Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2013
• 255 pagina's
• Uitgeverij: Lebowski

Flaptekst

Eerste zin

Soms heb je het gevoel dat er iemand over je waakt. Iemand die je diepste angsten kent en zich niet vol walging van je afkeert.

Samenvatting

Elfie voelt al sinds haar kinderjaren de spirituele kracht van Jomanda door haar stromen. Ze is bij haar tante Linda in de leer om reikaster te worden (tegen betaling) en ze werkt in het Rotterdamse hotel New York waar ze sauspomper is. Ze komt daar maar niet hoger in rang. Thuis wacht de luie musicus Willem op haar. Die is ooit met haar meegekomen, maar erg veel bijdragen aan haar ontwikkeling doet hij niet. En seks is er ook nauwelijks meer bij. Elfie zit ook nog op een cursus bij Hanneke  in Hoogvliet en ze heeft het gevoel dat ze langzaam maar zeker in staat is om master in healing (reiki) te worden. Elfie heeft een Chinese vriendin die in het Nederlands gewoon Kate heet en die haar bij hotel New York spot als ze met haar vader komt eten. Kate belt haar enkele weken later op en vertelt dat ze herpes genitalis heeft opgelopen en dat ze nu naar een healing wil. Ze gaan beiden naar de healing van de Indische goeroe Amma, maar veel meer dan een soort acute diarree levert de knuffel van Amma niet op bij Elfie, eigenlijk is het een bedriegster. Ze heeft zich ook een nieuwe look aangeschaft: d’r haar zit anders en wenkbrauw weggeschoren. Ze zegt dat dit door jongens in de metro komt, maar dat is gedeeltelijk waar. Kate vertrekt met een vriendje Fortuné naar het buitenland en onderhoudt contact via de mail.

Hanneke belt haar op en vraagt of ze aan een groepshealing mee wil doen bij een patiënte van haar. Deze Leonor is ernstig ziek en lijdt aan MS. Bij de healing ontmoet Elfie ook nog de vreemde Peter die eigenlijk wel meteen seks met haar wil, omdat hij haar kent uit een vroeger verleden. De healing wordt een succes en Leonor schrijft dat toe aan de kracht van Elfie. Ze komt in een uitzending van TV Rijnmond en dat wordt wijd verspreid uitgezonden o.a. op YouTube. Er zijn meteen mensen die er brood in zien en Elfie een theatershow aanbieden. Dat zijn natuurlijk geldwolven en Willem ziet er nu ook wel  brood in om de manager van Elfie te worden. Ze komt bij SBS6 in een uitzending met Leonor en begint ook een praktijk aan huis. De vreemde Peter Stadwolf  en Hanneke uit Hoogvliet gaan ook meewerken aan de spirituele shows. Er moeten eerst enkele try-outs worden georganiseerd. De eerste in Katendrecht verloopt  goed, maar bij de tweede try-out voelt Elfie de aanwezigheid van Jomanda niet meer. Het gaat dan ook vreselijk mis en de zaal voelt zich flink  bekocht. Haar producer wil dat ze nu eerst een cursus mediatraining volgt om een echte persoonlijkheid te worden. Dat doet ze, maar eigenlijk is de cursus ook gewoon een hoop gebakken lucht. Daarna is er een derde try-out in Gorinchem. Willem, die haar manager is, heeft andere beslommeringen en wil niet mee. Het leidt tot een fikse ruzie tussen Elfie en Willem en ze ontslaat hem. Ze loopt bij hem weg en stort zich in de armen en tussen de benen van Peter. Op het podium kan Willem zijn gram niet halen en slaat Peter neer. De derde try-out verloopt niet slecht (Elfie spreekt o.a. in tongen, d.w.z. ze mompelt wat onverstaanbaars dat de mensen maar zelf moeten interpreteren). Eigenlijk is ze heel haar helende kracht kwijt. Ze gaat dan na de voorstelling naar haar tante Linda die wel met haar mee wil reizen naar Zuid om daar een seance (een cadeauhealing van Jomanda) bij te wonen. Maar die maakt er een potje van. Elfie wil dolgraag met haar idool in contact komen: immers ze voelt dat Jomanda in haar zat, maar de blauwe spirituele healer herkent haar niet. Dat is een enorme teleurstelling voor Elfie. Ze keert terug naar haar eigen huis. Willem had haar nog niet terug verwacht  en heeft een intussen al een andere vrouw in huis gehaald. Wel ligt er een contract voor een real live soap over Elfie, maar die is van een heel slecht niveau. Kate schrijft dat ze terug naar huis zal komen en Elfie boekt een vlucht naar Londen, waar Kate een appartement heeft. Als ze de deur opent, is daar Kates vader die bezig is met een callgirl en er een dag later ook wel zin in heeft om Elfie seksueel te verwennen. Daarna vertrekt hij en komt Kate thuis. Ze schaamt zich voor haar vader en ze besluiten samen lekker te gaan dansen en stappen. Elfie heeft wel gezien dat Kate Prozac pillen in huis heeft tegen depressies. Maar de beide meiden slapen in elkaars armen in. Een nieuwe liefde? Elfie heeft nog wel een brief aan Jomanda geschreven en haar teleurstelling geuit. Ze gelooft niet meer in haar en maakt het uit. In de epiloog schrijft Jomanda nog terug dat ze altijd hoop moet blijven houden.

Personages

Elfie

Elfie is een meisje dat werkt als sauspompbediende in het Rotterdamse hotel New York. Ze weet van zichzelf dat ze meer kan; ze voelt de kracht van Jomanda door haar stromen. Wanneer een groepshealing ogenschijnlijk lukt (Leonoor geneest) en de publiciteit op televisie vergroot wordt. Slaat ze door. Elfie denkt dat ze een mooie show kan geven en ze valt in handen van een theaterproducent, die er wel een slaatje uit wil slaan. Maar dan gaat het op het podium mis en Elfie is meteen haar zelfvertrouwen kwijt. Ze moet nog naar een mediatraining, maar ook daarna gaat het niet goed. Ze besluit meteen dit leventje pop te geven en naar Londen te vertrekken. Daar ontmoet ze eerst nog de geile vader van Kate, maar die wimpelt ze af om zich later in die week in de armen van haar vriendin Kate te storten. Hoe zal dat aflopen?

Willem

Willem is een lapzwans. Hij doet de hele dag niets, en van seks komt het er ook niet meer van. Hij bekritiseert Elfie totdat hij ineens ziet dat ze succesvol kan zijn met de healings. Dan wil hij wel haar manager worden en veel geld opstrijken. Maar ook daar faalt hij. Hij krijgt ruzie met de vreemde paragnost/healer Peter en die slaat hij zelfs in elkaar. Wanneer Elfie een dag onderduikt, kan hij niet wachten om een ander grietje uit de coffeeshop in huis te halen. Hij wordt in de steek gelaten door Elfie.

Quotes

"Elfies hoofd gloeit. Ze kreunt en maakt vaart. Nog drie straten, nog twee. Stoppen bij het zebrapad, de bocht om, ik ben er bijna, ik ben er bijna, denkt ze, maar ze is te laat, ze kan het niet meer houden. Als ze de straat in fietst, komt de stront er als chocolademousse uit gelopen. Ze stapt af en loopt voorzichtig de laatste paar meters naar huis. Ze wil niet dat de kak in haar pijpen komt." Bladzijde 63

"De YouTube-hits van het fragment exploderen en de volgende dag wordt het opgenomen in de zapservice van Pauw & Witteman. Aanvankelijk stuurt de studio de berichten nog door, maar het worden er steeds meer. Ze besluiten een mailadres onder het filmpje online te zetten. In de dagen die volgen krijgt Elfie meer dan zeshonderd berichten per dag." Bladzijde 97

"Er staat een vernietigende recensie in het Algemeen Dagblad. “Vermeend medium blijkt verward epileptica” kopt het artikel. Elfie leest het voor bij het ontbijt. “Blijkbaar kan iedereen met een geestelijke afwijking zich beroepen op het mediumschap. Ondergetekende verliet de zaal niet alleen ontgoocheld maar ook gefascineerd. Zou Elfie zich al eens aan een hersenonderzoek onderworpen hebben?"" Bladzijde 167

"In Amerikaanse films kan de hoofdpersoon altijd meteen in een vliegtuig stappen als hij opeens weg wil. Op Rotterdam Airport moet Elfie vier uur wachten totdat er een plek over is. Als ze Kate probeert te bellen, wordt de beltoon na twee keer overgenomen door een immens gekraak en gepiep. Ze stuurt haar een sms: “Kate, ik kom naar Londen. Ik hoop dat je thuis bent. X" " Bladzijde 234

Thematiek

Coming of age

Elfie is een meisje op weg naar haar volwassenheid: ze moet door schade en schande leren haar weg in het leven te vinden.

List, leugens en bedrog

De mediums/healers maken gebruik van list en bedrog om hun miserabele praktijken te kunnen uitvoeren. Niets voor niets komt Jomanda daarom ook als personage in deze roman voor. Ook met de knuffelgoeroe Amma gaat het niet goed. Elfie moet na een bezoek aan haar alleen maar heel erg poepen zodat ze het in haar broek doet. In dit opzicht is het karakteristiek voor deze beroepsgroep dat allround medium Elfie een mediatraining moet volgen om geloofwaardig over te komen. Elfie gebruikt satire om haar perspectief te laten zien over de gang van zaken die een rol spelen bij de opkomst van een populair medium.

Motieven

Geloof

Het is maar de vraag wat mensen willen geloven als ze met kwakzalvers en mediums worden geconfronteerd bij ziekten ed. Leonor is ervan overtuigd dat Elfie haar genezen heeft.

Liefdesrelatie: problemen/echtscheiding

De liefdesrelaties van Elfie en Willem is op weinig overtuigende gronden tot stand gekomen. Het lijkt er ook op dat Willem wil profiteren van de centen die Elfie met haar spirituele gedoe kan binnenbrengen. Peter Stadwolf probeert ook misbruik te maken van de goedgelovigheid van Elfie en het lukt hem zowaar haar in zijn bed te krijgen. De vader van Kate heeft ook zijn eigen opvattingen over liefde: hij probeert zijn fysieke toestand in de flat van Kate in Londen uit op een callgirl.

Motto

Er zijn twee Engelstalige motto’s:

Be realistic; plan for a miracle (Osho)

Osho is een spirituele goeroe.

Can you feel it (Jacson Five)

Opdracht

Voor J.

Titelverklaring

In het verhaal ontwikkelt Elfie zich als een goeroe op spiritueel gebied. Dat woord wordt enkele keren met betrekking tot Elfie genoemd in de tekst.

Bijv. op blz. 105: "Zie je?" piept Leonor en ze wipt wat uit haar stoel. "Ze is een echte goeroe. Ze weet in wat voor tijd we leven."

Structuur & perspectief

Het verhaal heeft een proloog waarin Elfie beweert dat ze zich verwant voelt met de bekende healer, het medium Jomanda. Daarna volgen er 59 korte hoofdstukken zonder titel. In het begin zijn er nog enkele kleine hoofdstukken die terugverwijzen naar het verleden bijv. toen Elfie nog een kind was en spirituele dingen zag en een terugblik hoe ze Willem heeft ontmoet, maar daarna worden alle hoofdstukken gewoon recht toe recht aan  in chronologische volgorde verteld.

Er is ook een epiloog, in de vorm van een brief van Jomanda die antwoordt op een door Elfie aan haar geschreven brief.

Elfie is een personale vertelster in de o.t.t., maar de hoofdstukjes uit het verleden vertelt ze in de o.v.t. Uiteraard wordt in de brief de ik-vorm gehanteerd, zowel in eerste instantie door Elfie als in het antwoord van Jomanda.

Decor

Rotterdam is de stad waar Elfie woont. Dat wordt duidelijk in een aantal aanduidingen van gebouwen en straten. Opmerkelijk is dat Elfie de Rotterdamse term voor Dijkzigt-ziekenhuis gebruikt in plaats van de meer officiële benaming Erasmus Medisch Centrum.

Elfie maakt ook een keer de reis naar Tiel waar ooit Jomanda in healings optrad. Dat doet ze met haar tante Linda. Haar tante woont in een dorpje vlak bij Rotterdam, maar de naam wordt niet bekend gemaakt.

Elfie noemt in haar verhaal geen jaartallen, maar het is duidelijk dat er  sprake is van een actueel verhaal: Internet, iPhones, YouTube, SBS6 en actuele tv-presentatoren als Albert Verlinde van RTL Boulevard en Pauw & Witteman komen in het verhaal voor.

Stijl

Elfie hanteert een moderne stijl van schrijven met opvallend veel dialogen die vlot en persoonlijk zijn. Er zit een humoristische ondertoon in de verteltrant, waaruit je kunt opmaken dat je het boek als lezer niet al te serieus moet nemen. Ik dacht tijdens het lezen aan de roman van Arie Boomsma die een populaire prediker in zijn opgang en ondergang beschrijft (Relishow - 2011).

Elfie Tromp schrijft een satire over de lachwekkende kanten van de commerciële spiritualiteit en doet dat met een sterk relativerende vorm van humor als stijlkenmerk.

Enkele voorbeelden van die droge vorm van humor:

-        (blz. 55) Tegenover hen zit een man met één been. Zijn goede voet heeft een grijze wollen sok en een plastic slipper aan. De nadere komt tot de knie. Toch heeft de man er een sok om gedaan. Het voetgedeelte hangt er als een uitgelubberd condoom bij. Kate kijkt ernaar.

-        (blz. 59) Ze brabbelt en ze wiegt. Grijze krullen plakken als schaamhaar op haar voorhoofd. Elfie denkt aan Lisa SparXXX, de pornoactrice die met 919 mannen het wereldrecord van de grootste gangbang zette. Samen met Kate zag ze eens een documentaire over Lisa op SBS6. Ze kijkt om zich heen. De sportzaal biedt ruimte aan minstens duizend man.

-        (blz. 92) hij geeft haar een kaartje. Zijn naam en adres staan op de bladeren van een lotusbloem geschreven. Op de achterkant staat de naam van de drukker: Vistaprint.nl

-        (blz. 141)  De impresario vond het idee van een cameraman een topplan. Een gedrongen ventje met een bierbuik en bijpassende lichaamsgeur volgt haar sinds de doorloop van die middag op de voet. Als hij uitademt, fluit er iets in zijn neus. Ze heeft hem al laten snuiten, maar hij blijft piepend ademhalen. Langzaam krijgt ze spijt van haar idee.

-        (blz. 146) de vrouw zakt van haar klapstoeltje op de grond en trekt met haar armen en benen. Het doet Elfie denken n de vrouwen uit een Italiaans bergdorpje die gebeten worden door een bepaalde spin en ieder jaar in de zomer gek worden en alleen nog maar kunnen dansen. Tarantella. Een ritmische, epileptische aanval. 

-        (blz. 149) "Ik ben een allround medium."
"Met cellulitis en een conditie waar Patty Brard nog van zou schrikken."

-        (blz. 160) In de mist ziet ze figuren opdoemen. Ze vernauwt haar blik. ‘Ik zie een jongetje, een jongeman. Uw zoon misschien?
De man schudt zijn hoofd. ‘Ik heb geen kinderen.’

Slotzin

Ik hoop dat je in mij blijft geloven, zoals ik in jou geloof. Alles is mogelijk, zelfs je meest fantastische droom.

Beoordeling

“Goeroe” is een satirische roman over de opkomst van een spiritueel medium in onze moderne tijd en over de rol die de media in zo’n hype kunnen betekenen. Vlot (heel veel rake dialogen) en humoristisch geschreven en daarom ook voor scholieren van havo en vwo  leuk om te lezen. Niet moeilijk te begrijpen en derhalve een lekker nummer voor de literatuurlijst voor havo en vwo-eindexamenkandidaten.

Recensies

"Het verhaal is een soort alternatieve coming of age. Elfie denkt dat ze al lang groot is, maar in feite moet er nog heel veel gebeuren voor ze écht volwassen is. Dat gaat met haar mediumtrainingen en de gebeurtenissen allemaal wat sneller dan handig is. Gaandeweg het verhaal komt ze achter beslissingen die ze moet nemen, of niet had moeten nemen omdat ze haar leven ingrijpend veranderen." http://cult.thepostonline...mp-goeroe/

"Goeroe is een roman die het moet hebben van originaliteit. Niet alleen het verhaal is verfrissend, maar ook het taalgebruik van Tromp is scherp en eigen. Het proza heeft daardoor niet altijd veel om het lijf, maar blijft wel makkelijk leesbaar en toegankelijk. Elfie’s kijk op de wereld is geestig en naïef, vol verwondering en goed vertrouwen. Het boek telt veel korte hoofdstukken, die het tempo hooghouden. Desondanks voelt de ruim 250 bladzijdes tellende roman soms een tikkeltje langdradig aan." http://www.deadline.nl/ne...ten+deuren

Bronnen

Interview met de schrijfster over haar roman.

http://www.metronieuws.nl...wcRQSkfRg/