Vragen

1. Wat is de titel van het verhaal?

La vie devant soi

2. Wie is de schrijver?

Emile Ajar (pseudoniem van Romain Gary)

3. Wanneer is het verhaal geschreven?

1975

4. Wat voor soort verhaal is het?

Psychologische roman

5. Waar speelt het verhaal zich af?

Parijs, in een achterwijk waar veel buitenlanders wonen. De mensen zijn erg arm. De meeste mensen uit de buurt zitten aan de onderkant van de samenleving zoals hoeren, misdadigers en pooiers.

6. Wanneer speelt het verhaal zich af?

De jaren 70 van de twintigste eeuw. Er zijn wel flashbacks en flashforwards.

7. Vertel iets over de hoofdpersonen. Geef hun naam, hun rol, hun karakter en het milieu waar ze uitkomen.

Momo (Mohammed):
Een veertien jarige jongen, de zoon van een hoer. Momo’s moeder is overleden en Momo’s vader is verdewenen. Momo is geestelijk ouder. Hij heeft veel levenservaring gehad doordat hij met veel moeilijke dingen te maken heeft gehad. Dit komt onder andere doordat hij zijn hele leven aan de onderkant van de samenleving heeft geleefd. In het verhaal kan je merken dat Momo toch nog een kind is doordat hij wel behoefte heeft om te spelen met Arthur. Momo is een lieve jongen met het hart op de goede plaats maar soms is hij ondeugend. Momo wordt in het begin van het verhaal verzorgd door Madame Rosa en ziet haar ook als zijn moeder maar gedurende het verhaal gaat Momo voor Madame Rosa zorgen.

Madame Rosa:
Een oudere in Polen geboren Joodse vrouw. Madame Rosa is hoer geweest in Algerije, Marokko en Parijs. Ze is een zware vrouw en heeft al last van ouderdom. Vroeger heeft ze in een concentratiekamp gezeten, dit heeft haar emotioneel sterk beïnvloed. Hierdoor heeft ze een schuilkelder in haar eigen huis gemaakt, hier vlucht ze naartoe als ze bang is. Ze ziet Momo als haar eigen kind en ze houdt dus heel veel van hem. Liefde heeft Madame Rosa niet veel meegemaakt, de man wie haar dierbaar was heeft haar verlinkt aan de Duitsers in de oorlog.

Katz:
Een oude man, vriend van onder andere Madame Rosa en Momo. Hij helpt Madame Rosa en Momo tot Madame Rosa’s dood. Momo leert van Katz dat hij nog een heel leven voor zich heeft en dat het leven ook nog leuk kan zijn.

8. Geef een zelfgemaakte samenvatting van het verhaal.

Madame Rosa is een Joodse vrouw uit Polen, zij verzorgt kinderen van prostituees. Madame Rosa is zelf ook prostitué geweest. De kinderen die worden verzorgd zijn de Joodse Moïse, de neger Banania en de Arabische Mohammed. De Arabische Mohammed wordt ook wel Momo genoemd. Momo is veertien en hiermee de oudste van het stel en hij woont al sinds zijn derde bij Madame Rosa. Momo is zes toen hij erachter komt dat Madame Rosa geld ontvangt voor het verzorgen van kinderen. Momo vindt is verschrikkelijk en heeft het idee dat niemand van hem houdt. Hierdoor krijgt hij de vraag of je zonder liefde kunt leven. Dit kan volgens Hamil. Momo wilt graag aandacht en gaat poepen door het hele huis. Als Madame Rosa dit ziet moet ze denken aan Auschwitz. Hellaas krijgt Momo niet het gewenste resultaat. Madame Rosa is op dit moment erg ziek en moet worden verzorgd door Momo.

Momo wil heel graag een hond, dit mag niet van Madame Rosa. Als hij later met een hond thuiskomt zegt Madame Rosa er niets van. Momo verkoopt de hond later aan een rijke vrouw en gooit het geld in het riool. Hij wilde alleen dat de hond een goed onderkomen zou hebben. Madame Rosa vindt dit niet normaal en gaat naar dokter Katz. Volgens hem is er niets aan de hand met Momo en hij schrijft voor Madame Rosa kalmeringspillen voor. Op een dag wilt Momo weten wie zijn ouders zijn. Madame Rosa wilt dit hem niet vertellen omdat te schokkend zou zijn voor hem.

Madame Rosa heeft een schuilkelder (trou juif) waar ze naartoe gaat als ze bang is. Op een nacht achtervolgt Momo haar. Hij moet geheim houden dat er een schuilkelder is en dat Madame Rosa daar soms naartoe gaat. Verder gaat Madame Rosa steeds verder achteruit. Ze heeft suikerziekte en moet hiervoor spuiten. Door een verkeerde ampul spuit ze een flinke dosis heroïne. Momo is heel erg bang om Madame Rosa kwijt te raken want hij is heel erg eenzaam. Hij heeft maar één vriend Arthur en dat is een zelfgemaakte pop. Verder weet Momo bang omdat hij niet weet hoe hij verder moet leven.

Bij het circus ontmoet Momo een jonge vrouw, Nadine. Zij heeft nogal bewondering voor Arthur. Nadine geeft haar adres en vraagt of Momo nog een keer op bezoek komt. Momo voelt zich hierna schuldig omdat hij plezier heeft gehad zonder Madame Rosa.

De situatie van Madame Rosa verslechterd weer. Ze is aan het dementeren. Dokter Katz vindt dat ze naar het ziekenhuis moet. Nu men weet van het dementeren komt er vaker bezoek. Lola, een travestiet, is er vaak te vinden en helpt hier en daar.

Een oudere man klopt aan bij Madame Rosa. De man stelt zich voor als Yoûssef Kadir. Hij is op zoek naar zijn zoon die hij elf jaar geleden hier had achtergelaten. Madame Rosa zegt dat Moïse zijn kind is, hierop wordt Yoûssef gek. Moïse is Joods en zijn kind was Islamitisch. Momo heeft door dat dit zijn vader was en hij weet nu dat hij geen tien maar veertien jaar oud is. Madame Rosa praat met Momo over Yoûssef en vertelt dat het niet zeker is dat hij zijn vader is. Om het verdriet van zich af te schudden gaat Momo naar de film. Wanneer Momo terugkomt ziet hij een ambulance hij denkt dat dit voor Madame Rosa is, maar dit is niet het geval. Dokter Katz komt langs en zegt dat Madame Rosa naar het ziekenhuis moet. Dit wil Momo niet en vraagt om euthanasie. Dat kan niet want dat is in strijd met de wet. Momo krijgt een idee. Hij vertelt de dokter dat er die dag een rijke familie uit Israël komt, die Madame Rosa mee terug nemen. Momo gaat mee om haar te verzorgen. De dokter vindt dit goed. Madame Rosa is gelukkig dat Momo haar zo goed helpt. Momo brengt Madame Rosa naar haar schuilkelder. Madame Rosa gaat daar dood. Na de dood blijft Momo aan haar zijde. Hij wil haar blijven zien omdat hij van haar houdt. Hij zegt tegen iedereen dat Madame Rosa naar Israël is vertrokken en dat hij haar achterna zal reizen.

9. Verklaar de titel van het verhaal.

‘La vie devant soi’ betekent zoiets als ‘het leven wat nog moet komen’, ‘het leven wat nog voor hem ligt’. Momo is nog jong en heeft nog een heel leven voor zich. Momo is bang voor het leven dat nog moet komen en wil altijd jong blijven. Hij is bang omdat hij nog veel keuzes moet maken en hij weet niet welke. Dit komt onder andere omdat zijn toekomst er niet stralend uitziet, doordat zijn leven nu al zo turbulent is.

Verder verwijst de titel naar de verschillen tussen Madame Rosa en Momo. Momo ziet hoe het leven van Madame Rosa is verlopen en weet niet of hij ook zo’n leven wil hebben.

10. Wat is volgens jou het belangrijkste onderwerp van het verhaal?

Aftakeling:
Madame Rosa wordt steeds ouder en krijgt ook veel ouderdomskwaaltjes. Haar lichaam takelt af en moet steeds meer verzorgd worden. Doordat Momo dit ziet weet hij niet of hij zo’n leven wel wil. Hij wilt namelijk voor altijd jong blijven en niet aftakelen.

Eenzaamheid:
Momo is erg eenzaam, hij heeft Madame Rosa maar die begint af te takelen. Momo zwerft vaak alleen over straat. Door de eenzaamheid is de behoefte naar aandacht heel erg groot voor Momo.

Liefde:
Momo heeft een grote vraag: kan je leven zonder liefde. Hij vraagt dit ook aan monsieur Hamil. Monsieur Hamil vertelt hem dat dit zou kunnen. Momo is hierdoor redelijk gerustgesteld.

11. Maak een kopie van het mooiste gedeelte van het verhaal. Schrijf daarbij waarom je juist dit een mooie passage vindt.

“J'ai pensé à Madame Rosa, j'ai hésité un peu et puis j'ai demandé:

"Monsieur Hamil, est-ce qu'on peut vivre sans amour?"

Il n'a pas répondu. Il but un peu de thé de menthe qui est bon pour la santé. Monsieur Hamil portait toujours une jellaba grise, depuis quelque temps, pour ne pas être surpris en veston s'il était appelé. Il m'a regardé et a observé le silence. Il devait penser que j'étais encore interdit aux mineurs et qu'il y avait des choses que je ne devais pas savoir. En ce moment je devais avoir sept ans ou peut-être huit, je ne peux pas vous dire juste parce que je n'ai pas été daté, comme vous allez voir quand on se connaîtra mieux, si vous trouvez que ça vaut la peine.

"Monsieur Hamil, pourquoi ne me répondez-vous pas?"

"Tu es bien jeune et quand on est très jeune, il y a des choses qu'il vaut mieux ne pas savoir."

"Monsieur Hamil, est-ce qu'on peut vivre sans amour?"

"Oui," dit-il, et il baissa la tête comme s'il avait honte je me suis mis à pleurer.”

In dit stuk vraagt Momo aan monsieur Hamil of leven zonder liefde mogelijk is. Hamil vertelt dat dit mogelijk is. De laatste drie woorden van het verhaal laten zien wat Momo gevonden heeft: “il faut aimer”. Men heeft dus wel de liefde nodig om te leven.

Ik vind dit een mooi gedeelte in het boek omdat Momo graag wil weten of je zonder liefde kan leven. Ik vind het mooi om te lezen dat Hamil eerst niet weet wat hij moet antwoorden en daarna antwoordt dat je dat wel kunt. Ik vind het dan ook mooi dat er op het laatst wordt gezegd dat je liefde nodig hebt om te leven.

12. Wat vond je van het einde van het verhaal? Was het zoals je verwacht had of had het juist een verassende wending?

Het einde was redelijk voorspellend. Ik had wel verwacht dat Madame Rosa dood ging. Ik had alleen niet verwacht dat hij bij haar zou blijven als hij dood was en zou zeggen dat Madame Rosa naar Israël was vertrokken.

13. Geef je mening over het verhaal. Vond je het leuk om te lezen of juist niet, vertel ook waarom.

Ik vond ‘la vie devant soi’ een leuk en indrukwekkend boek om te lezen. Ik kon me goed inleven in hoe Momo leefde. Ik vond het zielig voor Momo dat Madame Rosa uiteindelijk overleed. Ik vond wel dat dit wel te verwachten was. Ik kon me goed voorstellen hoe Momo op sommige gebeurtenissen reageerde. Zoals dat hij soms naar Nadine vluchtte om zijn verhaal te doen. Verder vond ik het erg zielig dat Madame Rosa nog steeds trauma’s had door de Tweede Wereldoorlog.

Verder vond ik het leuk om het boek uit het standpunt van Momo te lezen. Dit levert een grappige stijl op die leuk is om te lezen. Zo worden dingen minder goed duidelijk omdat het personage nog niet alles snapt.

Dit is het eerste echte boek dat ik alleen moest lezen voor Frans. Ik dacht dat het heel moeilijk was, maar dit viel reuze mee. Sommige stukjes begreep ik niet helemaal maar dan begreep ik nog wel het verhaal.