Feitelijke gegevens

• 1990
• 152 pagina's
• Uitgeverij: Wolters-Noordhoff

Flaptekst

Eerste zin

The dog. That was what started it all.

Samenvatting

Joel Gustafson woont met zijn vader Samuel in noord-Zweden. Samuel is een ex-schipper die na een ongeluk op zee heeft besloten om met zijn vrouw Jenny en pasgeboren baby te verhuizen naar noord-Zweden en tijdelijk houthakker te worden. Kort nadat ze verhuist waren, verliet Jenny het gezin en hebben ze haar nooit meer gezien. Joel is ondertussen bijna twaalf, hij was te jong om zijn moeder nog te herinneren en brandt van nieuwsgierigheid om te ontdekken waar zij is, wat er is gebeurt en waarom ze hun heeft verlaten. Hoewel hij een goeie band heeft met zijn vader blijkt het onmogelijk te zijn om aan hem te vragen hoe het zit. Overduidelijk kampt Samuel ook met een depressie over de scheiding. Waar Joel en Samuel wel over kunnen praten zijn de avonturen die Samuel op zee heeft meegemaakt. Hierdoor is Joel erg geïnteresseerd in avonturen en aardrijkskunde. Samuel verdient niet veel met zijn houthakkers werk, waardoor ze zich niet veel kunnen permitteren. 's Ochtends vroeg verlaat Samuel het huis nadat hij een kopje koffie heeft gedronken, dit is lang voordat Joel naar school moet. Hun dag heeft altijd hetzelfde ritme: na school gaat Joel naar de winkel om boodschappen te doen, wanneer hij thuis komt moet hij het fornuis dat op brandhout werkt aanzetten en aardappels aan de kook brengen. Samuel brengt altijd vlees mee na het werk dat hij bakt. Na het avondeten praten ze vaak over Samuels zee avonturen, daarna gaat Joel naar bed. Samuel blijft nog radio luisteren en de krant lezen en gaat daarna slapen. Soms verbreekt Samuel het patroon en blijft hij dagenlang depressief in bed liggen en bezat hij zich over een foto van zijn ex-vrouw Jenny. Op een nacht, wanneer Joel door het raam kijkt, ziet hij een eenzame Zweedse wolfshond op straat huilen naar de sterren. Hij ziet er bang uit en het lijkt alsof hij ergens heen wilt vluchten. Joel raakt erg geïntrigeerd door deze hond en denkt er veel over na. Een paar dagen later ziet hij hem weer. Hierdoor besluit Joel om een geheime genootschap te starten en 's nachts, wanneer zijn vader slaapt, het huis uit te sluipen en opzoek te gaan naar de hond. Wat de geheime genootschap verder doet weet Joel niet, maar hij houdt wel een logboek bij met wat er allemaal gebeurt die hij na iedere nacht verstopt onder een model van de boot waar zijn vader op werkte voordat ze zonk. Door deze nachtelijke activiteiten wordt Joel erg moe en valt hij steeds in slaap op school waardoor hij problemen krijgt met zijn juf. De tijd gaat voorbij en Joels verlangen naar duidelijkheid over zijn moeder wordt sterker. Joel wordt intussen steeds depressiever. Echter durft hij niet aan zijn vader te vragen hoe het zat met zijn moeder en vertelt hij zijn vader niks over de geheime genootschap en zijn nachtelijke avonturen. Op een nacht merkt Joel dat de deur van de fietsenwinkel waar hij een fiets van wilt, open is. Hij gaat naar binnen en besluit om een rondje te fietsen met de fiets die hij wilt. Bij een weg glijdt hij uit en wordt hij gered door de dorpsgek die aan slapeloosheid lijdt. Hij wordt door de man niet herkend en Joel besluit snel naar de fietsenwinkel te gaan en de fiets terug te zetten. De fiets is wel beschadigd en hier voelt hij zich schuldig over. Op een dag wanneer Joel naar huis loopt uit school, ziet hij dat een onbekende jongen op de steen zit waar hij zijn naam in heeft gekerfd, zijn steen. Hij wordt boos en vertrouwt de jongen niet. Nadat hij de jongen vertelt dat het zijn steen is raken zij aan de praat en blijkt het dat de jongen, Ture, erg aardig is. Hij is de zoon van de nieuwe rechter van de stad en komt hier tijdelijk wonen. Joel maakt van hem een lid van de geheime genootschap en ze spreken af om de volgende nacht samen op pad te gaan. De volgende nacht leert Ture Joel om mensen te besluipen. Joel verzint allemaal onbestaande regels voor de genootschap om het interessant te maken voor Ture en vertelt hem dat hij de vrouw uit het dorp zonder neus, Gertrud, wilt verbannen. Ze besluipen de vrouw. De volgende nacht spreken zij weer af. Ondertussen ontdekt Joel dat zijn vader een relatie heeft met de dikke barvrouw Sara. Omdat Joel een groot complex heeft door zijn moeder, is hij ook bang dat zijn vader hem hierdoor in de steek zal laten. Hij krijgt een hekel aan Sara en wordt boos op zijn vader. Deze woede groeit met de dag. De nacht dat Ture en Joel weer afspreken gooien ze een slapend mierennest in de keuken van Gertrud zodat ze een plaag heeft de volgende ochtend. Wanneer Joel terug komt ziet hij dat zijn vader niet meer in zijn bed ligt, hij gaat snel naar het huis van Sara en kijkt door het raam. Daar ziet hij dat Sara en zijn vader naakt in bed liggen en zijn vader zijn litteken op zijn been aan Sara laat zien die is gekomen door het ongeluk op zee. Joel voelt zich verraden en gooit een steen door het raam. Hij vlucht naar huis en gaat slapen, de volgende ochtend spijbelt hij van school en besluit hij zijn vader niet meer als zijn vader te zien. Hij wilt zelfmoord plegen door expres verdwaald te raken in het bos en aan onderkoeling te sterven. Op zijn weg komt hij langs het huis van de dorpsgek Simon, hij besluit met hem te praten en vertelt hem alles. Simon besluit hem naar een meer te brengen en vertelt hem het verhaal dat toen hij uit het gekkenhuis kwam hij midden op het meer van de wind te horen kreeg om zo gelukkig mogelijk te leven, sindsdien is hij niet depressief meer. Joel probeert dit ook maar hoort niks van de wind. Hij voelt de zon wel warm op zijn wang schijnen waardoor hij een inkeer krijgt en geen zelfmoord meer wilt plegen. Wanneer hij thuis komt blijkt zijn vader vroeger thuis te zijn. Het blijkt dat een van zijn collega's geplet is door een boom en is gestorven. Samuel besluit naar Sara te gaan en neemt Joel mee, hier krijgt Joel vrede met de relatie van zijn vader en Sara. Hij hoort die nacht weer met Ture op avontuur te gaan maar besluit het niet te doen. Hij is moe en heeft geen zin om de bessenstruiken van Gertrud te vernielen. De volgende nacht blijkt het dat Ture de vorige nacht alleen de bessenstruiken van Gertrud heeft vergiftigd, hij is ook boos en Joel moet kiezen of hij de klimop van Gertrud kapot gaat knippen of de brug met de treinrails gaat beklimmen boven de bevroren rivier. Joel kiest om de klimop te knippen omdat dat minder gevaarlijk is, maar hij voelt er niet veel voor. Wanneer hij bezig is wordt hij betrapt door Gertrud, Ture vlucht weg. Gertrud is niet boos maar verdrietig, Joel belooft haar te vertellen waarom hij haar terroriseerde wanneer hij het zelf ook weet. De volgende nacht spreekt hij weer met Ture af. Ture beschuldigd Joel ervan dat hij gister zijn taak niet goed heeft vervult en dat hij de brug moet beklimmen. Joel wilt zijn positie onderstrepen en begint met klimmen, wanneer hij heel hoog is maar niet meer verder kan, wordt hij doodsbang en weet hij dat hij dood valt als hij nog een beweging maakt. Hij hoort Ture in de verte schreeuwen. Een paar momenten laten voelt hij zijn vaders hand hem omhelzen en hem naar huis brengen. De volgende ochtend bespreken hij en zijn vader alles en vertelt Joel over zijn gevoelens over Sara en zijn complex met zijn moeder. Na het gesprek gaat hij langs bij Gertrud en bied hij zijn excuses aan, het blijkt dat zij eigenlijk erg aardig is. Door deze gebeurtenis krijgt Joel door dat zijn vader hem nooit in de steek zou laten en dat hij beter geen vrienden zoals Ture kan hebben die machtspelletjes met je spelen. Vanaf dit moment gaat het steeds beter en verlangt Joel naar de zomer.

Personages

Joel

Joel is de 11, bijna 12-jarige hoofdpersoon. Hij woont samen met zijn vader in een klein appartement en heeft zijn moeder nooit gekend. Hierdoor kampt hij met een gigantisch complex en angst dat meer mensen hem gaan verlaten. Het is een erg avontuurlijke jongen die tegen zijn vader op kijkt en geïnteresseerd is in de wereld.

Samuel

De vader van Joel. Ooit was hij een schipper, maar hij besloot na een schipbreukeling houthakker te worden om zijn zoon genoeg aandacht en een veilig leven te geven. Wanneer hij naar noord-Zweden verhuist verlaat zijn vrouw hem. Hij blijft in hetzelfde dorpje wonen en houthakker zijn. Hij kampt met onbegrip en depressies over de scheiding en praat er liever niet over. Het gaat pas weer beter met hem wanneer hij Sara ontmoet. Hij heeft een erg goeie band met zijn zoon en zou hem nooit in de steek willen laten en doet op zijn manier zijn best om hem een zo goed mogelijke opvoeding te gunnen.

Ture

De zoon van de nieuwe rechter uit het dorp. Hij komt in de winter daar wonen en gaat daarom tot het nieuwe schooljaar niet naar school. Wanneer Joel en Ture ontmoeten worden ze gelijk vrienden. Hij heeft veel basiskennis en een groot vocabulaire waardoor Joel zich inferieur aan hem voelt en hier maakt Ture ook misbruik van en probeert een machtspelletje met Joel te spelen. Doordat Ture alleen kattenkwaad wilt uithalen eindigt de vriendschap tussen Joel en Ture echter snel.

Sara

De vriendelijke dikke barvrouw waar Samuel een relatie mee krijgt. Door haar is Joel bang dat zijn vader hem in de steek zal laten en vindt haar daarom niet zo aardig. Dit veranderd echter later in het boek.

Simon

De dorpsgek die last heeft van slapeloosheid en daardoor net als Joel \\\'s nachts altijd door het dorp dwaalt. Hij doet dit echter in zijn autootje. Hij redt Joel wanneer Joel bijna een ongeluk heeft met zijn gestolen fiets en overtuigt Joel om geen zelfmoord te plegen door hem de tip te geven om hetzelfde te doen als wat hij deed toen hij net uit het gekkenhuis kwam. Hierna worden Joel en Simon goed bevriend.

Gertrud

Een vrouw die door een ongeluk geen neus meer heeft. Het hele dorp wantrouwt haar en vind haar niet aardig omdat ze lelijk is, hierdoor is ze erg eenzaam. Eerst terroriseren Ture en Joel haar met kattenkwaad, tot dat ze Joel betrapt wanneer hij haar tuin aan het vernielen is en hem vertelt dat ze eenzaam is. Hierna maken Joel en Gertrud het goed en worden zij ook vrienden.

Quotes

"And the dog. The dog that's heading for a star. He never sees it again. He thinks it might have been running so fast that it's already reached its star." Bladzijde 151-152

"He woke up at midnight and got dressed, and now he's waiting for Ture in the shadow of a goods wagon. His ears are skinned - he doesn't want Ture to creep up on him again without him hearing." Bladzijde 120

"The forest is most extensive to the north, he knows that. There are also a lot of deep ravines and black tarns there. Lots of people have lost their way in that part of the forest and never returned. Now he'll become one of them. The difference being that he'll get lost on purpose." Bladzijde 97

"Just as he says that it starts snowing. A few snowflakes dance around under the streetlight. Then there are more and more, and he thinks crossly that spring is going to be delayed this year as well. The only good thing about it starting to snow is that he might be able to get a bicycle before everybody else has started cycling around." Bladzijde 33

Thematiek

Coming of age

Hoewel de scheiding en het moeder-complex een belangrijk aspect is in het verhaal, is het volwassen worden en de situatie begrijpen belangrijker in Joels situatie. Dit is duidelijk te zien op het einde van het boek wanneer hij over de hond die naar de sterren rende fantaseert en besluit dat dat een kinderlijke gedachte is. Dit boek is een coming of age roman omdat het over een kind gaat die met zware levensproblemen kampt en deze op een verkeerde manier probeert op te lossen en te verwerken waarna hij tot inkeer komt dat het niet zo hoeft en het daarna beter gaat en hij mentaal ouder wordt. Hij leert hoe de wereld een beetje in elkaar zit en leert hoe hij er wel mee om moet gaan.

Motieven

Vader-zoonrelatie

De band tussen Joel en Samuel is erg sterk en verwatert wanneer Joel opzoek gaat naar de betekenis van de verdwijning van zijn moeder en hiermee merkt dat zijn vader niet in staat is om het aan hem te vertellen. Ook brokkelt het af wanneer zijn vader en Sara een relatie krijgen en Joel hierdoor het gevoel krijgt dat hij hem ook in de steek gaat laten. Echter blijkt het uiteindelijk dat dit allemaal angsten van Joel waren en blijkt het dat zijn vader wel veel om hem geeft en hem nooit in de steek zou laten. Hierdoor ziet Joel in hoe belangrijk zijn band met zijn vader eigenlijk is, en hoe veel zij eigenlijk om elkaar geven.

Queeste

De geheime genootschap en de zoektocht naar de hond/zijn moeder is eigenlijk een zelfgemaakte queeste van Joel. Hij begint met nieuwsgierigheid en moet door een zware depressie heen om de betekenis te vinden. Hij reist als het ware van punt A naar punt B en leert het meeste op de weg zelf dan op de \'locaties\', net als in een queeste. en

Moeder-zoonrelatie

Het gebrek aan een moeder-zoon relatie in dit boek is het fundament van alle gebeurtenissen die zich afspelen en alle gevoelens en angsten die Joel heeft. Zijn zoektocht naar de hond staat bijvoorbeeld symbool voor de zoektocht naar de betekenis van zijn moeders verdwijning. Ook stamt Joels negatieve blik op de relatie tussen zijn vader en Sara uit de angst om ook door zijn vader in de steek gelaten te worden.

Wildplassen

Iedere keer in het boek wanneer Joel op het punt staat om iets slechts te doen, of iets slechts heeft gedaan gaat hij wildplassen of hecht de schrijver ineens heel veel aandacht aan de toestand van de blaas van Joel (meestal een volle blaas). Dit is dus een symbool of voorbode voor slechte acties in het boek en is logisch omdat wildplassen net als Joels \\\\\"slechte acties\\\\\" wel verboden is, maar niet door en door slecht is. Het zijn kleine misdaden die vergeven kunnen worden, maar niet geaccepteerd worden.

Titelverklaring

A Bridge to the Stars betekent een brug naar de sterren. Het refereert naar de wolfshond die naar de sterren huilde wat Joel op het idee bracht om zijn nachtelijke avonturen te beginnen. Echter staan deze avonturen symbool voor zijn verwerkingsproces van zijn moeder die hem heeft verlaten om onbekende redenen en de angst dat zijn vader dit ook zal doen. Wanneer alles uiteindelijk goed komt, bedenkt Joel ook dat de hond waarschijnlijk naar de sterren is gelopen en hij hem daarom niet meer heeft kunnen vinden. De sterren staan symbool voor een plek waar het leven goed is. De plek waar hij zich op het einde van het boek zich ook bevindt.

Structuur & perspectief

Het boek is in acht korte hoofdstukken verdeeld. Het is geschreven in hij-perspectief, als lezer heb je alleen weet van Joels gedachten en de dingen die hij meemaakt. Mysteries die Joel moet ontrafelen zijn ook mysteries voor de lezer.

Decor

Het boek speelt zich af in eind jaren '50, begin jaren '60 in noord-Zweden. Het verhaal duurt ongeveer een half jaar, maar het grootste gedeelte van het boek speelt zich af in de winter, dus ongeveer drie maanden. Pas wanneer het weer beter gaat met Joel wordt het lente en eindigt het boek een aantal bladzijdes later met het begin van de zomer. Deze tijdsaanduiding gebonden aan seizoenen is erg belangrijk in het boek omdat ze Joels gevoelens illustreren. In Noord-Zweden zijn de winters erg donker, koud en grillig. Deze duisternis staat in lijn met hoe Joel zich voelt tijdens het verhaal. De schrijver beschrijft hierdoor ook het sneeuwlandschap en de kou in detail. Het is daarom ook logisch dat Joel zelfmoord wilt plegen door onderkoeling. Zodra het beter gaat met Joel en hij nieuwe inzichten krijgt breekt de lente aan, het moment wanneer alles weer op zijn plaats is in Joels en Samuels leven eindigt het boek met het begin van de zomervakantie. Het speelt zich waarschijnlijk eind jaren '50 of begin jaren '60 af omdat de manier hoe de hoofdpersonages leven anders onrealistisch zou zijn. Verder in de toekomst worden boten veiliger en is het een minder risicovol beroep, hetzelfde geldt voor houthakkers. Het gebrek aan een hele hoop technologische apparaten die pas na de jaren '50 zijn uitgevonden zorgen er voor dan het verhaal de vorm kan hebben zoals het heeft. In deze tijd hadden arme mensen bijvoorbeeld nog geen elektrische fornuizen, maar fornuizen die op hout werkten (zoals die van Joel en Samuel). Als zij een elektrisch fornuis zouden hebben gehad, zou het onnodig zijn geweest dat Joel “zijn eigen moeder” was doordat hij na school meteen met opstoken en koken moest beginnen, want koken duurt niet zo lang met een elektrische oven. Deze verantwoordelijkheid die Joel hierdoor heeft is een belangrijk onderdeel van zijn moeder-complex. Belangrijke plekken in het boek zijn het dorp in de nacht en het appartement van Samuel en Joel. Het dorp is de plek waar Joel zijn avonturen gaat beleven en mensen leert kennen. De koude en grillige maar rustige omgeving bied Joel de mogelijkheid om gevaarlijke acties uit te voeren, mensen te leren kennen en zelf persoonlijk te groeien en een de ontwikkeling te maken van in een depressie komen en daar weer uit te komen. De kleinschaligheid van het dorp zorgt er ook voor dat hij makkelijk in contact kan komen met mensen en daarom Gertrud en Simon leert kennen. Het appartement van Samuel en Joel is echter de veilige thuishaven waar het vertrouwde dagelijkse ritueel zich afspeelt, en de enige plek waar hij met zijn vader kan communiceren of proberen te communiceren. Wanneer het slechter gaat met Joel gaat hij steeds vaker er op uit en verlaat hij de warme veilige plek voor de koude onveilige buitenwereld.

Stijl

De schrijver maakt gebruik van erg simpel Engels waardoor een native-speaker dit boek op erg jonge leeftijd zou kunnen lezen, waarschijnlijk jonger dan het hoofdpersoon, en een niet native-speaker het zonder probleem in de onderbouw van de middelbare school aan zou kunnen. De zinnen zijn kort en helder en bevatten weinig symboliek. Er wordt veel aandacht geschonken aan de beschrijving van de omgeving en het weer. Zoals eerder genoemd staat het weer en de seizoenen in het boek symbool voor de emoties die Joel heeft. Er wordt geen aandacht geschonken aan het beschrijven van het uiterlijk van de personages. Vaak vraagt Joel zich af of hij op zijn moeder of vader lijkt, maar nooit wordt in detail beschreven hoe zij er uit zien. Alleen bij Sara en Gertrud wordt er meer aandacht aan geschonken: Sara is dik en draagt een rode hoed, Gertrud heeft geen neus.

Slotzin

There's so much he has to do this summer ...

Beoordeling

Voor een lijster die je in de onderbouw van de middelbare school leest, is het niet een slecht boek. Ik zou zelfs kunnen zeggen dat dit de beste is die ik van die categorie heb gelezen in het Engels. Om eerlijk te zijn heb ik verder niet echt een uitgebreide mening over het boek. Het verhaal was interessant, als lezer was ik ook benieuwd naar wat er precies in het gezin van de Gustafsons precies was gebeurt. Echter vond ik de uitwerking van het verhaal niet zo interessant als het verhaal zelf. Ik was erg geboeid door Samuel als personage, de verhouding die Joel en Samuel hebben en de relatie die Samuel en Sara uiteindelijk kregen. Hier had ik graag meer over gelezen. Echter, kon ik niet een band ontwikkelen met de hoofdpersonage. Terwijl ik las begreep ik wel hoe hij zich voelde, waarom hij bepaalde dingen deed, maar vond ik veel van zijn acties en emoties vreemd en onnodig. Ik had ook niet het gevoel alsof de nachtelijke avonturen die hij beleefde zozeer wat toevoegden aan het verhaal of echt ergens naartoe werkten. Maar toen Joel vrienden werd met Gertrud en Simon, het na de brug gebeurtenis goedmaakte met zijn vader en wel te horen kreeg hoe alles min of meer zat, had het boek me weer te pakken en had ik het met veel plezier gelezen. Kortom: ik vind het geen goed boek, maar ook geen slecht boek. Ik had het leuker gevonden als andere aspecten van het verhaal beter uitgewerkt waren en andere delen juist meer in de achtergrond gelaten waren, maar het was vermakelijk en prima te lezen.

Recensies

"The unconventional and mysterious nature of the characters in this story, none of them merely functional, all of them drawn with depth, the wonderful evocation of the strangeness beneath the surface of small town life, and the evident fineness of Thompson’s translation, make this a book for boys and girls from age 11 and for adults of all ages." http://www.inismagazine.i...-the-stars

"This is a deep, serious story, written with the lightest of touches and no hint of condescension. Mankell pays his readers the compliment of taking them seriously and the Joels among them will respond to this philanthropist -one who literally likes his fellow humans." http://www.theguardian.co...anreview27

"Joel\'s thoughtful story is enhanced not only by the boy\'s imaginative fancies and by Mankell\'s lyrical writing (capably translated into English by Laurie Thompson), but also by the array of memorable and eccentric characters who populate Joel\'s small town." http://www.teenreads.com/...-the-stars