Giph door Ronald Giphart

Zakelijke gegevens - Auteur: Ronald Giphart - Titel: Giph - Uitgever: Nijgh & Van Ditmar - Plaats: Amsterdam - Eerste druk: 1993 - Aantal pagina’s: 224, verdeeld over 11 hoofdstukken aangegeven met een titel. - Genre: Psychologische roman Eerste reactie Keuze: Laatst kwam de filmversie van Giphart’s boek “Ik ook van jou” uit. Eigenlijk wou ik die lezen, maar hij was uitgeleend in de bieb maar Giph leek me ook wel interessant want over een paar jaar ben ik ook immers een studente. Eerste indruk: Nadat ik het boek uit had, ben ik heel erg gaan twijfelen aan mezelf. Want er zaten bepaalde passage’s in het boek waarvan ik dacht: Hij heeft gewoon @#$%& gelijk. Hierdoor ging ik denken hoe eigenlijk mijn leven is…wat natuurlijk niet te doen is als je in de puberteit zit. Ik wil niet zeggen dat dit boek mijn leven heeft veranderd maar het heeft wel in ieder geval mijn kijk op bepaalde dingen doen veranderen.
Verdieping Inhoud: Het boek gaat over Giph, een 25 jarige man die vroegtijdig is gestopt met zijn studie Nederlands. Giph woont in nog in zijn oude studentenhuis met nog vele anderen vrienden in Utrecht. Samen vormen ze een soort club, maar met zijn 2 beste vrienden Thijm en Monk vormen ze nog een clubje binnen de club. De drie hebben elkaar ontmoet tijdens de introductiedag van de universiteit van Utrecht. Zij zijn alledrie bezeten van literatuur, kunnen over niets anders praten. Natuurlijk hebben ze ook een favoriete schrijver, wat heet: een idool namelijk Jeroen Brouwers (J.B) Het verhaal begint als Giph min of meer uitlegt waarom hij schrijver wil worden, hij komt er nog vaak op terug maar het komt erop neer dat het door Joost Zwagerman komt, die ging er vandoor met een meisje (die Giph net wou versieren), zijn conclusie is dan ook als je schrijft laat je “Jonge-meisjesharten” kloppen. In het volgende hoofdstuk stelt hij zijn vriendenkring voor: een hobby van Giph is ook groepsgedrag bestuderen. De lezer krijgt allerlei karakterschetsen dat ervoor zorgt dat je een indruk hebt hoe de verhoudingen liggen binnen de groep. Ze houden een nieuwjaarsfeest en zoals gewoonlijk vloeit de drank rijkelijk. Er worden allerlei spannende en erotische spelletjes gedaan, hetgeen uiteindelijk uitmondt tot een heuse orgie. En tot zijn verbazing wil de oudere zus van Thijm het met hem doen. Deze 36-jarige vrouw (Freanne heet ze) dat samen met haar man Nic een uitgeversbureau heeft blijkt al een hele tijd een zwak voor Giph te hebben. Helaas (voor Giph) worden ze gestoord door Giph’s Gymna-meisje Asja. Het volgende verhaal is de “Last Christmas Tour” De vriendenclub gaat voor het laatst op wintersportvakantie. In Veysonnaz zullen ze 10 dagen doorbrengen. Dit jaar is ook de dochter van Freanne mee. Noëlle is 17 jaar en Giph is al tijden verliefd op haar. De vakantie is voor Giph niet echt een succes, Noëlle ziet hem nog steeds niet staan en gaat er zelfs vandoor met de skileraar. Ook hier bestudeert hij nauwkeurig groepsgedrag. Terug in Nederland is er een brief van Freanne die de liefde aan hem verklaart en hem ook kaartjes van het boekenbal aan hem geeft. Het jaar daarvoor waren Thijm, Monk en hij ook al naar het boekenbal gegaan (hetzij op een illegale manier) Het hoogtepunt van die avond was de ontmoeting met hun idool J.B. Overdonderd door zijn verschijning wisten de jongens niet hoe ze moesten reageren -ook al hadden ze al honderden keren bedacht hoe de openingszin moest zijn. Teleurgesteld na het mislukte gesprek gaan ze weer terug naar huis. Maar dit jaar is het boekenbal voor Giph een moment voor bezinning. Samen met Thijm en Monk kijkt hij hoe diverse schrijvers zich belachelijk gedragen. Ze maken de belofte dat zij nooit zou zouden worden, ook al zijn ze later zelf grote schrijvers. Deze belofte is het eerste barstje in hun opvatting over de schrijverswereld (deze blijkt toch niet zo perfect te zijn) Na afloop van het bal neemt Freanne Giph mee naar haar penthouse. Daar komt Giph achter haar minnaars top 10 en hoe vrij haar huwelijk met Nic wel niet is. Na die avond komt hij de volgende dag gelijk binnen op nummer 10 in haar lijstje. De weken die hierna volgen verlopen heel voorspoedig. Zijn relatie met Freanne is goed (vooral door de kwaliteit van de seks) en hij komt erachter dat Noëlle hem ook leuk vindt en ondanks de waarschuwingen van Freanne begint hij ook een relatie met haar. Alles lijkt perfect te gaan tot dat Giph ziek wordt, dit is een soort keerpunt in het boek want hierna gaat alles fout. Want nadat hij weer beter is merkt hij dat er iets is gebeurd met zijn vriendengroep. Hij maakt overal de verkeerde opmerkingen en vrienden beginnen hem te mijden. Dit is ook het deel van het boek waar hij het steeds meer over zelfmoord heeft. Ook de gespannen verhoudingen met Freanne en Noëlle komt tot een climax. Tijdens een feest bedrijven de drie samen de liefde namelijk. Maar de volgende dag besluiten moeder en dochter het hoofdstuk Giph af te sluiten en Giph heeft hier vrede mee. Om zijn gedachtes op orde te brengen gaat hij met Thijm en Monk op vakantie naar de Ardennen. Daar ontmoeten ze nog 2 meiden: Daan en Floor. En aangezien er maar 2 meiden zijn en 3 jongens houden ze een soort wedstrijd. Met Giph als verliezer. Thijm en Monk weten de meiden in hun tent te krijgen terwijl Giph zwaar gefrustreerd met zijn vingers in de oren in zijn tent probeert te slapen. Op dat moment vervloekte hij de hele wereld en vooral Thijm en Monk. Een tijdje na hun terugkeer bezoeken de vrienden een feest van Sub Rosa (de uitgeverij van Freanne) en daar ontmoeten ze weer J.B. Na een paar scherpe citaten uit het oeuvre van J.B. trekken ze zijn aandacht en raken ze met hem in gesprek. Giph vertelt over zijn eigen ambities en zijn opvattingen van het schrijversvak. De avond vordert in een zeer dronken avond waarin ook J.B. zich volledig laat gaan. Maar Giph begint dan aan zijn idool te twijfelen. Want het is toch een behoorlijke afknapper om hem het woord ‘neuken’ door zijn mond te horen. En als J.B. aan het einde van de nacht aan Giph vraagt of hij het schrijven van hem wil overnemen, is de maat vol. Hij gaat naar huis en terwijl hij zich volledig leegkots vraagt hij zich af hoe het ooit goed met hem komt. Analyse: Thema: Het studentenleven staat in dit boek centraal. Maar vooral de keuzes en gevoelens die daarbij horen. Vooral de kwestie ‘wat wil ik met mijn leven’ Giph ziet op een gegeven moment dat hij niets kan. Hij is vroegtijdig gestopt met zijn studie. Hij is constant bezig met het schrijven van zijn debuut en hoewel hij wel veel lol heeft is hij niet tevreden. Op een gegeven moment staat hij aan het balkon bij Freanne thuis en bedenkt hij dat al zijn van zijn ambities niks terecht is gekomen. Een ander thema is het literatuurwereldje. In het begin van het boek is die perfect maar gaan der weg ontdekt hij steeds meer fouten, en moet ook steeds meer tegenslagen verwerken (vooral als Thijm en Monk hem laten zitten voor meiden) Titelverklaring: Het boek is vernoemd naar de hoofdpersoon Giph. Opbouw: Het boek is opgebouwd uit 11 ongenummerde hoofdstukken. Ze hebben wel allemaal een eigen naam. De meeste hoofdstukken verwijzen naar een boek of een uitspraak van een bekende auteur of zijn hier een variatie op. Elk hoofdstuk bestaat uit een brief en begint met een datering en plaatsaanduiding. Personages: - Giph: Hoofdpersoon van het boek. Giph bakt er eigenlijk niks van al zijn ambities komt niks terecht en dat merk hij ook steeds beter hoe verder je in het boek komt. Nadat hij ziek is geweest begint hij steeds meer een Fritsjof (een bewoner in het studentenhuis die het toppunt van zieligheid is, hij heeft geen vrienden, nog nooit een vriendin gehad, is lelijk etc.) te lijken tenminste dat gevoel krijgt hij. Verder begint hij steeds meer over zelfmoord te schrijven. Eerst nog heel cynische maar later wordt die passage’s steeds serieuzer. Giph is dol op literatuur, hij neemt ze - lfs boeken mee op vakantie om zodat hij er eventueel uit kan gaan citeren. Verder is hij ook vrouwenliefhebber. Vaak is hij tegelijk verliefd op meerdere meisjes (alhoewel Noëlle zijn favoriet is) Hij zegt hierover: ”Mijn hart is groot. Ik bedoel: het valt mij moeilijk verliefd te zijn op 1 vrouw, ik verkeer in een staat van permanente verliefdheid voor heel veel vrouwen. Tot het moment dat 1 mij aan zich bindt en me opeist. Eigenlijk ben ik heel zielig” Wat Giph wel heel goed kan is groepsgedrag analyseren (daar had hij zijn beroep van moeten maken) Het is geweldig om te lezen hoe Giph patronen kan ontdekken in het doen en laten van mensen. - Thijm en Monk: De 2 beste vrienden van Giph, beide heeft hij leren kennen op een introductiedag. Samen delen ze dezelfde passie namelijk literatuur, J.B. en vrouwen. - Freanne, Noëlle, Asja: De 3 vrouwen in het boek waar Giph iets mee heeft. (Asja was wat minder serieus) Later bleek dat Freanne best wel Nic wou verlaten voor Giph maar bang was dat hij hun relatie niet zo serieus zag en Giph dacht precies hetzelfde maar dan andersom. Noëlle is meer zijn perfecte vrouw qua uiterlijk. - Andrea, Celine: 2 vrouwen waar Giph een band mee heeft. Met Andrea praat hij alleen maar over seks en met celine heeft hij over gevoelens. Door een dronken bui van hem verknalt hij het goed bij hen. Verhaaltechnieken: - Schrijfstijl: Giphart schrijft af en toe heel grof en vies “Mijn kop tolde van de alcohol, mijn lichaam schokte en het zaad leek uit mijn tenen te komen. Schreeuwend spoot ik het eruit. terwijl ik lag te hijgen, veegden Freanne en Noëlle obsceen lachend vocht van hun gezichten en de bank” Verder schrijft hij ook in hele lange zinnen, met vooral veel voorbeelden. Hij past ook vaak ironie toe “Eén van mijn favoriete plekken op aarde is de wc van de Wingerd” Je hoeft in zijn boeken niet achter elke zin een dubbele bodem te verwachten.
Tijd: De gebeurtenissen spelen zich af in negen maanden tijd; van oudjaar 1990 tot het begin van de nazomer in 1991. Het verhaal wordt verteld in de verleden tijd, omdat het boek geschreven is in briefvorm en Giph daarin zijn gebeurtenissen verteld die eerder zijn gebeurt. Er zitten flash-backs in het verhaal (bijvoorbeeld het stuk over hun eerdere boekenballen ervaring) Ruimte: Het verhaal speelt zich voor het grootste gedeelte af in Utrecht waar Giph, Monk en Thijm samen met nog een groep anderen in een groot studentenhuis leven. De twee belangrijkste vakantiebestemmingen zijn: Veysonnaz (Zwitserland) en Houffalize (de Belgische Ardennen) De ruimtes zijn dus eigenlijk gewone dagelijkse dingen. Je herkent er veel dingen in. Het wekt een soort ‘back to earth’ gevoel op. Vertelwijze: Het verhaal wordt verteld door een ik-verteller, omdat het boek uit brieven bestaat. Doordat de brieven geen aanhef hebben weet je niet aan wie Giph verslag doet van zijn belevenissen. Hierdoor krijg je het gevoel dat de lezer is voor wie die brieven zijn bedoeld waardoor het boek persoonlijk wordt, dit gevoel wordt versterkt wanneer Giph je ook diverse malen aanspreekt. Het perspectief ligt alleen bij Giph. Literatuurgeschiedenis: Ronald Giphart is 'een schrijver met een eigen aanpak en geluid, ironisch, verfrissend, kritisch en gevoelig tegelijkertijd.' Ronald Giphart die in 1965 in Dordrecht is geboren, komt uit wat hij omschrijft als 'een heel links milieu'. Zijn vader was huisvestings-ambtenaar en zijn moeder, Wijnie Jabaaij, is kamerlid geweest voor de PvdA. Wanneer hij elf is, gaan zijn ouders uit elkaar. Hij blijft bij zijn vader wonen. In 1987, het jaar dat hij begint met de studie Nederlands, verhuist hij naar Utrecht. Omdat hij schrijver wil worden, stopt hij na drie jaar met zijn studie. Bij uitgeverij Nijgh & Van Ditmar is men zo gecharmeerd van zijn bijdrage in een literair tijdschriftje dat hij het verzoek krijgt een boek te schrijven. Dat wordt “Ik ook van jou” (1992), dat hij vooral heeft geschreven tijdens de stille uren als nachtportier bij Ziekenhuis Overvecht. “Ik ook van jou” is bekroond met het Gouden Ezelsoor als het best verkochte debuut van 1992. Zijn tweede roman was “Giph” (1993), die net als zijn debuut in briefvorm geschreven is. “In Het feest der liefde” (1995) zijn in vier afdelingen vijftien verhalen gebundeld die eerder al waren verschenen. Een aantal daarvan speelt tegen het vertrouwde decor van studenten die op zoek zijn naar de Grote Wereld, andere bieden geestige verslagen van reizen naar bestemmingen als Spanje, Amerika en Duitsland en in weer andere nemen de personages een duik in diepte van het feest van liefde en seks. De nadrukkelijkheid waarmee Giphart laat merken dat schrijven heel leuk is, maakt een groot deel uit van de charme van zijn boeken. En ook van de inmiddels hoge populariteit van zijn boeken onder de scholieren. Ook schreef hij samen met Bert Nattar de roman 'De beste schrijver van Nederland' (1995). Het is een herziene en uitgebreide versie van een 21-delig feuilleton dat oorspronkelijk deel uitmaakte van het in 1993 gepubliceerde “Kwadraats Groot Literair Lees Kijk Knutsel en Doe Vakantieboek”. Op een landgoed bij een kasteel in Groningen treft een groot aantal Nederlandse en Vlaamse schrijvers elkaar om in een onderlinge competitie uit te maken wie zich de beste Nederlandstalige schrijver mag noemen en de aan deze eer verbonden gouden appel (ter waarde van ruim vijf miljoen gulden) in ontvangst mag nemen. Sinds 1994 is Giphart fulltime schrijver. In dat jaar heeft hij ook samen met Rob van Erkelens en Joris Moens het tijdschrift “Zoetermeer” opgericht, waarvan hij redacteur is. Hij is daarmee een van de vaandeldragers geworden van de generatie 'Nix'. De generatie 'Nix' is er vanaf eind jaren 80. De generatie bestaat uit een aantal jonge schrijvers, die zichzelf niet als een groep beschouwen, maar die door de buitenstaanders als een groep wordt beschouwd. De boeken van hen gaan over dingen waar jongeren zich mee bezighouden. Ze zijn antikunst. In hun verhalen spelen anti-helden een grote rol in plaats van helden, de schrijvers volgen niet meer het normale literaire patroon. De boeken bevatten geen diepere betekenis. Sommigen vinden de boeken niet- maatschappelijk gearrangeerd en dus ook geen literatuur. In 1996 kwam nog het boek “Phileine zegt sorry” uit en zijn laatste roman verscheen vorig jaar “Ik omhels je met 1000 armen” Beoordeling Bij “je eerste reactie” heb ik al aangegeven dat het boek me aan het nadenken bracht over mijn leven. Want dat je doen: doordat de gebeurtenissen die Giph meemaakt zo alledaags zijn (meestal dan) ga je het vergelijken met je eigen wereld. Vooral de stukken waar Giph zijn vrienden aan het bestuderen is zijn machtig interessant. Bijv: “Het veld: een lege huiskamer (oranje) Gelijktijdig komen binnen: Dennis(vanuit de gang) en Thijm (vanaf het balkon)..Handeling: na enige tijd staat Thijm op om naar het balkon te gaan, onmiddellijk neemt Timon zijn plaats in….Het balkon is nu de populairste stie…iedereen gaat weer naar binnen, nieuwe ronde nieuwe kansen”. En verder staan er bepaalde opvattingen in het boek (over vrienden etc) waar ik vroeger niet zoveel over nadacht maar er nu heel anders over denk. Ik stond ook soms versteld van de ‘waarheid’ dat er soms stond. Later heb ik nog met Marc en Hugo een gesprek gehad over het boek en het bleek dat we alledrie ons zelf wel herkenden in het boek, misschien komt dit wel door onze leeftijd maar het blijft voor mij een heerlijk verhelderend boek dat echt bij mij iets heeft veranderd. Ik weet dat uw een andere kijk heeft op dit soort “populaire” boeken maar ik vond het een keer verhelderend zo’n boek te lezen. Om niet over iedere zin na te denken. (wat ik heel erg had bij ‘de koperen tuin’) Het boek leest lekker weg, er staan wel moeilijke woorden in maar daar lees je wel overheen. Wat ik wel irritant vond was het soms echt vulgaire taalgebruik, een beetje seks vind ik niet erg maar soms leek het wel of ik een pornoboek aan het lezen was i.p.v. een roman. Maar het zal wel met het studentenleven te maken hebben. Wat ik erg mooi vond was de ‘ondergang’ van Jeroen Brouwers. In het begin van het boek werd hij verafgod (net als het hele wereldje) maar als Giph hem echt leert kennen blijkt J.B. helemaal niet zo “geweldig” te zijn. Brouwers is ook maar een mens…”Wie is deze Jeroen Brouwers dan in Godsnaam om in mijn bijzijn een beetje dronken te worden..te veranderen in een verdwaasde volkomen paranoide megalomaan….Jeroen Brouwers mag niet dronken worden en laten wat hij wil: niet waar ik bij ben. Die man is koningin Beatrix, mijn ouders en zuster Theresa samen.” Maar het mooiste van het hele boek vond ik dat wanneer Giph thuis na Brouwers op de wc zit en zichzelf begon af te vragen wat hij nou was. Hij staat zichzelf dan gigantisch af te zeiken. Staat zichzelf te vertellen dat een ‘nobody’ is. En dat vind ik zo treurig. Giph weet dat hij niks kan maar weet niet hoe hij het kan veranderen. Daar zit hij dan, zonder vriendjes, zonder liefjes, niet geschikt om een wetenschapper te worden..kortom hoe moet dat nou ?