijnands heeft. Roza belt de volgende afspraak af: ze heeft ruzie met een vriendin bij wie ze verblijft en bovendien zijn haar vissen dood. Edmond zegt dat hij haar komt halen. In de auto valt ze in slaap en hij brengt haar naar het huisje aan zee van zijn grootmoeder. Roza vindt het heerlijk aan zee: ze wil die avond naar het strand om te wandelen. Ze eten in een visrestaurant. Dan laat hij haar in het huisje achter. Ze wil er tot zichzelf komen. Thuis heeft hij weer een erotische fantasie over haar. Ook is opvallend dat Edmond vaak droomt over wat hij op een dag heeft meegemaakt. Hij heeft het de volgende dag erg druk, maar hij wil dolgraag naar Roza. De verwarmingsmonteur komt zijn lekke ketel repareren, maar hij kan niet tegen de hard spelende radio van de man en hij vlucht het huis uit. Hij ontmoet Wijnands die van hem wil weten aar Roza gebleven is. Edmond doet net of hij niet weet waar ze is. Zelf rijdt hij daarna naar het huisje waar Roza op hem wacht. Hij begint met haar te vrijen, maar voordat hij echt seks met haar heeft, raakt hij in een panieksituatie, waarbij hij hyperventileert. Intussen doet Roza er onbewust alles aan om op Eline te lijken: ze heeft de zeemeerminjurk van Eline aangetrokken. In het huisje heeft Eline in het verleden schilderijen gemaakt o.a. wat zelfportretten. De ouders zijn zelf kunstenaars en leiden een vrijgevochten leven, vooral haar vader. Edmond heeft een nieuwe camera gekocht: de oude was onscherp, die was namelijk nog van zijn vader. Hij geeft de camera in bruikleen aan Roza, die er mee wil fotograferen, maar ook portretten van haar zelf wil maken (weer een overeenkomst met Eline). Ze slapen die avond in elkaars armen en ook dat heeft hij vroeger vaak met Eline gedaan. Hij droomt weer.

In hoofdstuk 15 wordt een flashback over Eline beschreven. Het is bijna dertig jaar geleden. Eline is geslaagd voor haar eindexamen. De ouders zijn niet thuis, wel is er geld voor taart en champagne. Ze stoppen bij elkaar slagroom in de mond en drinken uit elkaars mond champagne. Handelingen die normaal gesproken minnaars met elkaar doen. Ook gaan ze bij elkaar in bad. Edmond heeft een rode shawl voor Eline gekocht. Eline danst voor haar broer als Salomé (Bijbelse vrouw die in opdracht voor haar stiefvader danst en daarvoor het hoofd van Johannes de Doper heeft geëist).

Het hoofdstuk heeft een sterk erotische, maar ook incestueuze inslag. Na de vakantie neemt Eline afscheid van het ouderlijk huis. Ze gaat studeren aan de kunstacademie. Er is een ontroerend afscheid tussen broer en zus. Ze laat hem een zelfportret na. 

Roza wil alleen gelaten worden in het huisje aan de zee. Ze gaat aan de slag met de camera van de tandarts. Edmond gaat weg. Hij gaat naar zijn eigen huis en schrijft een brief aan Wijnands, zogezegd als Roza. Daarna zwemt Eline in zijn fantasie naast hem. Hij is lang naar haar op zoek geweest. Eline was ook mager geweest, net als Roza, die ook te weinig eet. Na een week gaat hij weer naar het huisje aan zee. Roza komt hem tegemoet in het hemd waarin Eline gekleed was als ze schilderijen maakte. Ze heeft veel foto’s gemaakt. Hij verlangt erg naar haar: ze beginnen met elkaar te spelen, maar voordat het weer tot een daadwerkelijke seksuele daad komt, is er weer een onderbreking. Edmonds moeder belt en vraagt of hij op bezoek wil komen, want zijn vader moet een hartoperatie ondergaan. Edmond is boos. In zijn erotische fantasie had hij zijn handen om de hals van Roza gelegd: er is een striem zichtbaar.
Maar ze besluiten toch naar zijn vader te gaan: Roza wil per se mee. Wanneer ze bij zijn ouders komen, zijn die blij verrast. Bovendien lijkt Roza erg veel op Eline, die blijkbaar niet meer leeft. Ze is op 23-jarige leeftijd gestorven: net zo oud als Roza nu is. Het ontlokt de moeder van Edmond een zin: “Nu is het gezin weer compleet”, wat ook weer doet denken aan de Bijbel en de geschiedenis van de Verloren zoon. Vader blijkt te flirten met Roza, die daarop ingaat. Edmond wordt boos en neemt Roza weer mee naar het huisje aan zee. Ze krijgen in de auto ruzie en ze slapen die nacht apart. ’s Nachts zoekt hij haar in haar slaap op. Hij weet niet meer of hij nog wel van haar houdt.

In hoofdstuk 19 wordt opnieuw een flashback over Eline verteld. Eline en hij hadden eerst veel telefonisch contact, maar dat werd na een tijdje steeds minder. Na haar eerste studiejaar houdt ze een expositie. Haar stijl van schilderen is veranderd. Ze is veel somberder gaan schilderen en ook de kleren die ze aanheeft, zijn donker. Ze draagt veel zwart. Hij ziet dat er oudere mannen om haar heen draaien (weer een overeenkomst met de Roza vgl. de oude Wijnands). Edmond loopt boos naar buiten en hij denkt na over zijn toekomst. Wat is van belang: in ieder geval niet zo’n leven als een kunstenaar. Hij wil tandarts worden en dan ook meteen een heel goede. Hij is vastbesloten. Wanneer hij terugkeert bij zijn ouders bij de receptie, blijkt Eline al te zijn vertrokken. 

Boos rijdt Edmond weg van het huisje aan de zee. Hij denkt terug aan de laatste keer dat hij zijn zusje heeft gezien. Dat was 23 jaar geleden. Hij zag haar bij de tramhalte staan wachten en ze was daarna ingestapt in de tram. Hij was meegerend met haar maar hij kon de tram niet bijhouden. Dat was de laatste keer geweest dat hij haar gezien had.
Hij komt weer boos thuis en wil zijn laptop gebruiken, maar die is in het huisje. Hij kan dus niet naar de chatsite met zijn pornovriendinnetjes en hij heeft er juist zo’n behoefte aan. Hij denkt dan aan het meisje Nadya. Hij komt ook klaar wanneer hij lang met haar bezig is.

In hoofdstuk 21 wordt weer een flashback opgeroepen. Edmond wordt door zijn vader gebeld met de mededeling dat zijn zus Eline dood is. Ze is 23 jaar en dat betekent dat Edmond op dat moment ongeveer 20 is. Ze was op studiereis naar Leningrad gegaan, om de Hermitage te bezoeken. Maar ze was heel somber teruggekeerd. Haar moeder had haar gevonden. Ze had zich opgehangen met behulp van de rode shawl die Edmond aan haar had gegeven toen ze was geslaagd. Ze had in een zwarte jurk in de kist gelegen. Edmond had zich op dat moment voorgenomen zich van de omgeving waarin hij was opgegroeid af te scheiden. 

Hij gaat terug naar het huisje aan zee, waar Roza nog steeds verblijft. Maar hij komt allereerst tegenover een zelfportret van Eline te staan: het is een naaktportret met de rode shawl in haar hand. Hij weet nog op welke dag ze naakt was geweest en ze had gezegd dat ze hem als Salomé wilde verleiden. Nu beseft hij dat het naaktportret een boodschap van haar voor hem was geweest, waarmee ze hem altijd had willen duidelijk maken dat ze van hem hield.
Hij zoekt verder naar Roza, die niet in huis is. Hij denkt te weten dat ze aan het strand is en hij gaat naar die plek toe. Inderdaad is Roza daar. Maar ze zegt tegen hem dat hij haar al kwijt is. Ze begint te rennen langs het strand en Edmond kan haar niet meer inhalen (vgl. de parallel met zijn zusje dat in de tram verdwijnt en dat hij ook niet kan inhalen). Hij denkt weer terug aan Eline en aan al die dingen die ze samen hebben gedaan (spijbelen o.a., maar ook samen spelen en vrijen). Als hij zou sterven, zouden alle dingen die hij met Eline had beloofd rood op een kaart oplichten.

Hoofdstuk 23 heeft eigenlijk de functie van een epiloog. Edward gaat weer naar het zwembad. Hij ontmoet er het meisje in het sportzwempak weer. Ze kan heel goed zwemmen, maar er is iets met haar. Haar zwembril is kapot: het bandje is gebroken en ze kan daardoor niet goed kijken. Hij stelt zich voor en biedt aan het brilletje te maken. Het is inmiddels volop zomer.

Quotes

"Hij boog zich over haar weerloze lichaam heen, dat onder hem lag uitgestrekt. Ze was vergeten de onderste knoop van haar vest dicht te doen. Door het hemdje van flinterdunne zijde dat ze eronder droeg schemerde roze haar naakte huid. Haar zwarte laarzen, die tot aan haar knieën reikten, hadden versleten zolen." Bladzijde 36

"'Typisch vrouwen,' verontschuldigde zijn vader zich schouderophalend wanneer er weer eens eentje huilend aan de deur stond omdat ze verliefd op hem was geworden." Bladzijde 101

"Doodsbang was hij geweest om als een baksteen naar de diepte te zakken. Armen naar voren, vingers tegen elkaar, handen openklappen en armen opzij. De slag mooi afmaken. En tegelijkertijd beweeg je je benen: kikker, spreid, sluit. Rustig, vooral niet afraffelen. Je hoofd boven water houden, dan komt er geen water in je neus en in je mond." Bladzijde 184

"'Nou, vertel eens: wat ziet u hier?' herhaalde de man op dwingende toon. 'Gras, een omgezaagde boom, water,' lepelde Edmond op. 'Ha,' zei de man handenwrijvend. 'Dat antwoord verwachtte ik al.' Hij pakte een tweede foto. 'En kijkt u nog eens goed. Wat ziet u hier?' Edmond tuurde naar de tweede foto, die vanuit hetzelfde punt genomen was." Bladzijde 232

Thematiek

Lolitamotief

Misschien wel een clichéverhaal: oudere, vrijgezelle man valt op jonge meisjes. Maar intussen weeft de schrijfster een groot aantal kleine draadjes door het verhaal geen die het verhaal een heel sterke structuur geven. Ze wijst driftig vooruit, maar nog even vaak terug.

Motieven

Incest

Edmond en Eline hebben seksueel contact gehad op de dag dat Eline slaagde.

Zelfmoord

Eline pleegt op haar 23e zelfmoord.

Angst

De dieptevrees.

Schuldgevoel

Misschien heeft Edmond zich na de dood van Eline altijd schuldig gevoeldd

Seksualiteit

Seksualiteit komt een aantal keer voor, tussen Edmond en Eline en daarna (op vergelijkbare wijze) tussen Edmond en Roza.

Queeste

Edmond is op zoek naar Eline, en als dat niet lukt gaat hij op zoek naar een surrogaatliefde, die zijn zusje kan vervangen.

Jaloezie

Edmond is jaloers als Eline gaat studeren en relaties met andere (oudere) mannen onderhoudt.

Relatie tussen broer en zus

De relatie tussen Edmond en zijn zusje Eline is nogal ingewikkeld. Ze hebben seksueel contact gehad op de dag van haar slagen, waarna ze eerst figuurlijk, door te gaan studeren en relaties met oudere mannen te onderhouden, en daarna letterlijk, door zelfmoord te plegen, afscheid van hem neemt.

Orpheusmotief

Edmond lijkt als een broertje van Orpheus naar Eline op zoek.

Motto

Er zijn twee Engelstalige motto’s.
Het eerste is van D.H. Lawrence:
“Why were we crucified into sex?
Why were we not left rounded off, and finished in ourselves? 

Vertaling: Waarom zijn we zo afhankelijk van seks en zijn we niet zo gemaakt dat we “ons zelf kunnen bedruipen? 

Het tweede motto is van Lee Miller:
I'm a water- soaked jigsaw puzzle, with drunken bits that don't match in shape or design.

Vertaling: Ik ben een puzzel die met water doordrenkt is, met dronken stukjes die niet meer in de vorm passen.

Titelverklaring

“Dieptevrees” is een verwijzing naar de angst die de hoofdpersoon tandarts Edmond Zwaen heeft om naar de diepte te duiken in een zwembad. Elke dag zwemt hij 24 baantjes, maar hij heeft geen C-diploma, omdat hij angst voor duiken heeft. Natuurlijk gaat hij in de roman op zwemles om te leren duiken, maar omdat de instructeur zijn werk niet goed doet, verlaat hij de zwemles weer..

Maar “dieptevrees” bewijst natuurlijk ook naar de angst van Zwaen om zich bloot te geven. Het lijkt een tandarts die alles voor elkaar en op orde heeft, maar hij houdt er bizarre hobby’s op na. Ze houdt hij ervan op zijn laptop naar zijn werk blote meisjes op internet te begluren. Dat komt allemaal voort uit de behoefte van de man om te weten te komen wat er met zijn zusje Eline is gebeurd die vroeger zelfmoord heeft gepleegd. Het blijft tot aan het einde voor de lezer geheim wat er met Eline is gebeurd, maar dan blijkt dat ze zelfmoord heeft gepleegd met de rode sjaal die hij aan haar gegeven had.

Structuur & perspectief

Structuur
Het verhaal wordt verteld in 23 hoofdstukken. Ze zijn genummerd. 
Dat getal van 23 zal niet toevallig ontstaan zijn. Roza is 23 jaar en Edmond is twee keer 23. 
Op 23-jarige leeftijd is Eline gestorven. En op Edmonds 23e had hij zijn zus voor het laatst gezien. Met al die getallen is het niet toevallig dat er 23 hoofdstukken zijn.
Er worden in deze roman enkele hoofdstukken gewijd aan het verleden (bijv. 15,19 en 21) .
Daarin worden belangrijke gebeurtenissen verteld uit het leven van Edmond en Eline (het seksueel contact na haar slagen, de expositie van haar werk, de zelfmoord van Eline). Deze drie hoofdstukken doorbreken de chronologische volgorde van de roman.
Maar ook in andere hoofdstukken komen herinneringen aan Eline boven (bijv. de dag dat ze samen spijbelden door in een trein te blijven zitten, de dag dat de pianolerares haar van hem afnam).
Je kunt stellen dat het boek een gesloten einde heeft (de lezer weet wat er met Eline is gebeurd), maar er kan ook sprake zijn van een open einde: Edmond gaat weer op zoek naar de volgende vrouw.

Perspectief 
Er is een personale verteller, de 46-jarige tandarts Edmond Zwaen. Hij lijkt zijn leven op orde te hebben, is heel strikt in zijn manier van leven en perfectionistisch in de omgang. Hij is een hij-verteller in de verleden tijd. Zijn leven wordt ontregeld, wanneer Roza in zijn praktijk verschijnt. Hij besluit haar te helpen en de lezer begrijpt aan het einde van de roman waarom hij dat doet. Ze lijkt namelijk erg op zijn overleden zusje op wie hij verliefd was en met wie hij een bijna ongezonde relatie op na hield.
De hij-verteller is echter een onbetrouwbaar perspectief en de lezer zit gevangen in het blikveld van Edmond. Is het wel een normale man, is hij niet een engerd die pornosites bezoekt en daarbij klaarkomt, die een relatie aangaat met een veel te jong meisje, die tijdens het vrije enge dingen met haar doet, die met zijn zusje seksueel contact heeft? Ga zo maar door. Kunnen we de verteller vertrouwen? 
Daardoor ontstaat veel spanning in de roman. Het gekozen perspectief is dus passend.

Decor

De tijdlagen van het verhaal 
Het verhaal begint in de maand oktober. Edmond wordt op een herfstavond geconfronteerd met een jonge vrouw Roza, die op zijn antwoord apparaat staat. Ze heeft haar voortanden gebroken en ze wil dat hij haar helpt.
Dat doet hij, maar de definitieve kronen komt ze niet ophalen. Dat is ongeveer twee weken later. De rest van het verhaal speelt zich af tijdens enkele weken in november. Hij neemt Roza mee naar het huisje van zijn jeugd. Maar de verteller laat helemaal niet merken in welk jaar de ontknoping met Roza plaatsneemt. Je mag aannemen dat dit in de 21e eeuw is, maar je krijgt geen data en jaartallen. Dat zou gekund hebben, omdat de tandarts juist houdt van een perfectionistisch leven. 
Het allerlaatste hoofdstuk waarin de geschiedenis tussen Edmond en een jonge vrouw zich lijkt te herhalen, speelt zich af in de zomer. Dat zal waarschijnlijk een half jaar later zijn.

De belangrijkste tijdlaag is natuurlijk die van het verleden. Drieëntwintig jaar voor het verhaal-Nu is Eline gestorven. Daarna is Edmond steeds op zoek geweest naar haar en naar de waarheid omtrent haar dood.

Het decor van de handeling 
Ook wat betreft het decor laat de verteller nauwelijks iets los. Hij heeft een tandartsenpraktijk in een stad, maar welke dat is, wordt niet verteld. Het is waarschijnlijk Amsterdam, want op blz. 207 staat vermeld dat hij met zijn zusje Eline door de Linnaeusstraat liepen. Die straat is in inderdaad in Amsterdam te vinden. En daarbij komt, hij rijdt in zijn auto binnen vrij korte tijd naar het huisje aan de zee waar zijn Russische grootmoeder heeft gewoond. Er wordt expliciet melding gemaakt van de Noodzee. 
Dat zou dan een plaatsje bij de Noord-Hollandse duinkust moeten zijn.

Slotzin

\'Ik heet Edmond,\' zei hij en wees naar haar zwembril. \'Geef maar. Laat mij dat maar voor je in orde maken.\'

Beoordeling

Het knappe van de vertelstijl van Pia de Jong is dat ze de lezer kan misleiden door een heel normaal lijkend verhaal te beginnen. Misschien wel een clichéverhaal: oudere, vrijgezelle
man valt op jonge meisjes. Het lijkt allemaal voorspelbaar wat er gaat gebeuren en ook het gewone taalgebruik is dat van een lekker verhaal om door te lezen. Maar intussen weeft de schrijfster een groot aantal kleine draadjes door het verhaal geen die het verhaal een heel sterke structuur geven. Ze wijst driftig vooruit, maar nog even vaak terug. 

Ze gebruikt spiegelingen in de handeling: bijv. onscherpheid van de zwembril van Edmond, de wazigheid van de camera van zijn vader met natuurlijk de symbolische gedachte erachter van een verkeerde kijk op het leven. Een andere spiegeling vormen de twintig foto’s op de laptop van Edmond wanneer hij naar zijn favoriete meisjes kijkt en de twintig foto’s die Roza van zich zelf gemaakt heeft en die ook op dezelfde manier op het beeldscherm verschijnen in een kadertje. 

Om “Dieptevrees” goed te kunnen begrijpen en te analyseren is herlezen van groot belang. Net als in haar eerste roman "Lange dagen” gebruikt Pia de Jong het hele register van literaire technieken om structuur in de roman aan te brengen. En juist de terloopsheid waarmee ze het doekt, maakt haar romans tot literatuur met een grote L. 

Bovendien heeft het verhaal ook nog trekjes van een spannende literaire thriller. Wat is er in het verleden gebeurd. Maar het niveau van het verhaal steekt toch ver uit boven het niveau van de thrillers van de 21e eeuw (Marion Pauw, Simone van der Vlugt, Saskia Noort). Toch is dat de tragiek van de romanschrijfster: ze zal de oplagen van de genoemde schrijfsters niet halen. Misschien moet je dat ook niet willen.

Was in de eerste roman een verwijzing naar het oeuvre van W.F. Hermans te maken (Lange dagen verwijst naar de thematiek van “Nooit meer slapen” ), ook in “ Dieptevrees” kan een verwijzing naar een roman van W.F. Hermans gemakkelijk gevonden worden. In “Ik heb altijd gelijk“ is Lodewijk Stegeman de hoofdfiguur die zijn zusje door een zelfmoord heeft verloren. Lodewijk heeft een liefde-haatverhouding met zijn zusje. Wanneer zij dood is, krijgt hij een relatie met een vrouw, die hij bij toeval op straat ontmoet en die hij bovendien kleren geeft. Zo schept hij een substitutieliefde voor zijn zus. 
Wanneer je toch “leent” in de literatuur (misschien wel onbewust hoor” is het niet zo slecht om Willem Frederik Hermans als voorbeeld te nemen. 

Ook in deze tweede roman heeft de schrijfster me zeker niet teleurgesteld. Het is een heel aangenaam roman om te lezen. Ook voor scholieren. Hopelijk neemt Pia voor zichzelf de tijd voor een nieuwe roman en valt ze niet in de fout van de thrillerschrijfsters door kort na elkaar nieuwe producten te leveren.

Literaire waarde van de roman m.i. 3 punten. 
Amusementswaarde voor scholieren (havo en vwo) 8. Aanrader.

Recensies

"Dieptevrees is knap en goed geschreven. Maar er is één probleem: het is niet meeslepend. " http://www.volkskrant.nl/...ype=boeken

"De clichés in Dieptevrees van Pia de Jong zijn bijna tastbaar en gaan je door merg en been." http://www.twenteuitdekun...ktersroman

"Een meesterlijk gecomponeerde, ijzersterke roman. " http://www.boekmagazine.n...p?N_Id=634

"De personages blijven schimmen en het moeizaam vertelde verhaal is zonder de associatie met het zustermotief bij Hermans oninteressant. " http://www.nrclux.nl/diep...ct/320290/

Bronnen

Website van de schrijfster.

http://www.piadejong.nl/f...elkom.html