Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2012
• 252 pagina's
• Uitgeverij: Querido's

Flaptekst

Eerste zin

Het laatste examen was afgelopen, de lichting van ’73 dromde naar buiten, rookwolken en lachgolven stegen op naar de lege, blauwe lucht boven het Arnhems Lyceum. Een jongen van buitengewoon fors postuur, Lou Baljon, maakte zich los uit het gedrang en ging op de rand van het bordes een sigaret rollen. (blz. 7)

Samenvatting

Het verhaal begint met  de vriendschap en ambities van twee jongens die hun volwassenheid bereiken in de jaren zeventig (eindexamenlichting 1973). Hun middelbareschooltijd op het  Arnhems Lyceum  zit erop, wanneer Lou Baljon en Eddie van de Beek elkaar beloven niet te gaan studeren, zoals hun andere klasgenoten, maar de bijstand verkiezen om hun jongensdromen  te kunnen najagen. Zo wil Eddie journalist worden, wat hem ook lukt, zij het bij het plaatselijke sufferdje van het stadje Zevenaar. Lou slaagt erin een baantje als roadie te bemachtigen bij Shout, de bekendste Arnhemse popgroep in die dagen. “Shout” is een coverband die niet al te veel succes heeft, maar wel een keer in het voorprogramma van de Golden Earing mag staan. Maar dat optreden  is eigenlijk geen succes, want de band wordt weggehoond o.a. omdat ze een nummer van de Golden Earring zelf spelen.  Lou rijdt rond in een bus van de band, heeft in die functie van chauffeur succes bij meisjes met wie hij in de bus neukt (getuige de kapotjes die op de vloer liggen, ziet Eddie) maar tot echte relaties komt het niet bij hem. De bandleden zijn niet al te commercieel slim, want als ze een keer een demo kunnen maken, komen ze niet verder dan wat covers. Shout-zanger Anjo, wordt  voortdurend afgeschilderd  met een föhn in de hand om z'n lange blonde haren een heavy coupe te geven. Lous taak, bestaat eruit voor een stampvolle zaal het Premier-drumstel demonstratief vast te spijkeren op het podium? De band begint ook altijd met dezelfde beginact.

Het enige succes wordt behaald tijdens een tournee naar Wenen. Toch gaat de band ter ziele. Ook met Lou gaat het niet zo best, want van de Bijstand raakt hij in de WAO, omdat hij een hernia oploopt.  Een aantal jaren later besluit hij zelf een studio te beginnen in het dorp Zevenaar. Hij verhuist van kamer, maar zit weer bij een zelfde type hospita, dat hem elke avond eten komt brengen en dan blijft wachten totdat hij het gegeten heeft. Ook de studio wordt geen al te groot succes, maar Lou kan zich financieel bedruipen omdat hij huwelijksfotograaf wordt. Daarmee kan hij wel geld verdienen.  In 1987 maakt hij een demo-opname van Shout.

Er  komen steeds  groepen om opnames te maken, maar het wordt zelfs Lou een keer teveel als de plaatselijke carnavalsvereniging een hit probeert te maken en het allemaal wel heel triviaal wordt. Dat vertelt hij aan Eddie, maar daarna meldt zich een tweede carnavalsclub en dan houdt Lou het voor gezien.

Het volgende stapje dat hij gaat maken is ook alweer een idee van Eddie. Waarom begin je geen bioscoop? Lou wil dat wel, maar dan moet het een undergroundbioscoop worden waarin hij alleen (soms heel slechte) horrorfilms draait. In de binnenstad van Zevenaar is bnog steeds een lege garage die door een blunder van de wethouder maar niet verhuurd kan worden. Met morele steun van Eddie gaat Lou een bezoek brengen aan de  wethouder en zegt dat hij het pand gaat kraken om er een bioscoop in onder te brengen. De op publiciteit beluste wethouder geeft zijn toestemming voor de undergroundbioscoop.

Lou  gaat de studio ombouwen en hij koopt oude vliegtuigstoelen op. De eerste avond is de opkomst nog redelijk, maar later loopt de omzet terug en zijn het vaak alleen maar vrijende stelletjes die een droog onderkomen zoeken. Wanneer hij en idee uit Amsterdam overneemt, een hele nacht thrillers draaien, komen er ook maar weinig mensen op af.  Wel komen Riet en haar nicht Lena op de filmavond. Lena en Lou spreken een keer af.

Zoekend naar de oorzaak komt hij tot het inzicht dat mensen tegenwoordig het liefst naar zichzelf kijken; naar lieden met wie ze zich moeiteloos kunnen identificeren. Het bewijs voor zijn gelijk ligt in het succes van tv-programma's als Idols, X-Factor en Holland's Got Talent. Iemand die maar even iets kan, droomt van zijn “15 minutes of fame.”

De tijd is dan rijp voor het volgende idee. Het idee van de  rode loper wordt uitgewerkt. Mensen kunnen zich in een limousine naar het theater laten rijden, dan stappen ze uit op een rode loper. Dat beeld wordt gefilmd en met een vertraging van een half uur binnen in het theater afgedraaid.  Zo kunnen ze zich zelf zien. Daarna komt de volgende groep die weer een half uur moet wachten tot ze zich zelf op de rode loper zien.

Nu wordt ook voor de lezer duidelijk wat de vier hoofdstukken met personages Lena en Riet die tussengevoegd zijn in de andere hoofdstukken voor betekenis hebben. Het is de vrouw van Eddie, Riet, die met een veel jongere nicht Lena zich in een limousine op de rode loper laat afzetten. Riet denkt daarbij terug toen ze een keer een première bijwoonde toen ze op reis was. Ze bewonderde toen Brooke Shields, een werkelijk prachtige filmdiva,

Lou heeft de afspraak met Lena. Maar Lena is erg weinig spraakzaam.  Ze gaan wel samen in de limousine naar de rode loper. Lena wordt zoals het protocol van de rode loper aangesproken door verslaggevers met de vraag of ze het allemaal leuk vindt.  Een half uur later ziet hij zich naast Lena op het filmdoek verschijnen.

Maar echt sprankelend wordt de relatie tussen Lena en Lou niet, omdat ze vrijwel geen woord zegt. Ze maken een afspraak voor een week later. Lena voelt zich als een diva en die hoeven niets te zeggen. Het zit Lou Baljon heel hoog en bij de laatste afspraak prikt hij haar ballonnetje door door haar te vertellen dat hij alles geregisseerd heeft. Hij ziet haar een tijdje niet, stopt weer met de formule van de rode loper, totdat Eddie hem komt vertellen dat Arnhem het idee heeft overgenomen. Lou vindt het best, maar hij wil toch met Lena wel een keer naar die rode loper. Op de terugweg van hun avondje roem zet hij Blackbird van The Beatles op. Leo wil dat nummer wel inzingen en Lou besluit dat meteen in zijn studio te doen. Hij belt Eddie en Riet om de opname compleet te maken. Het lukt best met Lena en ze wordt zelfs iets losser. Toch zet hij Leo weer gewoon af bij haar huis. 

 Wanneer hij thuiskomt van de afspraak met haar, zet hij de beroemde Fender gitaar in de bank. Met een glas waaruit Lena wijn gedronken heeft, lijkt het net alsof hij bezoek heeft. Maar deze slotscène tekent meteen de eenzaamheid van Lou.

Personages

Eddie van de Beek / Week

Eddie van de Beek/Week is de beste vriend van Lou. Hij heeft besloten om journalist te worden, maar net als de gitaar die hij wilde hebben toen hij een ukelele kreeg, wordt hij geen journalist van De Volkskrant meet verslaggever van het plaatselijke sufferdje. Hij trouwt met Riet, maar als het huwelijk een jaar of twintig duurt, heeft hij geen enkele behoefte meer aan seks. Daarvoor in de plaats komt vertrouwen, maar het geeft wel aan wat een saaie droogkloot Eddie eigenlijk is. maatschappelijk gezien is het natuurlijk ook een loser, want wanneer je dertig jaar in de journalistiek werkt en je bent niet verder gekomen dan het plaatselijke sufferdje, dan kun je moeilijk spreken van een geslaagde carrière. Wel weet hij met zijn macht in een gemeenschap Lou verder te helpen met zijn bioscoop. Steeds staat hij wel aan de basis van elk nieuw idee dat Lou verder uitwerkt. Maar ook Eddie heeft het maatschappelijk dus niet zo ver geschopt. Hij is min of meer toch ook een loser.

Lou Baljon

Lou Banjon is een jaar of achttien als hij in 1973 besluit om na zijn eindexamen meteen in de bijstand te gaan. Wanneer hij geld ontvangt, kan hij zich als roadie aansluiten bij de Arnhemse rockband Shout die eigenlijk alleen lokale bekendheid krijgt. | Ze doen er ook weinig aan om beroemd te worden, spelen voornamelijk covers, verknallen een demo-opname en ook een optreden in het voorprogramma van de Golden Earring wordt geen succes. De band valt uiteen en Lou krijgt als beloning de prachtige Fender-gitaar. Dan besluit hij opnames te gaan maken in een studio (Seven). Intussen is hij al in de WAO terechtgekomen. De Studio geeft hij op als hij carnavalsopnamen moet gaan maken. Dan stort hij zich in iets nieuws: de undergroundbioscoop waar hij alleen horrorfilms wil vertonen. Het publiek loopt niet warm voor de bioscoop en dan ziet Lou het licht. Mensen willen voornamelijk zichzelf bewonderen en ze willen op de rode loper. Dat lijkt een lucratief idee. Bovendien ziet Lou nu de mooie Lena die bovendien wel met hem wil afspreken. Maar op die avond is Lena heel weinig spraakzaam. Hij brengt haar thuis en gaat eenzaam naar huis waar hij troost zoekt bij zijn Fender-gitaar. Toch gaat hij nog een keer met haar naar de Arnhemse Rode Loper en hij maakt nog een opname waarop Lena zingt. Toch keert hij weer terug naar huis naar zijn gitaar en een glas wijn. De lezer zal hem toch als een maatschappelijke loser blijven beschouwen.

Quotes

"Narcisme is de ziekte van deze tijd, half Nederland lijdt aan een mateloos verlangen naar aandacht en bewondering, maar hoe krijg je die als je niks bijzonders kunt?" Bladzijde 179

"De Fender werd een vrouw in zijn armen, en omdat het geluid van voren kwam was het of ze tegen hem praatte, soms kreunend dan weer stotterend of pop de toon van een besluit. Langzaam dijde zijn eenzaamheid uit in de peilloze, donkere ruimte tegenover hem…" Bladzijde 162

"Zelf werd ze al twintig jaar niet meer door Eddie begeerd, hun huwelijk kende geen enkele erotiek meer, maar daar zat hij, vreemd genoeg helemaal niet mee, volgens hem gold dat voor alle langdurige huwelijken naarmate het vertrouwen groeit, slinkt de seks...." Bladzijde 108-109

Thematiek

Maatschappijkritiek

De roman gaat over mensen die tegen de stroom van de maatschappij iets willen aanpakken. In de zeventiger jaren is het niet gewoon om meteen na je middelbareschooltijd de bijstand in te vluchten, maar Lou doet dat om zich te kunnen richten op het baantje van roadie bij een coverband. Wanneer dat idee voorbij is, gaat hij steeds iets anders aanpakken, waarvan hij dan na enige tijd weer “spijt”krijgt en weer iets anders begint. Zo komen er achtereenvolgens het idee van een eigen studie (Seven), een eigen bioscoop (Corona) en een eigen rode-loper-momentum. Eigenlijk maakt de opportunistische Lou steeds gebruik van de gelegenheid, maar hij heeft aan de andere kant te weinig power om iets af te maken. Zowel Lou als Eddie zijn tragikomische figuren. Eddie wil heel wat bereiken, maar symbolisch voor zijn leven is dat zijn vader hem een ukelele geeft als hij een gitaar vraagt, net zoals hij journalist van de Volkskrant zou willen worden, maar het dertig jaar later toch niet verder heeft geschopt dan de plaatselijke krant. Hij heeft een vrouw Riet met wie hij een saai burgerlijk bestaan heeft en die na die tijd leven als broer en zus. Te laat om nog vreemd te gaan constateert Riet. Eddie zit gevangen in het vangnet van de burgerlijke samenleving. Toch heeft hij vaak goede ideeën . Ook Lou had er veel meer van kunnen maken als hij zich niet had beperkt tot het vrije beroep van roadie, waarbij hij slechts incidentele succesjes op de bodem van zijn bus gereikt, maar een echte relatie heeft hij nooit gekregen. Hij moet het stellen met twee hospita’s in Arnhem en Zevenaar die hem elke avond het eten brengen en wachten totdat hij het heeft opgegeten. En hij moet het doen met een verblijf in een aftandse caravan waarin hij elke maand dezelfde portie eten klaarmaakt (chili con carne).

Motieven

Eenzaamheid

Eddie trouwt met de saaie Riet en beland in een saai en burgerlijk leventje. Hierdoor voelt hij zich onvervuld en eenzaam. Lou, die door zijn beroep als roadie nooit echte relaties heeft gehad, eindigt alleen en voelt zich ook vreselijk eenzaam.

Desillusie

Eddie en Lou zijn mensen met illusies die desillusies worden. Dat betekent natuurlijk ook een zekere vorm van tragische eenzaamheid. Hij beseft wel dat we in een maatschappij leven waarin mensen narcistisch zijn en heel graag even op de televisie willen komen om bekendheid te krijgen, ook al moeten ze er alle mogelijke onzin voor uit de kast halen ( O O Cherso, Het is hier Fantastisch, de programma’s van Britt, Holland Gots Talent ed.) Narcisme is de ziekte van deze tijd, half Nederland lijdt aan een mateloos verlangen naar aandacht en bewondering, maar hoe krijg je die als je niks bijzonders kunt?’ Even speelt Lou daar commercieel gezien handig op in, maar al gauw is hij ook weer die formule zat. Van mensen als Lou en Eddie moet onze wereld het toch uiteindelijk niet hebben, lijkt de boodschap van Thomas Rossenboom te zijn. De inhoud van deze roman sluit goed aan bij de inhoud van een pamflet dat hij eerder heeft geschreven”denkend aan Holland”(2006) waarin hij ook kritiek had op Nederlanders die geen talent hadden, maar wel roen wilden behalen. Lou is de loser bij uitstek: vgl. blz. 227 “Hij luisterde maar half, schudde zijn hoofd en klaagde zuchtend voor zich uit; de studio, de bioscoop. Wat hij ook deed, eigenlijk lukte het nooit. Fright Night. De rode loper…

Zin van het bestaan

Eddie en Lou besluiten hun leven niet op de normale manier op te volgen maar proberen zonder opleiding hun ideeën uit te werken. Ze proberen door allemaal dingen uit te proberen het zin van het leven te vinden en op de manier te leven dat zij zelf willen zonder teveel waarde te hechten aan de waarden van de maatschappij. Dit loopt echter uit tot een groot fiasco.

Trivia

Voor zijn boeken 'Gewassen vlees' en 'Publieke werken' won Thomas Rosenboom de Libris literatuurprijs. Hij is de enige schrijver die de prijs twee keer won.

Titelverklaring

De titel “de rode loper” komt vele malen letterlijk in de tekst terug. In het begin zijn dat de hoofdstukken waarin Lena en Riet met de limousine naar een gebouw met een uitgelegde loper rijden. (hoofdstuk 4, 7, 11, 16) Aan het einde komen de twee verhaaldraden samen en start Lou zijn idee om mensen hun eigen “rode-loper-moment” te laten hebben. Maar net als alles is hij dat idee ook weer zat. Arnhem neemt het van hem over en hij gaat nog een keer met een vriendin Lena naar die rode loper.

Structuur & perspectief

Het verhaal wordt onderverdeeld in 22 hoofdstukken die alle een korte titel hebben. ( als Aspiraties, Dwangstand, Gala, Taxi, Dernière )

Er zijn enkele hoofdstukken die de chronologische volgorde van de eerste verhaallijn doorbreken. Dat zijn de hoofdstukken waarin Riet en Lena zich in een limousine naar een gebouw met “de rode loper”laten rijden. (ho 4, 7, 11, 16). Als lezer weet je niet meteen wat je daarmee aanmoet. Wel kun je zien dat er sprake is van een tijdbreuk. Na hoofdstuk zestien vallen de twee verhaaldraden samen: nl. vanaf hoofdstuk 18.

De meeste hoofdstukken zien we vanuit het perspectief van Lou Baljon, die dan een personale verteller zou moeten/ kunnen  zijn. Maar Rosenboom houdt zich niet strikt aan de wetten van de personale verteller en geeft steeds wat extra informatie over andere personages , bijvoorbeeld in de vier hoofdstukken die gaan over de twee vrouwen die naar de rode loper gaan. Daarin wordt min of meer verteld vanuit Riet. Er zijn ook een paar hoofdstukken waarin de lezer kennis maakt met de ideeën van wethouder Vonk uit Zevenaar.

Het is misschien daarom beter om een alwetende verteller voor deze roman aan te wijzen

Decor

De handeling begint met het eindexamen van Lou en Eddie in 1973. Ze gaan direct in de bijstand en Lu wordt roadie bij ‘Shout.” Dat kabbelt een aantal jaren door en tien jaar later wordt de band opgeheven. We zitten dan in de eerste helft van de tachtiger jaren. Lou begint zijn eigen studio om opnamen te maken van andere bands. (Hij maakt een opname van Shout in 1987)  Hij is in die jaren ook huwelijksfotograaf om een basissalaris te krijgen..

Steeds wordt er gesproken over  periodes van tien jaar waarin het leven van Lou Baljon steeds verder gaat. Intussen is Baljon aan het einde van de roman de vijftig genaderd. Er is namelijk sprake van een nieuwe munt, de euro, en het ziet er naar uit dat we in de beginjaren van de 21^e eeuw zijn beland. Maar omdat de programma’s als X-factor, Idols in de tekst worden genoemd, kunnen we de tekst zelfs een beetje later situeren.  Het eerste seizoen van Holland’s Got Talent is namelijk pas  in 2007. Ook die titel wordt genoemd en dat houdt in dat het tijdsverloop van het  verhaal zich in ieder geval van 1973 tot 2007  uitstrekt en dat is dus minimaal 34 jaar.

Het decor ligt in de provincie Gelderland. In eerste instantie is dat de stad Arnhem , waar Eddie en Lou hun middelbareschooltijd beleven. Eddie woont in Zevenaar en dat is de plaats  waarnaar Lou ook verhuist als hij zijn studio betrekt.  Hij vestigt zich daar ook in een undergroundbioscoop. Een zinderende plaats kun je Zevenaar moeilijk noemen, maar die overeenkomst met de maatschappelijke betekenis van de hoofdfiguren  is juist wel treffend.

Stijl

De stijl van Roosenboom is helder en vlot leesbaar.

Slotzin

Buiten de cabine was het volledig stil en donker nu, binnen brandde de schemerlamp. Hij zette de Fender in een fauteuil en het glas van Lena op de armleuning. Toen hij er tegenover ging zitten was het of hij bezoek had. (blz. 252)

Beoordeling

Een vlot geschreven roman die je met een glimlach kunt lezen. Rosenboom schrijft graag over “bijna gelukte”  mensen of “bijna juist mislukte” mensen. Deze roman gaat over twee losers, maatschappelijk gezien en eigenlijk ook waar het relaties betreft. Het huwelijk van Eddie is onvruchtbaar gebleven in dubbel opzicht en Lou kan geen lange relatie opbouwen. De meisjes die hij vroeger pakte als roadie deden het voor de sensatie en niet om hem. Met Lena die wel erg zwijgzaam is, kan hij ook geen relatie opbouwen.

De stijl is helder en de structuur niet al te moeilijk. Er zijn slechts een paar hoofdstukken die de chronologische volgorde doorbreken.  Een aardig boek om te combineren met thema’s waarin de hopeloos strevende mens zijn ambities niet kan waarmaken.
Literaire waardering: 2 punten.
Amusementswaarde: ruim voldoende. Een humoristisch boek om te lezen.

Recensies

"" http://www.pinkbullets.nl...boom-6856

"" http://www.volkskrant.nl/...oper.html

"" http://www.nrc.nl/boeken/...ovember/

"" http://www.literairnederl...osenboom/

"" http://www.vn.nl/boeken/r...n-uitweg/