Rinkeldekink door Martine Bijl

Zeker Weten Goed
Foto van Cees
Boekcover Rinkeldekink
Shadow
  • Boekverslag door Cees
  • Zeker Weten Goed
  • 17 december 2018
Zeker Weten Goed

Boek
Auteur
Martine Bijl
Genre
Biografie
Eerste uitgave
november 2018
Pagina's
126
Niveaus
havo,
vwo
Geschikt voor
bovenbouw havo/vwo
Punten
2 uit 5
Oorspronkelijke taal
Nederlands
Literaire thema's
Gezondheid,
Lichamelijk gehandicapt
Prijzen
NS Publieksprijs (2019 Winnaar)

Boekcover Rinkeldekink
Shadow
Rinkeldekink door Martine Bijl
Shadow

Oefenen voor je mondelingen?

Komen je mondelingen er aan en wil je oefenen? Probeer onze Boekenquiz. We stellen je open vragen over de gelezen boeken.

Feitelijke gegevens

  • 1e druk, 2018
  • 126 pagina's
  • Uitgeverij: Atlas Contact

Flaptekst

'Rinkeldekink' van Martine Bijl gaat over de hersenbloeding die zij kreeg in september 2015. Na haar langdurige herstel in een revalidatieoord, waar zij vrijwel alles opnieuw moest leren, bracht ze nog enkele maanden door in een ziekenhuis, waar ze behandeld werd voor depressie. Haar taalvermogen bleef onaangetast. Over therapeuten, over welzijnstaal, de valklas en de ergotherapie, over angsten en wanen, over hoe het voelt als iemand anders in je brein is gekropen en daar de boel dreigt over te nemen schrijft ze eerlijk, met wrange humor, zonder opsmuk en daardoor indrukwekkend.
 

Eerste zin

Het was een mooie najaarsochtend half september 2015. Ik zat uitgeslapen en tevreden naast mijn bed mijn ochtendgymnastiek te doen, vervuld van eigendunk en zelfoverschatting. Mijn leven op dat moment liep als een zonnetje. Boekje geschreven, de opnames voor Heel Holland Bakt (mijn dierbaarste klus in jaren) waren net afgerond voor die zomer. Een paar makkelijke dingetjes doen nog, intens tevreden met mezelf was ik, ik kon toch ook alles. Ik leek wel van beton!

Samenvatting

Deel  1 : Revalidatiecentrum
De ik-figuur Martine Bijl van Heel Holland bakt (dan 67) krijgt in september 2015 plotseling een hersenbloeding. Ze wordt uit haar huis getakeld en naar een ziekenhuis gebracht, waar ze meteen wordt geopereerd. Daarna haalt ze waan en werkelijkheid heel vaak door elkaar. Ze is van mening dat er een vreemd wezen (E.T.) in haar hoofd ronddwaalt die haar af en toe bevelen geeft. Ze kan direct na de operatie niet veel en wordt naar een revalidatiecentrum overgebracht. Een van de directe gevolgen is dat ze werkelijk om alles en nog wat in huilen uitbarst. De toch wat koel overkomende tv-vrouw is emotioneler geworden. Ze heeft vooral moeite met plannen, zich concentreren en met haar geheugen. Ze moet dan allerlei dingen onder begeleiding leren. Zo is er ook een valklas, waar je specifiek leert vallen. Dat is een hilarisch hoofdstuk.
Martine Bijl laat duidelijk zien dat een partner in een herstelproces van eminent belang is. Zij heeft over haar partner Berend Boudewijn niet te klagen. Ontroerend zijn verhalen van andere meestal wat oudere stellen die elkaar bijstaan. Ook de zwemles neemt een belangrijke plaats in.
Twee maanden later mag ze een dag naar huis. Het is november 2015. Ze valt van een keukenstoel en breekt haar heup.  Het is toevallig ook de zwarte vrijdag van de aanslagen in Parijs. Martine breekt een heup en moet geopereerd worden. Ze vindt dat de wereld gek is geworden. Na de narcose krijgt ze een 'delier'. Ze raakt van het 'padje'en scheldt alles en iedereen overhoop. Ook Berend.

Later valt de afstandsbediening van de tv uit haar bed en ze kan die niet oprapen. Toch probeert ze het ding op te rapen, want natuurlijk niet mag. Ze krijgt een cameraatje  bij haar bed.
Ze geneest er weer van en moet weer oefeningen doen om beter te worden. Dat lukt niet altijd waardoor ze moedeloos wordt. Ook het bezoek aan een supermarkt kost haar veel moeite. De caissière ere bij AH herkent haar niet eens. 
Het laatste hoofdstukje van deel I gaat over het bezoek aan de neuroloog. De eerste doet heel arrogant wanneer ze komt om gekeurd te worden voor het rijbewijs. Gelukkig is een tweede arts behulpzamer en krijgt ze haar rijbewijs (en daarmee haar vrijheid) terug.

Deel II  Van het een naar het ander
Daarna breekt een moeizame periode aan.  Martine krijgt last van depressies. Ze is onbereikbaar voor anderen en ze bouwt een muur om haar heen. Ze spreekt over een "Zwarte deken" die over haar leven is gelegd. Ze moet daarvoor worden behandeld in een ziekenhuis.

Deel III : 't Streekziekenhuis 
Er is plaats in een streekziekenhuis. Daar wordt ze behandeld voor de depressies: er is elke dag  een vol programma: ochtendgym, sport en spel, muziekles en creatieve therapie. Martine vindt het drie keer niks. Ze wil niets aannemen van de begeleiders, wordt zeurderig, agressief en onuitstaanbaar. Later biedt ze de begeleiders haar excuus aan.  In dit deel beschrijft ze vooral andere patiënten: zo zijn er mensen die met elektroschokken worden behandeld, de meesten hebben er een depressie. Er is een man met tatoeages die eerst heel stoer was en die nu ook geneigd is snel te huilen. Een meisje dat er slecht aan toe is, mag een hond meenemen.
Zo beschrijft Martine allerlei soorten mensen met wie ze moet leren omgaan.   Een aardige vrouw zonder tanden vraagt haar of ze familie is van Martine Bijl. Martine reageert heel als een bitch  en heeft daar later spijt van. Ze gaat naar de vrouw toe en biedt haar verontschuldigingen aan. Ze is trots op haar zelf en belt naar haar partner.

Personages

Martine

Martine is een bekende tv-persoonlijkheid. Op 67-jarige leeftijd wordt ze getroffen door een hersenbloeding. Daarna verandert haar leven. Ze wordt onzeker, ze wordt opstandig en ze kan niet meer plannen. Na het eerste herstel moet ze in een revalidatiecentrum de noodzakelijke handelingen opnieuw aanleren. Dat gaat haar niet gemakkelijk af. Ze beschrijft die fase met een lichte humor. Ook de val op haar heup en een nieuwe operatie worden nog lichtvoetig beschreven. Daarna valt ze in het zwarte gat van de depressie. Dat is een heel moeilijke periode, ook voor haar partner. Ze moet weer een heleboel nieuwe dingen een invulling geven. Daarbij is ze zeker niet de gemakkelijkste voor medepatiënten en verzorgenden. Ze vat alles samen met de zin: 'Ik heb mijn afwijking erkend, maar ik heb hem niet aanvaard." Duidelijk is wel dat een patiënt met een hersenbloeding vrijwel altijd van karakter veranderd.

Quotes

"Ze bonden de brancard vast aan de haken van de hoogwerker die na lang wachten kwam en beneden op het grind stond, en schoven me uit het raam. Ik zag de hoogwerker niet, ik zag Berend op het grind niet. De zon scheen. Ik wiegde in mijn allerstilste eentje in de lucht, hoog boven het grind, als Mozes in zijn biezen mandje. Het gebladerte van de hoge treurberk ruiste als riet. Ik zag van dichtbij de hoogste verdieping van het huis, de dakpannen, het timpaan dat net geschilderd was. Dat vond ik heel bijzonder, dat ik daar hing en dat ik dat zag. Ik was niet bang, ik was vredig. Heel Holland Zakt, zei ik lollig tegen de broeder vlak voordat ik door de hoogwerker op het grind werd gevlijd, maar ik kon de bestuurder niet bedanken omdat ik meteen met Berend de ambulance in ging." Bladzijde 10
"Na mijn hersenbloeding verbleef ik eerst vijf weken in verschillende ziekenhuizen, toen ging ik naar het revalidatiecentrum. Ze wilden het wel proberen, zeiden ze. Berend had erover gehoord. Het was net verbouwd op een zeer smaakvolle en bijzondere manier." Bladzijde 14
"En ik zei niks, alleen tegen Berend en Yan en Winnie zei ik iets. Ik weet niet meer waarom het was, ik schaamde me denk ik, maar aan anderen durfde ik het niet te vertellen of ik kon het niet. Ik wilde eerlijk gezegd niet eens dat er veel bezoek kwam. Ik kon nog wel steeds communiceren, ik kon gewoon om een kopje thee vragen en ik kon zeggen dat het goed met me ging." Bladzijde 18
"Er woont een vreemd wezen in mij. Toen ik een kale plek op mijn hoofd had en de deur naar mijn brein openstond, is hij erin gekropen.Sindsdien ben ik me bewust van wat zich in mijn kop bevindt. Ik ken mijn hersens niet, ik heb er ook nooit over nagedacht. Ik weet niet wie de bezoeker is, ik heb hem niet uitgenodigd." Bladzijde 19
"Na mijn heupoperatie heb ik voor de eerste keer in mijn leven een delier gehad. Wat hebt u gehad? Een delie-hier! " Bladzijde 61

Thematiek

Noodlot

In deze kleine bundel wordt geschreven over een bekende Nederlander die wordt getroffen door het noodlot. Ze krijgt een hersenbloeding, totaal onverwacht. Ze overlijdt niet, en kan gelukkig worden geopereerd, maar heeft daarna een lange revalidatieweg te gaan. Ook krijgt ze daarna nog andere problemen: ze breekt een heup bij een val en wordt ook depressief. Daarvoor moet ze weer behandeld worden. Duidelijk is uit het boekje op te maken dat de gevolgen van een hersenbloeding niet gering zijn.

Motieven

Vriendschap

Echte vrienden laten je nooit in de steek. In haar ziekenhuisperiode krijgt ze steun van Yan en Winnie, die haar onbevooroordeeld tegemoet blijven treden. Ze bedankt ze dan ook in haar opdracht van de bundel.

Liefde

Martine laat in haar verhalen duidelijk doorschemeren dat het van groot belang is dat een patiënt met een hersenbloeding een begrijpvolle partner heeft. Zo kan je ineens genadeloos uitvallen tegen iemand-zoals Martine dat deed na haar delier. Ze beschrijft dat partners soms heel veel doen door het steeds op bezoek komen.

Dood

De dood blijft bij een hersenbloeding altijd op de loer liggen. De angst voor de dood blijft dan ook op een afstandje aanwezig.

Lichamelijke beperking

Door de hersenbloeding krijgt Martine te kampen met lichamelijke beperkingen. Ze kan niet veel meer doen en moet revalideren. Het valt voor haar zelfs niet mee om een balletje te vangen.

Schaamte

Omdat mensen met een hersenbloeding niet veel meer kunnen, krijgen ze te maken met gevoelens van schaamte. Soms kun je je namen niet herinneren, het doen van boodschappen is soms een lastige opgave. Je moet soms oefeningen doen waarvan je denkt dat ze voor kleine kinderen bestemd zijn.

Depressief gedrag

Martine krijgt ook last van depressief gedrag. Ze noemt dat haar Zwarte Deken. Ze bouwt dan een muur van onbereikbaarheid om zich heen. Dat was met recht een heel zwarte periode.

Angst voor het beest

Lange tijd denkt Martine dat ze in haar hoofd een monster heeft zitten dat E.T. heet en dat haar allerlei opdrachten geeft om te volbrengen.

Opdracht

Voor Yan en Winnie

Trivia

De bekende tv-presentatrice Martine Bijl van Heel Holland bakt krijgt in september 2015 een hersenbloeding. Haar hele leven verandert op dat moment. Ze schrijft in een lichtvoetig boekje over haar moeilijke periode.

Titelverklaring

In het hoofdstuk 'Ellie' van deel I  wordt de titel letterlijk  geciteerd. (blz. 41)
" Hij (Berend)  is te moe en vooral te behulpzaam, en als hij ziet dat ik hem in de gaten hou laat hij verzenuwd het dienblad met de koffiebekers uit zijn handen vallen. Rinkeldekink, alles breekt, de koffie gaat over de vloer. De therapeute lacht. Ik denk dat het mijn schuld is. Mijn hart breekt ook."

Structuur & perspectief

'Rinkeldekink' is eigenlijk een bundeltje verhalen over iemand die een hersenbloeding heeft gekregen.

Er zijn drie delen:
- Revalidatiecentrum (18 korte verhalen)
- Van het een naar het ander ( 3 verhalen)
- 't Streekziekenhuis (10 verhalen)
De drie delen beschrijven het herstelproces van de schrijfster. Zij vertelt in de ik-vorm en wisselt daarbij de o.t.t. en de o.v.t. af.
 
 

Decor

Er wordt eigenlijk niet gesproken over een decor van een stad.
Daarom zijn er eigenlijk twee symbolische decors: het revalidatiecentrum en het Streekziekenhuis waarin de schrijfster is behandeld.

Wat de tijd betreft is het eerste verhaal (de bloeding zelf) gesitueerd in september 2015. Daarna volgen we als lezer het moeizame proces van herstel. Niet alleen de bloeding heeft gevolgen voor de schrijfster, ook de depressies waaraan ze als gevolg daarvan heeft geleden. We volgen haar tot aan  de behandeling in het streekziekenhuis (2016-2017) 

Stijl

Het taalvermogen van Martine Bijl werd gelukkig door haar ingeval niet aangetast. Elke bloeding veroorzaakt zijn eigen probleem. Har taalvermogen bleef in tact. Daardoor kan ze haar ervaringen goed  onder woorden brengen. Ze maakt daarbij gebruik van een lichte, relativerende vorm van humor. Dat hield haar op de been en daardoor ontstaat er zeker geen zielig verhaal. Je kan af en toe glimlachen om haar opmerkingen en haar gedrag. Ze gebruikt geen moeilijke woorden, af en toe heldere metaforen, maar Jip-en-Janneke- taal is haar eveneens vreemd.
Een paar metaforen:
(blz. 10) 'Ik wiegde in mijn allerstilste eentje in de lucht, hoog boven het grind, als Mozes in zijn biezen mandje."
(blz. 46) 'Tengere kleine Teus zakte bij elke les traag en ernstig loodrecht in zichzelf weg als de Twin Towers- onverwacht licht en bijna elegant. Het beeld ban 11 september drong zich bij elke les genadeloos op.'
(Blz. 89) 'daar komt Zwarte Deken op me afzeilen, als een trage rog in volle zee. Als hij over me heen gaat liggen, ben ik nauwelijks meer aanspreekbaar.


Een fraai voorbeeld van de lichte humor is te vinden in het verhaal in deel II waarin een meisje een hond mag meenemen naar het ziekenhuis.
(blz. 115) 'Ik verwachtte zoiets niet. Ik meende dat het helemaal niet mocht, dieren in een ziekenhuis.' Misschien kunnen we ook kippen gaan houden' zei ik zuur aan de balie. 'Dan hebben we allemaal elke dag een eitje." 

Slotzin

Ik explodeer bijna van geluk. Ik ga meteen berend thuis bellen, hoe goed ik was. Berend juicht naar behoren. Ik slaap hartstikke lekker, op dat zweterige plastic bed, E.T. onwrikbaar genesteld in de holte van mijn arm, Zwarte deken roerloos wachtend aan mijn voeteneind.

Beoordeling

'Rinkeldekink' is een fraai geschreven boekje over een BN"er die drie jaar geleden werd getroffen door een hersenbloeding. Van het één op het andere moment verandert haar leven. Ze beschrijft dat op een heldere en begrijpelijke manier. Er zijn ups maar vooral downs in haar leven. 

Het (vervelende) toeval wil dat de samensteller van dit boekverslag in februari  van 2018  zelf getroffen werd door een hersenbloeding. De verschijnselen die Martine Bijl beschrijft, komen me dan ook herkenbaar voor. (Bijvoorbeeld : de angst om in een grote supermarkt boodschappen te doen, de concentratiestoornissen) Ook ik heb het overleefd, maar ook mijn leven is veranderd. Je leeft sinds zo'n gebeurtenis veel meer met het moment. 

In die zin is het boekje ook min of meer een gids voor mensen en familieleden van slachtoffers. 
Maar door de vlotte stijl is het zeker ook een boekje waarin scholieren zich zullen kunnen vinden. Het is eenvoudig te lezen. Misschien kennen ze uit hun nabije omgevingen mensen die een hersenbloeding hebben gekregen (ouders, grootouders) 

Recensies

"Bijl heeft het vermogen zichzelf als een personage waar te nemen. Zij begrijpt hoe ze haar lezer bezielt, benieuwd houdt. Dankzij de zorgvuldige metaforen die zij kiest, met behoud van humor, brengt zij over hoe benauwend, hoe angstwekkend haar situatie is. Ze jammert niet, ze hamert nergens op, ze gebruikt geen grote woorden (maar ook niet per se kleine), ze staat stil en doet, in korte stukjes, verslag. Het is na de hersenbloeding alsof ze haar intrek op een andere planeet heeft genomen. Of ze is zelf een andere planeet." https://www.nrc.nl/nieuws...k-a2756193
Je hebt nog 2 Zeker weten goed verslagen over.

Wil je onbeperkt toegang tot alle Zeker Weten Goed verslagen? Meld je dan aan bij Scholieren.com.

25.018 scholieren gingen je al voor!

Geschreven door Cees

Foto van Cees

Ik heb verreweg het grootste deel van mijn leven voor de klas gestaan. Eerst vijf jaar op een basisschool, daarna veertig jaar op diverse scholen voor voortgezet onderwijs: havo en vwo, onder- en bovenbouw. Leraar Nederlands zijn vond ik veel leuker dan directielid spelen. De laatste jaren was ik conrector. In 2004 begon ik aan mijn eerste boekverslag voor scholieren.com. Dat is dus ruim twintig jaar geleden.

Ik vond het destijds mijn 'missie' om de vaak verouderde en 'afgezaagde' literatuurlijsten voor Nederlands te vernieuwen en mijn leerlingen kennis te laten maken met onbekende en / of jonge schrijvers. Lezen kan namelijk gewoon leuk zijn. Het is de taak van een docent om het lezen te stimuleren.
Docenten kunnen je met het aanprijzen van aantrekkelijke en/of spannende boeken enthousiast maken. Passages die interessant zijn, kun je voorlezen in de klas. Kort vertellen waarover een boek gaat, kan ook een stimulans voor je keuze zijn. En vergeet niet dat je van je medeleerlingen ook kunt horen welk boek ze (erg) leuk gevonden hebben. Dat is vaak de beste manieren om te weten te komen of een boek aantrekkelijk is. Hoewel smaken altijd blijven verschillen..

Ik heb tot nu ( 1 maart 2025) 1513 boekverslagen gemaakt, waarvan vrijwel de meeste Zeker-Weten-Goed-verslagen zijn. Er staan de laatste jaren aan het einde van het verslag vragen over de inhoud en de structuur, zodat je kunt controleren of je je het boek in grote lijnen begrepen hebt.

Bij Scholieren.com probeer ik zo veel mogelijk boeken van nieuwe schrijvers te bespreken. Elke maand ontvang ik boeken van diverse uitgeverijen die hun schrijvers uit 'hun fonds' onder de aandacht van de lezer willen brengen. 
Ik hoop altijd dat de 'leraar Nederlands' het zijn leerlingen toestaat om de wat minder bekende of zelfs beginnende schrijvers op de leeslijst te accepteren.  

Lezen kan leuk zijn, maar boekverslagen maken doe je meestal niet voor je lol. Ikzelf vond dat vroeger namelijk helemaal niet leuk. Ik kocht in die tijd daarom ook alle  uittrekselboeken van alle talen. (Bijvoorbeeld Literama (Ne), Aperçu (Fa), Survey (En), Der Rote Faden (Du). En als ik heel eerlijk ben, heb ik ook wel eens uit tijdgebrek alleen met een boekverslag een mondeling tentamen gedaan. Maar dan voelde je je toch niet altijd op je gemak. Nu maak ik zelf al jaren boekverslagen voor scholieren.com. 

Nog een welgemeend advies: wees verstandig en lees altijd het boek. Dan kan een boekverslag op scholieren.com een prima geheugensteun voor je mondeling zijn. 
En geloof me, docenten kunnen vanwege tijdgebrek echt niet alle boeken lezen die jaarlijks verschijnen; zij raadplegen daarom ook wel de boekverslagen die scholieren.com aanlevert. Daar is natuurlijk helemaal niks mee.  

Boekenquiz 12 vragen

Nieuw! Open vragen worden nagekeken door AI
Wie vertelt de verhalen uit de bundel?
Waarnaar verwijst de titel?
Wat zie je als thema van de bundel?
Welke motieven zijn herkenbaar?
Meerdere antwoorden mogelijk
De bundel is opgebouwd uit drie delen.
Hoe noemt Martine haar periode met depressies?
Wat gebeurt er op de dag dat Martine haar heup breekt?
Martine is in de periode van haar behandeling een erg vriendelijke en behulpzame patiënt.
De stijl van de schrijfster is in deze bundel
Wat zeggen de medici over de oorzaak van de hersenbloeding?
Rinkeldekink is een
De verhalen in Rinkeldekink zijn verzonnen

REACTIES

Log in om een reactie te plaatsen of maak een profiel aan.