Titel
De titel is ironisch bedoeld. De ikfiguur denkt in een villa een plaats te hebben gevonden om te ontkomen aan de oorlog, maar het is slechts een schijnveiligheid. In het huis bevinden zich soldaten van het Duitse leger, de ikfiguur hoort regelmatig de geluiden van de oorlog (explosies, tanks, vliegtuigen) en uiteindelijk word het huis door partizanen vernield. De laatste regels van het verhaal staan lijnrecht tegenover de titel: ‘Het was of het [huis] ook aldoor komedie had gespeeld en zich nu pas liet zien zoals het in werkelijkheid altijd was geweest: Een hol, tochtig brok steen, inwendig vol afbraak en vuiligheid.’ Motto
Het boek heeft geen motto. Genre

Je kunt het boek zien als een oorlogsnovelle
Idee
Het thema van de tekst is de verontmenselijking van de oorlog. De hoofdpersoon verandert door de oorlog in een heel andere persoon. Thema
Ieder werk van Hermans kan beschouwd worden als een illustratie van zijn persoonlijke levensfilosofie, namelijk dat het leven chaos is en dat onberekenbare factoren als het toeval en door onbegrip beheerste communicatie tussen mensen de geschiedenis bepalen. Net als bijna ieder verhaal van Hermans, verloopt Het behouden huis volgens een bepaald patroon dat er op neerkomt dat de hoofdpersoon aan het slot van het verhaal alle illusies zijn ontnomen, die hij aan het begin nog koesterde Daarbij komt nog dat de ikfiguur, net zoals de meeste van Hermans’ romanpersonages, slecht is en da het leven en de wereld verstoken zijn van rechtvaardigheid, zin en orde. De verhalen van Hermans spelen vaak in de oorlog of andere extreme situaties, omdat dan de ware aard van de mens bovenkomt. Om die reden wordt de ikfiguur niet verder uitgewerkt: hij exemplarisch voor Hermans’ opvattingen. Motieven
Oorlog, eenzaamheid, hebzucht, zelfbehoud, mededogen
Opbouw
Het verhaal kent geen hoofdstukken of een andere geleding. Wel kunnen er globaal drie delen in het verhaal onderscheiden worden. He eerste deel loopt tot het moment dat de ikfiguur het huis binnengaat, het tweede deel loopt tot het moment dat hij het huis weer verlaat en het derde deel vertelt over de misdragingen van de partizanen in het huis. Personages
In het verhaal zijn twee groepen te onderscheiden de partizanen en de Duitsers Deze twee groepen zijn verschillend van elkaar op een manier die anders is dan in andere oorlogsromans: de partizanen (die normaal als de helden beschouwd woeden) zijn barbaren, dierlijke monsters, zonder enig besef van orde en wetten, de Duitsers zijn juist gedisciplineerd en houden krampachtig vast aan hun cultuur om zich staande te houden in de oorlog. De ikfiguur maakt deel uit van de partizanen en komt ook naar voren als wreed. Zelf vraagt hij zich af of hij niet nar drie jaar oorlog verworden is tot een dier. Hij liegt tegen de Duitsers, hij deserteert uit het leger en hij doodt de eigenaren van het huis alleen om zelf in leven te blijven. Tijd
Het verhaal speelt op het einde van de Tweede Wereldoorlog, de handeling beslaat een aantal weken, maar het is onduidelijk hoeveel weken dat exact zijn. Vertelsituatie

Het behouden huis is in de ikvorm geschreven. We beleven het verhaal door de ogen van een Hollandse soldaat. We komen weinig te weten over zijn verleden of zijn gevoelens. Ruimte
Er wordt niet duidelijk gezegd waar het verhaal zich afspeelt. Toch zijn er aanwijzingen om te veronderstellen dat de handeling zich in Polen voltrekt. Ten eerst dient de ikfiguur in het Russische leger (dat onder andere in Polen tegen de Duitser vocht), ten tweede zegt hij tegen de Duitse officieren dat zijn ‘familie’ zich in Breslau bevindt (pas 19), een plaats in Polen, vlakbij de Tsjechische grens. Het verhaal speelt zich voor het grootste gedeelte in en om het huis, waar de ikfiguur zich in verborgen heeft. Het huis is een gesloten ruimte binnen de oorlog. Binnen in het huis is weer een gesloten ruimte, namelijk de kamer die op slot zit. In de kamer staan aquariums die ook weer als afgesloten ruimtes op te vatten zijn. Taalgebruik en stijl
De zinnen zijn kort met veel komma's. Het woordgebruik is modern. Er is weinig dialoog en die is bovendien kort. Het is een oorlogsnovelle
Over de schrijver
Willem Frederik Hermans werd op 1 september 1921 in Amsterdam geboren. Hij studeerde fysische geografie en werd in 1958 lector van datzelfde vak aan de universiteit van Groningen. Door verschillende conflicten met de staf en de studenten nam hij in 1973 ontslag. In zijn roman Onder professoren (uit 1975) kwam hij terug op dit conflict. Het boek deed, net als het conflict veel stof opwaaien. Hermans vond Nederland te klein en te bekrompen; In 1973 verhuisde hij naar Parijs. Hermans wordt beschouwd als een van de drie grote naoorlogse schrijvers, samen met Gerard Reve en Harry Mulisch. Hij publiceerde erg veel, niet alleen romans, maar ook in tijdschriften (Criterium, Vrij Nederland, Haagse Post) en kranten (NRC, Het Vaderland, Het Vrije Volk). In 1971 kreeg hij de P.C. Hooftprijs voor zijn gehele oeuvre Net als het aantal andere prijzen weigerde hij die in ontvangst te nemen. Niet alleen door deze weigeringen is hij een omstreden figuur geweest. In zijn essays leverde hij kritiek op onder andere uitgevers, auteurs, critici en ministers, wat hem een groot aantal ‘vijanden’ opleverde. In 1986 kwam hij op de zwarte lijst van de Verenigde Naties te staan, omdat hij een bezoek had gebracht aan Zuid-Afrika, dat toen nog hevig gebukt ging onder de apartheid. In 1993 ging hij in op het verzoek het Boekenweekgeschenk schrijven, bij welke gelegenheid hij voor het eerst sinds vele jaren weer naar Nederland kwam. Hermans overleed in 1995 in een Utrechts ziekenhuis. Samenvatting
De ik persoon ontmoet in de WO II een niet al te goed sprekende man die zijn vriend wordt en Yesero heet. De verteller maakt verschrikkelijke dingen mee zoals executies, lopen over het lijk van een soldaat. Hij vertelt aan Yesero dat hij gevangen genomen werd door de Duitsers en hij veroordeeld is tot 3 jaar tuchthuis, hij ontsnapt en is weer gepakt. Op weg naar gevangenis naar Strellwitz weer gevlucht en gepakt bij Zwitserse grens. In Sasken is hij uit de trein gesprongen en naar het Oosten gelopen. De verteller krijgt een opdracht van zijn sergeant, maar dat vergeet hij. Ondertussen hebben de partizanen een dorpje veroverd. De ikpersoon ziet in dat dorpje een mooi huis. Hij veegt zijn voeten af en besluit in het huis te gaan wonen. Hij ziet dat er mensen in haast vertrokken zijn en onderzoekt het huis. Hij ziet dat er een kamertje op slot is maar breekt er niet in. Na een tijd installeert een groepje Duitsers in het huis. De ikpersoon zegt dat hij de eigenaar van het huis is zodat er met hem niks gebeurt. De Duitse kolonel is een aardige man en zegt tegen zijn soldaten dat ze zuinig moeten zijn met het huis. Hij onderzoekt het huis nauwkeurig, zodat hij het goed leert kennen en de Duitsers dan geen argwaan krijgen dat hij niet de echte eigenaar is. Hij komt tot de ontdekking dat de eigenaar een grote visliefhebber is want de bibliotheek staat vol met boeken over vissen. Wanneer de Duitsers weg zijn wil hij toch weten wat er in dat gesloten kamertje zit, dus pakt hij een ladder en wil van buitenaf een kijkje door het raam nemen. Hij wordt dan aangesproken door de echte eigenaar. Dan voelt de verteller zich bedreigd omdat er iemand het huis van hem wil afpakken. Dus schiet hij hem dood en legt hem in de tuin. De vrouw van de eigenaar wurgt hij in de badkamer. Dan ziet hij dat in het gesloten kamertje een sleutel zit en stapt binnen. Hij ziet een zeer oude man van 96 jaar die doof is, die zijn exotische, dure, vissen voert, waar hij zijn hele leven al mee bezig is en er erg trots op is. De oude man denkt dat hij een Duitser is en zegt dat Duitsland op alle fronten wint. De oude man zegt dat zijn zoon en schoondochter door een granaat getroffen zijn, maar dat is niet zo want die heeft de verteller omgebracht. De verteller sluit de oude man op omdat hij niet wil dat hij door de in het huis aanwezige Duitsers afgetuigd wordt. Hij rust even bij de dode vrouw, maar wordt dan wakker. Hij denkt dat de oude man alarm heeft geslagen maar hij ziet dat er de kolonel voor zijn deur staat en niet de oude man. De kolonel komt met de mededeling dat ze ingesloten zijn door de bolsjewisten en dat de andere soldaten het loodje hebben gelegd. De verteller neemt de kolonel gevangen en sluit de kolonel in de kelder op. De verteller gaat naar de oude man toe. Hij probeert de oude man te overtuigen dat Duitsland niet gewonnen heeft. Maar dat begrijpt de oude man niet. De verteller schrijft op een papiertje in het Duits; Duitsland kapot. Nu komen de Sovjets Nooit meer Heil Hitler zeggen. Denk eraan, anders maken de Russen je dood en vreten je vissen op. En hij gaat weg met de partizanen naar de plek waar de sergeant hem de opdracht had gegeven. Hij ziet de Spanjaard Yesero. Bij het huis ziet hij de partizanen de overwinning vieren. Ze vragen hem waar zijn krijgsgevangene is, maar hij zwijgt. Na lang aandringen geeft hij uiteindelijk de sleutel van de kelder af. De kolonel had nog geprobeerd om zijn eigen keel door te snijden met een scheermes. De partizanen maken een zooitje van het huis en de kolonel wordt gemarteld. Hij ziet dat de partizanen met de vissen lopen. Hij wordt het huis uitgegooid. Hij sluipt 's nachts weer naar binnen om te kijken wat er met de oude man is gebeurd. De aquaria, planten enz waren vernield, maar geen spoor van de oude man. Eerst denkt hij dat de partizanen de oude man in de badkuip hebben verdronken, maar later ziet hij dat de oude man is opgehangen aan de tak. Op het lichaam van de man zit het papiertje dat hij geschreven heeft. Aan een andere tak ziet hij de kolonel hangen, die op een brute wijze vermoord is. Naast hem hangt het lijk van de vrouw. De verteller gooit een granaat in het huis en vertrekt weer met de partizanen.