Guy Verhofstadt

Het begin van zijn politieke carrière start eigenlijk wanneer hij op de universiteit toetreedt bij een studentenvereniging. Het Liberaal Vlaams Studenten Verbond (LVSV). Dit werd een soort van kweekvijver voor liberaal talent. Guy Verhofstadt was altijd al een leiderstype en deed zelfs eens mee aan de verkiezingen voor de studentenvertegenwoordiging in de raad van bestuur van de universiteit. Hij raakte net niet verkozen met zo’n 800 stemmen.
Hij stapt in het Anti-Fascistisch-Front (AFF) en word daar penningmeester. Hij heeft een geboren leiderschap. Verontwaardigt neemt hij ontslag als LSVS-voorzitter omdat een paar leden van zijn partij akkoord zijn gegaan met regeringsdeelname terwijl hijzelf er tegen is.
Als hij afstudeert samen met Dewael komen ze in een wereld waar liberalisme niet zo populair is. Hun eerste strijd wordt dan ook zich voldoende laten erkennen. Wanneer hij het ouderlijke huis verlaat, gaat hij nog niet gaan samenwonen met Dominique want ze willen alle twee hun vrijheid nog niet vrijgeven.

5 Zijn legerdienst en de gevolgen op politiek vlak

Zijn vrienden van de partij zetten hem op de zevende plaats op de lijst voor de gemeenteraadsverkiezingen van 10 oktober 1976. De politieke loopbaan van Guy Verhofstadt is gestart, maar hij is al snel verplicht om een pauze in te lassen omdat hij zijn legerdienst moet vervullen. De wet verbiedt de cumulatie van beiden en daarom laat hij zich in de gemeenteraad zich vervangen door zijn opvolger. Er volgen maanden in het Gentse Leopoldskazerne, waar de medische dienst van het leger is gehuisvest en waar Guy zich moet bezig houden met de administratie.
Als advocaat wordt hij een beetje de mobiele juridische dienst van de officieren en hij heeft de vrijheid om soms in het gerechtsgebouw te gaan pleiten. Hij is door en door antimilitarist en mei 1968 laat bij hem ook sporen na. Meer dan een paar keer schrijft hij dat de legerdienst gelijk staat met slavernij. In december 1979 betoog hij tegen de plaatsing van kruisraketten en in de ‘liberale grondwet’ die de PVV-jongeren in 1980 publiceerden, stelt hij dat de staat het recht niet mag hebben om jonge mannen te verplichten tot legerdienst.
Na zijn legerdienst keert hij terug naar de Gentse gemeenteraad en werkt voortaan als raadgever op het politiek kabinet van partijleider Willy De Clercq. De jongeling, die overloopt van ambitie, wordt al snel politiek secretaris van De Clercq. Zijn zoon Yannick, heeft zijn vader de keuze voor Guy Verhofstadt ingefluisterd. De families De Clercq en Verhofstadt kennen elkaar en Yannick, die op dat ogenblik nog geen politieke ambities heeft, meent dat Guy een wissel voor de liberale toekomst is. Yannick De Clercq begint pas later als schepen van Gent, te dromen van een loopbaan in de politiek…Ondertussen heeft Willy De Clercq echter voor Verhofstadt gekozen als zijn opvolger in het politieke bedrijf. Een fundamentele keuze voor de jonge liberaal, want De Clercq heeft binnen de partij en bij de Gentse liberalen de touwtjes in handen. Op het partijhoofdkwartier in de hoofdstad kan Guy zijn politieke interesses volop vieren. Hij bereidt de dossiers en vergaderingen van zijn baas voor, en doet hem suggesties voor items waarmee de PVV-voorzitter zich kan profileren.Zijn enthousiasme en zijn passie voor de politiek gaan gepaard met dossierkennis en hij leert steeds beter debatteren. Willy De Clercq merkt dat de jonge politicus vol ambitie zit en het volgens hem nog ver kan schoppen.

6 De ontgoocheling

In de dagen van 1980 toen de liberalen meeregeerden, bevond Guy Verhofstadt zich in een vervelende positie. Hij was voorzitter van de jongeren, die keihard tegen de machtsdeelname waren, en tegen secretaris Willy De Clercq, die de PVV in de regering had gebracht. Gelukkig voor Verhofstadt was Willy het gestook tegen de regering helemaal niet ongenegen. Dat verandert helemaal wanneer de Gentse liberale peetvader zelf vice-premier wordt in de regering-Martens V. Zo komt Guy in een heel moeilijke positie terecht. Hij publiceert voorstellen die in de richting gaan van de ideologische onderbouw die onder zijn impuls is gegeven aan de liberale partij. Maar in het gevoerde regeringsbeleid vindt hij nauwelijks iets terug van die voorstellen. De waarheid is dat Guy nauwelijks iets in de pap te brokken heeft, wat hij zeer moeilijk kan verkroppen. Dat Willy De Clercq niet sterker aan de liberale kar trekt maakt hem een beetje boos. Hij heeft respect voor de man die hem veel kansen heeft gegeven in de politiek, maar hij kan heel moeilijk omgaan met deze situatie. Hij zegt in die dagen te veel respect of te weinig moed te hebben, want Willy doet exact het omgekeerde van wat Guy voor staat. Hij krijgt het advies van zijn kameraden om wat meer afstand te houden van zijn mentor.

7 Guy Verhofstadt, een leiderstype

Als hij iets doet, doet hij dat niet een klein beetje. Op organisatorisch vlak is hij soms wle een gek. Congressen moeten tot in de puntjes geregeld zijn -de planten op het podium, het decor, het beeld op het scherm. Hij schrikt er zeker en vast niet voor terug om aan de vooravond van een congres de opdracht te geven heel het podium opnieuw te laten opbouwen. Of hij eist van zijn medewerkers het afgesloten contract voor de huur van een zaal te laten verbreken omdat hij er gewoonweg niet graag vergadert. Wat dat kost, daar houdt hij zich niet mee bezig. Ze moeten dan maar zorgen dat ze snel genoeg een nieuwe zaal vinden. Het idee van een grote volkspartij is voor Guy al geen onbereikbaar doen niet meer. Hij zou willen dat de PVV jaarlijks ten minste één keer een massabijeenkomst organiseert, vergelijkbaar met de 1-meiviering bij de socialisten. Verhofstadt wil steeds maar groeien. Voor hem wordt het een soort van obsessie. Daarom organiseert hij de ‘Dagen van de vrijheid’, de bijeenkomsten van de liberale beweging in Vlaanderen.

8 Alles voor zijn imago

Hij heeft al bewezen dat hij een zaal en de media uitstekend kan bespelen, maar dat betekent niet dat hij daarmee goed overkomt op de televisie. Integendeel zelfs, zijn drammerige en agressieve gedrag komt soms negatief over in debatten op de tv. Zijn toenmalige woordvoerder, Guy Vanhengel, die later Brussels en Vlaams minister zal worden, ziet dat in en probeert zijn chef te helpen. Omdat hij Verhofstadts gevoeligheid omtrent die zaken kent, benadert hij hem voorzichtig. Guy bereidt zijn optredens in de media altijd goed voor maar bekijkt nooit het resultaat. Vanhengel brengt daar verandering in. Samen kijken ze naar de opnames van zijn voorstellingen op de tv. Dat helpt hem enorm, want door naar zichzelf te kijken, gaat hij zich wat minder focussen op de commentaren van anderen. Hij ziet letterlijk zelf dat hij de anderen te vaak onderbreekt in debatten. Hij begint ook aandacht te besteden aan zijn look en sleutelt aan zijn manier van praten- hij spreekt trager, legt meer klemtonen en verzorgt zijn intonatie wat beter. Hij leert dat hij niet koste wat koste zijn idee kwijt moet kunnen op een moment dat het hem past. Hij leert dat het kan lonen om in te spelen op de argumentatie die anderen in het debat opwerpen.

9 Guy als PVV-voorzitter

Hij heeft al bewezen dat hij een zaal en de media uitstekend kan bespelen, maar dat betekent niet dat hij daarmee goed overkomt op de televisie. Integendeel zelfs, zijn drammerige en agressieve gedrag komt soms negatief over in debatten op de tv. Zijn toenmalige woordvoerder, Guy Vanhengel, die later Brussels en Vlaams minister zal worden, ziet dat in en probeert zijn chef te helpen. Omdat hij Verhofstadts gevoeligheid omtrent die zaken kent, benadert hij hem voorzichtig. Guy bereidt zijn optredens in de media altijd goed voor maar bekijkt nooit het resultaat. Vanhengel brengt daar verandering in. Samen kijken ze naar de opnames van zijn voorstellingen op de tv. Dat helpt hem enorm, want door naar zichzelf te kijken, gaat hij zich wat minder focussen op de commentaren van anderen. Hij ziet letterlijk zelf dat hij de anderen te vaak onderbreekt in debatten. Hij begint ook aandacht te besteden aan zijn look en sleutelt aan zijn manier van praten- hij spreekt trager, legt meer klemtonen en verzorgt zijn intonatie wat beter. Hij leert dat hij niet koste wat koste zijn idee kwijt moet kunnen op een moment dat het hem past. Hij leert dat het kan lonen om in te spelen op de argumentatie die anderen in het debat opwerpen.

9 Guy als PVV-voorzitter

Voor de PVV was 1981 een scharnierjaar. Voor de eerste keer sinds de invoering van het algemeen stemrecht haalde een liberale partij in Vlaanderen meer dan twintig procent van de stemmen, een verdubbeling sinds de jaren vijftig. Het aandeel van de Jongeren in die overwinning werd door niemand betwist. Dat bleek ook toen PVV-voorzitter De Clercq in januari 1982 terug minister van Financiën werd en een nieuwe voorzitter werd gekozen. Met 85 procent van de stemmen werd het voorzitterschap aan Guy Verhofstadt toegewezen. Met zijn 29 jaar was hij in 1982 de jongste partijleider van het land.Drie jaar later, in 1985, werd Guy Verhofstadt volksvertegenwoordiger, alweer als opvolger van Willy De Clercq. Later op het jaar nam stadsgenoot Wilfried Martens hem op als vice-premier en minister van Begroting, Wetenschapsbeleid en het Plan in de regering Martens VI. Vooral als minister van Begroting dwong de jonge Guy Verhofstadt respect af voor de "nieuwe stijl" die hij als minister introduceerde en voor de ernst waarmee hij "zijn begroting" in evenwicht hield. Nadat premier Martens in 1988 van politieke partner wisselde en terug een roomsrode regering leidde, vormde Guy Verhofstadt een eerste schaduwkabinet. Toch kwam hij als Vlaams oppositieleider pas echt uit de startblokken nadat hij in 1989 als PVV-voorzitter werd herkozen. In die jaren schreef hij zijn eerste "burgermanifesten", in feite blauwdrukken van de politieke vernieuwing die hem voor ogen stond. Even belangrijk was evenwel dat hij die vernieuwing in eerste instantie voor eigen rekening en derhalve voor de PVV kon doorvoeren.

10 Van PVV naar VLD

De eerste burgermanifesten en de liberale vernieuwing lagen in november 1992 aan de basis van de Vlaamse Liberalen en Democraten (VLD - De partij van de burger), met Guy Verhofstadt als de oude én de nieuwe partijleider. De oprichting van de VLD was meer dan een naamsverandering. Het moest van bij de aanvang ook "een andere partij" zijn, een partij "zonder dogma's, zonder drukkingsgroepen, zonder voorrechten". Tegelijk was het een operatie verruiming, om voor de partij ook nieuwe kiezers en nieuwe mandatarissen aan te trekken. Inhoudelijk zocht de nieuwe partij haar weg via een aantal opgemerkte VLD-congressen, zoals de congressen over de statuten van de nieuwe partij, over de burgerdemocratie en over "een radicaal nieuwe sociale zekerheid", in de jaren 1993-1994. Eveneens in 1993 ging de VLD over tot de eerste rechtstreekse verkiezing van haar voorzitter. Het bleef Guy Verhofstadt, met dit verschil dat hij een sterker mandaat in handen kreeg.

11 Sterke partij, maar nog niet sterk genoeg

Toch heeft de oppositieperiode voor PVV en VLD langer geduurd dan in 1992 door de vernieuwers werd verhoopt. Na de Europese verkiezingen en de gemeenteraadsverkiezingen van 1994, die voor de VLD gunstig verliepen, had Guy Verhofstadt al zijn hoop gesteld op de parlementsverkiezingen van 1995. Als lijsttrekker voor de Senaat en met 400.000 voorkeurstemmen deed hij het goed, maar de partij deed het niet goed genoeg om de roomsrode meerderheid te breken. Zonder zich om de liberalen te bekommeren, kon premier Dehaene in 1995 een nieuwe regering vormen. Voor Guy Verhofstadt - 42 geworden in 1995 - begonnen de moeilijkste jaren van zijn politieke leven. Omdat hij al zijn hoop op de parlementsverkiezingen van 1995 had gesteld, viel het hem zwaar dat zijn VLD er nog niet aan te pas kwam. In de zomer van 1995 legde hij zijn voorzitterschap neer en trok hij zich geruime tijd in Toscane terug. Naar eigen zeggen had hij tijd nodig om "te lezen, zich te bezinnen, na te denken".

12 Stevige comeback

In 1997 was Guy Verhofstadt terug als VLD-partijvoorzitter. Die positie bracht hem in rechte lijn voor de parlementsverkiezingen van juni 1999. Deze keer was de winst voor de liberale en groene partijen en het verlies voor christen-democraten en socialisten zo groot, dat niemand er nog omheen kon. Als kopman van de grootste politieke familie van het land kon Guy Verhofstadt in de zomer van 1999 een eerste paarsgroene regering vormen. Het was 41 jaar geleden dat de christendemocraten nog in de oppositie zaten. Voor de liberale partijen was het 61 jaar geleden dat zij nog de premier leverden.

13 Bibliografie

 Mouton Olivier & Vanpeteghem Boudewijn, Numero uno, 2003, uitgeverij Lannoo, Tielt
 Verhofstadt Guy, De Belgische ziekte, Hadewijch 1997
 http://www.guyverhofstadt.be/nl/working/function_pm.html
 http://nl.wikipedia.org/wiki/Guy_Verhofstadt
 metro, maandag 5 januari 2004 , voorpagina
 Kroniek van de 20ste eeuw, Elsevier
 Encarta 2000