Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2014
• 176 pagina's
• Uitgeverij: De Bezige Bij

Flaptekst

Eerste zin

Het vuur is nog geen vuur. Niet echt. Maar de hoogwaardige brandstof die net uit de Lotus is gelekt, is geen vloeistof meer. Deze verandert van gedaante, op dit ogenblik, een brute ommekeer die gepaard gaat met wat sommigen zullen omschrijven als een geblaf, een gemeenplaats, in werkelijkheid het geluid van een reusachtig, naar zuurstof happend beest.

Samenvatting

Monte Carlo
Hoofdfiguur is de 35-jarige Engelse automonteur Jack Preston. We volgen hem vanaf de Grand Prix Formule I van Monaco in mei 1968. In het eerste deel, 'Monte Carlo', werkt hij voor het Britse team Lotus. Het is de dag van de grand prix in Monaco en de wereld kijkt toe: niet alleen de prins van Monaco en zijn vrouw Grace Kelly zijn aanwezig, ook de wereldberoemde Amerikaanse filmster Deedee zal straks haar opwachting maken. Voor de start van de wedstrijd komt zij het asfalt op, waar Preston haar redt wanneer gelekte autovloeistof in brand vliegt. Hij beschermt haar met zijn lichaam, waardoor hij zelf in de hens komt te staan en zwaar gewond wordt afgevoerd. Zij komt ongeschonden uit de bijna-catastrofe. Preston daarentegen verbrandt zijn rug, billen en nek. Er is een vrouw op de tribune die met een camera net één foto heeft gemaakt van dat moment.

Aldstead
Schadelijker voor Preston echter is de afwikkeling van de gebeurtenis: niemand heeft waardering voor zijn heldendaad, Deedee's lijfwacht krijgt de eer toegeschreven haar gered te hebben. Preston is niemand: zijn acties niet betekenisvol, zijn gezicht niet bekend. De media vermelden zijn naam niet. Hij keert terug naar zijn woonplaats Aldstead in Engeland en vervolgt, zo goed en zo kwaad als mogelijk, zijn oude leven. Aanvankelijk zien de dorpsbewoners hem als een held, maar er is één man, een seizoenarbeider, die heel sceptisch is. Verder hoort Jack helemaal niets van Preston. Er is wel een bijzonderheid: zijn vrouw Maureen wordt opgewonden van zijn littekens en ze beleven dagelijks een menig plezierig seksueel hoogtepunt. Er lijkt een kentering te komen als Deedee in een talkshow bij Kingsley komt, maar het hele café, de Zwarte Zwaan, wacht vergeefs op een excuus of dankwoord van Deedee. Ze vertelt alleen dat ze in de serie de Wrekers gaat meespelen. Die wordt vanaf dat moment goed bekeken door Jack, die er speciaal een kleurentelevisie voor koopt. Hij heeft wilde fantasieën beroemd te worden en voor Ferrari te kunnen werken, maar hij krijgt een ontslagbrief van Lotus. Hij denkt echter nog steeds met Deedee in contact te kunnen komen. Hij vindt dat hij recht heeft op een soort beloning. In het dorp heeft hij alleen erkenning van de niet zo slimme Ronny.

Monte Carlo
Het is ongeveer een jaar later wanneer Deedee door een noodlottig auto-ongeluk om het leven komt. Niemand weet de exacte oorzaak. Preston gelooft sterk in een soort goddelijk evenwicht: elke mens krijgt evenveel als hem toekomt. Maar de beloning waarop hij hoopt, komt niet, wel wordt Deedee gestraft voor haar ondankbaarheid. Er wordt een minuut stilte gehouden voor de volgende Grand Prix. 
Op de dag in juli dat de eerste mens op de maan landt, gaat Jack met zijn mooie Lotus Cortina rijden met de simpele Ronny. Hij vraagt hem of hij tot twintig kan tellen in een dodelijke bocht waarbij jack zijn handen losmaakt van het stuur. Normaal kan dat maar zes seconden. 
Het is een open einde, maar het is heel waarschijnlijk dat Jack om het leven komt (zoals zijn grote idool Deedee). Ronny meldt zich zoals gewoonlijk bij de invalide vrouw die altijd zijn ravenzwarte haren kamt.

Personages

Jack Preston

Jack is 36 jaar oud in 1969. Hij is dus geboren in 1933. Zijn vader verliest hij in WOII en hij groeit op op het Engelse platteland. Hij heeft veel kennis van motoren en ontwikkelt zich flink. Hij wordt automonteur bij Lotus en zijn dromen reiken verder. Bij de Grand Prix van Monaco denkt hij dat de beroemde filmster Deedee op hem afkomt. Er lekt benzine en hij stort zich op de filmster om haar te redden. Hij houdt er flinke brandwonden aan over, maar terwijl hij denkt dat hij daardoor de eer en de roem krijgt, gaat alle eer naar een lijfwacht. Dan denkt hij later, teruggekeerd in zijn dorp in Engeland, dat Deedee het wel goed zal maken tijdens een tv-uitzending, maar ook daarin geeft ze niet thuis. Toch ziet hij weer nieuwe kansen: bij Ferrari gaan werken, maar het wordt een ontslag bij Lotus. Hij gaat eigenlijk voorbij aan de nieuwe kansen in zijn huwelijk: Maureen geilt op zijn littekens en is seksueel gezien op haar best. Hij gaat aan het einde en stukje rijden met de jongen die hem bewondert en waarschijnlijk rijdt hij zich te pletter.

Maureen

Maureen is een plichtsgetrouwe echtgenote, die na zijn terugkeer uit Monaco trots op hem is en vanwege zijn littekens nieuwe seksuele belangstelling voor hem heeft.

Quotes

"Op dat precieze moment waarop zijn overall, de brillantine in zijn haar nog grenzen zijn en evenwaardig naast de spokende hitte bestaan, steekt hij een arm uit en grist hij Deedee weg en bedekt haar met zijn lichaam. Ze worden tegen de reclameborden geblazen, zijn wang drukt op de hare, hij schreeuwt en zijn schreeuw overstemt de hare. En de mannen in witte, opgerolde hemdsmouwen op de balustrades bij Sainte-Dévote zien in de verte ophef ontstaan, ze horen de hap van het beest en zien hoe zo’n tien meter boven de Lotus van Clarck een zwarte rookpluim vorm krijgt." Bladzijde 29

"Verpleegsters verbaasden zich erover hoe goed deze man de pijn het hoofd bood; morfine hoefde nauwelijks toegediend te worden. Bovendien was de Engelsman beleefd en bescheiden, en liet hij zich gewillig verzorgen. Ze hoorden hem in die weken dat hij in het ziekenhuis in Nice verbleef nooit klagen over zijn toestand." Bladzijde 31

"De aanhef luidde: Zeer geachte heer Jack Preston. Toen hij klaar was keek hij een tijdje naar het korenveld. Hij haalde het pakje sigaretten uit het borstzakje van zijn overall en stak op. Klaar met roken las hij de brief opnieuw. Hij was ontslagen." Bladzijde 70

"Hij voelde zich bedrogen. God had hem na al die tijd gelijk gegeven. Hij had hem verhoord. Maar Hij had hem niet beloond voor zijn offer in Monte Carlo; Hij had Deedee gestraft voor haar nalatigheid." Bladzijde 119

"Aan de feiten veranderde het niets, aan het verdriet evenmin. Deedee was dood. Ze was verbrand in haar auto. Deedee. Iedereen die erbij was, zou het nooit meer vergeten." Bladzijde 118

Thematiek

Desillusie

In Monte Carlo schildert Terrin een man die hoge verwachtingen koestert van het leven. Hij is automonteur bij een succesvol Formule I-team; hij komt in aanraking met Deedee, een beroemde filmster van wie hij denkt dat hij haar leven redt. maar als hij in een ziekenhuis bijkomt, krijgt hij niet de eer en de roem die hij hoopte te krijgen: de media en Deedee negeren hem volkomen. Steeds beeldt hij zich in wat Deedee zal doen met hem, maar hij komt voortdurend bedrogen uit. Hij houdt er een filosofie op na waarin hij denkt dat God evenwicht bewaart in menselijk leven: soms gaat het goed en daarna gaat het slecht. Hij vindt dat God hem moet belonen voor zijn heldendaad, maar in feite straft God Deedee voor het niet nakomen van haar verplichtingen tegenover Jack. Hij laat haar ook overlijden. Jack ziet dat als een groot minpunt van zijn God. De desillusie is compleet.

Motieven

Moeizame liefdesrelaties

Jack heeft geen aandacht voor zijn vrouw die juist na het ongeluk veel aandacht aan hem schenkt, seksueel gezien, althans.

Fantasie en werkelijkheid

Als lezer kun je je bovendien afvragen of alles wel gebeurd is zoals Jack denkt. Heeft hij zichzelf niet een heldenrol toebedacht en is de ware redder van Deedee toch de lijfwacht? We zullen het niet weten net zo min als de mensen in het dorp Altstead. De enige buitenstaander in het dorp twijfelt ook aan Jacks oprechtheid en steeds meer mensen beginnen dat te geloven. Een andere passage waarin Jacks verbeelding op de loop gaat, is wanneer hij kijkt naar de serie De Wrekers waarin Deedee Emma Peel speelt. Hij denkt dat ze steeds voor hem naar de camera kijkt. De grens tussen fantasie en werkelijkheid is voor Jack heel dun.

Leven en dood

De dood rijdt mee in het leven van Jack. Zijn vader is in WOII omgekomen. Hij redt Deedee van de dood, maar later komt die toch bij een ongeval om het leven. Ook de vrouw die de enige foto name en dus zou kunnen bewijzen dat jack een held was, komt door een ongeval om het leven. Waarschijnlijk rijdt Jack zich daarna uit een soort wraakgevoel of geheel gedesillusioneerd te pletter tegen de bomen langs een weg.

Godsdienst

Jack gelooft in een God die het evenwicht in de wereld bewaart. Soms zit het mee en soms zit het tegen in je leven. Het evenwicht is er wel. Maar niet de God van jack: die beloont hem niet voor wat hij mogelijk heeft gedaan. Die God straft alleen Deedee.

Chaos & misverstand

Terrin lijkt in zijn thematiek veel op W.F. Hermans: moedwil en misverstand. Jack zou de redder kunnen zijn van Deedee, maar hij krijgt niet de eer van haar redding. Door een misverstand wordt de lijfwacht die hen uit het vuur sleept, de held. Jack wordt vergeten, krijgt geen eer later zelfs minachting, lijdt aan zijn brandwonden, wordt ontslagen en rijdt zich te pletter. Het misverstand had hem ook eer kunnen schenken, waardoor hij misschien monteur van Ferrari had kunnen worden, en levenslang een knappe en beroemde vriendin als Deedee kunnen hebben.

Motto

‘Check ignitionand may God’s love be with you.’
– David Bowie, Space Oddity

De start van een raket kan vergeleken worden met de start van een Formule I- Grand Prix. Die vergelijking trekt Peter Terrin met zijn motto.

Opdracht

Voor mijn zoon Willem

Titelverklaring

De clou van het verhaal draait om een ongeluk dat voorafgaat aan de Formule I race in Monte Carlo. Daar neemt het leven van Jack Preston een beslissende wending.

Structuur & perspectief

Er zijn drie delen in deze heel korte roman:
Deel I Monte Carlo (onderverdeeld in 15 kleine hoofdstukken)
Deel II Altstead (54 hoofdstukken)
Deel III Monte Carlo (12 hoofdstukken)
De volgorde van de drie delen is in feite chronologisch (van mei 1968 tot juli 1969). Enkele keren blikt Jack Preston terug in de tijd van zijn ouders en hoe hij zich ontwikkeld heeft tot een gewaardeerde automonteur bij Lotus.
De verteller is een alwetende verteller die als het ware met een helikopterview boven het verhaal zweeft. Het meest wordt het verhaal beschreven vanuit de 36-jarige Jack Preston. 

 

Decor

De twee decors worden in de titel aangegeven: het mondaine Monto Carlo met zijn Formule I, de jetset, het prinsdom speelt vooral in deel I een belangrijke rol. het decor komt weer terug in deel III.
Het kleine Engelse dorpje Altstead staat symbool voor de eenvoudige afkomst van Jack. Wie daar voor een dubbeltje geboren is, zal nooit ene kwartje worden. Het zijn twee plaatsen die elkaars tegenpolen zijn. De droom van de kleine man die een grote desillusie wordt. In deel II en III speelt Altstead een belangrijke rol.

Terrin geeft ook gegevens over de tijd prijs: de Grand Prix is in mei 1968, daarna volgens we jack Preston tot eerste de volgende Grand prix en de dood van Deedee en daarna de ontknoping in juli 1969 wanneer eerst de landing op de maan wordt beschreven en eigenlijk daarna de terugkeer van Jack op aarde. Waarschijnlijk rijdt hij zich op een rij bomen te pletter.

Stijl

Prachtige en deze keer heel heldere stijl waardoor ook scholieren het verhaal kunnen lezen. Met één zin kan Terrin een personage typeren. Eigenlijk is het een heel beknopte roman met veel korte hoofdstukken, waardoor het verteltempo heel hoog ligt.
Hoe sterk de stijl van Terrin is, kan ik alleen al illustreren aan een zin die hij een personage laat denken over de eerste maanlanding.
Blunt vestigde zijn aandacht weer op de hemel. Hij glimlachte. Met hoevelen waren ze niet, mensen die net als hij naar buiten waren gelopen om omhoog te kijken. Alleen, in de stilte voor hun huis, en toch samen onder diezelfde bezwerende maan. En hoevelen hadden er niet, net als hij, tegen beter weten in naar een spikkeltje op het oppervlak gezocht, waaruit straks een mens zou verschijnen, een man, die zich met één stap onsterfelijk zou maken (blz. 129)
Dit wordt aan de lezer meegedeeld, terwijl een goede lezer uit de passage erboven moet opmaken dat Jack zich zo juist te pletter heeft gereden (Looser meets hero).

 

 

Slotzin

En hoe ze samen zouden toekijken hoe Ronny een beetje plechtig, stijf in de nek naar het spiegeltje boven de gootsteen zou stappen en te vroeg, het beeld anticiperend, in één vloeiende keer zou zeggen: Ronny is een knappe jongen. Hoe hij roerloos glimlachend de omlijsting van de spiegel zou vullen, als een middeleeuws portret, en plots, zonder een groet of nog een woord de deur uit zou lopen, God wist waarheen.

Beoordeling

Kleine maar prachtige roman van de Vlaamse schrijver. De zucht naar roem, het toeval en de desillusie zijn belangrijker motieven in deze zesde roman van de schrijver. Niet moeilijk om te lezen voor scholieren door de heldere stijl van het verhaal. Het kost je ook nauwelijks tijd. Aanradertje.

Je herkent in het werk van Terrin wel altijd iets van de thematiek van W.F. Hermans. Als je niet ergens op een bepaalde plek op een bepaald moment zou zijn geweest, zou je leven een heel andere wending hebben kunnen nemen (het Hermans' thema bij uitstek: moedwil en misverstand). In deze roman bijv. Als de vrouw die de enige foto van de redding van Deedee zou zijn blijven leven en de media in kennis had gesteld van de redding van Jack, zou zijn leven er heel anders hebben uitgezien.

Recensies

"Als je Monte Carlo met die vraag in het achterhoofd herleest, zie je dat het antwoord er ondubbelzinnig in staat. Maar dan zie je óók hoe alle puzzelstukjes in de loop van het verhaal verloren gaan. Aan het eind van de roman weet je zeker dat de waarheid over Jack en Deedee samen nooit onthuld zal worden. Er rest alleen nog een verhaal, dat ergens ronddrijft, vluchtig als een benzinewolk, klaar om te ontvlammen." http://www.nrclux.nl/mont...t/1290524/

"Monte Carlo is een korte roman, geschreven in kleine hoofdstukken en met veel wit op de pagina. Maar het is een van die weinige romans, zelden geschreven in ons taalgebied, waarin de lengte omgekeerd evenredig is aan de zeggingskracht. Elke zin en elk woord heeft betekenis zonder dat die er te dik bovenop ligt. Monte Carlo geeft niets meer en niets minder dan een slice of life, en weet wat een diepte er in een leven te vinden is." http://www.8weekly.nl/art...leven.html

"Een verhaal met een serieuze ondertoon, met lichte toets – steken onder water worden niet geschuwd: je zult maar journalist of fotograaf zijn… – ingekleurd. Zonder dat verhaal ooit uit het oog te verliezen, geeft hij wat aanvankelijk bijzaken lijken prijs om zijn verhaal over de zucht naar erkenning vs. de vluchtigheid van eeuwige roem kracht bij te zetten. Maar ook die verhalen bevatten details die aan het denken zetten. Terwijl het hem eigenlijk niet om die details en ook niet over dat verhaal gaat. Maar om de wereld waarin hij dat verhaal situeert." http://www.hanta.nl/hanta...er-terrin/

"Het is de schrijnende discrepantie tussen twee werkelijkheden die Monte Carlo tot een zeer geslaagde roman maakt. Tel daar bij op de intense, elegante schrijfstijl en heldere compositie en we mogen spreken van Terrin\'s beste boek tot nu toe. Alle aanleiding voor boekhandelaren om ruimte te maken voor een nieuw pallet." http://www.woestenledig.c...errin.html

"Door steeds subtiele sprongen in de tijd te maken versterkt hij dat gecomprimeerde schrijven. Tot het einde van het boek houdt hij eraan vast, als hij – inderhaast lijkt het wel, twee personages introduceert, maar dat is slechts een schijnmanoeuvre. De rust die Jack haalt uit zijn religieuze beleving kantelt als ook Deedee de vergankelijkheid van het leven degusteert. Van een naiëveling verandert hij in een vertwijfelde en roekeloze oud-gezant van de Heer. Verlossing hoopt hij dan allang niet meer te vinden." http://www.cuttingedge.nl...onte-carlo