Je leeservaringen gedetailleerd beschrijven. De vijf aspecten: Onderwerp *Het onderwerp van de tekst is duidelijk: een conflict tussen een droom en de werkelijkheid. Je ziet steeds weer flashbacks en dan weer een stuk over het heden, en dat is soms behoorlijk verwarrend. *Ik vond het een saai onderwerp, over de laatste Russische tsaar heb ik nooit echt gelezen, want het sprak me gewoon echt nooit aan. Het wordt in het begin ook een beetje heel saai verteld. *Ik heb ook nog nooit een film gezien over de Russische tsaren of iets wat daar mee te maken heeft. Ik hou meer van wat meer actie in de film en dus niet van die saaie verhalen over de tsaar. Het kan misschien ook wel leuker verteld worden maar in dit boek is dat niet het geval. De gebeurtenissen: *De belangrijkste gebeurtenis in het verhaal is denk ik dat de moeder van Lex Grol verteld dat zij eigenlijk helemaal de moeder niet is van hem, maar dat hij een hele andere moeder heeft. Dat schokt hem het mees want toen viel zijn hele illusie in het water dat hij een achterkleinzoon van de tsaar was. *Meer op gevoelens en gedachten want de deze twee dingen van Lex Grol worden heel veel benadrukt in het verhaal, je leest veel over zijn gevoelens en gedachten. Een goed voorbeeld daar van is als hij de nachtjapon van de zus van Sweder aantrekt, de schrijfster beschrijft dan helemaal zijn gevoelens en gedachten. *Ik vond niet dat er gebeurtenissen in het verhaal waren die me echt boeiden, omdat het onderwerp me niet aansprak. *Ik vind het soms een beetje chaotisch in het verhaal want je moet echt goed opletten wat er nou verteld wordt en in welke tijd. Dat is soms behoorlijk verwarrend. *Ik vond de gebeurtenissen dramatisch omdat Lex Grol zich echt helemaal familie voelt van de tsaar en zijn familie, en als hij er dan achter komt dat het misschien nog waar is ook dan slaat hij helemaal op hol. Maar als zijn moeder deze 'droom' dan kapot maakt is dat extra dramatisch voor hem.
Personages *Ik vond de hoofdpersoon absoluut geen held, ik vond hem zelfs een mietje zoals hij was in sommige momenten, vooral als er meises bij hem in de buurt waren. Ik zou dus absoluut niet op hem willen kijken. *Nee ik kan me niet verplaatsen in de personages want ze hebben een hele andere interesse dan ik heb en ook een ander karakter, maar over dat karakter kom je alleen wat te weten over de hoofdpersoon. *Ik heb geen eigenschappen kunnen vinden die bewonderde van de personages. Wel vond ik grappig hoe Sweder eigenlijk iemand was die gewoon een beetje deed waar hij zin in heeft en Lex meer over de dingen nadacht. *Nee ik vond niet dat de personages voorspelbaar waren want je kwam al lezende verschillende stukjes uit hun jeugd tegen en over hoe ze waren. Je kon dus niet precies weten wat nou echte trekjes waren van ze en waren ze dus moeilijk voorspelbaar. Het was wel voorspelbaar dat toen Lex dacht dat hij echt de achterkleinzoon van de tsaar ineens heel goed humeurig ging doen en net deed of veel geld had. *Ik vond eigenlijk alle personages in het boek wel sympathiek, met uitzondering van de mensen die de tsaar en zijn familie vermoord hebben of iets met de vervolging te maken hadden. Ik vond Sweder erg sympathiek tegenover Lex en Lex vond ik erg sympathiek tegen over de mensen in winkel waar hij altijd zijn sigaretten koopt. Bouw *De bouw vond ik ingewikkeld ja want allerlei stukken van de geschiedenis van de tsaar en het heden stonden allemaal door elkaar, dat leverde soms nog wel eens wat verwarring op. De stukken over de tsaar vond ik het ingewikkeldst. *Het verhaal komt langzaam op gang en wordt tegen het eind van het boek wat sneller als Lex er achter komt dat hij familie is van de tsaar, wat dus later een illusie blijkt te zijn. *Er is 1 verhaal alleen die van Lex grol en vanuit hem kom je de dingen over andere personen te weten. *Die terugblikken waren noodzakelijk anders kwam je niets te weten over de tsaar en wat er met hun gebeurt is. Zo was het mooi verdeeld over het boek en kwam je steeds wat meer te weten over de tsaar. *In het eind wordt alles duidelijk en kom je alles te weten wat nou het hele verhaal onduidelijk was. Is Lex nou echt familie van de tsaar of niet? Leven er nog familie leden van de tsaar? Ik vond het mooi einde. Taalgebruik *Ik vond de tekst niet lastig te lezen, tenminste niet als het gaat over het taalgebruik, die flashbacks waren wel lastig en je moest ook erg goed opletten waar de schijfster was, in welke tijd en over welke geschiedenis. *Ik vond die verhoudingen tussen dialoog, beschrijving en weergave van de gedachten en gevoelens wel goed. Je kwam gewoon veel te weten over de gedachten en de gevoelens van de hoofdpersoon en dat paste echt bij het verhaal vond ik. *De tekst van het verhaal paste goed bij het verhaal vond ik want de hoofdpersonen kwamen bij mijn traag en rustig over. En het verhaal las je ook rustig er zaten geen wilde achtervolgingen in over schietpartijen maar vooral wilde gevoelens en gedachten. De auteur De schrijfster van ’Russisch blauw’ is Rascha Peper. Ze is geboren op 1 januari 1949 in Driebergen. Na haar Studie Nederlands werkte ze enige tijd als lerares Nederlands. In 1983 verhuist ze vanwege het werk van haar partner naar Wenen. In Wenen begint ze met schrijven. Nu behoort ze tot de oude generatie schrijfsters. Haar genres zijn voornamelijk roman, novelle en kort verhaal. Met het verhaal de ‘Waterdame’ debuteert ze in het ‘Hollands Maandblad’. De ‘Waterdame’ is ook haar titel voor haar debuutbundel die in 1990 verschijnt. In wenen schrijft ze de eerste versie van ‘Oesters’. Later herschrijft ze deze roman. In 1994 ontvangt ze een nominatie voor de AKO Literatuurprijs voor Rico’s Vleugels. De reacties op de boeken van Rascha Peper zijn vaak erg positief! Dit zijn boeken die zij heeft geschreven: *Oefeningen in manhaftigheid (1992, novellen) *Rico’s Vleugels (1993) *Russisch blauw (1995, roman, multatuliprijs) *Een Spaans hondje (1998) *Oesters (1991) *Dooi (1999) *Een spaans hondje (1998) Structuur De volgorde van de gebeurtenissen is niet in de chronologische volgorde. Het is een cyclisch verloop. Het boek is heel erg fragmentarisch geschreven. Het verhaal bestaat uit veel verschillende fragmenten uit allerlei verhaallijnen. Deze drie roden draden zijn: *1e*het verhaal van Loti Swart en Lex Grol, het liefdes verhaal. Dat ze in het zwembad wentelteefje doen en elkaar aardig vinden. *2e*Het historische verhaal van de Romanovs, dit verhaal komt hele boek door terug. De hele geschiedenis wordt beschreven van de Romanovs. *3e*De poging van Lex om een deel van dat boek te schrijven over de laatste Russische tsaren familie. Daar komt hij helemaal niet meer aan toe. Deze 3 verhaallijnen lopen allemaal door elkaar heen. Tussen de meeste onderdelen is er veel samenhang. Het gaat dan over de tsarenfamilie, over het deel van een boek dat Lex hiervan maakt en over de ontdekkingen die Lex doet tijdens het maken van dat deel van een boek. Er zijn ook onderdelen die helemaal geen samenhang vertonen met dit verhaal, zoals het terugblikken naar zijn eerste dag op een nieuwe school, de pad in de tuin, de seksdromen. Aan de ene kant heeft ‘Russisch Blauw’ een gesloten einde, omdat je weet dat Lex toch geen achterkleinzoon van de laatste Russische tsaar is, maar er zijn ook nog bepaalde dingen onbekend, wat dus aan de andere kant voor een open einde zorgt. Dingen die aan het einde niet bekend zijn, zijn of Lex een relatie met Loti krijgt en of het boek waar Lex aan meeschrijft nog uitkomt (ik denk van niet).
Perspectief Het perspectief ligt hoofdzakelijk bij Lex Grol, bij de gebeurtenissen in het leven van Lex Grol, hoe het op het moment is dat hij een deel van een boek schrijft over Rusland en terugblikken naar zijn jeugd, is er sprake van een personele verteller en de verteller is Lex. Maar het is vooral auctoriaal hoe er verteld wordt in het boek, enkele voorbeelden van deze momenten zijn: -Wat heeft Ljoekjanov niet voor zich kunnen houden na die nacht, en uiteindelijk aan zijn vrouw verteld?. - Wie de foto ziet, ontkomt niet aan de gedachte: wat heeft die twee in godsnaam tot trouwen bewogen? - daar staat hij, voormalig tsaar aller Russen, en snuift frisse lucht door een gat in het dak. Dat hij slecht te eten krijgt, daar hoor je hem niet over. (blz 52) Deze manieren van vertelsituatie wisselen elkaar steeds af maar auctoriaal overheerst toch wel in dit verhaal Kritiek op beroepsrecensie ‘Russisch blauw’ NRC Handelsblad: RECENSIE: RC Handelsblad, 27 oktober 1995
De hangmat, ach de hangmat; Rascha Pepers hoofdpersoon vergroeit met de tsarenfamilie
REINJAN MULDER
Rascha Peper: Russisch blauw. Uitg. Veen. 260 blz. Prijs fl. 34,90. In haar deze week verschenen derde roman Russisch blauw is Rascha Peper op zoek naar de wetten van de verbeelding. Een jonge historicus past in zijn geboortedorp op een villa en probeert zich daar op verschillende manieren voor te stellen dat hij iemand anders is. Een man die beter in zijn vel zit, makkelijker in contact komt met meisjes, een man die beter in zijn tijd en omgeving past. Hij wordt daarbij geholpen door zijn dromerige aard. Hij heeft, zoals het boek op diverse plaatsen terloops laat zien, van nature de neiging om af te dwalen. Maar het zijn de omstandigheden die zijn fantasie pas goed op drift doen raken. Het in de jaren twintig in grootse stijl gebouwde huis, dat Peper met veel aandacht en liefde voor het tijdperk beschrijft, helpt de hoofdpersoon zich in te leven in het bestaan van de beter gesitueerden in het dorp. Zelf afkomstig uit een benauwend naoorlogs communistisch gezin, begint hij zich bijvoorbeeld verschrikkelijk op te winden over de bouwvakkers die zonder toestemming de parkachtige tuin zouden kunnen binnendringen. Op dezelfde manier helpt het fraai uitgevoerde privé-zwembad naast de villa hem om zichzelf als een gezonde, atletische figuur te zien. In het water kan hij enige afstand nemen van de hemofilie waaraan hij lijdt en de daarmee gepaard gaande angst voor bloedingen, kneuzingen en besmettingen. En pas bij het zwembad overwint hij zijn verlegenheid tegenover meisjes. Het bad is voor hem een tweede baarmoeder geworden, beschermend en bevrijdend tegelijk. Van geheel andere aard is de verplaatsing die de meeste aandacht krijgt in het boek, naar de Russische adelstand aan het begin van de eeuw. Van een vroegere hoogleraar krijgt de historicus tijdens zijn verblijf in de villa onverwacht het verzoek een hoofdstuk te schrijven voor een boek over de twintigste eeuw. Zijn taak is om zich in de recente publicaties over de moord op de Russische tsaren te verdiepen. Juist deze historische bronnen blijken zijn verbeelding bijzonder te prikkelen. Rijker worden, gezonder en voornamer, dat is, kort gezegd, wat Pepers hoofdpersoon voor ogen staat, maar pas als hij de historische tekst van de dagboeken van de tsaar in huis heeft, lijken zijn verlangens de verwezenlijking nabij. De verhalen over de tsaar en zijn familie en zijn eigen geschiedenis beginnen steeds meer door elkaar te lopen, wat nog versterkt wordt door de wetenschap dat de zoon van de tsaar aan dezelfde bloedziekte heeft geleden als hij. Wat, als hij de achterkleinzoon van de tsaar zou zijn? De gedeelten waarin Rascha Peper haar hoofdpersoon laat wegdromen in het leven van de tsaar behoren onmiskenbaar tot de sterkste gedeelten van het boek. De schrijfster heeft hier een gevarieerde, levendige stijl die veel indruk maakt en noodt tot doorlezen. 'De hangmat, ach, ja, de hangmat,' zo begint het tweede hoofdstuk, waarin de historicus na jaren van niets doen over de treurige geschiedenis van de tsaren begint na te denken. Hij geeft een citaat uit een brief die de tsaar in 1914 aan zijn vrouw schreef, en vertelt hoe hij kort na de Russische revolutie in de tuin van zijn tijdelijk verblijf in zijn hangmat placht te schommelen. 'Nicolaas de Bloeddorstige,' zo denkt de historicus, 'door zijn vijanden naar zijn laatste gevangenis overgebracht, en wat is het eerste dat hij doet? Hij hangt zijn hangmat in de tuin. Om buiten Tsjechov te lezen of de bijbel.' Ook de - veel kortere - gedeelten over het geluk dat de hoofdpersoon in de beschutting van het water vindt, zijn over het algemeen heel geslaagd. Daar in het water, denkt hij, komt hij in aanraking met wat hij 'de kern van alle dingen' noemt. Peper weet hier goed te treffen hoe haar historicus op zulke momenten, in een bijna gewichtloze toestand los komt van het aardse getob. Tegenover deze sterke gedeelten staan helaas ook enkele beschrijvingen die wat prozaïscher zijn. Peper gaat bijvoorbeeld vrij uitgebreid in op het kleinburgerlijke milieu waarin de historicus is opgegroeid en waarin hij steeds weer terugkeert. Dat levert stukken op die soms schrijnend van saaiheid zijn. Hoewel ze haar best doet om ze door middel van mild ironisch commentaar van de historicus nog wat op te vrolijken, houden ze iets verschrikkelijk grauws en ongeïnspireerds. Datzelfde geldt voor de schaarse gedeelten waar Peper, zonder een zweem van ironie, in een of ander populaire frase vervalt. Wanneer ik over een arme weduwe met een ongelukkige zoon ook nog moet lezen dat ze een 'prachtige, droevige, sensuele glimlach' heeft, moet ik toch eerst wel even wat wegslikken voor ik verder kan. Maar gelukkig zijn dit, vergeleken met wat er wel is gelukt, kleinigheden. Rascha Peper bevestigt in Russisch blauw haar reputatie als een geroutineerd en onderhoudend schrijfster die wat te zeggen heeft. Haar boek heeft een verrassende opbouw en zit over het algemeen vol kleine, goed gekozen observaties. Ze weet de vele momenten van spanning zorgvuldig over de roman te spreiden en maakt een uitgekiend gebruik van veelzeggende, en steeds terugkerende beelden. Zo wordt de aarden geluidswal die tijdens het verblijf van de historicus in de villa achter het hek wordt opgeworpen, niet alleen weerspiegeld door het steeds maar hoger wordende hek om het huis waar de tsaar voor zijn dood gevangen werd gehouden. Het is duidelijk ook een symbool van het toenemende isolement waarin de historicus raakt. Door de verwerking van enkele recente krantenberichten over de vondst van het stoffelijk overschot van de tsarenfamilie krijgt het boek bovendien iets intrigerends. Binnen de roman ontstaat zo een bijna op zichzelf staande reconstructie van de laatste dagen van de tsaar en zijn familie. Met veel gevoel voor drama beschrijft Peper in deze gedeelten hoe de revolutionairen in een kelder de gehate tsaar en zijn gevolg om het leven brengen, waarna ze een bizarre tocht over het duistere platteland aanvangen om de resten van de Romanovs voor de oprukkende volgelingen onvindbaar te maken. Hier is de verbeelding al bijna geen verbeelding meer. Dit is echter dan echt. Mening: Ik vind dit een goede recensie, alleen is deze schrijver/schrijfster wel wat positiever dan ik ben. Ze bekritiseerd net als ik doe, voorbeeld: ‘Tegenover deze sterke gedeelten staan helaas ook enkele beschrijvingen die wat prozaïscher zijn. Peper gaat bijvoorbeeld vrij uitgebreid in op het kleinburgerlijke milieu waarin de historicus is opgegroeid en waarin hij steeds weer terugkeert. Dat levert stukken op die soms schrijnend van saaiheid zijn. Hoewel ze haar best doet om ze door middel van mild ironisch commentaar van de historicus nog wat op te vrolijken, houden ze iets verschrikkelijk grauws en ongeïnspireerds’. De laatste regel van de recensie klopt wel bij dat fragment en dit verhaal want ze schrijft dit boek alsof het een waar gebeurd verhaal is. Dat klopt ook, alleen ben ik het dat weer niet eens dat hij het alleen over fragment vertelt.Sommige stukken in deze recensie vind ik een beetje wazig, zal ze waarschijnlijk niet begrijpen, voorbeeld hiervan is: ‘Hoewel ze haar best doet om ze door middel van mild ironisch commentaar van de historicus nog wat op te vrolijken, houden ze iets verschrikkelijk grauws en ongeïnspireerds’. Maar over het algemeen ben ik positief over deze recensie. Achtergronden: De schrijfster van ‘Russisch Blauw’ is Rascha Peper. Dit is een pseudoniem van Jenneke Strijland. Ze verzon haar pseudoniem toen ze een manuscript wilde opsturen naar een uitgeverij waarvan haar buurman directeur was. Als het manuscript afgekeurd werd, zou het minder gênant zijn om hem in de Albert Heijn tegen te komen. Het boek is dus geschreven in 1995 en speelt zich af vlak voor de eeuwwisseling. Ze heeft met dit boek de multatuliprijs gewonnen en dat was voor haar een bekroning op haar werk. Na dit boek heeft ze nog 3 andere boeken geschreven (misschien inmiddels nog wel meer).