Feitelijke gegevens
- 9e druk, 1860
- 24 pagina's
- Uitgeverij: Prometheus
Flaptekst
In Indonesië is de Max Havelaar in het algemeen slechts bekend door het verhaal van Saïdja en Adinda, dat het droevige lot verbeeldt van twee jongeren in de dessa tijdens het kolonialisme. Het is een gestileerde samenvatting van vele trieste knevelarijen die de bevolking moest ondergaan en een liefdesgeschiedenis met een noodlottig einde.
Dit noodlot hangt direct samen met de willekeur waarin de kleine man in zijn bestaan getroffen wordt, en die hiermee de idylle en daarmee de illusies van de hoofdpersoon vernietigt. De Saïdja-geschiedenis is binnen de Max Havelaar een afzonderlijk verhaal, dat bedoeld is om op een geromantiseerde en daardoor indrukwekkende wijze de heersende misbruiken aan de kaak te stellen. Daarom kan het als zelfstandige uitgave worden gebracht zonder het Saïdja-verhaal of de Max Havelaar geweld aan te doen.
Eerste zin
Saïdjah's vader had een buffel, waarmee hy zin veld bewerkte.Samenvatting
Saïdjah woont samen met zijn broertjes, zusjes en ouders als boer op Bantam, onder het district van Parang-Koedjang. Ze hebben een eigen stuk grond wat zij bewerkten met een buffel. Op een zeker moment wordt deze buffel van hem weggenomen door het districtshoofd voor de slacht en de vader van Saïdjah wordt wanhopig. Hij zal een nieuwe buffel moeten kopen om het land te kunnen bewerken en zo weer geld te verdienen aan de verkoop van de padie. Hij besluit daarom een erfstuk van zijn vader te verkopen en neemt een nieuwe buffel mee naar huis. Saïdjah wordt vrienden met de buffel, hij kan het dier uitstekend leiden over het landgoed. Naast Saïdjah woont Adinda met haar ouders, broertjes en zusjes. Zij is een paar jaar jonger dan Saïdjah en ziet hem dagelijks op het land met zijn buffel. Het is voor hen al van jongs af aan bepaald dat zij zouden gaan trouwen.
Opnieuw wordt de buffel afgenomen en Saïdjah's vader moet opnieuw erfstukken verkopen om een nieuwe buffel te kunnen bekostigen. Saïdjah rouwt om de buffel waarmee hij zo goed bevriend was geraakt, elke buffel die zijn vader moet kopen is niet zoals zijn vriend. Toen Saïdjah weer eens met de buffel aan het ploegen was, was daar opeens een tijger. Adinda's waarschuwden hem en sloegen op de vlucht. Saïdjah viel van zijn buffel tijdens de haastige vlucht en lag ten prooi aan de tijger. Op het moment dat de tijger hem wil bespringen komt de buffel hem te hulp en ramt de tijger met zijn hoorns. Saïdjah overleeft de aanval door de bescherming van de buffel. Niet lang na dit incident wordt ook deze buffel weggenomen en geslacht door het districtshoofd.
Saïdjah's moeder stierf van verdriet en ongeluk. De vader ontvluchtte het land, hij kon namelijk al een tijd de landrente niet meer betalen door alle buffels die hem ontnomen werden. Hij werd opgepakt voor het vluchten en stierf kort daarna in de gevangenis. Wat er van de broertjes en zusjes van Saïdjah terecht is gekomen weet de verteller van het verhaal niet, dit wordt zo in de tekst aangegeven. Om geld te kunnen verdienen zonder buffels tot zijn beschikking, gaat Saïdjah op weg om bedienden te worden bij de rijken in Batavia. Hij belooft Adinda terug te komen met genoeg geld om te kunnen leven samen en nieuwe buffels te kunnen kopen. Adinda belooft hem niet te trouwen en te wachten op hem. Ze spreken af om over 12 manen af te spreken onder de ketapan, zodat ze elkaar weer terug zullen vinden. Zij geeft hem een stuk van haar blauwe hoofddoek, opdat hij haar niet zal vergeten.
Saïdjah gaat op weg en verbaast zich over alle 'luxe' gebouwen die hij op zijn weg tegenkomt, huizen van steen heeft hij in zijn dorp nog nooit gezien. Hij slaapt bij een bekende van zijn vader, waar hij strohoeden leert vlechten. Hij mist Adinda en treurt om te tijden dat ze ruzie hadden. Hij zingt een lied met als onderwerp dat hij niet zal weten waar hij sterft maar dat Adinda zijn graf zal bezoeken. Uiteindelijk komt Saïdjah aan in Batavia, waar hij direct wordt aangenomen door een rijke heer. Hij leert snel Maleis en gedroeg zich zo gehoorzaam mogelijk. Hij werkte zich op binnen het huis en werd een knappe jongeman. Toen hij na drie jaar ontslag indiende was iedereen verbaasd en teleurgesteld, alleen konden ze het hem onmogelijk weigeren na zijn goede diensten. Hij ging op weg met al zijn geld en bezittingen die hij door de jaren verzameld had. Er waren in zijn afwezigheid allerlei dingen gebeurd in Bantan, zoals het afzetten van het corrupte districtshoofd. Saïdjah had echter alleen maar oog voor Adinda, hij beeldde zich het moment dat ze elkaar zouden zien keer op keer weer in. Saïdjah bereikt de ketapan waar ze afgesproken hadden, maar Adinda was niet daar.
Alles in hem verlangt naar het weerzien met Adinda. Hij loopt op het pad van de boom naar Badoer, in de hoop haar tegen te komen en zingt liederen over haar onderweg. Hij bedenkt allerlei scenario's wat er met Adinda gebeurd zou zijn, waarom zij niet kwam opdagen bij de boom. De vrouwen uit het dorp komen op hem af, omdat ze weten dat hij Adinda zoekt na al deze jaren. Ze moeten hem vertellen dat zij hier niet meer is.
Adinda's familie vond hetzelfde lot als dat van Saïdjah. De moeder stierf van verdriet, waardoor ook het zusje stierf omdat het geen moedermelk meer kreeg. De vader vluchtte uit angst voor de straf op achterstallige landrenten na het slachten van hun laatste buffel. Hij vluchtte, in tegenstelling tot Saïdjah's vader, met de overgebleven gezinsleden naar een kustplaats van Lebak. Daar vond hij meer lotgenoten en trokken samen verder richting Sumatra. Adinda was dus veel verder van hem verwijderd dan waar hij op hoopte. Hij wordt door een oudere vrouw in huis genomen en gaat op zoek naar de restanten van waar Adinda ooit leefde.
Saïdjah sloot zich aan bij een bende, zodat hij al verkennend Adinda ooit zou vinden. De bende Bantammers komt aan in een door het Nederlandse leger vernietigd dorp. Hij zoekt naar Adinda maar vindt dan het lijk van haar vader, met daaromheen haar broertjes. Een stuk verderop vindt Saïdjah Adinda's verminkte lijk met een stuk van haar blauwe hoofddoek nog om. Hij komt een groep soldaten tegen en wordt vermoord.
De schrijver van het stuk zegt dat de moord op dit dorp werd gevierd als een nieuwe overwinning van het Nederlandse leger, terwijl de inwoners geen kans maakten tegenover de wapens van het leger. Ook zegt hij het verhaal te hebben ingekort, om de lezer de gruwelijkheden te besparen. Hij schrijft dat hij niets weet over het verhaal, de details over Saïdjah en Adinda hoeven niet waar te zijn. Wat hij wel weet is dat er heel veel mensen als Saïdjah en Adinda waren, en dat ongeacht dat dit verhaal wellicht niet feitelijk zo is verlopen, er wel aandacht moet zijn voor de gruwelijkheden die het Nederlandse bewind heeft teweeggebracht.
Dit verslag gaat verder na deze boodschap.
Verder lezen
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden