Tabee, New York door F. Springer

Beschrijvingsopdracht:

a) Toen ik in de leeslijst de titel zag en het stukje las dat er bij stond, leek dit boek me nou echt een leuk en goed boek. Toen ik het aantal blz. zag beviel me dit wel, want voor dit verslag hadden we ongeveer 2 weken.

b) Het boek las heel snel en gemakkelijk uit. Dit vond ik fijn en daardoor vind ik het boek leuk om te lezen. Het verhaal zelf is een beetje apart, want ‘’het lot’’ wil dat Rudy en Dolly bij elkaar blijven. Als het dan zover is en ze zijn smoor verliefd op elkaar, verlaat Rudy Dolly door in te gaan op het voorstel van zijn werkgever. Het boek was niet saai. Dit kwam echt wel door de terugblikken van het verleden.

c) Rudy is Nederlands vice- consul in New York. Daar helpt hij landgenoten met problemen, schrijft visums en paspoorten uit. Hij woont alleen in een klein flatje in een chique buurt. Op een feestje van Nederlandse ‘oud- Indische gasten’ die naar de verenigde staten zijn geëmigreerd ( Hij woonde vroeger zelf ook in Indië) loopt hij Dollie tegen het lijf. Zij is zijn jeugdliefde uit Boedang, waar hun allebei hun school en oorlogsjaren hebben doorgebracht. Dollie heet nu Dola en is getrouwd met Menno Spanjer, Rudy’s jeugdrivaal.
Dollie en Menno hebben twee kinderen. Menno Spanjer is niets veranderd. Nog steeds een grote opschepper. Rudy’s gedachten gaan terug naar zijn jeugd in de tropen in de jaren ’40. Dollie was het snoezige, kwetsbare meisje met verbaasde ogen waar Rudy stapelverliefd op werd. Hij verborg zijn liefde voor zijn bazige klasgenoten en voor Menno Spanjer, de brulaap. Dollie regelde allerlei afspraakjes voor hun twee zoals bij het zwembad. Intussen is het weer 25 jaar later en gaat het werk op het consulaat gewoon door. Er komt bij hem op het bureau een mevrouw D., een wanhopige vrouw met haar kinderen die door haar man in de steek gelaten is en geen geld heeft. Rudy brengt ze naar een hotel en worden zo snel mogelijk naar hun vaderland gebracht, tegen zin in. Tijdens een lunch met Menno Spanjer, krijgt Rudy (Ruud) in geuren en kleuren te horen hoe het stel getrouwd is en hoe het hen in de VS is vergaan. Menno is naar eigen zeggen een succesvolle schoeneninkoper. De ontmoeting leidt tot een herinnering waarin Ruuds mislukte pogingen om te reageren op Dollies tweede briefje – ‘ben je nog op mij dag Dol’- uit de doeken wordt gedaan. Hij was gewoon bang door klasgenoten betrapt te worden en durft daarom zijn verliefdheid niet openlijk te bekennen.
Ruud wordt uitgenodigd voor een barbecue. Hier komt de herinnering van het zwemmen te boven. Het was november 1942 wanneer Indiër inmiddels gecapituleerd heeft en in oorlog is met Japan. Niemand ging meer naar school, er werd voornamelijk gezwommen. Tijdens het spelen jaagt Menno Dollie de hoge duikplank op. Doodsbang gilt ze om Rudy, maar deze duikt snel onder water met een rood hoofd van schaamte. Menno vertelt het op een andere manier dan Rudy. Wanneer Dolly hem terug naar het station brengt wil hij hier nog iets van zeggen, maar hij weet niet wat.
Rudy was 14 toen hij in het vrouweninterneringskamp zat. In het begin ging alles goed er was voldoende eten en plezier, maar later werden ze scheel van de honger en overleden ze stuk voor stuk. Iedereen moet ervoor werken. Als hij via via hoort dat Dolly naar hem vraagt noemt hij haar een rotkip.
Ruud moet voor zijn werk een bal bezoeken. Twee personen die het hebben georganiseerd hebben beste vrienden uitgenodigd en ja hoor het zijn Dolly en Menno. Ze hebben alleen Dolly meegenomen, want Menno is ontslagen en past op de kinderen en er zijn grote spanningen tussen Dolly en Menno.
Na het bal wil Dolly mee met Ruud. Samen brengen ze een heerlijke nacht en ochtend door. Menno gaat in Los Angeles op zoek naar werk en Dolly belt Ruud op om langs te komen. Ze zijn beide gelukkig dat ze nu bij elkaar zijn. Ruud wordt voor ze werk overgeplaatst naar Lagos in Nigeria. Binnen twee weken moet dit gebeuren. Hij weet niet hoe hij dit aan Dolly moet vertellen. Als ze samen zijn kan hij het juiste moment niet vinden. Hij neemt hartstochtelijk ‘’afscheid’’ van haar, en laat haar in de waan dat ze over een paar weken bij hem kan intrekken. Als hij in het vliegtuig naar Nigeria zit, voelt hij spijt.

Verdiepingsopdracht 1:

a) Hoofdpersoon:
Rudy:
Hij is een jaar of 36. hij is vrijgezel, en al naar 1 jaar diplomatieke dienst opgeklommen tot vice-consul van consulaat generaal in New York. Zijn jeugd bracht hij door in Bandoeng, zijn opleiding volgde hij na de gedwongen repatriëring in Nederland. Hij is een vrij teruggetrokken persoon die moeite heeft met beslissingen nemen. Als jongetje durfde hij al niet uit te komen voor zijn grote liefde Dollie en na zijn eerste verraad schuift hij alle schuld van zich af: ‘onze liefde werd gedwarsboomd door de buitenwereld.’ Een romantisch idee dat mij niet ongelukkig maakte.’ Ook als volwassene blijft hij de schuld aan de buitenwereld geven dat het tussen hen nooit iets zou worden. Hij heeft dus een zekere lafheid en een zekere luiheid over zich. Door de herhaaldelijke schaamte- of spijtgevoelens blijkt dat hij zich daarvan wel bewust is. Hij heeft een round- karakter.

Bijfiguren:
Dollie:
Is net als Rudy een jaar of 36. Ze heet in het Amerika van 1965 Dola. Vroeger was ze een verlegen, popperig meisje, maar voor haar liefde voor Rudy durfde ze heel wat te ondernemen. Ook in New York neemt ze het initiatief tot de hereniging en neemt ze het besluit dat ze van Menno afwil en Rudy voor altijd wil hebben. Het kleine meisje met de grote, verbaasde ogen is een wilskrachtige vrouw geworden. Ook zij is een karakter.

Menno Spanjer:
Hij was altijd de bink van de klas. Zijn grote mond is hij nooit kwijtgeraakt. Hoewel hij wat patserig is, heeft hij wel leg en is hij nooit te lui om te werken. Hij houdt echt van zijn gezin. Maar als hij wegens het inkopen van onverkoopbare schoenen wordt ontslagen, raakt hij aan de drank. Hij besluit werk te gaan zoeken in Los Angeles en brengt daardoor zonder het te weten zijn huwelijk in crisis. Hij is een type.

b) Het boek beschrijft een jeugdliefde die niet mag worden aangetast door de werkelijkheid. De ik- figuur is verliefd op de romantiek en het verlangen. De ik- figuur denkt aan haar en aan wat er allemaal is fout gegaan. Als het in werkelijkheid allemaal vrij snel de goede kant opgaat( zijn jeugdliefde terugkrijgen), kiest hij toch voor zijn werk. Hij wil alles als herinnering houden. Eigenlijk is hij bang voor vastigheid en liefde in werkelijkheid.
De titel slaat op het niet kunnen scheiden van heden en verleden en ook op het afscheid nemen zelf.het geldt vooral voor het afscheid van de kleine, Indische Dollie en van de volwassen, Amerikaanse Dola. New York is enigszins op het oude vaderland gaan lijken. Nederlands-Indie en Amerika vloeien door herinneringen en personen in elkaar over.`

c) Het verhaal speelt in twee perioden: Tweederde van het aantal pagina’s is in het ‘nu’ geschreven, de rest speelt ‘toen’. Het heden is 1965. ( Menno die 12 jaar was in 1941, verklaart over vier jaar veertig te zijn.) De flashbacks spelen in de periode 1941 – 1945. de vertelde tijd is in het nu beslaat ongeveer een half jaar. ( De uitnodiging van Nusantara komt binnen in januari en de zomerse weekends bij Dollie aan het eind van het boek zijn vreselijk heet. Er is in het boek sprake van veel tijdsverdichting. Dit is ontstaan door slechts een enkele keer op alledaagse gebeurtenissen in te gaan. De chronologie wordt onderbroken door lange flashbacks. Ook hier is sprake van tijdsverdichting. Want sommige stukken duren lang, maar zijn in enkele zinnen verteld.

d) Het verhaal speelt in New York en het plaatsje Avery dat er in de buurt ligt; de flashbacks spelen in het voormalig Nederlands – Indie. Na de scheiding van Dolly en Rudy is hun onderlinge verband nog steeds aanwezig. Er is een gedwongen verplaatsing vanwege werk en/of politiek. Deze is zowel te merken bij Rudy als bij de Spanjers. Een band met een plaats scheppen blijkt niet mogelijk, alleen de herinnering telt. Dit houdt verband met Ruuds werksituatie die ervoor verantwoordelijk is dat hij ook geen echte band met een geliefd persoon kan hebben, omdat hij toch steeds zal worden overgeplaatst.

e) Er wordt hier de ik-vertelsituatie gehanteerd. Want alles wordt door de ogen van een van de hoofdrolspelers verteld. Het wordt namelijk verteld door de ogen van Rudy.
Je weet precies nu wat hij denkt op welk moment en precies wat hij dacht in het verleden.

f) Deze roman bestaat uit 5 genummerde hoofdstukken; elk hoofdstuk bestaat uit door witregels gescheiden onderdelen, die afwisselend in het heden van het verhaal en in het verleden spelen. Het laatste hoofdstuk speelt echter alleen in het heden. Het is dus een niet- logische-niet- chronologische volgorde. Want het begint in het heden en door de flashbacks kom je meer te weten en die zijn uit het verleden. Het verhaal heeft wel een ontknoping, maar er blijven vragen open. Dit verhaal is een hechte structuur met een aaneengesloten vertelsituaties.

g) Er is sprake van lichte spanning. Deze word opgebouwd door de verhaallijn te onderbreken met flashbacks en door het verhaal af en toe een wending te geven. Er is dus sprake van het open houden van vragen door de lezer.

h) Springer heeft een heldere, vlotte stijl. Door de dialogen komt een figuur als Menno goed naar voren. Moeilijke woorden en ingewikkelde zinnen komen niet of nauwelijks voor. De snelle beschrijvingen van het heden met veel tijdsverdichting geven de haastige Amerikaanse levensstijl weer; deze worden afgewisseld met langzame, gedetailleerde beelden uit de Indische jeugdjaren. Dat vertragen en versnellen werkt heel levendig. Ironie en milde zelfspot geven de wat sullige hoofdpersoon een sympathieke kant.

i) Springer schrijft in gewoon Nederlands: geen ingewikkelde zinsconstructies, maar helder en duidelijk. Soms gebruikt hij engelse woorden, maar deze zijn goed te begrijpen.

Verdiepingsopdracht 2:

b) Springer is een zorgvuldige stilist,die zich laat kennen aan zinnen waarin ongelijksoortige elementen of elkaar vreemde sferen in een adem genoemd worden. Het effect van zulke zinnen is vaak een zekere droogheid, maar tegelijkertijd werkt deze stijl humoristisch. Een dergelijk effect wordt uiteraard vergroot door het standpunt van de hoofdpersoon: hoe minder betrokken hij is, hoe beter. In de meeste verhalen is de verteller (ik figuur of niet) dan ook een halve buitenstaander, iemand met een consulaire of bestuursfunctie, die met veel verschillende mensen en situaties te maken heeft. Deze veelvuldige contacten stellen hem in staat enige afstand te houden, waardoor hij mensen en gebeurtenissen redelijk objectief en vaak ironisch kan observeren. Deze gebeurtenissen kunnen heel alledaags zijn, maar ook onderdeel van belangrijke historische ontwikkelingen. Meer dan door grote historische gebeurtenissen wordt Springer thematiek bepaald door gedragingen van mensen, waarbij het enigszins uitzonderlijk,exotische of wereldschokkende decor op de tweede plaats komt. Veel van Springers personages zijn verblinde idealisten of domweg patsers; bij beide typen is het spel om de macht van groot belang. Dit kan dan heel sympathiek bedoeld zijn. Vaak is het een spel dat heel grof gespeeld wordt. Er spelen ook vaak Rimbaud-type: mensen die ineens van de aardbodem verdwenen zijn, zonder sporen na te laten.

c) Er is zeker sprake van dialogen. Doordat er bijna geen moeilijke woorden en zinnen in voorkomen geeft dit een vreemde sfeer die in haastig tempo genoemd wordt. De Tweede Wereld oorlog in Nederlands- Indië bepaalt het verloop van het verhaal, maar deze wordt wel terzijde beschreven in sfeerscheppende details. De hoofdpersoon Rudy als vice-consul in New York regelmatig de vruchtloze opdracht geëmigreerde landgenoten op te sporen, op verzoek van familieleden in Nederland.

e) G.F.H. Raat,’F. Springer’,in: Kritisch Lexicon van de Moderne Nederlandstalige Literatuur, Houten-Groningen 1980, aflevering september 1980.
J. Matla, R. v. Riet, J.v . Ommen en L. Penson,’F. Springer. Tabee, New York’, in: Prisma uittrekselboek. Nederlandse literatuur 1945- 1980.

Evaluatie:

a)b) Onderwerp:
Ik vond het onderwerp om te lezen makkelijk, maar onder woorden brengen vond ik lastig. Het gaat over een liefde die niet mag uitkomen. Het onderwerp vind ik een beetje vaag en apart. Aan het einde word het je pas duidelijk dat de liefde niet mag winnen, maar je hoort altijd liefde overwint alles. En in het boek zou je dit ook verwachten, maar dit gebeurt niet. Dat maakt het onderwerp gelukkig leuk. Alleen het begin is erg voorspelbaar. Dat is jammer want zo is het weer eens van die standaard liefdes boeken waar alles goed afloopt. Althans dat denk je dan, gelukkig is dat niet zo. Dit onderwerp wordt helemaal in details verwerkt. Er is er dan ook maar 1. Het boek heeft niet zo heel veel blz. en dit is maargoed ook want anders was het saai geworden.

Gebeurtenissen:
De liefde tussen Rudy en Dollie doe aan alle kanten word gedwarsboomd. Althans dat verteld Rudy. Deze gebeurtenis ligt vooral op de gedachten van Rudy, want hij verteld het hele verhaal hoe hij het ziet. De gebeurtenissen spelen zeker wel een rol. Eigenlijk blijft het boek boeien tot het einde. Dit komt zeker wel door de gebeurtenissen te vertellen van vroeger. De gebeurtenissen volgen elkaar goed op. Dit maakt het makkelijk om te lezen. De gebeurtenissen zijn niet spannend, maar er een gewoon een gezellige sfeer. De gebeurtenis die zich in het verleden heeft afgespeeld in het zwembad heeft het meeste indruk op me achter gelaten. Dit komt omdat het herkenbaar voor me is. Deze gebeurtenis is dan ook de enige die een echte indruk op me maakte.

Personages:
Ik vind de hoofdpersoon maar een zielig mannetje. Hij kiest voor het geen verandering in zijn leven, geen uitdagingen. Dit maakt hem tot een 1 en dezelfde saai wordend persoon. Ik snap niet dat hij voor zijn grote liefde kiest. Dit is wat hij wil, althans dat lijkt dan zo. Oké hij is misschien bang voor wat komen gaat, maar dit is gewoon zijn kans. Jammer voor hem dan dat hij die niet neemt. De hoofdpersoon lijkt zeker wel op een echt mens. Zijn grote liefde( Dolly) lijkt in mijn ogen ook een echt persoon alleen dan wel in iets mindere maten dan de hoofdpersoon. Dolly is waarschijnlijk een heel lief meisje. Ze laat zich beïnvloeden door de buitenwereld. Ik zie wel iets in haar wat ook in mijn eigen zit. Ze is ook verlegen, maar als het goed gaat durven ondernemen. Tot aan de laatste paar blz. is het boek zeer voorspelbaar, gelukkig is er op het laatst een wending.

Bouw:
Ik vind de bouw goed en lekker rustig om te lezen, niet te moeilijk. Het verhaal komt gelijk op gang en gaat aan 1 stuk door. Ook al is er sprake van flashbacks. Alles is goed te volgen, dus het hangt allemaal goed samen. Ik vind de bouw niet spannend en matig boeiend. Het is niet echt een verhaal waarvan je denkt…hier heb ik nog nooit over gelezen. Er is 1 verhaallijn die in het heden speelt deze is de zeker de hoofdlijn. De verhaallijn in het heden zijn maar stukjes en maken de hoofdlijn duidelijk. Het heden en verleden houdt dit het boek boeiender. Dankzij het spelen met de tijd is het interessant. Zo kom je meer te weten van de twee grote liefdes. Het einde is verrassend, gelukkig maar, anders was het een saai boek.

Taalgebruik:
De tekst is zeker niet lastig om te lezen. En dankzei het engelse taalgebruik, die ook gebruikt word, geeft het juist een gezellige buitenlandse sfeer. Sommige plaatsnamen leken op mensen namen dit kon wel eens tot verwarring wekken, maar dit kwam altijd wel weer duidelijk goed. Dankzei de gedachtes en gevoelens blijf je het boek lezen. Ik hoopte iedere keer dat er weer een leuke herinnering kwam.

Eindoordeel:
Door de herinneringen blijft het boek leuk. Door de taalgebruik is er een gezellige sfeer aanwezig. Door de bouw kun je het lekker rustig en alles begrijpend doorlezen. De hoofdpersoon is goed uitgekozen qua karakter. Hij is een teruggetrokken persoon die moeite heeft om beslissingen te nemen en die het liefst alles ziet zoals het was. Dit past precies in het plaatje van het geschreven werk. Het is een leuk boek om lekker op de vakantie, rustig te gaan lezen.

c) Ik heb gebruik gemaakt van het informatie boek,vooral de hoofdstukken 2,3,10,11,12,13.