Figuranten door Arnon Grunberg

Formele kenmerken: Auteur: Arnon Grunberg
Titel: Figuranten
Motto: Jammer dat je met een lijkenwagen naar het paradijs moet. Eerste druk: april 1997
Gelezen druk: oktober 1997
Uitgeverij: Nijgh & van Ditmar, Amsterdam
Aantal pagina’s: 303
Eerste waardering: Nadat ik het succesvolle boek ‘blauwe maandagen’ had gelezen wilde ik graag weer een boek van Arnon Grunberg lezen. Ik heb figuranten gekozen aangezien ik nog aardig wat bladzijden moest lezen, want figuranten is vrij dik. Ook dit boek wel leuk, maar de volgende keer wil ik wel weer wat anders, omdat Grunberg echt zo heel erg ‘chaotisch’ schrijft. Je snapt er soms helemaal niks van, hij vertelt over niks. Het verhaal gaat over allerlei dingen, moeilijk om een rode draad in het verhaal te vinden. Toch las ik het vaak met plezier. Samenvatting van het verhaal: Dit zeer vermakelijke boek gaat over de hoofdpersoon Ewald Stanislas Krieg. Al vroeg in het boek kom je achter zijn denkbeeld: 'Ontspan, zeggen mensen tegen mij. Ik ontspan niet. In mijn graf ga ik ontspannen. Zolang je leeft moet je alert blijven, want voordat je het weet wordt er weer een fantasie werkelijkheid en dat kan net die ene fatale zijn'. Het enige wat Ewald nu interesseert is geld. Hij noemt zichzelf dan ook een geldwolf. Hij is ‘makelaar in krotten’, zoals hij zichzelf typeert en woont in New York. In het verhaal denkt hij terug aan de tijd in Amsterdam, toen hij Broccoli ontmoette, die eigenlijk ‘Michaël Eckstein’ heette. Broccoli had zeer rijke ouders en daarom kon hij doen en laten wat hij wilde. Ewald raakte bevriend met hem en Ewald sloot zich aan bij de ‘club van Geniën’ die Broccoli had opgericht. Broccoli en Ewald wilden beide in de filmbusiness gaan werken en Broccoli was er helemaal zeker van dat ze het gingen maken. Al gauw vergezelde de Argentijnse Elvira Lopez het tweetal die al in enkele films had gespeeld. Met zijn drieën waren ze vastbesloten om filmster te worden. De eerste rol die ze kregen was in een FNV voorlichtingsfilm. Daarna kreeg Ewald nog een kleine rol in een andere film, maar daar bleef het bij. Elvira ging zich voorbereiden op een rol in de film Macbeth en zou de hoofdrol krijgen: Lady Macbeth. Meer Berk, die eigenlijk Bercowicz heette, is een vriend van de Ecksteins en zorgde voor de vader van Broccoli en zorgde ervoor dat Broccoli aan zijn geld komt. Ook de moeder van Elvira kwam een keer op bezoek en logeerde in het huis van de ouders van Broccoli, in de woonkamer, want mevrouw Meerschwam, die het huis schoon hield wilde geen aparte kamer in orde maken. Gedurende het boek wordt Ewald verliefd op Elvira, maar hij is niet de enige. Ook broccoli heeft een oog op haar en ze gaan samen naar bed. Later gaat ook Ewald één keer met Elvira naar bed, maar daarna nooit meer, wat hem erg bezig houdt. Waarom wilde ze maar één keer met hem naar bed, en niet 4 of 20 of 85 keer. Broccoli richtte de ‘Operatie-Brando’ op, waarin de leden zoveel mogelijk op Marlon Brando moesten lijken. Deze operatie zou hen aan de top brengen en het was strikt geheim. Volgens broccoli hadden alle ‘Operatie-Brando aanhangers’ (dat waren eigenlijk alleen broccoli zelf, Ewald en Elvira) volgens zeggen een telefoontje in hun linker schoen waarmee ze contact met elkaar konden houden. Meneer en mevrouw Eckstein gaan hun huis in Nederland verkopen want ze voelen zich bedreigt in Nederland doordat Meneer Eckstein met geheimzinnige zaken bezig is. Eerst gaan ze naar Zwitserland maar na lang aandringen van mevrouw Eckstein beginnen ze een hotel in Mexico. Ewald ontmoet de beroemde actrice Frederika Stienman wanneer hij een rol in een toneelstuk krijgt. Ze kunnen goed met elkaar opschieten en gedurende het toneelstuk (wat overigs op niks uitloopt) vindt Frederika dat Ewald een monoloog voor haar moet schrijven, dat zij dan op een zwart blok naakt zal voordragen. De monoloog komt uiteindelijk nooit af. Op het zelfde moment stort meneer Berk in en overlijdt. Hierdoor raakt het geld van Broccoli snel op en de ouders van Broccoli zitten in het buitenland. Van meneer en mevrouw Eckstein horen ze niet veel, alleen dat het hotel in Mexico op een mislukking is uitgelopen. Ewald wil een groot schrijver worden, Broccoli een producer en Elvira een echte ster, maar van dit alles komt niks terecht. Alleen Broccoli mag Elvira nog begeleiden bij de opvoering van Macbeth waar overigs maar drie mensen naar komen kijken. Broccoli en Elvira vertrekken naar Amerika, en halen ondertussen geld op van de bank in Zwitserland. In Amerika proberen ze een betere filmcarrière op te bouwen. Ewald kiest, Na zes jaar, eindelijk voor zichzelf en blijft in Nederland. Na zes jaar vertrekt ook hij naar Amerika, maar hij vindt Broccoli en Elvira nooit meer terug. Titelverklaring
De titel, ‘Figuranten’, verwijst natuurlijk naar de figurantenrollen van Ewald in films en toneelstukken. Het verwijst echter ook naar de rol die de personen in elkaars leven spelen. Ewald, Broccoli en Elvira weten eigenlijk helemaal niets van elkaar. Ewald kent niet eens de gevoelens van Elvira, waarop hij verliefd is. Ook Frederika Steinman ziet hij komen en weer verdwijnen. Ze zijn eigenlijk figuranten in elkaars leven, dit geld vooral voor Ewald. Hij ontmoet Broccoli en Elvira, maar op een dag gaan ze naar Amerika en hij ziet ze nooit meer terug. Door de ogen van Ewald zie je ook wel wat de andere personages doen, maar wat ze beweegt blijft een raadsel. Waar is mevrouw Eckstein nou precies bang voor? Wanneer hebben meneer Eckstein en Elvira elkaar eerder ontmoet? Waarom wil meneer Bercowicz zijn naam veranderen in Berk? Op al deze vragen krijgt Ewald, dus ook de lezer, geen antwoord. Motto

Het motto: Jammer dat je met een lijkenwagen naar het paradijs moet. Verklaring: Het paradijs in het boek is Hollywood. Ze willen daar een ster worden. Als je ergens heen gaat met een lijkwagen dan betekent het dat je dood bent. Ze zullen dus nooit in het paradijs aankomen. Het is dus jammer dat je een droom hebt die nooit verwezenlijkt zal worden. Het is voor hen gewoon niet haalbaar om een ster in Hollywood te worden. Typering
Wat is het opvallendste aspect van het boek? Een heel duidelijk aspect van het boek, wat bij veel boeken van Arnon Grunberg zo is, is de manier van schrijven. Het boek bezit een heerlijk gevoel voor humor. Arnon weet de harde werkelijkheid te vatten en te overzien. Grunberg heeft de gave om je om de hardheid van het bestaan te laten lachen. Hij schrijft met een bepaalde lichtheid over zware onderwerpen, zonder de werkelijkheid ook maar iets aan te tasten. Dit boek is misschien nog beter dan het debuutroman van Grunberg, Blauwe maandagen. Het boek leest makkelijk weg doordat Grunberg erg makkelijk schrijft en veel herhaalt. Geen moeilijke woorden, maar gewoon heldere taal. Hoofdpersonen en hun relaties Ø Ewald Stanislas Krieg: Hij ontmoet Broccoli en hij gaat met hem mee. Hij is echt een volgeling. Broccoli denkt dat ze zijn geroepen voor een carrière in de film en Ewald gelooft alles wat broccoli zegt. Alles wat Broccoli doet en zegt vindt hij ook. Veel hoor je verder niet over Ewald zelf, hij vertelt gewoon wat hij heeft gezien en gedacht. Hij wordt verliefd op Elvira en hij gaat ook een keer met haar naar bed. Ewald is erg onzeker en heeft daarom zoveel houvast aan Broccoli en probeert zich achter hem te verschuilen. Verder weet hij niet veel over Broccoli, Elvira en de ouders van Broccoli, domweg omdat hij niet durft om hen zulke specifieke vragen te stellen, omdat ze hem dan misschien zouden uitlachen. Hij denkt nauwelijks aan zijn toekomst maar het interesseert hem niet. Zijn ouders maken zich echter zorgen om hem. Volgens zijn ouders is hij echt een wandelend ongeluk. Hij maakt bijna nooit iemand gelukkig, zichzelf inbegrepen. Wanneer Broccoli en Elvira besluiten naar Amerika te gaan voor het grote succes gaat Ewald niet mee, bang voor het nieuwe. Later in Amerika heeft hij nauwelijks gevoelens meer en is hij geldwolf én makelaar geworden. Hij vindt het wel makkelij zo. Ø Broccoli (Michaël Eckstein): Hij vindt zichzelf geweldig en denkt dat hij een wonderkind is. Hij raakt bevriend met Ewald, zei het een oppervlakkige vriendschap is. Hij is er heilig van overtuigd dat hij het gaat maken in Hollywood. Zij ouders zitten in het buitenland en met sigaren en visitekaartjes krijgt hij veel voor elkaar. Hij heeft veel geld en daarom betaalt hij alles. Broccoli luistert niet of nauwelijks naar anderen en heeft veel gevoelens voor Elvira. Wat de rest (ook Ewald) doet interesseert hem niet zoveel. Toch is hij blij voor Ewald als deze een rol heeft gekregen. Ook al probeert hij alles, hij krijgt het niet voor elkaar een succesvolle filmcarrière op te bouwen. Ø Elvira Lopez: Ze komt uit Argentinië en ze heeft daar in een film gespeeld. Die film is nooit afgekomen, want halverwege was het geld op. Ze houdt een rood opschrijfboekje bij, maar wat erin staat is een raadsel voor Ewald. Ze vindt Broccoli en Ewald aardig maar heeft zo haar bedenkingen over de ouders van Broccoli. Ze heeft net als Broccoli grote ambities en is waarschijnlijk het verst gekomen in de filmbusiness van de drie. Thematische componenten en motieven
Het thema: Verlangen
het verlangen naar succes, het verlangen om iemand te worden die je niet bent en die je waarschijnlijk nooit zal worden. Verklaring: Broccoli richt de vereniging voor genieën op en ze beginnen met Operatie Brando. Ze willen duidelijk iets bereiken wat uiteindelijk niet lukt. Ze zijn er zeker van dat ze het gaan maken maar het lukt hen niet, je hebben verlangen naar succes, verlangen wat ze niet zullen bereiken. Verschillende motieven: - Vriendschap: Dit staat centraal in het boek. De vriendschap tussen Ewald, Broccoli en Elivra is oppervlakkig. Ze kennen weinig van elkaar. Ewald is bang om dit te achterhalen. - Liefde: Ewald is verliefd op Elvira, wat hem veel bezig houdt. Broccoli is echter ook verliefd op haar. Uiteindelijk gaat hij er met haar ‘vandoor’. - Naïef: Vooral Broccoli en Elvira zijn erg naïef. Als Elvira een keer optreedt zitten er maar twee mensen in de zaal en nog denkt vooral Broccoli dat ze naar Amerika moeten, om toekomst op te bouwen. Ze willen niet zien dat ze geen filmster kunnen worden. - Geld: Dit speelt een belangrijke rol in het leven van Broccoli. Hij denkt dat je alles kunt kopen met geld, ook geluk. - Wanhoop: Ewald is wanhopig, en ziet de toekomst niet zo rooskleurig in als Broccoli en Elvira. Hij ziet de realiteit, maar wil deze echter niet accepteren en zich nuttig maken. - Schrijven: Als het tot Ewald doordringt dat hij nooit een echte acteur zal worden begint hij met schrijven. Hij moet een monoloog schrijven, maar die komt nooit af. Uiteindelijk wordt hij makelaar. - Opschrijfboekje: Alle woorden die Elvira niet weet en wat ze raar vindt schrijft ze op in haar rode opschrijfboekje. Ewald is erg benieuwd wat er allemaal instaat. Uiteindelijk komt hij erachter, maar blijkt het dat het helemaal niet zo bijzonder is wat er instaat. Het perspectief
Het hele verhaal is een terugblik in het leven van Ewald Stanislas Krieg. Het wordt vanuit het de ogen van Ewald zelf gezien, dus je weet niet wat andere personages denken, alleen wat Ewald over ze denkt en wat ze doen. Hierdoor krijg je een zeer éénzijdig beeld van het geheel. Tijd
Het boek bestaat uit een proloog, vijfgenummerde delen en een epiloog. Elk deel omvat een groot aantal hoofdstukken van soms maar enkele pagina's met beschrijvende titels. Het hele verhaal is een terugblik van Ewald op een periode die zes jaar geleden heeft plaatsgevonden. De proloog en de epiloog zijn in de tegenwoordige tijd vertelt, de rest in de verleden tijd. Het verhaal is een niet-chronologische tijdsopbouw. Het eigenlijke verhaal wordt dus in de verleden tijd vertelt, maar ook hier gaat gaat Arnon wel eens terug in de tijd. Dan bedenkt hij zich opeens iets uit vroeger en dan is hij opeens daarover aan het vertellen. Ruimte
Het verhaal speelt zich bijna alleen maar af in Amsterdam. In het verhaal wordt ook teruggeblikt in de tijd dat Ewald in Amsterdam zat. De typering voor deze ruimtes is eigenlijk ‘gewoon’. Het verhaal ligt heel dicht bij de werkelijkheid, dus deze decors moeten dienen als gewone omgevingen, er zitten geen speciale gedachten achter. Eigen mening
Het boek was redelijk leuk, alleen begon het na een tijdje toch een beetje te vervelen. Eigenlijk ging het niet over iets, gewoon over het leven van één persoon. Ook gebeurde er niet veel spannends of zo. De grappige stukjes waren gewoon wat Ewald over andere personen opmerkte. Toch was het de moeite waard om het boek te lezen.