Feitelijke gegevens
- 1e druk, 2021
- 296 pagina's
- Uitgeverij: De Arbeiderspers
Flaptekst
Componiste Alice Augustus, enig kind in een kil gezin, heeft van het Koninklijk Symfonie Orkest de opdracht gekregen tot het vervaardigen van een stuk voor groot orkest ter gelegenheid van het aanstaande jubileum. Ze verkeert op het toppunt van haar kunnen en haar artistieke ambities drijven haar tot misschien wel een magnum opus. Ze wordt beschouwd als een belangrijk componist, maar vrijwel niemand weet dat ze onder pseudoniem haar geld verdient met het schrijven van platvloerse reclamedeuntjes. Wat ook niet helpt: het meezeulen van een moeilijke jeugd en een woelig liefdesverleden. En ondertussen tikt en dwingt de tijd. Alice Augustus is bijna veertig een heeft een knellende kinderwens.
Eerste zin
De sloopkogel is met een zware schakelketting bevestigd aan een oude autoband, die op zijn beurt met eenzelfde ketting vastzit aan de hoge hijskraan. Waarom? Veerkracht, soepelheid, zwaaimogelijkheden? Op de stellage tegen de enorme muur van donkere bakstenen is een bord vastgeschroefd: ‘J.H. Sluyk, SloopwerkenSamenvatting
Heden
Alice Augustus (bijna 40) ziet op haar computer hoe een beeldhouwwerk met een touwtje springend meisje met een sloopkogel van een muur wordt vernield. Ze is onder de indruk van wat ze ziet. Alice is componist, wat in die tijd (jaren '70) vrij uniek is voor een vrouw . Ze was destijds, een jaar of twintig geleden, het eerste meisjes in een klas met jongens die voor die studierichting had gekozen.
Maar Alice heeft nog een tweede leven, want stiekem componeert ze triviale deuntjes voor reclameboodschappen, waarmee ze bakken geld verdient. Maar ze geneert zich voor die bijbaan. Ze heeft een jaar ervoor immers een Grote Compositieprijs gewonnen met haar oratorium "De weduwnaars."
Alice heeft een goede vriendin Svea die al vier kinderen heeft. Alice zou ook dolgraag een kind willen, maar het lukt niet en ze loopt bij een fertiliteitskliniek. Ze is getrouwd met Mark van der Meulen (jurist) en voor hem hoeft een kind niet per se. Hij vindt seks af en toe al een opgave, omdat het moet. O ja, Alice' lievelingscomponist is Haydn.
Verleden
Een slagwerkleraar op de muziekschool had haar warm gemaakt voor de studierichting 'compositie'. Ze maakte daar kennis met de veel oudere (beroemde) leraar Duk van Dijk. In zijn klas was ze het enige meisje. Voordat ze ging studeren, groeide ze op in een kil gezin (een koude, nare moeder en een ongeïnteresseerde vader) O.a. daardoor gaf ze zich vaak over aan snelle verliefdheden en seks. ("Haar moeder noemt haar een stoephoer" - blz. 49) Op het conservatorium werd ze eerst verliefd op Klaas Riedstra en woonde later bij hem. De relatie duurde een jaar, totdat Klaas naar Canada vertrok om een betere toekomst op te bouwen. Hij pronkt later met een compositie van Alice.
Van Dijk vangt haar op en begint een relatie met haar. Ook stuurt hij haar naar een andere docent, Haneman. Hij wil afstand, maar herstelt later weer de relatie. Ze moet eindexamen doen: haar compositie is geweldig. Ze heeft ook haar ouders uitgenodigd die niet erg enthousiast reageren.
Heden
Er is weer een fertiliteitspoging bij Alice mislukt om zwanger te raken. Mark schijnt het niet te deren: hij komt weinig empathisch over. Hij is de zakelijke jurist die zich met financiën bezighoudt. Alice moet zich intussen prikken met hormonen voor de volgende plaatsing van Marks zaad. Die wil vrijwel nooit mee naar het ziekenhuis. Intussen wordt ze benaderd om een grote opdracht te componeren voor het jubileumconcert van het Koninklijk Symfonie Orkest. Het is een eervolle opdracht en het is vanaf het begin vrijwel zeker dat ze die krijgt. Haar collega en oud-leraar Haneman stimuleert haar de opdracht aan te pakken. Ze kan dan bovendien voor zijn leerlingen een workshop te geven over de totstandkoming van zo'n compositie.
Verleden
Alice is al een tijdje in therapie. Ook vindt ze mentale steun in de informatie over het leven van Haydn. Ze is al een paar weken niet in orde. Haar vriendin Svea doet bij haar een zwangerschapstest en die is positief. Dat is een onverwachte wending in haar leven. Ze moet het haar oude minnaar vertellen en die vindt het eerst leuk, maar later deelt hij mee dat hij haar niet wil opschepen met een oude man. Hij vertrekt dan ook uit haar leven. Zij trekt tijdelijk in bij Svea en weer later betrekt ze een woonboot. Als ze besloten heeft abortus te plegen, krijgt ze een miskraam.
Ze heeft veel tijd nodig om mentaal te herstellen. Gek genoeg vindt ze rust bij een tienerknul die bij haar woonboot vist. Een reclamebureau neemt weer contact met haar op met de vraag om weer een reclameriedel te maken.
Heden
Alice rijdt weer naar de kliniek om de volgende zaadinplanting te krijgen. Mark is inderdaad niet meegegaan. De avond ervoor hebben ze gesproken over het artikel waarin staat dat een beeldhouwwerk gesloopt is met een sloopkogel. Alice heeft intussen het beeld geïnterpreteerd alsof het haar kind is. Ze wil het onderwerp in haar opdracht verwerken.
Mark heeft heel andere interesses en opvattingen, dat wordt duidelijk in het gesprek.
Verleden
Bij een overleg om voor een reclame de muziek te schrijven ontmoet Alice de jonge, knappe jurist Mark. Ze krijgen vrijwel direct een relatie. Van het tienervissertje Jens hoort Alice dat men een karper heeft opgevist. Hij wil de andere karper redden en ze verzinnen een plan, waarbij de vis een poosje in haar bad moet zwemmen.
Als ze de (huur) woonboot moet verlaten, kopen Mark en zij een huis. Ook maakt ze kennis met Marks ouders en zus. Dat is een heel gewoon gezin, wat ze vroeger zelf heeft gemist. Er worden haar vragen gesteld of ze samen een kind willen. Alice schrikt, want ze heeft nooit aan iemand verteld dat ze ooit zwanger is geweest.
Soms wandelt ze met Mark naar de dierentuin. Daar komt ze een keer (ze is 33) Jens tegen die oppasser is geworden. Hij vertelt over een jong olifantje dat pas geboren is.
Bij het maken van een oratorium krijgt Alice hulp van een oude dichteres. Het wordt een wereldsucces, de opvoering van "De weduwnaars." In diverse wereldsteden wordt het stuk opgevoerd en Alice krijgt later daarvoor de Grote Compositieprijs toegekend. Intussen is ze 37 jaar, de biologische klok begint alarm te slaan.
Heden
De derde inseminatie is ingebracht, maar ze wordt kort daarop gewoon ongesteld. De inseminatie is dus mislukt en de arts Van Pasen wil haar spreken. Je mag inseminatie maar drie keer doen en wat nu. Eindelijk vertelt ze hem dat ze vroeger wel eens zwanger is geweest. De arts oppert de mogelijkheid dat ze lijdt aan een Vijandige Vulva ( een vulva die Marks zaad afstoot)
Hij raadt haar aan een half jaartje pauze te nemen in de poging zwanger te raken.
Haneman houdt Alice aan de afspraak een workshop over de grote opdracht te geven aan zijn leerlingen. En direct erna komt de verrassing. Haar jeugdvriendje Klaas is overgekomen. Omdat Mark in het buitenland zit, gaat ze met hem mee naar zijn hotel: ze hebben seks, maar midden in de nacht vertrekt ze. Ze laat hem de volgende dag weten dat hun ontmoeting eenmalig was.
Ze gaat verder werken aan haar grote opdracht. Ze weet intussen de titel: Sloop.
Ze merkt dat haar lichaam verandert en een afgenomen zwangerschapstest is positief. Mark is vrolijk. Maar met zijn zus Floor heeft Alice nog een gesprek. Deze kunstenares vertelt dat ze als creatief mens zal moeten inleveren om ook een goede moeder te kunnen zijn. Beide dingen goed doen is vrijwel onmogelijk.
Alice denkt dat het kind van Klaas is. Ook dokter Van Pasen laat min of meer blijken dat hij zoiets vermoedt. Hij stuurt haar naar een bevriende gynaecoloog, die haar vertelt van de risico's van een zwangerschap op latere leeftijd. Maar Alice wil geen test om te kijken of haar kind misschien een Downkind kan zijn.
Kort daarna wordt de première van Sloop uitgevoerd. De compositie van Alice blijkt aan te slaan. Ze krijgt op het podium een staande ovatie.
Maar Alice raakt volkomen in paniek. Ze is zwanger: wat moet ze doen? Zo heeft ze het kind nooit gewild.
Personages
Alice
De bijna veertigjarige Alice worstelt met een dilemma. Ze wil graag moeder worden, maar het lukt niet. Ze heeft nog maar weinig tijd, want haar biologische klok tikt driftig verder. Haar partner Mark die jurist is, denkt er wat anders over. Hij hoeft niet per se vader te worden. Alice heeft hem nooit verteld dat ze zwanger is geweest , toen ze in de twintig was. Dat kind zou van haar veertig jaar oudere muziekleraar zijn geweest. Het is denkbaar dat Alice op de oude man gevallen is, omdat ze thuis in een kil gezin opgroeide, met een hatelijke en cynische moeder en een ongeïnteresseerde vader. Van Dijk zou dan een substitutie-vader zijn. Maar Alice is ook een eigenzinnig type. Dat blijkt uit haar jeugd, waarin ze snel contact zoekt met jongens, rap verliefd raakt en ook al snel daarna seks heeft. Een andere eigenzinnigheid is dat ze zich opgeeft voor de studie componeren en dat is erg ongewoon voor meisjes. Ze is ook het enige meisje in een groep jongens. Thuis werd haar niet veel zelfvertrouwen bijgebracht. Alice moet lang gedacht hebben dat ze tot weinig in staat is. Toch komt ze bovendrijven in de muziekwereld met mooie opdrachten. Maar ze ziet er ook geen been in om met het componeren van triviale liedjes een smak geld te verdienen. Alice is geen gemakkelijk karakter, gaat vaak haar eigen zin, maar heeft ook grote momenten van twijfel. Dan probeert ze haar weg te vinden in haar grote componisten-idool Haydn. Als ze door de onenightstand met Klaas Riedsma zwanger raakt, is dat eerst verheugend nieuws, maar ook dan slaat de twijfel weer toe. In de slotzinnen liggen de thema's van de roman bij elkaar: succes bij het publiek vanwege de geslaagde componistenopdracht en grote twijfel en een paniekaanval bij het onder ogen zien van een zwangerschap. De onzekerheid blijft in haar leven altijd een rol spelen. Haar eigenzinnigheid blijkt ook weer uit het afwijzen van een aantal testen om te bekijken of de foetus geen erfelijke afwijkingen heeft. Er zijn immers risico's bij een zwangerschap van een vrouw van ongeveer veertig jaar.
Mark van der Meulen
Mark is de partner van Alice. Hij heeft haar ontmoet in een vergadering van zijn firma met Alice waarbij gesproken wordt over een muziekstuk dat bij een reclamefilmpje moest worden gemaakt. Het was bijna liefde op het eerste gezicht, want na de eerste ontmoeting gaat alles in sneltreinvaart. Ze kopen vlot een huis, als Alice haar gehuurde woonboot moet verlaten. Ze heeft in haar muzikale loopbaan succes met het door haar haar gecomponeerde oratorium. Mark heeft zelf niet zo veel met muziek. Hij zit in de financiële wereld en snapt niet zo goed dat mensen naar een muziektheater gaan. Hij hoeft ook niet per se vader te worden. Een bewijs daarvoor is dat hij weinig empathisch is bij het mislukken van de inseminaties en dat hij vaak ook geen interesse toont om mee te gaan naar het ziekenhuis. Daar liggen de twee geliefden toch wel uit elkaar. Symbolisch is dan ook het feit dat de specialist aan Alice duidelijk heeft gemaakt dat haar lichaam het zaad van Mark waarschijnlijk afstoot.
Duk van Dijk
Deze zestigjarige muziekleraar zou in deze tijd grote problemen hebben met zijn #metoogedrag. Maar in de zeventiger jaren kwamen dit soort relaties wel vaker voor. Duk ziet wel in dat hij voor de jonge componiste een blok aan haar been zou worden, als hij bij haar zou blijven. Haar vriendin Svea begrijpt het wel en antwoord plastisch. (vgl. blz. 129: "Maar jij, heb je eraan gedacht dat jouw kind als hij tien jaar is een vader van vijfenzeventig zal hebben? Dat die vader met beginnende dementie en prostaatkanker het verpleegtehuis ingaat als je kind gaat studeren? Lijkt me toch geen lekker vooruitzicht.") Later ontmoet Alice haar oude minnaar nog enkele keren, maar de glans is er inderdaad van af gegaan.
Quotes
"Alice Augustus is componist. Zij schreef kamermuziek en werken voor symfonieorkest. Haar trompetconcert wordt met regelmaat in binnen. en buitenland uitgevoerd. Voor haar oratorium De Weduwnaars ontving zij vorig jaar de prestigieuze Grote Compositieprijs." Bladzijde 8
"AA verdient stiekem bakken met geld omdat ze zeer korte muziekjes schrijft bij advertenties op radio en televisie. Een leugenachtige stiel — je laat de luisteraar in een paar seconden aan een geluidslandschap wennen en doorkruist dan de ontstane verwachting met een verrassende ingreep. Geen kunst, niets aan, en toch elk jaar een overdonderend bedrag aan royalty’s. AA beschouwt dit als een geheim dat haar reputatie als toonkunstenaar geen goed zou doen als het bekend werd" Bladzijde 8
"Dat Van Dijk haar had afgewezen was al meteen het grote onderwerp geworden. Toen de vrouw haar vroeg wanneer ze zich als kind zo gevoeld had, werd de verbinding met haar moeder gelegd. Dat was het schema waar Alice al haar relaties in duwde, had de therapeute gezegd" Bladzijde 103
"'s Avonds staat ze volstrekt onthand in de badkamer. Gewoon ongesteld geworden zoals altijd. Vreemd genoeg voelt het als thuiskomen, natuurlijk, dit is zoals het is. De hoop, de verwachting is doorgeprikt en het vertrouwde leven gaat verder. Maar het voelt ook alsof ze voor de gek is gehouden door de prestigieuze kliniek met zijn beloften en voorspellingen. Ze is misleid." Bladzijde 233
"Hij zegt 'ook wel' denkt Alice. Hij is niet gek. Wel heel discreet. We hoeven nergens over te praten en toch begrijpen we elkaar. Van Pasen kijkt op zijn computerscherm. "Ik ga u verwijzen naar de gynaecoloog hier in het ziekenhuis ..."" Bladzijde 285
Thematiek
Het verlangen naar een kindAlice verlangt in het verhaalheden (ze is bijna 40) heel erg naar een kind. Ze is getrouwd met Mark en loopt in een traject bij een fertiliteitskliniek. Marks zaad is ingevroren en wordt teruggeplaatst in Alice's lichaam. Maar ze wordt niet zwanger. Ze wordt er wanhopig van, maar Mark kan het feitelijk niet zoveel schelen. Hij hoeft niet per se vader te worden. Hij komt daardoor wat ongeïnteresseerd over. Alice heeft voor hem geheim gehouden dat ze in een eerdere relatie met de veertig jaar oudere(!) muziekleraar Duk van Dijk een miskraam heeft gehad. Ook de dokter die haar behandelt, weet het niet. Na de derde inseminatiepoging gaat het weer mis. De arts oppert de mogelijkheid dat Alice's lichaam Marks zaad afstoot. Bij een gelegenheid op het conservatorium ontmoet ze een jeugdvriend. Ze gaat met hem mee naar een hotel en daar hebben ze seks. Enkele weken later weet Alice dat ze zwanger is. Zeer waarschijnlijk van Klaas. Ook de behandelend arts vermoedt iets. Ze kan opnieuw haar geheim niet kwijt. Na de voorstelling van Sloop, raakt Alice in paniek. Wat heeft ze gedaan?
De plaats van muziek in je levenAlice is een bijzonder mens: bij haar studierichting is ze het enige meisje tussen jongens. Maar ze heeft talent voor composities maken., Ze wordt begeleid door de veertig jaar oudere docent Duk van Dijk met wie ze een soort Metoo-relatie aangaat. Alice is niet zo tevreden over zichzelf. Wanneer ze problemen heeft, leest ze over de door haar bewonderde componist Haydn. Die wist zich vrij goed door het leven te slaan. Ook hij had geen kinderen. Componisten hebben geen kinderen, is een bekend adagium. Toch gaat Alice door: ze maakt een beroemd oratorium De Weduwnaars, waarvoor ze met een prestigieuze prijs wordt beloond. In het geheim maakt Alice ook deuntjes voor reclamefilmpjes. Daarmee verdient ze veel meer geld dan voor het componeren. Het slopen van een beeldhouwwerk inspireert haar tot het maken van een compositie die ze in opdracht van het Koninklijk Symfonie Orkest moet maken. De première wordt een daverend succes.
Motieven
Het geheim
Alice Augustus heeft twee geheimen voor haar man Mark. Ze heeft hem niet verteld dat ze in het verleden zwanger is geweest van haar veertig jaar oudere docent muziek. Ze wilde abortus plegen maar op de dag dat het zou gebeuren, kreeg ze een miskraam. Mark weet dat niet. Het tweede geheim is dat ze niet zwanger kan worden, omdat ze mogelijkerwijs het zaad van haar man Mark afstoot of doodmaakt. Na een onenightstand met een oude jeugdvriend Klaas, wordt ze wel zwanger. Ze zal het Mark nooit vertellen. Een derde (algemeen) geheim is dat Alice muziek schrijft voor tv-reclames en daar 'goud geld' mee verdient. Maar eigenlijk vindt ze het werk beneden haar stand en daarom zijgt ze erover.
Ouder-kindrelatie
Alice komt uit een gezin dat weinig warmte uitstraalde. Haar moeder was een koele, afstandelijke vrouw die haar dochter zelfs een keer 'stoephoer' noemt. Het is een erg ontevreden vrouw, zegt de psychiater bij wie Alice onder behandeling is. Haar vader is eigenlijk helemaal niet geïnteresseerd in zijn dochter. Die relaties bepalen o.a. dat Alice snel het huis verlaat om in een grote stad te gaan studeren. Maar het is zeker dat het gedrag van haar ouders van invloed is op het karakter van Alice. Op zich is dat ook geen 'pretletter.'
#metoo-ervaring
In ons decennium van de 21e eeuw is een relatie tussen leraar en leerling niet acceptabel . Er is sprake van een gezagsverhouding tussen leraar en leerling en dat wordt tegenwoordig niet meer getolereerd. In de zeventiger jaren was het echter een veel meer voorkomend verschijnsel dat leraar en leerling een relatie kregen. Zeker aan studierichtingen als de kunstacademie, de toneelschool en de muziekscholen. Mogelijke oorzaak is het verdwijnen van de machtsrelaties tussen de docent en de leerling in die tijd. Duk van Dijk is maar liefst veertig jaar ouder dan Alice en hij ziet dat pas goed in, wanneer ze van hem in verwachting is. Dan verbreekt hij de relatie. Alice vindt dat ze aan de kant geschoven is.
Liefdesrelaties
Ook in haar jeugd staat Alice open voor heftige liefdesrelaties. Ook met seks en onenightstands had ze geen moeite. Haar moeder keurt die handelwijze sterk af. Op het conservatorium ontmoet ze Klaas Riedstra. Met hem woont ze een jaar lang samen totdat hij naar Canada vertrekt. Dan komt de leraar Van Dijk in het verhaal: hij de veel oudere man gaat een relatie aan met Alice. De derde relatie krijgt ze met Mark van der Meulen, een jurist. Die is wel aardig, maar toch ook weinig empathisch. kenmerk van alle drie relaties is dat ze eigenlijk onevenwichtig zijn.
Overspel
Alice maakt van de gelegenheid gebruik om met haar oude partner Klaas Riedstra naar bed te gaan, als haar man Mark in het buitenland is. Het blijft bij die ene keer in een hotel maar het heeft wel tot gevolg dat ze zwanger wordt. Een nieuw geheim is geboren.
Vriendschap
Svea is de grote vriendin van Alice. Al vanaf het begin dat ze gaan studeren, gaan ze met elkaar om. Soms heeft ze onderdak nodig, bijv. wanneer Duk van Dijk de relatie verbreekt. Svea zet haar aan tot een doen van een zwangerschapstest en als die positief is, ook tot het maken van een afspraak in een abortuskliniek. De miskraam voorkomt dat de abortus wordt uitgevoerd. Svea heeft vier kinderen en managet haar gezin én haar baan. Dat maakt Alice wel wat jaloers. En de geheimen die ze heeft, kan ze alleen delen met deze hartsvriendin.
Abortus
Wanneer Alice zwanger is van haar veel oudere docent, wil ze een abortus ondergaan. Het is echter niet nodig, omdat een plotselinge miskraam een einde maakt aan de zwangerschap.
Beroepsproblemen
Het combineren van een baan als componist en het uitoefenen van het moederschap is een beroepsprobleem. Volgens de zus van Mark, Floor, (-ook een kunstenares-) is het onmogelijk beide 'banen' goed te doen. In een gesprek met de zwangere Alice geeft ze dat aan. Ze was destijds ook gestopt met werken, niet in de laatste plaats omdat je met kinderen de rust niet krijgt iets creatiefs te doen.
Titelverklaring
De roman begint met het slopen van een beeldhouwwerk op de muur van een gebouw. Met een sloopkogel wordt het kunstwerk van een touwtje springend meisje vernield. Die gebeurtenis grijpt de hoofdfiguur Alice Augustus aan om dat beeld van de sloop te gebruiken voor een muzikale opdracht (een compositie maken) voor een groot Symfonie orkest. Dat lukt ten slotte en ze noemt de compositie: Sloop.(blz. 280)
Structuur & perspectief
De roman wordt verdeeld in 60 genummerde, maar titelloze hoofdstukken. Daarin worden verleden en heden steeds met elkaar afgewisseld. Het verhaal heeft twee grote lijnen: de bijna veertijarige Alice Augustus krijgt in het heden de eervolle opdracht een compositie te schrijven voor het jubileumconcert van het Koninklijk Symfonie Orkest. De lijn naar het verleden is de relatie die de jonge studente Alice heeft met een veertig jaar oudere docent van wie ze later een kind verwacht. Maar dat loopt uit op een miskraam. De kinderwens is het tweede grote thema in de roman die vooral over muziek gaat.
Het vertelperspectief ligt bij Alice. Ze is een personale vertelster. De lijn van het verhaalheden vertelt ze in de o.t.t. De lijn van vroeger wordt door haar achteraf verteld in de o.v.t.
Decor
Anna Enquist geeft weinig informatie over de decors en de tijd.
Alice is docent op het Stedelijk Conservatorium.Is het Amsterdam? Dat ligt voor de hand, maar het wordt nergens expliciet vermeld.
Ook over de tijd wordt vrijwel niets prijsgegeven. De vroege vertellijn van Sloop speelt in de zeventiger jaren, heeft de schrijfster verteld in een kranteninterview. Alice is dan een twintiger. Dat houdt in dat de lijn van het verhaalheden speelt in de negentiger jaren, omdat ze daarin bijna veertig jaar is.
Stijl
In vrijwel alle romans van Enquist staat helderheid en begrijpelijkheid van de taal centraal. Ze gebruikt nauwelijks moeilijke woorden of gecompliceerde zinnen. In deze (en vaak ook in de andere romans waarin muziek een rol speelt) gebruikt ze termen uit de wereld van de muziek. Ze is zelf musicus en psychoitherapeute en ook dat laatste element zie je terug in haar romans.In deze roman wordt er in het algemeen veel verwezen naar bekende componisten en in het bijzonder naar het leven van Haydn. Dat element kan een belemmering zijn voor mensen die daarin niet zo geïnteresseerd zijn.
Haar metaforen zijn vrijwel altijd origineel, soms ook uitgewerkt. Als Alice een compositie moet bedenken, maakt ze de vergelijking met een bevruchting van een kind.
(vgl. blz. 123: "Ophouden nu, het gaat over de muziek. Een bevruchting is het, er wordt iets in mij geplant en de komende maanden zal dat gaan groeien, gedetailleerder worden, steeds duidelijker een stuk met een specifgiek, eigen karakter, groter en groter tot het klaar is om naar buiten te komen. Idiote vergelijking.").
Slotzin
Jezus Christus, denkt ze, ik ben zwanger. Een vergissing. Zo heb ik het nooit bedoeld. Nee. Wat moet ik in godsnaam doen, wat moet ik doen? Hier sta ik, help me, zwanger, nee , nee . Nee!Beoordeling
De nieuwste roman van Enquist is vooral interessant vanwege het thema. Kun je als vrouw een goede moeder zijn en dat combineren met carrière maken in je werk? In deze roman is dat het componeren van muziek. Je kunt het thema echter betrekken op alle combinatiues van banen waarin vrouwen loopbaanaspiraties moeten combineren met het moederschap. Dat is een modern thema. Aan het einde van de roman heeft Alice een gesprek met haar schoonzus Floor. Zij was een creatieve kunstenares en ze beweert in het gesprek met Alice dat je creatieve loopbaan toch stilstaat, omdat je als moeder veel tijd kwijt bent aan dagelijke en praktische zaken, wat niet bevoorderlijk is voor de creativiteit. In die zin is de roman ook een feministisch pleidooi.
Deze roman is qua thematiek misschien wat minder geschikt voor scholieren, die waarschijnlijk nog niet over dat probleem nadenken. En gezien het motief van de moederschap is de roman wellicht wat minder aantrekkelijk voor jongens in de bovenbouw. Daar staat tegenover dat de roman een dankbaar onderwerp van gesprek kan zijn in leesclubjes.
Andere kwaliteiten in deze roman zijn de structuur waarin heden en verleden op vloeiende wijze met elkaar verbonden worden (je moet wel opletten als lezer) en de prettige stijl waarin Anna Enquist altijd schrijft. Ook deze roman (fraai uitgegeven door uitgeverij De Arbeiderspers) zal zijn weg naar de leesfans van de schrijfster vinden.
Recensies
"Het maakt Alice Augustus niet tot de fijnste en meest fijnzinnige verteller. Maar Enquist weet hoe een plot te ontvouwen. Met sprongen terug in de tijd groeit begrip voor wat eerst toch vooral een nare, zelfzuchtige vrouw lijkt – die zich met haar ‘donker, onvervuld’ verlangen ook nog eens, haast zelfverlekkerd, spiegelt aan componist Joseph Haydn en diens onvruchtbare echtgenote." https://www.parool.nl/kun...~b5e62b00/
"Sloop is een aangrijpende roman met een feministisch karakter zonder dat het een pamflet is. Juist daarin ligt de kracht van het boek. Geschreven in de mooie stijl en met een gelaagdheid die het werk Enquist zo kenmerkt is het een boeiende roman die weer een groot lezerspubliek verdient." https://www.allesoverboek...ist-sloop/
"Enquist beschrijft haar worsteling en vertelt haar levensverhaal aan de hand van chronologisch terugblikken. Alice liep tijdens een moeilijke periode in haar leven een tijdje bij een therapeut. Je zou haar wensen deze hulp weer op te pakken en bijvoorbeeld bij Anna Enquist – zij is psychoanalytica – in therapie te gaan. Veel van haar problemen hangen samen met een minderwaardigheidscomplex, waarschijnlijk opgedaan in het kille gezin waarin zij opgroeide. Wanneer zij de dingen die zij verzwijgt zou uitspreken tegenover de mensen om haar heen, zou een groot deel al opgelost zijn. Natuurlijk is dit onzin. Alice is een romanfiguur en de spanning die Enquist inbrengt met de problematiek van Alice maakt juist het boek interessant." https://deleesclubvanalle...sie/sloop/
"Tot en met de dramatische slotscène op het podium van een concertzaal is er steeds maar weer diezelfde boodschap: je doet het niet goed, je doet het niet goed. Enquist heeft dit sombere determinisme vastgeklonken in een plot die onnadrukkelijk tussen heden en verleden pendelt en zo de alomtegenwoordigheid van Alice’ negatieve zelfbeeld voelbaar maakt. Een soortgelijk effect sorteren de vele gedaanten van haar innerlijke stem, die haar niet alleen verwijten maakt maar haar ook vermaant, aanspoort, instrueert. [...] Hier spreekt geen innerlijke stem, maar wordt een therapeutisch lesje opgezegd. Ook in de vele passages waarin Alice zichzelf spiegelt aan Haydn – de componist in wie ze zowel een lotgenoot en zielsverwant als een voorbeeld en leermeester ziet – miste ik soms de stilistische en psychologische intensiteit die Enquist zo strak volhield in Contrapunt, waarin Bach als spiegel en ankerpunt fungeert." https://www.volkskrant.nl...~b155740d/
Bronnen
Interview met de schrijfster waarin het thema is : "Kun je als musicus meteen ook moeder tegelijk zijn?
https://www.trouw.nl/cult...~bc8ef15f/Interview met de schrijfster over mogelijk haar laatste boek
https://www.bd.nl/mezza/s...gle.com%2FInterview met de schrijfster over haar roman en haar angsten
https://boekenkrant.com/i...iteratuur/
Geschreven door Cees
Ik heb verreweg het grootste deel van mijn leven voor de klas gestaan. Eerst vijf jaar op een basisschool, daarna veertig jaar op diverse scholen voor voortgezet onderwijs: havo en vwo, onder- en bovenbouw. Leraar Nederlands zijn vond ik veel leuker dan directielid spelen. De laatste jaren was ik conrector. In 2004 begon ik aan mijn eerste boekverslag voor scholieren.com. Dat is dus ruim twintig jaar geleden.
Ik vond het destijds mijn 'missie' om de vaak verouderde en 'afgezaagde' literatuurlijsten voor Nederlands te vernieuwen en mijn leerlingen kennis te laten maken met onbekende en / of jonge schrijvers. Lezen kan namelijk gewoon leuk zijn. Het is de taak van een docent om het lezen te stimuleren.
Docenten kunnen je met het aanprijzen van aantrekkelijke en/of spannende boeken enthousiast maken. Passages die interessant zijn, kun je voorlezen in de klas. Kort vertellen waarover een boek gaat, kan ook een stimulans voor je keuze zijn. En vergeet niet dat je van je medeleerlingen ook kunt horen welk boek ze (erg) leuk gevonden hebben. Dat is vaak de beste manieren om te weten te komen of een boek aantrekkelijk is. Hoewel smaken altijd blijven verschillen..
Ik heb tot nu ( 1 maart 2025) 1513 boekverslagen gemaakt, waarvan vrijwel de meeste Zeker-Weten-Goed-verslagen zijn. Er staan de laatste jaren aan het einde van het verslag vragen over de inhoud en de structuur, zodat je kunt controleren of je je het boek in grote lijnen begrepen hebt.
Bij Scholieren.com probeer ik zo veel mogelijk boeken van nieuwe schrijvers te bespreken. Elke maand ontvang ik boeken van diverse uitgeverijen die hun schrijvers uit 'hun fonds' onder de aandacht van de lezer willen brengen.
Ik hoop altijd dat de 'leraar Nederlands' het zijn leerlingen toestaat om de wat minder bekende of zelfs beginnende schrijvers op de leeslijst te accepteren.
Lezen kan leuk zijn, maar boekverslagen maken doe je meestal niet voor je lol. Ikzelf vond dat vroeger namelijk helemaal niet leuk. Ik kocht in die tijd daarom ook alle uittrekselboeken van alle talen. (Bijvoorbeeld Literama (Ne), Aperçu (Fa), Survey (En), Der Rote Faden (Du). En als ik heel eerlijk ben, heb ik ook wel eens uit tijdgebrek alleen met een boekverslag een mondeling tentamen gedaan. Maar dan voelde je je toch niet altijd op je gemak. Nu maak ik zelf al jaren boekverslagen voor scholieren.com.
Nog een welgemeend advies: wees verstandig en lees altijd het boek. Dan kan een boekverslag op scholieren.com een prima geheugensteun voor je mondeling zijn.
En geloof me, docenten kunnen vanwege tijdgebrek echt niet alle boeken lezen die jaarlijks verschijnen; zij raadplegen daarom ook wel de boekverslagen die scholieren.com aanlevert. Daar is natuurlijk helemaal niks mee.
REACTIES
1 seconde geleden