Feitelijke gegevens

• 2003
• 146 pagina's
• Uitgeverij: Lijsters

Flaptekst

Eerste zin

Emmas Schlafzimmer was ein Saustall: Wäschestücke wucherten aus Schubladen und Schrank, Zeitungshaufen mit unbezahlten Rechnungen waren zu Nachttisch und Hocker geworden, faustgroße Staubflocken tanzten unterm Bett und blieben an angebissenen Brotresten hängen.

Samenvatting

Personages

Henner

De jeugdvriend van Emma die altijd al verliefd is geweest op Emma maar tegengehouden werd door zijn moeder om Emma ten huwelijk te vragen. Zijn moeder walgt namelijk van Emma en vindt haar een sloerie. Hij is politieagent van het dorpje waar zij in wonen en doet alles samen met zijn moeder. Zijn moeder wil de enige belangrijke vrouw in zijn leven zijn en houdt hem in haar greep. Hij blijft Emma door het hele boek heen steunen en vraagt haar ten huwelijk. Helaas voor hem ziet Emma hem enkel als vriend en niet als geliefde, ondanks ze toch wel eens seksueel contact hadden, voordat Emma Max leerde kennen.

Hans

De beste vriend van Max, hij is een vlot en extravert persoon. Hij is een succesvolle autodealer en kijkt in het leven veel af bij Max, maar omdat hij open en vlot is komt hij er ver mee en Max niet. Op het begin van het boek lijkt het alsof Hans niet zo veel om Max geeft en is hij zonder reden solidair aan Max. Later, wanneer Max hem besteelt, wordt dit alleen erger en ben je bang dat hij Emma gaat verraden en Max zal vermoorden of iets aan zal doen. Dit is hij ook van plan, maar hij blijkt toch een aardig persoon met echte goede emoties te zijn waardoor hij vrienden wordt met Emma en begrip toont voor Max\' probleem en ze niet verwijt, maar juist helpt.

Max

Een rustige introverte dwangneuroot die gefixeerd is op netheid. Hij heeft nachtmerries over viezigheid en heeft vaste rituelen die hij dagelijks opvolgt. Hij is in een erg beschermde omgeving opgegroeid en heeft nooit een reden gehad om daar uit te stappen. De enige die hem, voordat hij Emma leerde kennen, liet zien dat er meer in het leven is dan hij denkt was Hans, maar Hans heeft nooit verandering in Max\' leven weten te brengen. Wanneer hij ontdekt dat hij kanker heeft en bijna dood gaat, ging hij ineens rare dingen doen die hij anders nooit zou doen. Hierdoor heeft hij zich opengemaakt voor verandering en was het mogelijk dat Emma hem in zijn laatste weken toch een hele hoop bij heeft weten te brengen over het leven. Daarnaast was hij erg gesloten over zijn ziekte en wilde hij geen hulp van mensen.

Emma

Emma is een alleenstaande jonge vrouw rond de dertig die in haar eentje een hele veeboerderij onderhoudt en zelf haar eigen dieren slacht. Omdat ze het op een erg ouderwetse, traditionele manier doet, stikt ze in de financiële problemen. Ze is erg naïef en weet niks van de buitenwereld, ze is nooit van haar boerderij afgegaan en haar waarheid is de enige waarheid. Toen ze nog een kind was leefde haar grootvader nog die haar en haar vader een trauma heeft gebracht door ze op een erg controversiële en gruwelijke manier opvoedde dat vaak gepaard ging met lichamelijk geweld. Voordat ze Max en Hans leerde kennen waren naast Henner, haar dieren haar enige vrienden. Ze is erg seksueel in de zin dat ze zichzelf openlijk bevredigd op haar vaders oude brommer en dingen met Henner doet zonder een relatie te hebben. Ook is ze erg rommelig wat later in het boek veroorzaakt blijkt te zijn door de dood van haar ouders en de trauma die ze van haar grootvader heeft opgelopen. Pas wanneer ze Max ontmoet, opent zij zich voor verandering en verandert haar leven zo erg dat ze nooit meer terug zou kunnen gaan naar hoe ze ooit was.

Quotes

"Fall nicht in die Arme eines anderen, er lässt dich fallen, dich Arme." Bladzijde 97

"Er wollte schon die Haustür hinter sich schließen, da überlegte er es sich anders. Er ging zurück ins Wohnzimmer, an seinen Esstisch. Und warf einen seiner herrlich geschwungenen Thonetstühle um. Ließ ihn hilflos auf dem Boden liege, lächelte über seinen kleinen Sieg und verließ seine Wohnung für immer." Bladzijde 30

"\'Wollen wir da nicht hin, zusammen?\', fragte Max. Und schilderte ihr, wie die Pelikane im Golf von Mexiko Fische fingen. Emma merkte, wie gut es ihm tat, über Mexiko zu sprechen. Sie tat ihm den Gefallen und schmiedete Reispläne mit ihm, aber sie wusste, sie würden nicht mehr zusammen verreisen." Bladzijde 136

"Das Schwein lag noch immer ruhig da, gab keinen Ton von sich. Während Emma weiter behutsam mit dem Tier sprach, drehte sie es auf den Rücken. Jetzt ging alles sehr schnell: Emma zückte das scharfe lange Messer und schnitt dem Schwein ohne Zögern mit einer schellen präzisen Bewegung die Kehle durch. Das Blut spritzte heraus, das Schwein lag regungslos da, aber Emma hielt es weiten an den Beinen fest. Die began laut zu zählen: \'Eins, zwei, drei, vier, fünf, sechs, sieben, acht.\'" Bladzijde 75

Thematiek

Zin van het bestaan / zin van het leven

Er is ook andere thematiek die belangrijk is in dit boek, naast \'de zin van het bestaan\', maar toch heb ik gekozen voor dit thema. De vraag wat het zin van het leven is, is namelijk de drijfveer voor Emma en Max om uiteindelijk te veranderen. Voordat Max wist dat hij binnenkort doodging was het netjes houden van zijn huis en zijn rituelen opvolgen de zin van zijn leven. Hij voelde zich fijn in zijn comfortzone en had geen aspiraties om überhaupt iets aan te nemen van de buitenwereld. Zodra hij ontdekt dat hij ziek is en binnenkort doodgaat, verliest hij zijn geloof dat al zijn rituelen nog zin hebben en doet hij dingen die hij anders nooit had kunnen doen. Wanneer hij Emma ontmoet, realiseert hij zich dat met haar zijn de zin van zijn leven is, maar dat het al te laat is. Daarom durft hij zich in eerste instantie niet aan haar te binden. Emma is de zin van het bestaan al lang verloren sinds haar ouders en grootvader dood zijn. Ze ruimt haar huis niet op om fysiek te merken dat de dagen voorbij gaan, het feit dat schimmel groeit, bewijst haar dat tijd verloopt. Het enige waar ze voor leeft, is haar eigen leventje draaiend te houden en haar beroep met liefde op haar manier op te volgen. Wanneer ze Max ontmoet, krijgt ze ineens het gevoel dat er meer is in het leven en staat ze open voor verandering.

Motieven

Mens en dier (relatie)

Dit is een belangrijk motief, omdat de manier hoe Emma haar dieren slacht kritiek levert op de omgang van de gewone slager. Emma zorgt ervoor dat haar dieren haar vertrouwen door ze veel liefde te geven en maakt ze zo pijnloos mogelijk dood. Hierdoor is het vlees ook lekkerder dat zij maakt. Max is onder de indruk van Emma\'s kunnen, maar geeft haar een schuldgevoel doordat hij het vreselijk gruwelijk vindt. Hans ziet Emma\'s manier als een gat in de markt en helpt haar een patent te maken op haar manier van slachten genaamd \'Happy Pig\'.

Ernstige ziekte

Het hele verhaal is begonnen met het feit dat Max een ernstige ziekte heeft en bijna doodgaat. Bij het motief \'dood\' kun je lezen wat voor invloed dat heeft.

Escapisme

Het stelen van Hans\' geld en Ferrari was voor Max een escapistische zet om de echte wereld te ontvluchten en vervolgens in een droomwereld, Mexico, rustig te sterven. Wanneer hij bij Emma belandt, schommelt hij tussen escapisme en het inzien van de waarheid omdat zijn tijd bij Emma droomachtig is en ver ligt van zijn oude leven, maar juist om die reden wordt hij zich bewust van alle belangrijke dingen in het leven. Het dwangmatig in hun eigen leventje blijven is ook een vorm van escapisme voor zowel Emma als Max.

Geluk / verlangen naar geluk

Emma verlangt naar een gelukkige gebeurtenis waarin ze geld en een man krijgt. Dit gebeurt, maar blijkt anders uit te pakken dan wat ze dacht. Uiteindelijk wordt ze echt gelukkig, omdat Max beter blijkt dan wat hij op het eerste gezicht leek en krijgt Emma het voor elkaar om samen met Hans op eigen kracht genoeg geld te verdienen om comfortabel te leven in plaats dat ze het gestolen geld van Hans hoeft te gebruiken. Echter heeft het grote geluk van Emma zijn tol en dat is Max\' leven.

Eenzaamheid & isolement

Voordat Max en Emma elkaar ontmoeten, leven ze geïsoleerd in hun eigen wereldje en zijn ze eenzaam, al willen ze dat niet aan zichzelf toegeven. Pas wanneer zij elkaar ontmoeten, realiseren ze zich dat een lege plek opgevuld wordt en breken ze niet alleen uit hun interne isolement, maar ook uit hun externe isolement. Hiermee bedoel ik dat Max over zijn dwangneurose heen komt en Emma voor het eerst naar de stad gaat.

Dood

De dood is een belangrijk motief in het boek omdat Max\' leven fundamenteel verandert wanneer hij tot de realisatie komt dat hij binnenkort doodgaat. Vooral wanneer hij zich op zijn gemak gaat voelen in zijn nieuwe leventje en hij zich schuldig voelt tegenover de mensen waar hij zich aan heeft gebonden binnenkort achter te laten. Ook is het belangrijk dat Emma eigenlijk Max heeft gedood door zijn nek door te snijden om hem uit zijn lijden te verlossen. Voor Max was dit soort van euthanasie, voor de politie was het moord.

Kindertijd & kinderleed

Door het verhaal heen blikt Emma terug naar haar traumatische jeugd waardoor haar bijzondere persoonlijkheid duidelijk wordt voor de lezer. Een belangrijk onderdeel is de gruwelijke manier van opvoeden van haar grootvader die haar regelmatig mishandelde.

Dood van een geliefde

Emma heeft al snel door dat Max ziek is, en probeert haar best te doen om te doen alsof dat ze niks door heeft zodat hij niet het gevoel heeft dat ze op zijn nek zit. Ze voelt namelijk aan dat hij het niet wil laten merken en er niet over te praten en probeert zijn dood al te verwerken voordat hij dood is. Na zijn dood verhuist ze naar Mexico, de plek waar hij altijd om heeft gedroomd, om een nieuw leven te starten en de dochter die zij van hem heeft gekregen op te voeden.

Motto

Emma sage mir die Wahrheit:

Ward ich närrisch durch die Liebe?

Oder ist die Liebe selber

Nur die Folge meiner Narrheit?

 

Ach! Mich quälet, teure Emma,

Außer meiner tollen Liebe,

Außer meiner Liebestollheit,

Obendrein noch die Dilemma.

 

Heinrich Heine

 

Dit gedicht van Heinrich Heine is een liefdesgedicht toegewijd aan ene Emma, net zoals de hoofdpersonage uit het boek. Het is een grappig gedicht omdat hij in de opeenvolgende zin vaak woorden omwisselt waardoor de zin uit dezelfde woorden bestaat als de vorige maar een andere betekenis heeft. Het gaat over een man die een dilemma heeft over zijn liefde voor Emma. Hij vraagt zich af of zijn liefde voor haar dwaas is, of dat omdat hij een dwaas is verliefd op haar is geworden. Uit het gedicht blijkt dat het een onbereikbare liefde is en dat het gedicht daarom een klaagdicht is, die je kunt passen in de Romantiek uit de 19de eeuw. Hij uit zijn liefde, maar is er negatief over omdat het onbereikbaar is, het is enkel bedoeld om emoties te uiten.

Dit past perfect bij het boek, ten eerste omdat het toegewijd is aan een Emma. Ten tweede omdat Max en Emma verliefd op elkaar worden, maar Max zich er van bewust is, omdat hij nog maar kort te leven heeft, dat zijn liefde dwaas en onbereikbaar is. Hierdoor heeft Max een dilemma of hij wel of niet op Emma's liefde in moet gaan, net als wat op het einde van het gedicht wordt gesuggereerd. 

Opdracht

Für Helmut

Trivia

Emmas Glück is verfilmd in 2006.

Het wordt als een kinderboek beschouwt, terwijl er vreselijk veel seksscenes in voor komen.

Het stadje waar het zich in afspeelt is gebaseerd op Schreibers geboortestad, Hesse.

Titelverklaring

De titel luidt Emmas Glück. Vertaald betekent dit Emma's geluk. Dit refereert naar de avond dat Max met zijn zak geld terechtkomt op Emma's boerderij en Emma daarmee de perfecte man en een oplossing voor haar schulden en aankomend faillissement heeft gevonden.

Echter blijkt haar geluk anders uit te pakken dat ze denkt: Max blijkt idealer te zijn dan wat hij is, maar blijkt een houdbaarheidsdatum te hebben door zijn ziekte. Door hem leert zij eindelijk met de traumatische episodes uit haar jeugd te kunnen leven en gaat zij als persoon vooruit. Ook leert ze door Max Hans kennen en verdient ze het geld dat haar uiteindelijk in leven zal houden op een eerlijke manier in plaats dat ze het gevonden/gestolen geld voor zichzelf gebruikt. Het gelukkige moment dat haar ineens geld en een man geeft verandert en zorgt uiteindelijk voor nog beter, echter en langduriger geluk. Helaas wordt dit gekrenkt wanneer haar liefste Max sterft. Het blijkt een gelukkig moment te zijn dat voorgoed haar leven zal veranderen, en dat is eigenlijk het echte geluk dat ze heeft.

Structuur & perspectief

Het boek heeft geen hoofdstukken, de verschillende onderdelen worden aangegeven met een witregel tussen de stukken in. Het geschreven perspectief is in de auctoriale vertelinstantie, het verhaal wordt verteld door iemand die geen deel uitmaakt van het verhaal dat in hij/zij vorm beschrijft wat de personages doen en denken. Vaak is het gericht op het perspectief van één persoon, daarbij volgt de verteller dat personage en beschrijft hij vooral de gedachtes van dat personage. Over het algemeen wisselt het perspectief tussen Max en Emma, maar soms komt het terecht bij personages zoals Hans en Henner. Echter is de essentie van de perspectiefwisselingen dat de lezer apart kennis maakt met Max' en Emma's leven, perspectief en blik op de wereld en dat het in het loop van het boek zich langzaam vervlecht en de lezer er bewust van wordt hoe ieder van die twee in de gebeurtenissen staat.

Decor

Het boek speelt zich af rond de tijd dat het geschreven is, dus ongeveer het jaar 2003. De Berlijnse muur is al lang gevallen, maar de tijd staat stil in de omgeving waar het zich afspeelt. Dit is belangrijk, want dit heeft Emma geïsoleerd gemaakt op de boerderij. Bovendien is ze hierdoor naïef is en mens-/wereldvreemd geworden. Daarnaast is de overwinning van het westers kapitalisme ook een reden waardoor Emma's ouderwetse boerderij failliet blijkt te gaan, het is niet rendabel of marktgericht genoeg voor de moderne tijd. Daarnaast is Max' worsteling met kanker ook een heel actueel aspect van de 21ste eeuw, omdat dit de eeuw is waarin er steeds meer mensen kanker krijgen en daarmee worstelen. Natuurlijk kwam kanker vroeger ook voor, maar de afgelopen drie decennia is er een soort epidemie van kanker.

Het verhaal in het boek duurt ongeveer tussen de één en drie maanden: de tijd tussen Max' diagnose en zijn dood. Hoewel dit een korte tijd is, wordt het langer omdat de personages vaak terugblikken op het verleden. Hierdoor krijg je het gevoel dat je de personages door en door kent omdat je weet hoe ze opgegroeid zijn en waarom ze het persoon zijn die ze zijn.

Zoals hierboven genoemd speelt het zich af in een niet-gedefineerd stadje en dorpje dichtbij het voormalige ijzeren gordijn in voormalig West-Duitsland. De stad en het dorp zijn waarschijnlijk zelfbedacht en daarom niet gedefinieerd. Het is belangrijk dat het dichtbij de ex-muur ligt, omdat er in Duitsland veel kleine plaatsjes zijn die niet erg veel zijn veranderd sinds de val van de muur. Dit is een verklaring voor Emma's ouderwetse persoonlijkheid en het bijna dorpse van Max' stadje. Om deze reden is het feit dat het in Duitsland zich afspeelt op ongeveer die plek cruciaal omdat er nergens anders in de wereld zo'n unieke ontwikkeling van moderniteit en ouderwetsheid zich heeft kunnen ontwikkelen. De cultuur die rond deze plekken leeft is namelijk erg belangrijk voor het verhaal.

Stijl

Claudia Scheiber schrijft op een erg simpele en luchtige manier. Ze maakt gebruik van korte zinnen, maakt veel grapjes en beschrijft al haar personages bijna alsof het soort van karikaturen zijn. Al doet ze dit niet op een walgelijke en kritische manier, maar juist positief waardoor je een zwak ontwikkelt voor bijna ieder personage uit het boek. Het verhaal zou erg realistisch kunnen zijn, maar door de manier waarop ze schrijft, is het overduidelijk dat ze het heeft bedacht. Om deze reden is het waarschijnlijk bestempeld als een kinderboek, maar tegelijkertijd bevat het ook een erg zwaar en tragisch verhaal en komen er vreselijk veel seksuele scenes in voor, waardoor het naar mijn mening toch geen kinderboek is.

Door haar luchtige stijl weet ze het zwaarmoedige verhaal minder zwaar en tragisch te maken en juist een beetje sentimenteel. Je lijdt voor je plezier terwijl je het leest, maar het diepe, gruwelijke is toch geen leed omdat het vrolijk wordt beschreven. Ook is ze in staat om diepe politieke en maatschappijkritische aspecten in haar boek te verwikkelen zonder dat het heel erg op de oppervlakte ligt. Je leest bijvoorbeeld in eerste instantie over Emma's boerderij en manier van boeren, en als je langer nadenkt realiseer je je dat het eigenlijk kritiek is op de manier van land verbouwen in de moderne westerse kapitalistische maatschappij.

Slotzin

Wenn Emma Pelikane sah, wusste sie, dass auch Max ein neues Leben gefunden hatte, in einem heilen Körper, in einer neuen Welt.

Beoordeling

Schreiber weet op een erg aangename, humoristische en luchtige manier een geweldig diepgaand verhaal te schrijven. Het is echt een boek waar je na afloop lang over nadenkt, die tijdens het lezen en na het lezen met je emoties speelt, en waarin je je bindt met de leuke en interessante personages. Ik voelde me al snel verbonden met Emma. Ik was dol op Max, maar ik was verdrietig dat hij dood zou gaan. Ik zat gespannen te wachten tot Emma en Max eindelijk een relatie met elkaar kregen. Gespannen toe te kijken hoe Hans en de andere personages zich ontwikkelde, en ik was een avond en een dag echt verdrietig door het afloop van het boek. Daarnaast stond ik achteraf ook stil bij de gang van zaken in de voedselindustrie, hoe gruwelijk en walgelijk het slachten van dieren is en hoe speciaal de manier is hoe Emma het doet (wat eigenlijk ook gruwelijk is).

Om deze reden, en het feit dat het verhaal zelf ook leuk en interessant is, kan ik zeggen dat dit boek toegevoegd is aan mijn lijstje van favoriete boeken.

Recensies

"Velen waren erg lovend over het boek. Ik daarentegen, helemaal niet. Misschien dat het komt doordat ik niet alles begreep wat er in het boek stond, maar het verhaal sprak mij ook niet zo zeer aan. Een vrouw die liever een varken is. Erg apart als je het mij vraagt." http://deladylibrary.word...schreiber/

"Het is bizar omdat het een liefdesgeschiedenis beschrijft maar tegelijkertijd alle details geeft van slachten en ziekzijn die verre van romantisch zijn. Emma en Max zijn beiden geen doorsnee personen en het ontbreekt hen allebei aan bepaalde eigenschappen en inzichten die de ander wel heeft. De charme van het boek is dat behalve dat het vlot en snel leest, het verhaal origineel is en compleet anders dan je verwacht." http://rubriek.nl/boeken/..._geluk.php

Bronnen

Wikipedia

http://en.wikipedia.org/w..._Schreiber