Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2020
• 236 pagina's
• Uitgeverij: Thomas Rap

Flaptekst

Eerste zin

Je ogen gesloten. Je bleke gezicht in het kussen. Ik zit aan het bed en kijk naar je. Ik kijk naar je, moeder.

Samenvatting

Ho 1 Begin van het einde 
De ik-verteller Cherry wordt in 2016 naar Duitsland geroepen, omdat het met zijn moeder erg slecht gaat. Ze ligt in een verpleegtehuis.  Haar derde echtgenoot Peter  is een jaar ervóór aan kanker overleden. Cherry is op dat moment 72 jaar en zijn moeder is al dik over de negentig.
Cherry was nog in het oorlogsjaar 1944 geboren en dat gaf op zich moeilijkheden, omdat zijn moeder Hilde een Duits was. Zijn vader Gerry had zijn vrouw ontmoet tijdens een voorstelling  waarbij hij als illusionist optrad. Hij was in die tijd dwangarbeider in Duitsland. Ze vormen later een variétékoppel. (Montagne en Yvonne)  Ze trouwen nog in de oorlog, waar zijn Nederlandse ouders niet zo blij mee zijn. Cherry  weet uit een oude doos met foto's en documenten van zijn moeder dat  zij voor de oorlog noodgedwongen lid werd van een Meisjesvereniging die door het Hitlerregime was opgericht. (Bund Deutscher Mädel) 

Ho 2 Op reis
In 2014 is Cherry met zijn gezin op vakantie in de badplaats Bansin aan de Oostzee. Er spoelt een dode man aan op het strand.  Cherry maakt er foto's van. Hij krijgt die dag ook bericht dat de man van zijn moeder, Peter, in het ziekenhuis is opgenomen. Deze Peter is een bijzondere man: hij heeft zelfs in het Vreemdelingenlegioen gediend en kan dus mooie verhalen vertellen.
Hij krijgt een flashback van de reis na de oorlog toen hij met zijn moeder naar Nederland afreisde. Het was voor haar zeker geen gemakkelijke tijd, omdat ze in Nederland met de nek werd aangekeken.

Ho 3 Afscheid
Cherry wordt in Haarlem op school ook als mof gezien. In het huwelijk tussen Hilde en Gerry gaat het na een tijdje niet goed. Er is na de oorlog weinig werk voor de variétégasten en zijn vader doet verder niet erg veel. Hilde moet gaan werken. Uiteindelijk kiest zijn moeder ervoor om terug te gaan naar Duitsland; de kleine Cherry moet mee.  
In het verhaalheden (2014)  moeten Hilde en Peter vanuit het ziekenhuis weer terug naar huis, maar eigenlijk kunnen ze niet alleen thuisblijven. Cherry zegt dat ze naar een verzorgingstehuis moeten gaan.

Ho 4 Abschied
In september 2014 sterft Peter, een paar dagen nadat hij de dement wordende Hilde naar  een verzorgingstehuis heeft gebracht. Cherry gaat voor de crematie naar Duitsland en hij zet later de urn bij op een begraafplaats. In de nazit met de familie (o.a. zijn Peters dochter) hoort hij dat Peter  in zijn leven toch wel rare dingen heeft gedaan. Hij heeft veel oog voor vrouwen gehad, maar hij had ook financiële trucs uitgehaald. Toch hebben Hilde en Peter de laatste jaren wel een gelukkige tijd gehad.
In het verleden moest Cherry mee naar Duitsland, maar ook daar wordt hij nu niet geaccepteerd, omdat hij in Wuppertal als een 'kaaskop' wordt gezien. Uiteindelijk komt zijn vader hem weer ophalen. Het lijkt eerst voor een periode van tien dagen te zijn, maar het duurt eigenlijk een paar jaar. Zijn vader zit ook niet echt op hem te wachten en Cherry verblijft veel bij zijn opa en oma. 

Ho 5  Alles Paletti? 
Na drie jaar  komt moeder Hilde weer eens naar Haarlem. Ze doet dat feitelijk om de scheiding te regelen, want ze heeft in Duitsland een nieuwe vriend, Hans Amberg. Cherry reist nu enkele keren heen en weer tussen Duitsland en Nederland. Ook zijn vader heeft intussen een nieuwe vriendin. Hans blijkt ook wel weer nadelige trekjes te hebben. Hij vraagt altijd aan Cherry : "Alles Paletti?" (Alles oké?)
Moeder Hilde houdt het uiteindelijk toch ook niet met deze Hans uit en gaat ook van hem scheiden. De jonge Cherry is journalist geworden en focust zich daarbij op Duitsland. Hij ontmoet enkele Duitse schrijvers  en bezoekt Auschwitz. (En altijd was er weer de oorlog, schuld is schaduw."-blz. 211) Hij ontmoet Joke en trouwt met haar.

Ho 6 Alleen
Na de dood van Peter moet Cherry zijn moeder bezoeken in het bejaardentehuis. Ze zit in een rolstoel en hij gaat steeds met zijn moeder rijden. Hij is best zorgzaam voor haar. 

In het verleden komt zijn moeder weer eens met een nieuwe vriend aanzetten. Deze keer is het een Turk,  waar de familie niet echt vrolijk van wordt. De Turk is weer iemand die door de omgeving wordt gediscrimineerd. Hilde wordt gewaarschuwd voor hem, ontkent eerst de relatie, maar neemt hem later in huis. Toch gooit ze hem een tijdje later weer  het huis uit.
Cherry regelt later een meeting tussen zijn eigen vader en Hilde. Ze komt naar Haarlem, maar er is geen klik meer en ze hebben elkaar weinig te vertellen. Gerry is op tournee in Duitsland, als hij plotseling sterft. Het is 1980 en zijn vader is pas 56 jaar.

Ho 7 Aeternum vale 
Moeder gaat steeds verder achteruit. De doorbloeding in haar been is slecht en ze moet worden geopereerd. Van een afstandje houdt Cherry de controle. Als haar onderbeen zou moeten worden geamputeerd, geeft hij aan de arts geen toestemming, omdat zijn moeder dat nooit gewild zou hebben.  Het betekent  het definitieve einde. In juli 2016 sterft ze, 94 jaar oud. Haar laatste woorden zijn: "Dag, mijn zondagsjongen." Cherry is er niet bij aanwezig. Hij voelt wel dat de 'rugdekking' in zijn leven weg is en dat hij nu de rugdekking voor zijn kinderen is geworden. Zelf is hij nog steeds met Joke getrouwd.

Ho 8 Einde
Cherry heeft op het strand van Bloemendaal een beetje fijn zand gehaald en zet dat en paar dagen later  in een glazen vaasje in het columbarium waar de urnen van Peter en Hilde staan. Cherry neemt op die manier definitief (en symbolisch) afscheid van zijn moeder. Met respect en zeker niet met wrok.

Personages

Cherry

Cherry is de ik-verteller. In het verhaalheden van 2016 is hij 72 jaar. Zijn moeder die hem al vroeg in zijn leven in de steek heef gelaten, nadert haar levenseinde. Ze is aan het dementeren en verblijft in een "Altenheim" in Wuppertal. Cherry die tv-programmamaker is, reist regelmatig met zijn vrouw Joke naar zijn oude moeder. Na de dood van haar derde man kon ze niet langer alleen blijven. In flashbacks vertelt Cherry wat hij van zijn verleden met en over zijn moeder weet. Daarbij wordt hij geholpen door foto's en aantekeningen uit "de oude doos". Cherry zelf is na de Tweede Wereldoorlog een kind tussen twee culturen geweest. Zowel zijn vader als zijn moeder hebben weinig tijd en aandacht besteed aan zijn kinderjaren en zijn puberteit. Kind van theatermensen. Hij reisde dan ook vaak heen en weer tussen twee landen en moest daardoor vele keren afscheid nemen. Toch schrijft Cherry niet in bittere woorden over zijn moeder. Er spreekt uit zijn verhaal een vorm van mededogen, zeker als hij als man op leeftijd zijn veel oudere moeder in een rolstoel moet voortduwen. Wrang is wel dat zijn ouders, die lang gescheiden van elkaar waren, beiden "alleen" sterven en het ware geluk toch ook niet gevonden hebben. Voor dit variétékoppel bleek de liefde ook een illusie. Cherry is niet bij het laatste afscheid. Een mooi symbolisch gebaar maakt de verteller als hij naast de urn van Hilde en Peter een vaasje met zand van het Bloemendaalse strand plaatst. Zand voor zijn dode moeder. Daarna reist hij voor de laatste keer terug naar Nederland.

Hilde

Hilde is jong als ze illusionist Montagne (Gerry) ontmoet en met hem meetrekt als zijn assistente. Gerry is een jonge dwangarbeider(19) in Duitsland. Hilde wordt zwanger van Cherry en ze trouwen nog in de oorlog'(februari 1945). Daarna wordt ze door de Nederlanders als een moffin gezin en die hadden het in die tijd niet gemakkelijk. Omdat er ook geen werk is voor de illusionisten, maken ze een moeilijke periode mee, waarin Hilde werkt en haar man de kantjes eraf loopt. Dat kan niet goed gaan en Hilde besluit terug te gaan naar Nederland en ze neemt haar zoontje mee. Maar ook daar kan ze niet goed voor hem zorgen en zijn vader Gerry haalt hem terug naar Nederland. Hilde, die een mooie vrouw moet zijn geweest, krijgt daarna nog enkele andere liefdes (Hans, Turhan en Peter) maar kan eigenlijk het ware geluk niet vinden. Het meeste plezier beleeft ze nog aan Peter, die toch ook een turbulent leven achter der rug heeft. Als hij sterft aan longkanker, moet ze worden opgenomen in een bejaardentehuis. ze is aan het dementeren en heeft geen helder zicht meer op wat er gebeurt en gebeurd is. Niet alleen haar geest, ook haar lichaam begeeft het. Als de doorbloeding in haar benen niet goed meer is, wordt er door de zoon niet meer besloten haar onderbeen te amputeren. Hilde sterft in 2016, alleen.

Quotes

"Dat zij tot BDM (Bund Deutscher Mädel) moest toetreden, had zij mij eens verteld, maar de foto maakt het zo ongemakkelijk waar. Het waren toch altijd de andere moeders en vaders die vol overgave op foto's stonden, die begeesterd op filmbeelden marcheerde, de rechterarm groetend ophieven?" Bladzijde 38

"Zij is een moffin in Nederland. Het kind zou een mof genoemd worden, moffenjong of rotmof. Zelfs als volwassen man hoorde hij het nog wel eens, zo half schertsend gezegd. Soms hoorde hij dat er geen betere Duitser was dan een dode Duitser." Bladzijde 82

""Ik weet wat je bedoelt, maar ik zou niet weten wat ik jou en mijn vader zou moeten verwijten. Heel misschien is er ooit een gevoel bij me achtergebleven, dat ik een buitenstander ben. Niet dramatisch, niet om aandacht te trekken of om interessant te doen.....een levensgevoel waar ik niets aan kan doen." Vanaf die tijd noemde je mij "mijn zondagsjongen."" Bladzijde 133

"Tot het laatst heeft hij zich over je ontfermd. Hij is met je meegereden naar het verzorgingstehuis omdat je anders niet was gegaan Dat was jullie afscheid. Hij wist dat. Hij wist dat hij daarna spoedig zou sterven.." Bladzijde 103

"Ik sta op het strand van Bloemendaal en vul een leeg mineraalflesje met fijn, bleek zand dat ik in een stuivend straaltje uit mijn vuist laat lopen. Zand voor mijn dode moeder." Bladzijde 234

Thematiek

Moeder-zoonrelatie

De Duitse moeder van Cherry heeft hem na de oorlog meegenomen naar Wuppertal. Ze heeft hem toen verwijderd van zijn vader en zijn Nederlandse familie. Later heeft ze Cherry weer teruggestuurd naar Nederland. Hoe kan een moeder een kind in de steek laten? Eigenlijk heeft ze in haar leven meer tijd aan zichzelf en 'andere mannen' besteed dan aan haar kind. Bij tijd en wijlen kreeg ze haar zoon op bezoek. Toch is er wel een leven lang contact tussen hen gehouden. Als er weer een nieuwe man in haar leven komt, stelt ze die aan haar zoon voor. Ze vraagt hem vaak om advies . Cherry brengt haar regelmatig met zijn vrouw Joke in haar woning een bezoek. Ook als ze in haar laatste huwelijk problemen kent met de gezondheid van haarzelf en van haar man, blijft het contact. ["Ik zie mezelf achter je rolstoel, oude man die zijn oude moeder voortduwt.", blz.182] Hij neemt boodschappen voor haar mee. Het mooie van de houding van de zoon is, dat hij niet omziet in wrok en zijn moeder niet confronteert met essentiële vragen die hij ongetwijfeld met zich meedraagt. Dat kun je ook zie aan het door hem gekozen motto. In een interview over het boek op NPO1 zegt Duyns: "Hij vertelt het levensverhaal van een eigenzinnige vrouw, die altijd ongrijpbaar bleef. Een teder portret, even indringend als liefdevol. "Misschien is het liefdevol, ik zou dat nooit zo zeggen. Als ik erover praat klinkt het bijna allemaal dramatisch en pathetisch, maar ik heb nooit precies geweten wat een moeder eigenlijk is. Of hoe een relatie tussen een moeder en een zoon is."

Motieven

Dementie

Aan het einde van haar leven wordt Hilde dement. Ze kan zich een heleboel feiten niet meer herinneren of heeft er een niet op waarheid beruste fantasie bij gemaakt. Ze wordt aan het eind van haar leven opgenomen in een "Altenheim", als haar derde man Peter gestorven is aan kanker.

Dood

Natuurlijk speelt in deze moeder-zoonroman de dood een centrale rol. Er sterven in de roman steeds mensen: Cherry's vader, zijn grootouders, Hildes man Peter en uiteindelijk ook Hilde zelf.

Geheugen/herinnering

Natuurlijk is het geheugen en de herinnering een belangrijk motief in een roman waarin een zoon de dood van zijn moeder beschrijft. Duyns gebruikt een aantal mooie oneliners die naar de werkzaamheid van het geheugen wijzen. (blz. 31 : "Het geheugen maakt zijn eigen verhalen.") (blz. 50 : "Het geheugen zwijgt.") (blz. 95: " De jaren zijn samengedrukt in mijn geheugen.") (blz. 142: "De echtscheiding is een dode plek in mijn geheugen.") (blz. 164: "Diep uit mijn geheugen komen schimmige beelden.") (blz. 236 : "Im Abschied liegt die Geburt der Erinnerung. ") Een spreuk van Salvador Dali. Het geheugen van een mens is echter niet erg betrouwbaar. Je kleurt de herinneringen in. Duyns gebruikt voor zijn roman foto's van zijn moeder uit de oude doos.

Afscheid nemen.

Er is veel ruimte ingeruimd voor de diverse manieren van afscheid die mensen nemen. Er is sprake van een 'dood'gewoon afscheid. Je neemt afscheid als je op vakantie gaat, of op een station als je weer vertrekt. Maar er is ook sprake van een afscheid van het leven. Daadwerkelijk afscheid nemen van je ouders (d.w.z. er bij zijn als ze sterven) overkomt Cherry niet. Hij is twee keer op afstand in Nederland, terwijl zijn beide ouders in Duitsland sterven. Beide ouders zijn "alleen" gestorven.

Ouderdom / aftakeling

De moeder van Cherry is heel oud. Ze is dik in de negentig. Ze wordt dement en ook haar lichaam doet het op een bepaald moment niet meer. De doorbloeding in haar benen is niet goed. Geestelijk en lichamelijk is Hilde afgetakeld. Het was vroeger een mooie vrouw die alle aandacht van mannen kon trekken.

Tweede wereldoorlog

De oorlog speelt een rol in het verhaal. Als Duitse vrouw heeft Hilde het na de oorlog moeilijk in Nederland. Er blijft altijd een schuldgevoel aan een volk kleven. Cherry Duyns merkt het als hij Auschwitz bezoekt of Duitse schrijver (Thomas Mann bijvoorbeeld) interviewt. Op die manier leeft de oorlog eigenlijk in Cherry voort, terwijl hij er zelf part nog deel aan heeft gehad.

Discriminatie door de omgeving

Al eerder heeft Duyns in zijn roman "De zondagsjongen " (1988) aangegeven verteld hoe hij zich voelde als jongen tussen twee werelden. Zo heeft de moeder van Cherry gemerkt dat ze na de oorlog als Duitse niet erg welkom is in Nederland. Ook Cherry wordt gezien als een moffenjong. Maar in Duitsland wordt hij weer gezien als een 'kaaskop'. Later speelt hetzelfde motief bij de Turkse man die Hilde ontmoet. In haar omgeving wordt niet getolereerd dat ze met een Turkse man omgaat.

Eenzaamheid

Naarmate een mens ouder wordt, is zijn leven steeds eenzamer. Er vallen steeds meer mensen om je heen weg. Zeker als je geheugen ook verdwijnt, wordt je wereld kleiner. In de roman verwijst Duyns naar een gedicht van Herman Hesse . (blz. 197 : "Leven ist Einsamsein. Kein Mensch kennt den andern. Jeder ist allein."

Queeste

De roman is eigenlijk de zoektocht van een zoon naar de betekenis van zijn moeder in zijn leven. Eigenlijk komt hij er niet achter.

Motto

Die Frage bleibt

Halte dich still, halte dich stumm
Nur nicht forschen, waarum? warum?
Nur nicht bittre Fragen tauschen,
Antwort ich doch nur wie Meeresrauschen.
Wie's dich auch aufzuhorchen treibt
Das Dundel, das Rätsel, die Frage bleibt.

- Theodoor Fontane.

Een zeer toepasselijk gekozen thema. Allereerst is het een Duits gedicht   en de moeder van Cherry was Duitse. En de grote vraag in het boek blijft waarom de moeder haar zoon destijds in de steek gelaten heeft. Je zou daar heel bitter over kunnen blijven doen, maar Cherry heeft ervoor gekozen die moeilijke vragen niet aan zijn moeder te stellen. Hij ziet niet om in wrok. 

Opdracht

Voor Django, Lola, Violeta

(In de roman zelf wordt in een passage duidelijk dat dit de kleinkinderen van de auteur zijn)

Titelverklaring

Er komen veel verschillende manieren van afscheid in de roman voor. Cherry moet als hij klein is, afscheid nemen van zijn vader,  maar ook afscheid nemen van zijn moeder. Telkens moet hij op een bepaalde manier tijdens het leven van zijn ouders afscheid van hen nemen. Iedere keer dat hij zijn moeder in Duitsland bezoekt, is er een gewoon afscheid.  Maar hij moet ook afscheid nemen als zijn vader sterft (56 jaar oud). Hij is er alleen niet bij als dat gebeurt.
De roman gaat vooral over de relatie van Cherry tot zijn moeder. Bij hen wordt het een (laatste) afscheid als zijn moeder in een verzorgingstehuis op hoge leeftijd sterft. Ook de Latijnse titel van hoofdstuk 7 "Aeternum vale" betekent afscheid

Let ook op de uitspraak van Cherry's vader: "Niets blijft, alles is afscheid" (blz. 177) 

Structuur & perspectief

Deze  autobiografische roman heeft een ik-verteller, Cherry Duyns. Hij beschrijft in deze moeder-zoonroman het leven en de dood van zijn moeder. In 2016 sterft zij en de acht hoofdstukken in de roman hebben veelal betrekking op het afscheid dat hij van zijn moeder heeft moeten nemen. De hoofdstukken hebben vrijwel allemaal een startpunt van het verhaalheden (2016: moeder Hilde is ernstig ziek en Cherry wordt gewaarschuwd dat hij naar Duitsland moet komen.) Omdat zijn hoogbejaarde moeder sterft, is het logisch dat hij in elk hoofdstuk herinneringen aan haar ophaalt. Heden en verleden wisselen elkaar dus regelmatig af in dit boek. De vertelwijze is derhalve niet-chronologisch.

Decor

Er zijn in het gehele verhaal slechts twee decors: Nederland en Duitsland. Cherry Duyns is een jongen tussne twee culturen. De Nederlandse periode speelt zich vooral af in Haarlem. De Duitse periode en de woonplaats van zijn moeder is Wuppertal. Daar wordt ze geboren en sterft ze. 
Het verhaalheden is 2016 (het jaar waarin zijn moeder sterft) Het verleden wordt beschreven vanaf de geboorte van Cherry in 1944. In het verhaalheden is hij 72 jaar.

Stijl

De stijl van Cherry Duyns is erg helder. Aan de ene kant is er een koele, zakelijke stijl zonder veel omhaal van woorden, maar aan de andere kant proef je door de woorden het mededogen dat de verteller toch heeft voor zijn moeder. Er is geen sprake van wrok of haat en dat is vaak wel anders als een zoon het leven en de dood  van zijn moeder beschrijft. Ook zijn er sporen van ironie in de tekst. Duyns valt ook op door mooie "oneliners"  en metaforen o.a. over het geheugen en de herinneringen. 
Aangezien zijn moeder een geboren Duitse was en na de scheiding weer teruggekeerd is naar "Die Heimat"  zijn er ook heel veel Duitse woorden en zinnen in de roman. Zijn moeder spreekt later een komisch taaltje, een mengelmoes van Duits en Nederlands.

Enkele fraaie voorbeelden van metaforen en one-liners:
(blz. 51 : "De stad in het dal is kreupel geworden, ruïnes tot aan de horizon.")
(blz. 211 : "En altijd was er weer de oorlog, schuld als een schaduw.")
(blz. 72: "Gelovig ben je nooit geweest, je vloekte Christus van het kruis, als goochelaar veranderde jij zelf  water in wijn, daar had je Hem niet voor nodig, zei je lachend.")
(blz. 232 : "Op zondag zijn jullie gestorven. In de uren van de nacht. Verdwenen. En ik bedenk dat alle rugdekking weg is. Er geen rugdekking meer is. Dat ik nu zelf rugdekking be geworden.")

En de mooie spiegeling in de slotzin: "Zo laat ik je achter."  Dit is een symbolische verwijzing naar wat zijn moeder in het verleden met hem heeft gedaan.

Slotzin

Er liggen rozen bij de urn en een ingelijste foto van Peter en jou. Jullie kijken tegen het licht in. Jij glimlacht, moeder. Zo laat ik je achter. Ik rijd Duitsland uit. Thuis geef ik de droge aarde van je kamerplant wat water.

Bijzonderheden

Cherry Duyns kende natuurlijk niet de hele geschiedenis van zijn moeder. Om een goed beeld van haar te schetsen heeft hij foto's gebruikt uit de oude doos. Herinneringen kunnen de werkelijkheid vertekenen.
"Ik heb de fotografie gebruikt omdat onze herinneringen niet deugen. Foto's zijn eerlijker. Ik heb er heel goed naar gekeken om iets meer van mijn moeder te begrijpen en haar levensloop te volgen." (uit interview op NPO1, zie bronvermelding hieronder.)

Beoordeling

De moeder-zoonverhouding is in de Nederlandse literatuur een klassiek, dat wil zeggen veelvuldig gekozen thema.
In de laatste jaren verschenen er over dit thema o.a. romans van 
-Tommy Wieringa: Dit is mijn moeder
-Tom Lanoye: Sprakeloos
-Dimittri Verhulst: De laatste liefde van mijn moeder.
-Abdelkader Benali : De stem van mijn moeder
-Maarten 't Hart : Magdalena
-Adriaan van Dis: Ik kom terug
-Jan Siebelink : Margje
-Nico Dijkshoorn: Ooit  gelukkig

In die rij schaart in oktober 2020 Cherry Duyns zich. Zijn roman mag m.i. een vooraanstaande plaats in het bovengenoemde rijtje innemen. Op integere en respectvolle wijze schrijft de inmiddels 74-jarige schrijver en programmamaker de aftakeling, de eenzaamheid en tenslotte de dood van zijn oude moeder. Als Duitse vrouw getrouwd  net na de Tweede Wereldoorlog met een Nederlandse man,  had ze het niet gemakkelijk. Ze verlaat het gezin en laat haar zoon min of meer in de steek.  Toch komen er in de roman geen wraak-of haatgevoelens bij de verteller naar boven. Maar aan de andere kant stelt hij ook geen vragen aan zijn moeder, waarom alles in het leven en hun relatie zo gelopen is. 
Niettemin blijft er een prachtig geschreven boek met een bizarre moeder-zoonverhouding over. Met een compacteen overzichtelijke strcutuur  structuur (waarin heden en verleden moeiteloos door elkaar lopen)  en in liefdevolle bewoordingen rondt een schrijver het levensverhaal over zijn moeder af. Een aanrader, zeker ook goed te lezen voor middelbare scholieren van havo en vwo, omdat de woordkeus niet lastig is.  De roman van Cherry Duyns  misstaat niet (literair gezien) tussen de namen van de bekendere schrijvers hierboven.
Advies: Kies voor je mondeling een centraal thema waaromheen je allerlei boeken leest,  bijvoorbeeld moeder-zoon en/of moeder-dochter of vader -zoon. 

Recensies

"Die afstandelijkheid, dat ongemak, is tekenend voor de wijze waarop Duyns zijn verhaal vertelt. Terughoudend, maar tussen de regels door toont hij meer dan eens zijn betrokkenheid, zijn mildheid. De taal waarin dat gebeurt, is kaal, vrijmoedig maar toch ook ingehouden, en uiterst doeltreffend. Want Afscheid is geen afrekening met een verwrongen jeugd, en het is al evenmin een egodocument waarin een schrijver zijn falende ouders ter verantwoording roept voor wat ze hem, hun enige kind, hebben aangedaan. Er zit geen gram wrevel of revanchisme in dit boek. Afscheid is een oprechte elegie die vooral geen jeremiade wil zijn. Daarin slaagt Duyns met verve." https://www.tzum.info/202...-afscheid/

"Afscheid begint, nu vier jaar geleden, wanneer moeder is ­beland in de laatste fase van haar leven en vrijwel niet meer uit bed kan komen. Haar zoon pendelt­­ opnieuw tussen Haarlem en Wuppertal, wordt bij elk bezoek geconfronteerd met onvrijwillig­­ opdoemende herinneringen en onvermoede in­kijkjes in een weinig vrolijk stemmend verleden, zonder dat het hem aanleiding geeft om haar ter verantwoording te roepen voor wat hem onthouden is. Integendeel, wat overheerst is mededogen, en het besef, eigen aan een man van diep in de zeventig die zichzelf achter de rolstoel van zijn hoogbejaarde moeder ziet lopen, dat met haar naderende dood zijn laatste ­beschermingswal weg zal vallen, hoe pover die ook was." https://www.trouw.nl/rece...~ba4ede7c/

"Duyns heeft genoeg aan een sobere precisie om indruk te maken. Hij doet er niet zielig over, maar je krijgt steeds beter in de gaten dat vader noch moeder werkelijk op zijn komst zat te springen. Vader, een soort goochelaar met kwikzilveren vingers en een opmerkelijk redenaarstalent, was al vroeg afwezig. ‘Hij was negentien jaar en als dwangarbeider naar Duitsland gebracht. Tijdens de geboorte van zijn zoon was hij onderweg, reisde met zijn koffers vol illusies door het oorlogslandschap, dommelend tussen soldaten met asbestoven gezichten.’" https://nrcwebwinkel.nl/a...9400404502

Bronnen

Uitgebreid interview bij de boekpresentatie van "Afscheid". Het boek werd namelijk tijdens coronatijd uitgegeven.

https://www.youtube.com/w...LzpkttysX0

Een zeer verhelderend interview op NPO1radio met de schrijver over zijn nieuwe roman.

https://www.nporadio1.nl/...genlijk-is