Feitelijke gegevens
- 2e druk, 2020
- 103 pagina's
- Uitgeverij: Uitgeverij Passage
Flaptekst
Eerste zin
Mijn rechterhand tikt achteloos op het stuur het ritme voor Marco. Mijn ogen dwingen het stoplicht van kleur te veranderen. Net als mijn inspanningen resultaat afwerpen, mijn voet boven het gaspedaal zweeft, en mijn lippen de idioot slome automobilist voor me vervloeken, verschijnt zij ineens in mijn ooghoek.Samenvatting
I
Het verhaal is geschreven vanuit de ogen van hoofdpersonage Rutger Jaspers, een ogenschijnlijk ‘normale’ man. Het verhaal begint met Rutger die door Vleuten rijdt en een vrouw ziet die voor haar huis met haar kapotte auto bezig is. Rutger gaat haar helpen en wordt naar binnen gevraagd om wat te drinken. Na een normaal gesprek slaat de stemming plots om: hij duwt en slaat haar, ze gilt, hij hakt een vingerkootje af, hij dwingt haar om te koken en te eten en snijdt haar oor af. Vervolgens zet hij muziek van Marco Borsato aan en doen ze de afwas. Rutger doet kleding van haar man aan. Dan verplaatsen ze naar de badkamer om de vrouw schoon te laten worden. Daar snijdt hij haar rug open, ze gilt weer, hij snijdt ook haar buik open en zet haar voor de spiegel, ze begint te schreeuwen. Tot slot slaat hij haar dood met de douchekop en snijdt hij voor de zekerheid haar halsslagader open. Hij wast haar, kleedt haar aan en legt haar op bed. Ook andere sporen wist hij nauwkeurig uit, hij doet de kleding in de wasmachine en vertrekt weer naar huis, naar Groningen. Als aandenken neemt hij een knoop van de blouse van de vrouw mee. Thuis wacht zijn vrouw Mireille op hem, ze is een wat ongrijpbaar maar ook naïef type. Ze hebben seks en eten samen, terwijl Rutger denkt aan wat hij net heeft gedaan. Als ze in bed liggen kan hij niet slapen, hij bedenkt nog eens dat hij een moordenaar is. De volgende morgen staat de moord in de krant. Met een gehaast ‘dag beest van me’ neemt Mireille afscheid terwijl Rutger het hele artikel leest. De moord houdt de media nog weken bezig. De vrouw blijkt Barbara Faber te heten, haar man is verdachte. Rutger voelt zich goed en is ontroerd om het feit dat hij over haar toekomst maar ook over haar bestaan hiervoor heeft bepaald.
II
Rutger noemt de moord het beste dat je huwelijksleven kan overkomen. Hij heeft een andere kijk op het leven en hun huwelijk gekregen. Ze gaan samen boodschappen doen en hij denkt terug aan hun ontmoeting bij de slagerij. Rutgers vriend Dennis komt met zijn vrouw Karin langs, Rutger en Mireille bereiden samen het etentje voor. Het voelt alsof ze een toneelstukje van een perfect stel opvoeren. Tijdens het eten snijdt Rutger de moord in Vleuten als gespreksonderwerp aan. Hij kleineert zijn vriend Dennis ook en geniet daarvan. Het stel vertrekt weer, Rutger beschrijft zijn liefde voor Mireille uitgebreid en ze vrijen weer. De moord is een soort hulpmiddel om van Mireille te houden. Na vijf maanden voelt hij plots angst dat Mireille bij hem weg wil. Hij denkt terug aan de hond Conny die hij op zijn tiende kreeg. Die liep tijdens een boswandeling weg, maar kwam ’s avond weer thuis aangelopen. Rutgers vertrouwen was ernstig geschaad, bij de volgende wandeling vermoordt hij de hond door hem met een hamer de hersens in te slaan. Deze hamer wordt zijn eerste ‘genotsverwijzing’. Genotsverwijzingen helpen hem in zijn liefde voor Mireille. Hun huwelijk komt voort uit de situatie dat Mireille weg bij hem was gegaan, hij haar weken gesmeekt heeft te praten, ze toch gingen en praten en het toen gingen opbouwen. Vervolgens trouwden ze, maar Rutger is alsnog bang dat ze hem ooit verlaat. Als ze samen in de badkamer staan wast hij haar haar, maar ze doet het liever zelf en duwt hem weg. Hij voelt hun band vervagen, hoewel Mireille hem liefdevol verbindt als hij zich vervolgens per ongeluk met zijn scheermesje snijdt. Zijn schoonouders komen eten, Mireille heeft een première. Ze is zenuwachtig en zoekt steun bij haar ouders, Rutger voelt zich gepasseerd en is jaloers. Na de show gaat hij alleen naar huis, hij rent een rondje en sloopt voortuinen. Hij wacht Mireille boos op. Die komt dronken thuis en daagt hem uit haar te slaan. Hij denkt terug aan de enige keer dat hij haar heeft geslagen omdat ze geen respect toonde. Nu houdt hij zich in, hij wil zijn vrouw niet verliezen. Hij gaat op zoek naar een nieuw slachtoffer. Observeert haar drie dagen en belt dan aan. Het is wederom een blonde vrouw van rond de dertig; zijn slachtoffers hebben het profiel van zijn vrouw, en actrice Ingrid Bergman. Hij beschrijft hoe hij haar martelt: hij snijdt vingers af, laat haar een maaltijd maken, snijdt haar mondhoeken open en duwt haar arm tegen de hete oven. Het brengt hem minder genoegen dan de vorige keer omdat de vrouw zich slaafs gedraagt, dit maakt hem boos. Hij vraagt haar om aan te kleden en haar haar te doen. Slaat haar vervolgens met een hamer op haar hoofd en snijdt voor de zekerheid haar halsslagader open. Hij ruimt alles op en gaat weer naar huis, waar hij op zijn vrouw wacht. Het genot van de moord kom deze keer pas erna.
III
De moord op Sandra van der Lee wordt opgepikt door de media. Rutger geniet van de aandacht voor de seriemoordenaar en het idee dat hij in vele hoofden aanwezig is. Hij lacht om maar maakt zich ook boos over het daderprofiel dat wordt opgesteld. Maar één keer eerder heeft hij iets strafbaars gedaan, toen hij vijftien was: ergens inbreken met zijn halfbroer Paul, diens vrienden en zijn vriend Dennis. Rutger genoot toen vooral van het ‘aanranden’ van andermans spullen, het indringen in iemands leven. Hij denkt erover na om zijn volgende moord onder andere omstandigheden te plegen om niet aan het daderprofiel te voldoen. Vijf maanden later pleegt hij de volgende moord, op een vrouw in Assen. Het omvat weer veel gruwelijkheden, maar de media houden de details deze keer achter. Nu kan Rutger het dus niet gebruiken om de aandacht van Mireille te krijgen. Bij de moord die volgt laat hij zijn slachtoffer eerst enveloppen met adressen van kranten beschrijven. Zo stuurt hij foto’s van het slachtoffer naar de pers. Mireille is nog steeds niet echt onder de indruk en besteedt vooral aandacht aan de rol van de pers. Rutger is boos dat hij geen aandacht krijgt.
Hij heeft een flashback naar zijn middelbare schooltijd. Hij ging bij Dennis thuis langs en deed daar erg gemeen tegen hem omdat hij jaloers was op het ideale gezin. Terug in het heden, waar hij het op het terras met Dennis heeft over ‘de schone slager’, zoals de seriemoordenaar wordt genoemd. Dennis zou als enige kunnen weten wie het is. Rutger heeft weer een flashback, hij ging met Paul en Dennis joyriden en crashte in een sloot. De volgende moord vindt plaats in Bergen op Zoom. Op de terugweg wordt hij tot stilstand gemaand door de politie: hij is door rood gereden. Hij gaat langs bij het graf van Sandra van der Lee om het medaillon dat hij heeft meegenomen ‘terug te geven’ nadat hij in een gesprek met Dennis heeft gezegd dat dat een mooie actie zou zijn. Hij heeft nog een flashback naar toen ze samen bij het spoor liepen en bijna door een trein overreden waren. Dit veranderde voor goed de machtsverhouding in hun vriendschap. De moord die volgt is in Krommenie, en is op een vrouw en haar kleine kindje. Er komt onverwachts iemand thuis dus moet Rutger gehaast weg. Hij heeft een onbevredigd gevoel op de terugweg en rijdt weer terug om zijn ritueel af te maken bij een andere vrouw in het dorp. Daarna loopt hij nog even langs het huis van de andere vrouw.
VI
Rutger vermoordt nog iemand in Nunspeet en realiseert dat hij er nog weinig genot aan beleeft. Hij voelt zich gevangen in zijn leven. Hij vermoordt nog een vrouw in Oldenzaal, gaat daar zelf in bad. Zijn idee over zijn relatie met Mireille verandert meer, voelt zich eenzaam en gevangen. Om zich de beheersen volgen de moorden elkaar sneller op: nu eentje in Sneek, waarna hij de man van de vrouw zelf opbelt. Rutger wordt wanhopiger en heeft veel zelfmedelijden, hij pleegt na een week nog een moord in Groningen. Een ketting van het slachtoffer geeft hij als cadeau aan Mireille. Verder negeert hij haar, hij is bang de controle te verliezen. Terwijl ze op een dag aan het douchen is repareert hij het badkamerraam, en na wat opmerkingen van haar verliest hij zichzelf alsnog: hij trapt en slaat en vermoordt haar in een waas. Nu is hij zelf de echtgenoot van het slachtoffer. Hij belt de politie en als ze er zijn vertelt hij tegen de rechercheur dat hij haar zelf vermoord heeft, dat hij de schone slager is. Ze denken dat hij in shock is en geloven hem niet. Als hij in elkaar gedoken op de bank ligt komt zijn vriend Dennis aan om hem ongemakkelijk te troosten. Rutger kan bij hem en zijn vrouw logeren.
Personages
Rutger Jaspers
Hoofdpersoon van het boek. Op het eerste gezicht is hij een nette man, salesmanager bij een suikerfabriek en woont samen met zijn vrouw in een normale wijk. Maar hij is seriemoordenaar. In zijn jeugd heeft hij weinig liefde gekend, en het moorden is een soort verslaving, een manier om met zijn gevoelens om te gaan.
Mireille van Koningsbrugge
De vrouw van Rutger. Ze is vrij slordig, kan niet koken en heeft een druk sociaal leven waardoor ze weinig thuis is. Het tegenovergestelde van Rutger dus. Toch beschrijft hij haar steeds als de ideale vrouw. Ze werkt bij een reisbureau en is lid van een toneelvereniging.
Dennis
Een vriend van Rutger, al sinds zijn jeugd. Hij heeft een vrouw, Karin. Rutger kleineert hem eigenlijk vooral. In hun jeugd daagde Rutger hem ook vaak uit en hij was jaloers op zijn thuissituatie, die 'normaal' was met een moeder die het huishouden deed.
Paul
Halfbroer van Rutger, die in een paar flashbacks naar zijn jeugd voorkomt. Zo ging hij met hem en zijn vrienden mee bij een huis inbreken, en met hem en Dennis joyriden. Rutger wil graag indruk maken bij hem.
Quotes
"Het is weliswaar voorbij, maar de herinnering, indien zorgvuldig onderhouden, kan vrijwel hetzelfde effect sorteren als de authentieke situatie. De truc is er niet te weinig aan te denken, want dan vergeet je, en ook niet te veel, want dan slijt het." Bladzijde 34
"De sensatie van volledige controle door het bespieden van het slachtoffer. En uiteindelijk de opluchting omdat ik me heb laten gaan en toch zoveel beheersing over de situatie behoud dat ik weer de verkeerde heb vermoord." Bladzijde 90
"Ik ben een seriemoordenaar, geen slachtoffer van een scheiding of van de huisvrouw-ijver van mijn moeder. Het uitmuntende spel van een voetballer schrijven ze toch ook niet toe aan het feit dat hij vroeger door zijn ouders werd geschopt?" Bladzijde 108
"Netjes opgebaard op bed laat ik haar achter om het gereedschap schoon te maken. Ik ruim de badkamer op, verkleed me, stop het natte, bebloede kostuum in de wasmachine, zet de besmeurde schoenen onder de kapstok en vertrek via de achterdeur." Bladzijde 146
Thematiek
SeriemoordenaarIk dit verhaal kruip je in het hoofd van een seriemoordenaar. Je komt alles te weten: hoe de moordenaar tot het punt van moorden komt, wat er op het moment van zo'n moord door zijn hoofd gaat, hoe hij dit allemaal aanpakt en welke kenmerken uit zijn dagelijks leven meespelen, maar ook hoe zijn jeugd eraan heeft bijgedragen. De moorden hebben ook specifieke kenmerken: Rutger neemt altijd een klein aandenken, een 'genotsverwijzing', mee, hij draagt altijd kleding van de man tijdens de moord, de plekken waar hij vrouwen vermoordt beginnen met een letter uit de achternaam van Mireille, de vrouwen lijken allemaal op Mireille en hij laat ze altijd eerst een maaltijd koken. In het boek zie je hoe het moorden een verslaving wordt voor hem, iets wat hij moet blijven doen(en steeds sneller achter elkaar) om zich te 'beheersen' en niet zijn vrouw te vermoorden.
Motieven
Herinneringen
Rutger hecht veel waarde aan herinneringen. De moorden wil hij via genotsverwijzingen blijven herinneren, zo kan hij het gevoel gebruiken in zijn relatie. Hij raakt ook wanhopig als die herinneringen steeds sneller vervagen. Verder heeft hij vaak flashbacks naar belangrijke momenten in zijn leven, zoals de ontmoeting met Mireille en zijn eerste moord, op zijn hond.
De media
De rol van de media krijgt ook aandacht in dit boek. In het begin publiceren die alles over de moord, maar later willen ze de moordenaar juist niet zijn zin en dus aandacht geven. Ze laten gruwelijke details achterwege en schrijven over het daderprofiel dat de politie heeft opgesteld. Wat en hoe de media dingen schrijven is een belangrijk punt in dit verhaal.
Vlees
Vlees is iets wat veel terugkomt in het verhaal. Rutger heeft Mireille leren kennen op de vleesafdeling van de supermarkt, de maaltijden die de slachtoffers van Rutger bereiden bevatten vlees en hij beschrijft gedetailleerd hoe hij lichaamsdelen afsnijdt en zijn mes in lichamen steekt. Zijn bijnaam in de media is dan ook 'de schone slager'.
Jeugdtrauma
Hoewel je veel over zijn jeugd ook zelf moet invullen, wordt uit de flashbacks wel duidelijk dat Rutger geen fijne, liefdevolle jeugd heeft gehad. Hij is teleurgesteld om het feit dat zijn moeder geen gewone huisvrouw was die thuis kookte en de was deed en hem verzorgde. Hij had meerdere stiefvaders en een stiefbroer met wie hij illegale dingen ondernam. En hij vermoordde zijn hond omdat die niet trouw was aan hem. Het is duidelijk dat Rutger erge verlatingsangst heeft.
Titelverklaring
Hoofdpersoon Rutger werkt als salesmanager bij een suikerfabriek. Daarnaast kan je hem zien als een soort suikerbeest: op het eerste gezicht onschuldig en misschien zelfs verleidelijk, maar dus eigenlijk een beestachtig persoon. Zijn vrouw noemt hem ook eens liefkozend 'beest', niet wetende dat dit dus meer bij hem past dan ze denkt.
Structuur & perspectief
Het boek is opgedeeld in vier delen. Het is geschreven vanuit het ik-perspectief van hoofdpersonage Rutger Jaspers, het hele verhaal wordt vanuit zijn hoofd beleefd.
Decor
Het verhaal speelt zich veel af in Groningen, waar Rutger met zijn vrouw woont. Vooral bij hem thuis en in de supermarkt, waar hij zijn vrouw heeft leren kennen. Verder spelen scènes zich thuis bij de slachtoffers van Rutger af, voornamelijk in de keukens en badkamers van hen. Ook is Rutger vaak onderweg in de auto.
Stijl
De schrijfstijl is erg beschrijvend en beredenerend: Rutger beschrijft alles wat hij doet tot in detail en overdenkt ook iedere situatie die zich voordoet. De zinslengte en de moeilijkheidsgraad van de woorden zijn soms iets hoger dan gemiddeld, maar over het algemeen leest het verhaal makkelijk weg. Gebeurtenissen volgen elkaar snel op.
Slotzin
Hij komt naast me zitten. Zijn rechterarm legt hij om mijn schouders, zijn linkerhand rust ongemakkelijk in mijn haar. 'Je kunt bij ons logeren,' zegt hij.Beoordeling
Ik vond het een meeslepend maar ook schokkend verhaal dat vanaf de eerste bladzijden je aandacht heeft. Sommige stukken heb ik echt met afgrijzen gelezen. Alles wordt gedetailleerd beschreven, ook waarom Rutger de dingen doet die hij doet. Dit is een interessant kijkje in het hoofd van een moordenaar. Toch miste ik nog iets meer diepgang in de personages: behalve Rutger wordt geen enkel personage uitgediept, en ook over bijvoorbeeld de jeugd van Rutger had ik wel meer willen lezen.
Recensies
""Rutger zegt ook van zijn vrouw te houden. Hij doet heel erg zijn best de lezer, en misschien ook wel zichzelf, ervan te overtuigen dat Mireille de liefde van zijn leven is."" https://www.tzum.info/202...ikerbeest/
""Suikerbeest is een dun boek, met een intense leeservaring. De inhoud is strak, rechtlijnig, maar ook onverhuld smerig en misselijkmakend in zijn gruwelijke details. Inhoudelijk laat dit werk zich moeilijk verhouden tot Daanjes lijvige, complexe en zeer succesvolle Het lied van ooievaar en dromedaris. De setting in Suikerbeest blijft klein, veroorzaakt door het verziekte en sterk vernauwde perspectief van de verteller."" https://www.dwb.be/lees/l...jet-daanje
REACTIES
1 seconde geleden