Inleiding:
Hoofdvraag: Waarom dromen we?
Dromen maken een groot deel uit van ons leven. Wanneer je eng, grappig of raar gedroomd hebt, wil je dat vaak graag met iemand delen. En mensen vinden het over het algemeen ook leuk om ernaar te luisteren, want dromen zijn vaak gekke ervaringen en in de meeste gevallen zijn ze ook onrealistisch. Op het moment dat je droomt realiseer je je helemaal niet dat de dingen die daar gebeuren, in de realiteit onmogelijk zijn, of op zijn minst raar. Sterker nog: in je dromen beschouw je alles als heel normaal.
Daarom vond ik het wel interessant om er dieper over na te denken en er eens goed bij stil te staan waarom we nou eigenlijk dromen.
Is dromen nou een manier van verwerken van gedachten over dingen die overdag zijn gebeurd, waar je vaak over nadenkt of waar je je druk om maakt? Is het een uiting van emoties die je overdag niet laat blijken en daarom ‘s nachts laat gebeuren in de vorm van een droom? Of zit er achter elke droom een betekenis...
Hier ga ik proberen achter te komen, en verdiep mezelf in de droomwereld, waarbij ik verschijn in een andere wereld: de wereld van de onwerkelijkheid.
De geschiedenis van de droom
In vele landen werd vroeger geloofd dat dromen boodschappen waren van de goden. Al 4000 jaar v. Chr. waren er Soemerische priesters en koningen die in hun dro men waarschuwingen ontvingen van de god Zaqar. Ook het machtige verhaal over een held-koning uit Mesopotamië, één millenium v. Chr. staat vol verslagen van dromen, veel daarvan met voortekenen: goed, en slecht.
In de periode van het Middenrijk (2040-1786 v. Chr.) hebben de Egyptenaren veel gedaan aan het ‘op een rijtje zetten’ van droombetekenissen en de methode daarvan. Dit vinden wij nu terug in de droomwoordenboeken. De Egyptenaren zagen dromen als tegenstellingen: leuke dromen betekenden dat er een ramp aankwam, terwijl de meest verschrikkelijke dromen juist aangaven dat er betere tijden op komst waren. De boodschappen in de dromen waren dan van goede of slechte geesten. Met behulp van kruidenmiddeltjes kon men de goede geesten aantrekken en de slechte geesten verbannen; het zelfde effect als de “dreamcatcher” bij de indianen.
Plato, uit de vierde eeuw v. Chr., nam alles minder mysterieus en hij was van mening dat het dromen zich afspeelde in de lever.
Een leerling van Plato liep op het 20ste eeuwse wetenscappelijke rationalisme vooruit met zijn visie dat dromen werden opgewekt door de zintuigelijke oorzaken. Maar toch bleef het geloof in voorspellende kracht van dromen, en dit heeft ook de Romeinse geschiedenis beïnvloed: de reis van Hannibal en de inname door Ceasar van Rome is mede het gevolg van dromen.
Azië heeft op het gebied van dromen ook interessante ontdekkingen gedaan. De oosterse beweringen zijn meer filosofisch dan de westerse, en bij de oosterse beweringen wordt ook meer gelet op hoe de positie van de geesten van de dromer er voor staat, dan op de voorspellingswaarde.
Chinezen hielden verschillende lagen van het bewustzijn uit elkaar en bij het droomverklaren hielden ze rekening met de lichamelijke toestand van de dromer. Het lichaam ging volgens de Chinezen in de slaap naar een andere wereld, en daarom was het volgens hun ook heel gevaarlijk om de slaper wakker te maken: hij verkeerde namelijk nog in een andere wereld die gevaarlijk kon zijn, en deze gevaren zou hij wel eens met zich mee kunnen nemen als je hem wakker zou maken.
Er zijn nog veel meer verschillende kijken op de droom uit de geschiedenis, maar dat zijn er zo veel dat ik ze niet allemaal kan gaan behandelen. Daarom heb ik het bij deze gehouden: ik vond ze het meest interessant, en verschillend van elkaar. Zo kun je goed zien hoe de culturen ook in dat opzicht veel van elkaar verschillen.
Slaap fases:
Er zijn verschillende fases die je doorgaat wanneer je slaapt. Als je de voorfase meetelt zijn er vijf verschillende fases tijdens het slapen.
Voorfase:
De voorfase van de slaap houdt in dat je nog wel wakker bent, maar dat je in ieder geval ontspannen ligt of zit. Bij mensen die geen slaapproblemen hebben en over het algemeen goed slapen duurt deze fase ongeveer zeven minuten.
Fase 1:
De eerste echte fase die je doorgaat al s je gaat slapen is het doezelen. Op dat moment bevind je je tussen wakker zijn en slapen in. Tijdens deze fase maken je ogen een langzaam draaiende beweging. De ledematen gaan zich ontspannen en worden dus zwaar. De spierspanning neemt nu duidelijk af. In deze fase reageer je niet meer zo snel op prikkels van buitenaf en je gedachten gaan langzaam afdwalen.
Fase 2:
Deze fase heet de lichte slaap. Dit is het eerste echte slaapstadium. Deze fase duurt ongeveer een half uur. In dit stadium is de slapende persoon vaak moeilijk wakker te krijgen. Gedachten gaan alle kanten uit, de spieren zijn ontspannen en de lichaamstemperatuur daalt.
Fase 3:
Na de tweede fase ben je afgedwaald naar een diepere slaap: de deltaslaap. Bij een gezond volwassen persoon kan deze slaap gemiddeld een uur duren. De spieren in het lichaam zijn nu maximaal ontspannen, de hartslag en bloeddruk zijn een stuk gedaald, en ook de ademhalingsfrequentie en lichaamstemperatuur daalt nog wat.
In deze slaap is men over het algemeen met moeite wakker te krijgen. Deze fase heet ook wel de NREM slaap: de Non Rapid Eye Movements. In deze slaapfase komen geen snelle oogbewegingen voor en daarom wordt hij zo genoemd.
Fase 4:
Na deze deltaslaap wordt de slaap langzaamaan weer lichter, waardoor je in een nieuwe slaapfase belandt: De REM slaap (Rapid Eye Movements). Dat wil zeggen dat in deze slaap veel met de ogen wordt gedraaid. Vanaf het begin van de slaap zijn er nu ongveer 90 minuten verstreken. Tijdens deze slaap vertonen de hersenen een hoog niveau van activiteit. Wanneer men in deze slaap wordt gewekt herinner je je meteen een droom. Dit is niet het geval in de NREM slaap. Daarom wordt er aangnomen dat de REM slaap samenvalt met de periode waarin we dromen.
Als je wilt weten of iemand in een R EM slaap verkeert, dan moet je letten op de snelle oogbewegingen. Ook adem je onregelmatiger, en lijkt het soms wel alsof er bepaalde momenten geheel niet wordt geademd.
De fases één tot en met vier heten samen de slaapcyclus. Na deze fases zijn er in totaal anderhalf uur verstreken, en begin je weer van voren afaan, alleen sla je dan fase één over, omdat deze alleen van toepassing is als je net begint met slapen. Elke nacht ga je zo’n vier tot vijf slaapcyclussen door, en droom je dus ook vier tot vijf keer, alleen kan je je de dromen niet altijd herinneren. Maar dromen doen we altijd.
Kinderdromen:
Al van het begin af aan, als je nog in de baarmoeder zit, droom je.
Pasgeboren baby’s dromen zo’n 60% van de tijd dat ze slapen. Dit is drie keer zoveel als volwassenen dat doen. Maar baby’s slapen dan ook gemiddeld 14 uur per dag.
We kunnen natuurlijk nooit precies weten van baby’s waar ze over dromen, maar men gaat er vanuit dat het grootste gedeelte van hun droomtijd wordt veroorzaakt door lichamelijke sensaties, of gaan over lichamelijke sensaties.
Na de eerste maand zouden zien en horen een rol kunnen gaan spelen bij het dromen.
Zodra kinderen kunnen vertellen wat ze beleven in hun dromen blijken ze vooral interesses en emoties uit het wakend leven te weerspiegelen.
Robert van de Castle en Donna Kramer van de Universiteit van Virginia hebben honderden dromen achterhaald van kinderen tussen de twee en twaalf jaar oud. Ze ontdekten dat meisjes vanaf het begin langer en meer dromen over mensen en kleren dan jongens, en dat jongens meer dromen over werktuigen en voorwerpen.
Kinderen dromen ook meer over dieren dan volwassenen; meer over dieren waar ze bang van zijn, zoals leeuwen, gorilla’s, krokodillen en wolven. Dit lijkt een verband te hebben met de interesse van kinderen en de manier waarop dieren hun wensen en angsten weergeven. Deze thema’s kunnen ook het gevolg zijn van hun primitievere manier van denken.
Kinderen dromen vaak ook twee keer zoveel over agressieve daden dan volwassenen. Een Amerikaanse ontwikkelingspsycholoog toonde aan dat dit waarschijnlijk te maken had met de houding die kinderen hebben tegenover volwassenen: kinderen zien hen als bedreigend en er wordt veel van hen geëist, waaronder zelfbeheersing.
Voor een kind is het heel moeilijk om te begrijpen dat zijn ouders lief en verzorgend kunnen zijn, en aan de andere kant ook disciplinerend en streng moeten zijn. Daarom vertegenwoordigen heksen en wolven meestal de straffende rol van de ouders.
In Australische sjamanistische culturen (natuurgodsdienst) is het geloof in de creatieve kracht van dromen zo groot, dat kinderen van jongsafaan wordt aangeleerd dat de wereld is ontstaan in de ‘droomtijd’.
Hoe de beelden, gebeurtenissen en symbolen ook gezien worden in de dromen van kinderen, er is bijna geen twijfel dat dromen een belangrijke rol spelen in de ontwikkeling van het kind, en een grote invloed kunnen hebben op de dingen die hen nog te wachten staan.
Nachtmerries:
Kinderen hebben over het algemeen vaker last van nachtmerries dan volwassenen. In nachtmerries ben je vaak compleet machteloos en sta je er helemaal alleen voor.
Thema’s die vaak voorkomen in nachtmerries zijn: achtervolgingen, ergens vanaf vallen, kennissen/familie/vrienden die overlijden of verdwaald zijn. Dit zijn allemaal voorbeelden waar ieder van ons wel eens mee te maken heeft gehad.
Een nachtmerrie is iets anders dan een nachtschrik. Het woord zegt het al: bij een nachtschrik schrik je wakker van iets uit een droom, maar daar kun je je vaak weinig of soms zelfs helemaal niets van herinneren. Het verschil tussen de nachtschrik en de nachtmerrie is dat je van de nachtmerrie vaak juist heel gedetailleerd weet waar hij over ging. Wat dan helpt is er met iemand over praten. Het liefst meteen, maar het kan ook de volgende morgen. Dit voorko mt dat je dezelfde droom nog een keer droomt, of dat je hem misschien verder droomt.
Sommige indianenvolkeren hebben “dreamcatchers” tegen de nachtmerries. Een dreamcatcher is een soort mobile van stof die bestaat uit ringen, waartussen draden zijn gespannen en waarbij onderaan iedere ring een veertje hangt. Deze dreamcatchers zorgen ervoor dat de dromen van de goede geesten er doorheen gaan, en dat de dromen van de kwade geesten er in worden opgevangen en niet worden doorgelaten.
De veertjes die er aan hangen zorgen er voor dat de kracht van de goede geesten versterkt wordt, en er zo minder of geen kwade geesten aan te pas komen.
Ook een middel tegen nachtmerries van de indianen zijn dromenpoppetjes. Dromenpoppetjes zijn kleine poppetjes gemaakt van stof die meestal in een klein (ook van stof) zakje gedaan worden. Dit leg je onder je kussen voor het slapengaan. Ze zorgen voor goede dromen.
Kinderen tussen de vier en zeven jaar hebben regelmatig nachtmerries, waarbij sommigen van die nachtmerries ook terugkeren. Dit komt omdat kleine kinderen vaak onder druk staan, of omdat er misschien een grote verandering plaatsvindt of heeft gevonden in hun leven.
Hier nog een aantal oorzaken van nachtmerries:
-Blokkades in je leven (iets waar je niet goed uitkomt)
-Traumatische ervaringen (een ongeluk, iets dat je vroeger hebt meegemaakt)
-Het heel warm hebben
-Stress
Lucide dromen:
Een lucide droom wil zeggen dat je in je droom weet dat je droomt. Je ligt op bed, dat ben je je bewust, maar tegelijkertijd verkeer je in een andere wereld. Alles lijkt echt, maar je weet dat het niet echt is.
Zo kun je ook alles naar je eigen hand zetten: als je de droom niet meer leuk vindt, dan kun je er zelf voor zorgen dat de droom wordt zoals jij wilt dat hij wordt, en kun je dus iedereen en alles zo neerzetten en laten verlopen zoals jij dat wilt.
Een volledige lucide droom heeft de volgende kenmerken:
Weten wat je droomt
Bijvoorbeeld dat je in je droom in de spiegel kijkt, en je ziet een ander gezicht. Op deze manier kun je ontdekken dat je droomt, omdat je in de werkelijkheid nooit een ander gezicht ziet als je in de spiegel kijkt.
Alles lijkt echt
In een normale droom zie je wat je ziet, en ga je ervan uit dat alles wat er is ook echt is. Maar in een lucide droom zie je wat je ziet, en weet je dat jij die wereld om je heen zelf hebt gecreëerd.
Alles is niet echt
Toch weet je dat alles wat je om je heen ziet niet echt is.
Alles ‘kan’ en alles ‘mag’
Zo kom je ook tot de ontdekking dat alles kan en mag, omdat wat er allemaal gebeurt toch niet echt is. Je kan jezelf heel erg in de problemen werken in je droom, maar als je wakker wordt zijn die problemen toch ‘opgelost’ dus kan er niets mis gaan.
Zo zie je maar weer dat je zelfs met dromen alles naar je eigen hand kan zetten. Ik ken wel mensen die soms zo dromen, maar zelf heb ik het nog nooit gehad. Wel is het zo dat ik soms droom dat ik een droom die ik daarvoor heb gedroomd, in diezelfde nacht, aan iemand vertel in mijn droom. Dat is heel handig, want als je wakker wordt, heb je hem onthouden, omdat je nog weet dat je hem hebt verteld, dus dan weet je alle details nog.
Betekenisniveaus:
Voor het uitleggen van dromen is het inzicht in verschillende lagen van de menselijke geest vereist. Het beste model is het ‘viertrappenmodel’ van Freud en Jung.:
Het bewustzijn wordt geleid door jezelf, je ‘ik’ die kan doen wat hij wil, die een eigen mening heeft en een eigen wil. Het bewustzijn is het verstandig denken, door te doen wat volgens jou het beste is op dat moment. Dit wordt allemaal bepaald door het zelfbewuste deel van onze geest.
Het voorbewuste kan dingen op commando meteen doorgeven aan het bewustzijn op het moment dat dat nodig is. Bijvoorbeeld feiten, herinneringen, ideeën en motieven.
Het persoonlijke onbewuste maakt ruimte vrij voor bijna of half vergeten herinneringen: verdrongen trauma’s, gevoelens en verlangens die onmogelijk zijn en ons misschien wel pijn doen waardoor we ze juist willen vergeten.
Freud noemde dit niveau het ID, in zijn visie de oorspronkelijke en op-gevoel-afgaande kant van de mens, die werd geleid door zijn ego, zijn ‘ik’.
Het collectieve onbewuste is een erfelijk doorgegeven laag van de geest, die volgens Jung voor de mens functioneert als een ‘onuitputtelijk historisch magazijn.’ Dus met name onze hersenen die alle herinneringen als het ware hebben opgeslagen in een soort magazijn van kasten en lades in ons hoofd, dat niets of niemand kan doen vergeten. En dat zijn dan meestal de heel nare of juist de meest verukkelijke herinneringen.
De eerste drie niveaus zijn van Freud, en de vierde is er later bijgevoegd door Jung.
Bij dit ‘model’ horen nog drie belangrijke groepen dromen:
Niveau 1 is het meest opervlakkig. Deze dromen gebruiken vooral materiaal uit het voorbewustzijn. Droombeelden op dit niveau kun je vaak letterlijk nemen.
Niveau 2 heeft te maken met materiaal uit het persoonlijke onbewuste. In de dromen is dit vooral de symbolische taal, waarvan een groot deel heel duidelijk voor de dromer zelf is.
Niveau 3 laat de ‘grote dromen’ zien (zo noemde Jung het). Deze verwerken materiaal uit het collectieve onbewuste en gebruiken alleen symbolen en standaart figuren.
Het verschil tussen Freud en Jung:
Freud en Jung zijn twee personen uit het verleden die heel belangrijk zijn geweest als we het hebben over dromen.
Freud (1856-1939) ging er vanuit dat alle dromen die wij hebben uitingen zijn van dingen die wij denken en van de asocialiteit in de menselijke natuur.
De droomtheorie van Freud vormt het begin van de moderne wetenschap: de opvatting dat wij gevoelens en wensen hebben die er voor zorgen dat de dingen die we doen op die manier worden gemotiveerd, maar die ons niet bewust zijn. En we zijn er ons niet alleen niet van bewust, maar het is ook een soort bevrediging. In onze dromen komen onredelijke haat, eerzucht, jaloezie, afgunst en vooral seksuele wensen tot uiting, die wij in de realiteit proberen te negeren. Freud legt dus de nadruk op het slechte karakter van de mens, en brengt dit naar voren.
De opvatting van Jung (1875-1961) is dat dromen een onthulling zijn van de wijsheid van het onbewuste, die verder reikt dan iedere persoon op zichzelf. Jung bekeek de ziel van twee kanten: het geeft een beeld en laat wat achter van het verleden, dat zorgt voor verandering. De ziel zorgt voor zijn eigen toekomst. Hij schept hem als het ware zelf.
Jung probeerde de droom te zien als hoe de wijsheid van je onbewuste zich uitdrukt. Hij zei: ‘het onbewuste kan soms over een intelligentie en een doelbewustheid beschikken, die meer waard is dan het bewuste inzicht.’
Een prachtige zin, maar ik moest hem zelf tien keer lezen voordat ik hem doorhad.
Het komt er volgens mij op neer dat het onbewuste deel van ons soms kan beschikken over wijsheid en precies kan weten wat wij diep van binnen willen. En dit onbewuste deel van ons is volgens hem meer waard dan het inzicht dat we zelf hebben: het bewuste inzicht dus.
Ook zegt Jung dat de stem die spreekt in onze dromen niet van onszelf is, maar van hogere komaf is. Dus hij haalt andere krachten erbij. Krachten van God misschien. Dat zou kunnen kloppen, want hij was erg religieus gericht.
Perls over dromen:
Fritz Perls (1893-1970) was een psychiater uit Amerika die bekend is geworden als de grondlegger van de Gestalttherapie: een therapie waarmee het individu feiten, waarnemingen en gedrag op een rijtje zet.
Net als Freud en Jung zag Perls de symbolische manier van dromen, maar hij was ook van mening dat ieder personage en voorwerp uit een droom een soort projectie was van onszelf en hoe we geleefd hebben. Perls zei dat dromen onafgemaakte emotionele problemen waren, oftewel: “emotionele gaten”.
Perls vroeg aan de dromer de droom als een ‘acteur’ uit te beelden zodat hij te zien kreeg waar de droom over ging en of er een diepere betekenis achter zat. Zo kon hij zien hoe de emotionele toestand van de dromer er aan toe was,
De dromer moet dus laten zien hoe alles is gegaan, en Perls kon alleen suggesties geven, maar de echte droom bleef van de dromer zelf: nooit mag van buitenaf een betekenis worden opgedrongen.
Ook al zegt Perls met nadruk dat zijn mening erg verschilt van die van Freud en Jung, toch hoeft dat niet een immens groot verschil te zijn.
Het probleem van de visie van Perls is dat het kan dat de dromer zo wordt meegesleept door zijn toneelspel, dat de echte droom hierdoor niet naar voren komt. Maar Perls zei dat hij dit effect meteen zou herkennen als het ter sprake kwam, en daar komt bij dat niet alle therapeuten even deskundig waren als hij.
Hoe belangrijk de methode van Perls ook is voor de dromen, toch blijft het risico bestaan dat de gemeenschappelijke betekenis van de droomsymbolen niet genoeg aandacht krijgt en vooral dat het gemeenschappelijke onbewuste wordt vergeten...
De innerlijke taal van de droom:
In de tijd van Freud en Jung waren de meeste wetenschappers van mening dat men dromen moest zien als een wirwar van betekenisloze beelden, die overgebleven waren van de waarnemingen van de zintuigen in het leven overdag (wanneer we wakker zijn). In deze eeuw hebben veel psychologen verschillende theorieën ter verklaring van hun verschillende manier van aanpakken naar voren gebracht.
Toch is er veel verwarring in deze logica. Het geeft weer dat dromen uit een soort bron komen die ver buiten het bewuste denken ligt.
Een droom kan een reactie zijn op gebeurtenissen in het dagelijkse leven, maar het kan ook een oorsprong hebben die van binnenuit komt en uiting geeft aan de bezorgdheid en de diepe gevoelens van de dromer: een droom kan een manier zijn om verlangens en onverwerkte emoties te bevredigen.
De taal van onze dromen maakt zich niet druk om tijd, en maakt combinaties van dingen uit het verleden en dingen die nog gaan gebeuren, of zouden kunnen gebeuren. Vertrouwelijke dingen kunnen worden samengesmolten met dingen die voor ons onbekend zijn, zodat er een situatie ontstaat waardoor we in de war raken en er voor kunnen zorgen dat we dingen zien en situaties meemaken die in het echte leven voor ons niet mogelijk zijn, of totaal onwaarschijnlijk lijken.
In onze dromen kunnen we alles. We kunnen vliegen, we kunnen voorwerpen laten spreken, we kunnen zelf doen wat we willen en kleur geven aan dingen die voorheen altijd zwart of wit zijn geweest. De kracht van een droom is een kracht die we in de realiteit niet kunnen beheersen en daarom is het zo heerlijk om daar zelf tijdens het slapen verandering in te brengen.
Waarom vergeten we onze dromen?
Iedereen droomt. Ook mensen die dit lezen en zeggen: 'Je bent gek, ik droom nooit, of anders hooguit één keer in de twee weken.'
Je droomt iedere nacht, alleen herinner je je dromen niet altijd. En dat is jammer, want er zijn wetenschappers die beweren dat de dromen die we hebben, van enorme waarde kunnen zijn voor jezelf en voor anderen.
Ze kunnen je bijvoorbeeld helpen jezelf beter te begrijpen, of bij die ene moeilijke beslissing juist de doorslag geven.
Bovendien zijn een paar boeken en kunstwerken voordat ze werden uitgebracht eerst gedroomd!
Hoe komt het, dat sommige mensen elke morgen wakker worden met de herinnering aan een droom, terwijl anderen beweren dat ze maar één keer per maand, één keer per jaar of zelfs helemaal nooit dromen?
Deskundigen hebben vastgesteld dat de mensen niet verschillen in het aantal dromen per nacht. Daarom moeten de verschillen liggen bij het vergeten van dromen en niet bij het aantal dromen per nacht. Dus noemen deskundigen de mensen die zich minder dan één droom per maand herinneren ‘droomvergeters’ en alle anderen, de mensen die hun dromen dus over het algemeen gewoon onthouden: ‘droomonthouders’.
Er is vaak gezegd dat mensen die langzaam wakker worden meer kans hebben om zich hun dromen te herinneren dan mensen die door een plotselinge prikkel, zoals een wekker, wakker worden gemaakt. Maar dat is niet zo. Juist de mensen die snel wakker worden gemaakt kunnen meer van hun droom herinneren dan de mensen die langzaam wakker worden. Dit betekent dat de droom snel wordt uitgewist in de tijd tussen het slapen en helemaal wakker zijn.
Andere experimenten hebben laten zien dat mensen die altijd hun dromen vergeten vaak een sterkere prikkel nodig hebben om wakker te worden dan droomonthouders. Dit kan betekenen dat de eersten een diepere slaap hebben dan de laatsten. En dat kan weer betekenen dat één reden waarom mensen droomonthouders zijn, is, dat zij ’s nachts vaker wakker worden en meer dromen vasthouden dan de vaster slapende droomvergeters.
Maar aan de hand van het meeste bewijs denken deskundigen dat het verschil tussen droomonthouders en droomvergeters meer een kwestie van de psychologische kenmerken van hun persoonlijkheid is dan de diepte van hun slaap of de wijze waarop ze wakker worden.
Al een paar jaar geleden constateerden onderzoekers dat droomvergeters meer snelle oogbewegingen per seconde vertoonden dan droomonthouders. En daardoor dachten de onderzoekers dat de droomvergeters actievere dromen hadden. Maar meestal geven de droomvergeters aan dat hun dromen korter, vager en minder levendig zijn dan de dromen van droomonthouders.
Na al deze onderzoeken zijn er nog veel meer oorzaken gevonden, maar uiteindelijk viel niets wetenschappelijk te bewijzen en daardoor zijn er nog steeds veel verschillende meningen over waarom mensen hun dromen vergeten.
Er zijn tips waardoor je dromen beter zou kunnen onthouden. Zo kun je voor je gaat slapen een half glas water drinken. De andere helft laat je staan, die drink je de volgende ochtend bij het wakker worden op. Je kan ook als je wakker wordt heel stil blijven liggen en je niet bewegen voor je je droom te pakken hebt. Ik weet uit eigen ervaring dat dat heel goed werkt. Maar je moet er wel tijd voor hebben.
Neem je verder voor je gaat slapen goed voor, deze nacht je droom te onthouden en je zult het vanzelf wel merken; hoe langer je bezig bent met je eigen dromen, hoe gemakkelijker het zal gaan. Schrijf je mooiste of duidelijkste dromen op of schilder ze.
De aard van het dromen:
Wat zijn dromen nou eigenlijk? Laten ze onze geheimzinnige creatieve kant van ons zien? Of zijn het door elkaar gehusselde aftreksels van de gedachten die bij het wakende leven door ons hoofd heen spoken? En is een droom nou echt heel belangrijk: kunnen we er iets van leren, of zijn het maar vage beelden die toch geen invloed hebben en die we beter kunnen vergeten?…
Uiteindelijk is alleen in het westen de droom gezien als iets wat niets beteken, niet van belang is. Steeds meer komen we te weten over dromen, maar we weten nog steeds niet hoe het precies in elkaar zit wat zich in ons hoofd afspeelt tijdens het dromen.
Vanaf 1953 (de ontdekking van de REM slaap) is men bezig met alle beschikbare materialen die men heeft, om dromen te analyseren.
De vraag die Freud en Jung de vorige eeuw stelden, is nog steeds niet helemaal beantwoord: dromen we om onze slaap te continueren of slapen we om te dromen?
Wetenschappers zijn het er wel allemaal over eens dat het dromen toch een doel moet hebben, maar waarin hun mening verschilt is, wat dat doel dan is.
De ene wetenschapper zegt dat dromen gecodeerde boodschappen zijn van ons onbewuste, en dat deze uiting geven aan verdrongen verlangens die bovenin het hoofd rondzwerven, en de andere zegt weer dat het niet alleen dromen zijn die onze beelden verder brengt, maar ook mythen, legenden en religieuze opvattingen.
Zelf ben ik het meer eens met het beeld van “de ene wetenschapper”, want ik geloof niet zozeer dat er echt een voorspellende betekenis achter een droom zit waarin we een boodschap ontvangen.
Sommige wetenschappers geloven dat de hersenen geselecteerd te werk gaan.
De hersenen zouden heel kritisch kijken naar de details van wat we allemaal opslaan op een dag, en wat we allemaal meemaken. Wat de hersenen van belang vinden slaan ze op in een ‘vakje’ en het onbelangrijke wordt als het ware weggegooid. De hersenen hebben op een gegeven moment ook een tijd nodig waarin rust is, om alles wat zich in het hoofd afspeelt op een rijtje te zetten. Dit gebeurt tijdens de slaap. Dit hebben wetenschappers vergeleken met een computer die ze ‘s nachts hebben laten aanstaan (hij stond ‘off-line’) terwijl hij alle files en programma’s doorwerkte om ze aan te passen en zo de informatie die te veel was of niet van belang weg te gooien, en de belangrijke informatie op te slaan. Dromen zijn dan stukjes van hetgeen dat wordt opgeruimd en dat wordt weggegooid, die tijdens het slapen worden opgedoken. En deze ‘rommel’ van toevallige gebeurtenissen vormt de inhoud van onze dromen.
Maar tegen deze bewering zijn argumenten van weer andere wetenschappers: ten eerste is de droominhoud helemaal niet zinloos, want hij helpt je met ontwikkelen, gedachten verwerken en problemen oplossen. En de inhoud lijkt dan misschien wel verward en toevallig, maar een nauwkeurige achterhaling kan laten zien dat hij betekenissen bevat die te maken hebben met de dromer. Bij lucide dromen zie je dat de geest helemaal niet ‘offline’ staat, maar dat je je zelfs bewust bent van alles wat je doet, omdat je de droom helmaal zelf kan sturen.
Zo zijn er nog veel meer tegenargumenten tegen de bewering dat de hersenen geselecteerd te werk gaan, en zo zie je hoe de wetenschappers het op bepaalde vlakken nog helemaal niet met elkaar eens zijn.
Het enige wat je nodig hebt bij het opschrijven van dromen is een notitieblokje en een pen, een wekker als je moeite hebt met het onthouden van je dromen en natuurlijk de motivatie om dit voor een tijd elke nacht vol te houden. Op deze manier kan iedereen dieper doordringen in de wereld van dromen en meer dromen achterhalen, waardoor je misschien weer conclusies kan trekken over de functie van deze dromen en de waarde ervan in het leven.
Droomthema’s:
Ik behandel hierbij vijf thema’s, anders wordt het erg langdradig, want er zijn heel veel droomthema’s.
Verandering en overgang:
Grote veranderingen is ons leven hebben vaak invloed op de emotionele kant van ons. Vaak ben je na zo een grote verandering gevoeliger voor dingen. Dat weet je dan zelf niet, of dat merk je niet zozeer, maar het onbewust e deel van onze geest voelt dat vaak veel scherper. Veranderingen kunnen ons onbewust zenuwachtig of onzeker maken, en in die periode zullen in je dromen vaker prettige en vertrouwde situaties voorkomen uit je vroegere leven. Als je bezorgd bent om iets kan je dit merken in je droom doordat je je omgeving niet herkent, of niet wil herkennen, en dat je misschien daardoor ook angstgevoelens opbouwt.
Verandering maak je constant mee in je leven, en in je dromen laat dat zien dat verandering onvermijdelijk is. Dromen kunnen aangeven welk pad we moeten kiezen in ons leven en ze kunnen waarschuwen voor periodes dat het wat minder goed gaat met je.
Voorwerpen kunnen gaan leven in je droom. Dat wil zeggen dat ergens in jou een kracht plaatsvindt die je nog niet eerder hebt gebruikt, of hebt opgemerkt.
Transformaties kunnen plaatsvinden. Dat wil zeggen dat er misschien een diepgaande verandering plaatsvindt in je leven.
Een onbekende omgeving in je droom, of het gevoel hebben dat je bent verdwaald, kan aangeven dat je je zorgen maakt om iets, of dat je ergens spijt van hebt. Dat geeft aan dat het nog te vroeg is om het verleden achter je te laten, en dat het nog te vroeg is om nieuwe dingen te ontdekken.
Richting en identiteit:
Als je bang bent om de richting kwijt te raken in je leven, kan zich dat in dromen uiten als ergens gevangen zitten in de mist, of ergens rondlopen en je richtingsgevoel kwijt zijn. Als zorgen en angst samengaan in een droom, kan het zijn dat we de grenzen in het bewuste denken niet over willen gaan. En als de weg in de droom steeds duidelijker wordt, en zich aan het einde van de weg een leuk doel bevindt, dan kan het tijd zijn om en nieuwe weg in te slaan.
Bij een leesbare kaart weet de dromer waar hij naartoe gaat, maat bij een onleesbare kaart kan het zijn dat de dromer niet weet waar hij zich bevindt, en kan daardoor in paniek raken.
Een doolhof geeft meestal aan dat de dromer naar beneden gaat in zijn onbewuste. Het kan ook een teken zijn van een ingewikkelde verdediging, en het doolhof geeft dan het ingewikkelde aan. Deze verdediging zorgt er dan voor dat onbewuste wensen en verlangens buiten het bewustzijn blijven.
Maskers laten zien hoe we onszelf aan anderen en aan de buitenwereld tonen. Als het masker onbeweegbaar is, of als de dromer wordt gedwongen door iemand om een masker op te zetten, dan geeft dat aan dat je de duistere kant op gaat.
Bij verlies van de macht over het stuur maakt de dromer zich zorgen over de richting in het leven, en in de droom kan dat dan laten zien doordat je een auto niet kan besturen, of je bent wanhopig op zoek naar een straat ergens in een stad.
Vreemde reflecties in een spiegel kunnen heel eng zijn. Je kijkt in een spiegel en ziet het gezicht van een ander. Je weet niet meer wie je nou werkelijk bent het gezicht in de spiegel kan dan aanwijzingen geven over feiten van je identiteitsprobleem. Gesloten ogen willen vaak zeggen dat je de werkelijkheid liever niet onder ogen komt.
Succes en mislukking:
De reactie die we geven op succes en mislukking heeft invloed op de loop van ons leven. Niet alleen in de realiteit, maar ook in de droom houden succes en mislukking ons het meest van alles bezig. We maken ons dan wel om veel dingen zorgen, maar ergens diep van binnen weten we ons toch wel tegen mislukking te wapenen. We zijn er ook zeker van dat succes nooit lang zal duren. Dat is vaak maar voor korte tijd.
Vroeger hadden veel koningen, keizers en strijders voorspellende dromen over succes en mislukking: de nacht voor de slag bij Waterloo droomde Napoleon over een optocht van figuren die de symbolen van zijn triomfen meevoerden, maar de parade werd nogal onheilspellend afgesloten door een in de boeien geslagen figuur.
In dromen worden mislukkingen vaak verbeeld als bijvoorbeeld op een deur kloppen of aanbellen zonder dat iemand het hoort, of geen geld hebben als je voor iets moet betalen. Een hek of een andere hindernis staat meestal voor een uitdaging die de dromer moet zien te overwinnen in het wakende leven. En als je over die hindernis heen springt, dan laat dat zien dat je de mogelijkheid hebt op succes, en op het vertrouwen dat nodig is om dat succes te bereiken.
Prijzen staan in dromen vaak symbool voor het gevoel van triomf en overwinning, al blijft de reden waarom je die prijs hebt gekregen soms op de achtergrond. Het gaat op dat moment alleen om de prijs.
Falende communicatie geeft aan dat je niet voor jezelf kunt opkomen, of jezelf niet op een of andere manier kan laten horen. Zwakke plekken die je voor anderen wil verbergen.
Het winnen van een wedstrijd geeft aan dat de dromer inziet welke kracht er in hem zit. En als de dromer als tweede of derde eindigt betekent dat dat hij fanatieker is dan dat zijn mogelijkheden zijn.
Angst:
De meest voorkomende droomemotie is waarschijnlijk angst. Als je slaapt dringen de ongemakkelijke gevoelens door tot je bewustzijn en die zorgen er voor dat je je onveilig voelt en alleen. Zo komen we er niet alleen achter waar onze zorgen nu precies liggen, maar kunnen we er ook achter komen hoe we met het verwerken van die zorgen kunnen omgaan. Er zit heel veel emotie in angstdromen. Daar kun je ze aan herkennen: dingen die bijvoorbeeld nooit op tijd afkomen, of dat je zo veel tegelijk moet doen dat je er jezelf helemaal in verliest. Andere voorbeelden zijn achterna gezeten worden en maar heel traag vooruitkomen, bijna stikken, opgesloten zitten in nauwe ruimtes, en ga zo maar door. Een droom van angst kan ook samengaan met iets waar je je voor schaamt in het openbaar: afgaan voor een groot publiek, het vergeten van belangrijke namen etc.
Angstdromen zijn er niet voor om de dromer te laten schrikken of te kwellen. (wat vaak wel het geval is) Angstdromen zijn er voor om mensen te wijzen op de noodzaak en de oorzaak van zijn zorgen. De angst erbij is om de dromer de angst van zijn zorgen onder ogen te laten komen, omdat dit anders een chaos wordt in zijn onderbewustzijn.
Vallen komt heel vaak voor in angstdromen. Dat is dan een situatie waarbij we niets meer kunnen. Men valt bijvoorbeeld vanaf een grote hoogte, en dit geeft aan dat de dromer in zijn privé of beroepsleven te hoog is geklommen, en daarom kan vallen.
Verdrinken in dromen kan aangeven dat de dromer bang is om overmeestert te worden door de krachten die diep in hem zitten in zijn onbewuste. Dan moet je je controle over het onbewuste langzaam te zien verminderen.
Opgejaagd worden is ook wel achtervolgd worden door iets of iemand die onzichtbaar is, of in ieder geval zo angstaanjagend dat je niet langen op diezelfde plek wil blijven. De angst van de dromer verdwijnt als hij zich kan weten om te draaien en zijn achtervolger recht aankijkt. Zo krijgt hij aanwijzingen voor de betekenis van het symbool.
Relaties:
Bij relaties gaat het in dromen juist niet over relaties in de werkelijkheid, maar over het commentaar op de relaties die jij hebt in de werkelijkheid. De personages in de die dromen zijn dus eigenlijk meer bedoeld als een soort symbool, en ze verwijzen niet naar de echt bestaande wereld rond de dromer.
In dromen kunnen vreemdelingen staan voor de eigenschappen van je echtgenoot. Een totaal onbekend persoon kun je aanzien voor een hele bekende, want ook al ziet diegene er heel anders uit, je weet toch dat hij/zij het is.
Het onverwachte overlijden van een dierbaar persoon kan betekenen dat de dromer juist een deel van zichzelf verwerpt.
Soms lijkt een in een droom voorkomende persoon voor zichzelf te staan. Maar eigenlijk laat deze dan iets van zijn relatie tot de dromer zien, die de dromer zich niet bewust is.
Jonge ouders dromen vaak dat ze in hun bed per ongeluk gaan liggen op hun baby, en dat geeft aan dat ze onzeker zijn over hun rol als ouder.
Een telefoonverbinding die niet werkt kan wijzen op verlies in de intimiteit in een relatie, terwijl als je droomt over hitte of koelte dat juist betekent dat het heel goed (hitte) of heel slecht (kou) gaat in een relatie.
Veren in combinatie met een vogel of niet, staan vaak in het teken van een cadeautje: de dromer wil iemand waar hij veel om geeft laten zien dat dat ook zo is.
Een hotel in dromen staat vaak voor iets dat tijdelijk is. Bijvoorbeeld een overgangsmoment in een relatie, een verandering of misschien wel het verlies van je persoonlijkheid. Het kan ook betekenen dat je er iets voor moet doen om je relatie in stand te houden. Liefde is geven en nemen.
Vuur is een heel krachtig droomsymbool. Vuur is vernietigend, maar kan ook zorgen voor zuiverheid en opruimen. In een droom kan vuur een nieuw begin betekenen of vernietigende emoties: het vuur van de passie, of jaloezie.
Waarom dromen we - de conclusie:
Dat is een vraag waarop het antwoord niet zo gemakkelijk te vinden is heb ik ontdekt in de loop van mijn onderzoek naar dromen: hoe ze in hun werking gaan en de gedachten daar achter. Ik heb veel geleerd terwijl ik dit werkstuk met behulp van de wijsheid uit boeken tot stand heb gebracht, en ben veel nieuwe dingen te weten gekomen waar ik weinig of helemaal niets van afwist.
Maar de vraag waarom we nou eigenlijk dromen is niet zo eenvoudig als hij klinkt: de meningen hierover zijn namelijk enorm verdeeld.
De oude Grieken dachten bijvoorbeeld dat er organen in ons lichaam waren die niet helemaal gezond waren, eerder gezegd: ziek. Als men droomde begonnen deze organen zich te bewegen om te laten merken dat je niet in orde was. In die tijd hadden ze tempels gebouwd voor de Griekse god van de geneeskunde: Asklepios. In deze tempel konden zieken en gewonden een nacht doorbrengen. Dit wel in gezelschap van tandloze slangen, waardoor ze konden genezen. In zo’n nacht zouden de zieken een droom krijgen waarin Asklepios hen vertelde wat ze verder moesten doen om beter te worden. Het werkte: mensen waren zo overtuigd dat ze deze droom zouden krijgen, dat ze deze daadwerkelijk ook kregen.
In de middeleeuwen werd aangenomen dat dromen werden veroorzaakt door trillingen van een of andere zenuwvloeistof die zich in de hersenen moest bevinden. Dacht men in Griekenland nog dat dromen zeer waardevolle betekenis hadden, in de middeleeuwse tijd werden dromen gezien als compleet zinloos.
Pas tegen het einde van de 19e eeuw, toen men erachter was gekomen dat de slaap meerdere fases bevatte, begon met grondig te zoeken naar een psychologische verklaring voor de inhoud van de dromen. De neuroloog en psychiater Sigmund Freud is heel beroemd geworden met zijn theorieën die enorm gewaagd waren in die tijd.
Ook de Zwitserse psychiater Carl Gustav Jung heeft veel onderzoek gedaan naar dromen en is naast Freud ook een beroemd man die verschillende beweringen had over dromen. Hij dacht nog verder dan Freud, en geloofde dat er, behalve de dierlijke behoeften van de mens, ook diepere betekenissen zaten onder de eerste ‘laag’ van dromen.
Zo zijn er naast deze beroemdheden natuurlijk nog ontzettend veel mensen die zo hun beweringen en meningen hebben over dromen en waarom we deze nou eigenlijk hebben. Maar een echt duidelijk antwoord is er (nog) niet en zal misschien ook wel nooit gevonden worden.
Wat ik zelf denk is dat we dromen, om ’s nachts ons onbewuste samen te brengen met ons bewuste en hieruit beelden samenstellen die dromen worden genoemd.
Een wirwar van beelden door elkaar die samen een soort verhaal met onderbrekingen vormt en met onze emoties van het bewuste leven overdag een onbegrijpelijk en mysterieus patroon aan elkaar breien. Dromen zijn beelden waar we veel informatie over hebben, maar lang niet zo veel dat vaststaat of we er ooit achter zullen komen waarom we nou precies dromen. Misschien dat we in de verre toekomst over meer materiaal zullen beschikken waardoor er weer veel meer mogelijkheden zijn op het gebied van dromen, maar ik denk dat er altijd wel een mysterie aan vast zal blijven kleven wat aan ons knaagt. Maar aan de andere kant is dat ook wel mooi. Ik hoef helemaal niet meer te weten te komen over dromen. De informatie die ik heb gevonden is genoeg om ergens nog een vraag in mijn hoofd achter te laten die iedereen altijd zal blijven stellen.
Ik laat dit mysterie nu verder voor wat het is. De verborgen taal van de droom.
Hoofdvraag: Waarom dromen we?
Dromen maken een groot deel uit van ons leven. Wanneer je eng, grappig of raar gedroomd hebt, wil je dat vaak graag met iemand delen. En mensen vinden het over het algemeen ook leuk om ernaar te luisteren, want dromen zijn vaak gekke ervaringen en in de meeste gevallen zijn ze ook onrealistisch. Op het moment dat je droomt realiseer je je helemaal niet dat de dingen die daar gebeuren, in de realiteit onmogelijk zijn, of op zijn minst raar. Sterker nog: in je dromen beschouw je alles als heel normaal.
Daarom vond ik het wel interessant om er dieper over na te denken en er eens goed bij stil te staan waarom we nou eigenlijk dromen.
Hier ga ik proberen achter te komen, en verdiep mezelf in de droomwereld, waarbij ik verschijn in een andere wereld: de wereld van de onwerkelijkheid.
De geschiedenis van de droom
In vele landen werd vroeger geloofd dat dromen boodschappen waren van de goden. Al 4000 jaar v. Chr. waren er Soemerische priesters en koningen die in hun dro men waarschuwingen ontvingen van de god Zaqar. Ook het machtige verhaal over een held-koning uit Mesopotamië, één millenium v. Chr. staat vol verslagen van dromen, veel daarvan met voortekenen: goed, en slecht.
In de periode van het Middenrijk (2040-1786 v. Chr.) hebben de Egyptenaren veel gedaan aan het ‘op een rijtje zetten’ van droombetekenissen en de methode daarvan. Dit vinden wij nu terug in de droomwoordenboeken. De Egyptenaren zagen dromen als tegenstellingen: leuke dromen betekenden dat er een ramp aankwam, terwijl de meest verschrikkelijke dromen juist aangaven dat er betere tijden op komst waren. De boodschappen in de dromen waren dan van goede of slechte geesten. Met behulp van kruidenmiddeltjes kon men de goede geesten aantrekken en de slechte geesten verbannen; het zelfde effect als de “dreamcatcher” bij de indianen.
Plato, uit de vierde eeuw v. Chr., nam alles minder mysterieus en hij was van mening dat het dromen zich afspeelde in de lever.
Een leerling van Plato liep op het 20ste eeuwse wetenscappelijke rationalisme vooruit met zijn visie dat dromen werden opgewekt door de zintuigelijke oorzaken. Maar toch bleef het geloof in voorspellende kracht van dromen, en dit heeft ook de Romeinse geschiedenis beïnvloed: de reis van Hannibal en de inname door Ceasar van Rome is mede het gevolg van dromen.
Azië heeft op het gebied van dromen ook interessante ontdekkingen gedaan. De oosterse beweringen zijn meer filosofisch dan de westerse, en bij de oosterse beweringen wordt ook meer gelet op hoe de positie van de geesten van de dromer er voor staat, dan op de voorspellingswaarde.
Chinezen hielden verschillende lagen van het bewustzijn uit elkaar en bij het droomverklaren hielden ze rekening met de lichamelijke toestand van de dromer. Het lichaam ging volgens de Chinezen in de slaap naar een andere wereld, en daarom was het volgens hun ook heel gevaarlijk om de slaper wakker te maken: hij verkeerde namelijk nog in een andere wereld die gevaarlijk kon zijn, en deze gevaren zou hij wel eens met zich mee kunnen nemen als je hem wakker zou maken.
Er zijn nog veel meer verschillende kijken op de droom uit de geschiedenis, maar dat zijn er zo veel dat ik ze niet allemaal kan gaan behandelen. Daarom heb ik het bij deze gehouden: ik vond ze het meest interessant, en verschillend van elkaar. Zo kun je goed zien hoe de culturen ook in dat opzicht veel van elkaar verschillen.
Er zijn verschillende fases die je doorgaat wanneer je slaapt. Als je de voorfase meetelt zijn er vijf verschillende fases tijdens het slapen.
Voorfase:
De voorfase van de slaap houdt in dat je nog wel wakker bent, maar dat je in ieder geval ontspannen ligt of zit. Bij mensen die geen slaapproblemen hebben en over het algemeen goed slapen duurt deze fase ongeveer zeven minuten.
Fase 1:
De eerste echte fase die je doorgaat al s je gaat slapen is het doezelen. Op dat moment bevind je je tussen wakker zijn en slapen in. Tijdens deze fase maken je ogen een langzaam draaiende beweging. De ledematen gaan zich ontspannen en worden dus zwaar. De spierspanning neemt nu duidelijk af. In deze fase reageer je niet meer zo snel op prikkels van buitenaf en je gedachten gaan langzaam afdwalen.
Fase 2:
Deze fase heet de lichte slaap. Dit is het eerste echte slaapstadium. Deze fase duurt ongeveer een half uur. In dit stadium is de slapende persoon vaak moeilijk wakker te krijgen. Gedachten gaan alle kanten uit, de spieren zijn ontspannen en de lichaamstemperatuur daalt.
Fase 3:
Na de tweede fase ben je afgedwaald naar een diepere slaap: de deltaslaap. Bij een gezond volwassen persoon kan deze slaap gemiddeld een uur duren. De spieren in het lichaam zijn nu maximaal ontspannen, de hartslag en bloeddruk zijn een stuk gedaald, en ook de ademhalingsfrequentie en lichaamstemperatuur daalt nog wat.
In deze slaap is men over het algemeen met moeite wakker te krijgen. Deze fase heet ook wel de NREM slaap: de Non Rapid Eye Movements. In deze slaapfase komen geen snelle oogbewegingen voor en daarom wordt hij zo genoemd.
Na deze deltaslaap wordt de slaap langzaamaan weer lichter, waardoor je in een nieuwe slaapfase belandt: De REM slaap (Rapid Eye Movements). Dat wil zeggen dat in deze slaap veel met de ogen wordt gedraaid. Vanaf het begin van de slaap zijn er nu ongveer 90 minuten verstreken. Tijdens deze slaap vertonen de hersenen een hoog niveau van activiteit. Wanneer men in deze slaap wordt gewekt herinner je je meteen een droom. Dit is niet het geval in de NREM slaap. Daarom wordt er aangnomen dat de REM slaap samenvalt met de periode waarin we dromen.
Als je wilt weten of iemand in een R EM slaap verkeert, dan moet je letten op de snelle oogbewegingen. Ook adem je onregelmatiger, en lijkt het soms wel alsof er bepaalde momenten geheel niet wordt geademd.
De fases één tot en met vier heten samen de slaapcyclus. Na deze fases zijn er in totaal anderhalf uur verstreken, en begin je weer van voren afaan, alleen sla je dan fase één over, omdat deze alleen van toepassing is als je net begint met slapen. Elke nacht ga je zo’n vier tot vijf slaapcyclussen door, en droom je dus ook vier tot vijf keer, alleen kan je je de dromen niet altijd herinneren. Maar dromen doen we altijd.
Kinderdromen:
Al van het begin af aan, als je nog in de baarmoeder zit, droom je.
Pasgeboren baby’s dromen zo’n 60% van de tijd dat ze slapen. Dit is drie keer zoveel als volwassenen dat doen. Maar baby’s slapen dan ook gemiddeld 14 uur per dag.
We kunnen natuurlijk nooit precies weten van baby’s waar ze over dromen, maar men gaat er vanuit dat het grootste gedeelte van hun droomtijd wordt veroorzaakt door lichamelijke sensaties, of gaan over lichamelijke sensaties.
Na de eerste maand zouden zien en horen een rol kunnen gaan spelen bij het dromen.
Zodra kinderen kunnen vertellen wat ze beleven in hun dromen blijken ze vooral interesses en emoties uit het wakend leven te weerspiegelen.
Robert van de Castle en Donna Kramer van de Universiteit van Virginia hebben honderden dromen achterhaald van kinderen tussen de twee en twaalf jaar oud. Ze ontdekten dat meisjes vanaf het begin langer en meer dromen over mensen en kleren dan jongens, en dat jongens meer dromen over werktuigen en voorwerpen.
Kinderen dromen vaak ook twee keer zoveel over agressieve daden dan volwassenen. Een Amerikaanse ontwikkelingspsycholoog toonde aan dat dit waarschijnlijk te maken had met de houding die kinderen hebben tegenover volwassenen: kinderen zien hen als bedreigend en er wordt veel van hen geëist, waaronder zelfbeheersing.
Voor een kind is het heel moeilijk om te begrijpen dat zijn ouders lief en verzorgend kunnen zijn, en aan de andere kant ook disciplinerend en streng moeten zijn. Daarom vertegenwoordigen heksen en wolven meestal de straffende rol van de ouders.
In Australische sjamanistische culturen (natuurgodsdienst) is het geloof in de creatieve kracht van dromen zo groot, dat kinderen van jongsafaan wordt aangeleerd dat de wereld is ontstaan in de ‘droomtijd’.
Hoe de beelden, gebeurtenissen en symbolen ook gezien worden in de dromen van kinderen, er is bijna geen twijfel dat dromen een belangrijke rol spelen in de ontwikkeling van het kind, en een grote invloed kunnen hebben op de dingen die hen nog te wachten staan.
Nachtmerries:
Kinderen hebben over het algemeen vaker last van nachtmerries dan volwassenen. In nachtmerries ben je vaak compleet machteloos en sta je er helemaal alleen voor.
Thema’s die vaak voorkomen in nachtmerries zijn: achtervolgingen, ergens vanaf vallen, kennissen/familie/vrienden die overlijden of verdwaald zijn. Dit zijn allemaal voorbeelden waar ieder van ons wel eens mee te maken heeft gehad.
Een nachtmerrie is iets anders dan een nachtschrik. Het woord zegt het al: bij een nachtschrik schrik je wakker van iets uit een droom, maar daar kun je je vaak weinig of soms zelfs helemaal niets van herinneren. Het verschil tussen de nachtschrik en de nachtmerrie is dat je van de nachtmerrie vaak juist heel gedetailleerd weet waar hij over ging. Wat dan helpt is er met iemand over praten. Het liefst meteen, maar het kan ook de volgende morgen. Dit voorko mt dat je dezelfde droom nog een keer droomt, of dat je hem misschien verder droomt.
Sommige indianenvolkeren hebben “dreamcatchers” tegen de nachtmerries. Een dreamcatcher is een soort mobile van stof die bestaat uit ringen, waartussen draden zijn gespannen en waarbij onderaan iedere ring een veertje hangt. Deze dreamcatchers zorgen ervoor dat de dromen van de goede geesten er doorheen gaan, en dat de dromen van de kwade geesten er in worden opgevangen en niet worden doorgelaten.
Ook een middel tegen nachtmerries van de indianen zijn dromenpoppetjes. Dromenpoppetjes zijn kleine poppetjes gemaakt van stof die meestal in een klein (ook van stof) zakje gedaan worden. Dit leg je onder je kussen voor het slapengaan. Ze zorgen voor goede dromen.
Kinderen tussen de vier en zeven jaar hebben regelmatig nachtmerries, waarbij sommigen van die nachtmerries ook terugkeren. Dit komt omdat kleine kinderen vaak onder druk staan, of omdat er misschien een grote verandering plaatsvindt of heeft gevonden in hun leven.
Hier nog een aantal oorzaken van nachtmerries:
-Blokkades in je leven (iets waar je niet goed uitkomt)
-Traumatische ervaringen (een ongeluk, iets dat je vroeger hebt meegemaakt)
-Het heel warm hebben
-Stress
Lucide dromen:
Een lucide droom wil zeggen dat je in je droom weet dat je droomt. Je ligt op bed, dat ben je je bewust, maar tegelijkertijd verkeer je in een andere wereld. Alles lijkt echt, maar je weet dat het niet echt is.
Zo kun je ook alles naar je eigen hand zetten: als je de droom niet meer leuk vindt, dan kun je er zelf voor zorgen dat de droom wordt zoals jij wilt dat hij wordt, en kun je dus iedereen en alles zo neerzetten en laten verlopen zoals jij dat wilt.
Een volledige lucide droom heeft de volgende kenmerken:
Bijvoorbeeld dat je in je droom in de spiegel kijkt, en je ziet een ander gezicht. Op deze manier kun je ontdekken dat je droomt, omdat je in de werkelijkheid nooit een ander gezicht ziet als je in de spiegel kijkt.
Alles lijkt echt
In een normale droom zie je wat je ziet, en ga je ervan uit dat alles wat er is ook echt is. Maar in een lucide droom zie je wat je ziet, en weet je dat jij die wereld om je heen zelf hebt gecreëerd.
Alles is niet echt
Toch weet je dat alles wat je om je heen ziet niet echt is.
Alles ‘kan’ en alles ‘mag’
Zo kom je ook tot de ontdekking dat alles kan en mag, omdat wat er allemaal gebeurt toch niet echt is. Je kan jezelf heel erg in de problemen werken in je droom, maar als je wakker wordt zijn die problemen toch ‘opgelost’ dus kan er niets mis gaan.
Zo zie je maar weer dat je zelfs met dromen alles naar je eigen hand kan zetten. Ik ken wel mensen die soms zo dromen, maar zelf heb ik het nog nooit gehad. Wel is het zo dat ik soms droom dat ik een droom die ik daarvoor heb gedroomd, in diezelfde nacht, aan iemand vertel in mijn droom. Dat is heel handig, want als je wakker wordt, heb je hem onthouden, omdat je nog weet dat je hem hebt verteld, dus dan weet je alle details nog.
Betekenisniveaus:
Voor het uitleggen van dromen is het inzicht in verschillende lagen van de menselijke geest vereist. Het beste model is het ‘viertrappenmodel’ van Freud en Jung.:
Het voorbewuste kan dingen op commando meteen doorgeven aan het bewustzijn op het moment dat dat nodig is. Bijvoorbeeld feiten, herinneringen, ideeën en motieven.
Het persoonlijke onbewuste maakt ruimte vrij voor bijna of half vergeten herinneringen: verdrongen trauma’s, gevoelens en verlangens die onmogelijk zijn en ons misschien wel pijn doen waardoor we ze juist willen vergeten.
Freud noemde dit niveau het ID, in zijn visie de oorspronkelijke en op-gevoel-afgaande kant van de mens, die werd geleid door zijn ego, zijn ‘ik’.
Het collectieve onbewuste is een erfelijk doorgegeven laag van de geest, die volgens Jung voor de mens functioneert als een ‘onuitputtelijk historisch magazijn.’ Dus met name onze hersenen die alle herinneringen als het ware hebben opgeslagen in een soort magazijn van kasten en lades in ons hoofd, dat niets of niemand kan doen vergeten. En dat zijn dan meestal de heel nare of juist de meest verukkelijke herinneringen.
De eerste drie niveaus zijn van Freud, en de vierde is er later bijgevoegd door Jung.
Bij dit ‘model’ horen nog drie belangrijke groepen dromen:
Niveau 1 is het meest opervlakkig. Deze dromen gebruiken vooral materiaal uit het voorbewustzijn. Droombeelden op dit niveau kun je vaak letterlijk nemen.
Niveau 2 heeft te maken met materiaal uit het persoonlijke onbewuste. In de dromen is dit vooral de symbolische taal, waarvan een groot deel heel duidelijk voor de dromer zelf is.
Niveau 3 laat de ‘grote dromen’ zien (zo noemde Jung het). Deze verwerken materiaal uit het collectieve onbewuste en gebruiken alleen symbolen en standaart figuren.
Het verschil tussen Freud en Jung:
Freud en Jung zijn twee personen uit het verleden die heel belangrijk zijn geweest als we het hebben over dromen.
De droomtheorie van Freud vormt het begin van de moderne wetenschap: de opvatting dat wij gevoelens en wensen hebben die er voor zorgen dat de dingen die we doen op die manier worden gemotiveerd, maar die ons niet bewust zijn. En we zijn er ons niet alleen niet van bewust, maar het is ook een soort bevrediging. In onze dromen komen onredelijke haat, eerzucht, jaloezie, afgunst en vooral seksuele wensen tot uiting, die wij in de realiteit proberen te negeren. Freud legt dus de nadruk op het slechte karakter van de mens, en brengt dit naar voren.
De opvatting van Jung (1875-1961) is dat dromen een onthulling zijn van de wijsheid van het onbewuste, die verder reikt dan iedere persoon op zichzelf. Jung bekeek de ziel van twee kanten: het geeft een beeld en laat wat achter van het verleden, dat zorgt voor verandering. De ziel zorgt voor zijn eigen toekomst. Hij schept hem als het ware zelf.
Jung probeerde de droom te zien als hoe de wijsheid van je onbewuste zich uitdrukt. Hij zei: ‘het onbewuste kan soms over een intelligentie en een doelbewustheid beschikken, die meer waard is dan het bewuste inzicht.’
Een prachtige zin, maar ik moest hem zelf tien keer lezen voordat ik hem doorhad.
Het komt er volgens mij op neer dat het onbewuste deel van ons soms kan beschikken over wijsheid en precies kan weten wat wij diep van binnen willen. En dit onbewuste deel van ons is volgens hem meer waard dan het inzicht dat we zelf hebben: het bewuste inzicht dus.
Ook zegt Jung dat de stem die spreekt in onze dromen niet van onszelf is, maar van hogere komaf is. Dus hij haalt andere krachten erbij. Krachten van God misschien. Dat zou kunnen kloppen, want hij was erg religieus gericht.
Perls over dromen:
Fritz Perls (1893-1970) was een psychiater uit Amerika die bekend is geworden als de grondlegger van de Gestalttherapie: een therapie waarmee het individu feiten, waarnemingen en gedrag op een rijtje zet.
Net als Freud en Jung zag Perls de symbolische manier van dromen, maar hij was ook van mening dat ieder personage en voorwerp uit een droom een soort projectie was van onszelf en hoe we geleefd hebben. Perls zei dat dromen onafgemaakte emotionele problemen waren, oftewel: “emotionele gaten”.
Perls vroeg aan de dromer de droom als een ‘acteur’ uit te beelden zodat hij te zien kreeg waar de droom over ging en of er een diepere betekenis achter zat. Zo kon hij zien hoe de emotionele toestand van de dromer er aan toe was,
Ook al zegt Perls met nadruk dat zijn mening erg verschilt van die van Freud en Jung, toch hoeft dat niet een immens groot verschil te zijn.
Het probleem van de visie van Perls is dat het kan dat de dromer zo wordt meegesleept door zijn toneelspel, dat de echte droom hierdoor niet naar voren komt. Maar Perls zei dat hij dit effect meteen zou herkennen als het ter sprake kwam, en daar komt bij dat niet alle therapeuten even deskundig waren als hij.
Hoe belangrijk de methode van Perls ook is voor de dromen, toch blijft het risico bestaan dat de gemeenschappelijke betekenis van de droomsymbolen niet genoeg aandacht krijgt en vooral dat het gemeenschappelijke onbewuste wordt vergeten...
De innerlijke taal van de droom:
In de tijd van Freud en Jung waren de meeste wetenschappers van mening dat men dromen moest zien als een wirwar van betekenisloze beelden, die overgebleven waren van de waarnemingen van de zintuigen in het leven overdag (wanneer we wakker zijn). In deze eeuw hebben veel psychologen verschillende theorieën ter verklaring van hun verschillende manier van aanpakken naar voren gebracht.
Toch is er veel verwarring in deze logica. Het geeft weer dat dromen uit een soort bron komen die ver buiten het bewuste denken ligt.
Een droom kan een reactie zijn op gebeurtenissen in het dagelijkse leven, maar het kan ook een oorsprong hebben die van binnenuit komt en uiting geeft aan de bezorgdheid en de diepe gevoelens van de dromer: een droom kan een manier zijn om verlangens en onverwerkte emoties te bevredigen.
De taal van onze dromen maakt zich niet druk om tijd, en maakt combinaties van dingen uit het verleden en dingen die nog gaan gebeuren, of zouden kunnen gebeuren. Vertrouwelijke dingen kunnen worden samengesmolten met dingen die voor ons onbekend zijn, zodat er een situatie ontstaat waardoor we in de war raken en er voor kunnen zorgen dat we dingen zien en situaties meemaken die in het echte leven voor ons niet mogelijk zijn, of totaal onwaarschijnlijk lijken.
In onze dromen kunnen we alles. We kunnen vliegen, we kunnen voorwerpen laten spreken, we kunnen zelf doen wat we willen en kleur geven aan dingen die voorheen altijd zwart of wit zijn geweest. De kracht van een droom is een kracht die we in de realiteit niet kunnen beheersen en daarom is het zo heerlijk om daar zelf tijdens het slapen verandering in te brengen.
Iedereen droomt. Ook mensen die dit lezen en zeggen: 'Je bent gek, ik droom nooit, of anders hooguit één keer in de twee weken.'
Je droomt iedere nacht, alleen herinner je je dromen niet altijd. En dat is jammer, want er zijn wetenschappers die beweren dat de dromen die we hebben, van enorme waarde kunnen zijn voor jezelf en voor anderen.
Ze kunnen je bijvoorbeeld helpen jezelf beter te begrijpen, of bij die ene moeilijke beslissing juist de doorslag geven.
Bovendien zijn een paar boeken en kunstwerken voordat ze werden uitgebracht eerst gedroomd!
Hoe komt het, dat sommige mensen elke morgen wakker worden met de herinnering aan een droom, terwijl anderen beweren dat ze maar één keer per maand, één keer per jaar of zelfs helemaal nooit dromen?
Deskundigen hebben vastgesteld dat de mensen niet verschillen in het aantal dromen per nacht. Daarom moeten de verschillen liggen bij het vergeten van dromen en niet bij het aantal dromen per nacht. Dus noemen deskundigen de mensen die zich minder dan één droom per maand herinneren ‘droomvergeters’ en alle anderen, de mensen die hun dromen dus over het algemeen gewoon onthouden: ‘droomonthouders’.
Er is vaak gezegd dat mensen die langzaam wakker worden meer kans hebben om zich hun dromen te herinneren dan mensen die door een plotselinge prikkel, zoals een wekker, wakker worden gemaakt. Maar dat is niet zo. Juist de mensen die snel wakker worden gemaakt kunnen meer van hun droom herinneren dan de mensen die langzaam wakker worden. Dit betekent dat de droom snel wordt uitgewist in de tijd tussen het slapen en helemaal wakker zijn.
Andere experimenten hebben laten zien dat mensen die altijd hun dromen vergeten vaak een sterkere prikkel nodig hebben om wakker te worden dan droomonthouders. Dit kan betekenen dat de eersten een diepere slaap hebben dan de laatsten. En dat kan weer betekenen dat één reden waarom mensen droomonthouders zijn, is, dat zij ’s nachts vaker wakker worden en meer dromen vasthouden dan de vaster slapende droomvergeters.
Al een paar jaar geleden constateerden onderzoekers dat droomvergeters meer snelle oogbewegingen per seconde vertoonden dan droomonthouders. En daardoor dachten de onderzoekers dat de droomvergeters actievere dromen hadden. Maar meestal geven de droomvergeters aan dat hun dromen korter, vager en minder levendig zijn dan de dromen van droomonthouders.
Na al deze onderzoeken zijn er nog veel meer oorzaken gevonden, maar uiteindelijk viel niets wetenschappelijk te bewijzen en daardoor zijn er nog steeds veel verschillende meningen over waarom mensen hun dromen vergeten.
Er zijn tips waardoor je dromen beter zou kunnen onthouden. Zo kun je voor je gaat slapen een half glas water drinken. De andere helft laat je staan, die drink je de volgende ochtend bij het wakker worden op. Je kan ook als je wakker wordt heel stil blijven liggen en je niet bewegen voor je je droom te pakken hebt. Ik weet uit eigen ervaring dat dat heel goed werkt. Maar je moet er wel tijd voor hebben.
Neem je verder voor je gaat slapen goed voor, deze nacht je droom te onthouden en je zult het vanzelf wel merken; hoe langer je bezig bent met je eigen dromen, hoe gemakkelijker het zal gaan. Schrijf je mooiste of duidelijkste dromen op of schilder ze.
De aard van het dromen:
Wat zijn dromen nou eigenlijk? Laten ze onze geheimzinnige creatieve kant van ons zien? Of zijn het door elkaar gehusselde aftreksels van de gedachten die bij het wakende leven door ons hoofd heen spoken? En is een droom nou echt heel belangrijk: kunnen we er iets van leren, of zijn het maar vage beelden die toch geen invloed hebben en die we beter kunnen vergeten?…
Uiteindelijk is alleen in het westen de droom gezien als iets wat niets beteken, niet van belang is. Steeds meer komen we te weten over dromen, maar we weten nog steeds niet hoe het precies in elkaar zit wat zich in ons hoofd afspeelt tijdens het dromen.
Vanaf 1953 (de ontdekking van de REM slaap) is men bezig met alle beschikbare materialen die men heeft, om dromen te analyseren.
De vraag die Freud en Jung de vorige eeuw stelden, is nog steeds niet helemaal beantwoord: dromen we om onze slaap te continueren of slapen we om te dromen?
Wetenschappers zijn het er wel allemaal over eens dat het dromen toch een doel moet hebben, maar waarin hun mening verschilt is, wat dat doel dan is.
Zelf ben ik het meer eens met het beeld van “de ene wetenschapper”, want ik geloof niet zozeer dat er echt een voorspellende betekenis achter een droom zit waarin we een boodschap ontvangen.
Sommige wetenschappers geloven dat de hersenen geselecteerd te werk gaan.
De hersenen zouden heel kritisch kijken naar de details van wat we allemaal opslaan op een dag, en wat we allemaal meemaken. Wat de hersenen van belang vinden slaan ze op in een ‘vakje’ en het onbelangrijke wordt als het ware weggegooid. De hersenen hebben op een gegeven moment ook een tijd nodig waarin rust is, om alles wat zich in het hoofd afspeelt op een rijtje te zetten. Dit gebeurt tijdens de slaap. Dit hebben wetenschappers vergeleken met een computer die ze ‘s nachts hebben laten aanstaan (hij stond ‘off-line’) terwijl hij alle files en programma’s doorwerkte om ze aan te passen en zo de informatie die te veel was of niet van belang weg te gooien, en de belangrijke informatie op te slaan. Dromen zijn dan stukjes van hetgeen dat wordt opgeruimd en dat wordt weggegooid, die tijdens het slapen worden opgedoken. En deze ‘rommel’ van toevallige gebeurtenissen vormt de inhoud van onze dromen.
Maar tegen deze bewering zijn argumenten van weer andere wetenschappers: ten eerste is de droominhoud helemaal niet zinloos, want hij helpt je met ontwikkelen, gedachten verwerken en problemen oplossen. En de inhoud lijkt dan misschien wel verward en toevallig, maar een nauwkeurige achterhaling kan laten zien dat hij betekenissen bevat die te maken hebben met de dromer. Bij lucide dromen zie je dat de geest helemaal niet ‘offline’ staat, maar dat je je zelfs bewust bent van alles wat je doet, omdat je de droom helmaal zelf kan sturen.
Zo zijn er nog veel meer tegenargumenten tegen de bewering dat de hersenen geselecteerd te werk gaan, en zo zie je hoe de wetenschappers het op bepaalde vlakken nog helemaal niet met elkaar eens zijn.
Het enige wat je nodig hebt bij het opschrijven van dromen is een notitieblokje en een pen, een wekker als je moeite hebt met het onthouden van je dromen en natuurlijk de motivatie om dit voor een tijd elke nacht vol te houden. Op deze manier kan iedereen dieper doordringen in de wereld van dromen en meer dromen achterhalen, waardoor je misschien weer conclusies kan trekken over de functie van deze dromen en de waarde ervan in het leven.
Droomthema’s:
Ik behandel hierbij vijf thema’s, anders wordt het erg langdradig, want er zijn heel veel droomthema’s.
Verandering en overgang:
Grote veranderingen is ons leven hebben vaak invloed op de emotionele kant van ons. Vaak ben je na zo een grote verandering gevoeliger voor dingen. Dat weet je dan zelf niet, of dat merk je niet zozeer, maar het onbewust e deel van onze geest voelt dat vaak veel scherper. Veranderingen kunnen ons onbewust zenuwachtig of onzeker maken, en in die periode zullen in je dromen vaker prettige en vertrouwde situaties voorkomen uit je vroegere leven. Als je bezorgd bent om iets kan je dit merken in je droom doordat je je omgeving niet herkent, of niet wil herkennen, en dat je misschien daardoor ook angstgevoelens opbouwt.
Verandering maak je constant mee in je leven, en in je dromen laat dat zien dat verandering onvermijdelijk is. Dromen kunnen aangeven welk pad we moeten kiezen in ons leven en ze kunnen waarschuwen voor periodes dat het wat minder goed gaat met je.
Transformaties kunnen plaatsvinden. Dat wil zeggen dat er misschien een diepgaande verandering plaatsvindt in je leven.
Een onbekende omgeving in je droom, of het gevoel hebben dat je bent verdwaald, kan aangeven dat je je zorgen maakt om iets, of dat je ergens spijt van hebt. Dat geeft aan dat het nog te vroeg is om het verleden achter je te laten, en dat het nog te vroeg is om nieuwe dingen te ontdekken.
Richting en identiteit:
Als je bang bent om de richting kwijt te raken in je leven, kan zich dat in dromen uiten als ergens gevangen zitten in de mist, of ergens rondlopen en je richtingsgevoel kwijt zijn. Als zorgen en angst samengaan in een droom, kan het zijn dat we de grenzen in het bewuste denken niet over willen gaan. En als de weg in de droom steeds duidelijker wordt, en zich aan het einde van de weg een leuk doel bevindt, dan kan het tijd zijn om en nieuwe weg in te slaan.
Bij een leesbare kaart weet de dromer waar hij naartoe gaat, maat bij een onleesbare kaart kan het zijn dat de dromer niet weet waar hij zich bevindt, en kan daardoor in paniek raken.
Een doolhof geeft meestal aan dat de dromer naar beneden gaat in zijn onbewuste. Het kan ook een teken zijn van een ingewikkelde verdediging, en het doolhof geeft dan het ingewikkelde aan. Deze verdediging zorgt er dan voor dat onbewuste wensen en verlangens buiten het bewustzijn blijven.
Maskers laten zien hoe we onszelf aan anderen en aan de buitenwereld tonen. Als het masker onbeweegbaar is, of als de dromer wordt gedwongen door iemand om een masker op te zetten, dan geeft dat aan dat je de duistere kant op gaat.
Bij verlies van de macht over het stuur maakt de dromer zich zorgen over de richting in het leven, en in de droom kan dat dan laten zien doordat je een auto niet kan besturen, of je bent wanhopig op zoek naar een straat ergens in een stad.
Vreemde reflecties in een spiegel kunnen heel eng zijn. Je kijkt in een spiegel en ziet het gezicht van een ander. Je weet niet meer wie je nou werkelijk bent het gezicht in de spiegel kan dan aanwijzingen geven over feiten van je identiteitsprobleem. Gesloten ogen willen vaak zeggen dat je de werkelijkheid liever niet onder ogen komt.
De reactie die we geven op succes en mislukking heeft invloed op de loop van ons leven. Niet alleen in de realiteit, maar ook in de droom houden succes en mislukking ons het meest van alles bezig. We maken ons dan wel om veel dingen zorgen, maar ergens diep van binnen weten we ons toch wel tegen mislukking te wapenen. We zijn er ook zeker van dat succes nooit lang zal duren. Dat is vaak maar voor korte tijd.
Vroeger hadden veel koningen, keizers en strijders voorspellende dromen over succes en mislukking: de nacht voor de slag bij Waterloo droomde Napoleon over een optocht van figuren die de symbolen van zijn triomfen meevoerden, maar de parade werd nogal onheilspellend afgesloten door een in de boeien geslagen figuur.
In dromen worden mislukkingen vaak verbeeld als bijvoorbeeld op een deur kloppen of aanbellen zonder dat iemand het hoort, of geen geld hebben als je voor iets moet betalen. Een hek of een andere hindernis staat meestal voor een uitdaging die de dromer moet zien te overwinnen in het wakende leven. En als je over die hindernis heen springt, dan laat dat zien dat je de mogelijkheid hebt op succes, en op het vertrouwen dat nodig is om dat succes te bereiken.
Prijzen staan in dromen vaak symbool voor het gevoel van triomf en overwinning, al blijft de reden waarom je die prijs hebt gekregen soms op de achtergrond. Het gaat op dat moment alleen om de prijs.
Falende communicatie geeft aan dat je niet voor jezelf kunt opkomen, of jezelf niet op een of andere manier kan laten horen. Zwakke plekken die je voor anderen wil verbergen.
Het winnen van een wedstrijd geeft aan dat de dromer inziet welke kracht er in hem zit. En als de dromer als tweede of derde eindigt betekent dat dat hij fanatieker is dan dat zijn mogelijkheden zijn.
Angst:
De meest voorkomende droomemotie is waarschijnlijk angst. Als je slaapt dringen de ongemakkelijke gevoelens door tot je bewustzijn en die zorgen er voor dat je je onveilig voelt en alleen. Zo komen we er niet alleen achter waar onze zorgen nu precies liggen, maar kunnen we er ook achter komen hoe we met het verwerken van die zorgen kunnen omgaan. Er zit heel veel emotie in angstdromen. Daar kun je ze aan herkennen: dingen die bijvoorbeeld nooit op tijd afkomen, of dat je zo veel tegelijk moet doen dat je er jezelf helemaal in verliest. Andere voorbeelden zijn achterna gezeten worden en maar heel traag vooruitkomen, bijna stikken, opgesloten zitten in nauwe ruimtes, en ga zo maar door. Een droom van angst kan ook samengaan met iets waar je je voor schaamt in het openbaar: afgaan voor een groot publiek, het vergeten van belangrijke namen etc.
Angstdromen zijn er niet voor om de dromer te laten schrikken of te kwellen. (wat vaak wel het geval is) Angstdromen zijn er voor om mensen te wijzen op de noodzaak en de oorzaak van zijn zorgen. De angst erbij is om de dromer de angst van zijn zorgen onder ogen te laten komen, omdat dit anders een chaos wordt in zijn onderbewustzijn.
Verdrinken in dromen kan aangeven dat de dromer bang is om overmeestert te worden door de krachten die diep in hem zitten in zijn onbewuste. Dan moet je je controle over het onbewuste langzaam te zien verminderen.
Opgejaagd worden is ook wel achtervolgd worden door iets of iemand die onzichtbaar is, of in ieder geval zo angstaanjagend dat je niet langen op diezelfde plek wil blijven. De angst van de dromer verdwijnt als hij zich kan weten om te draaien en zijn achtervolger recht aankijkt. Zo krijgt hij aanwijzingen voor de betekenis van het symbool.
Relaties:
Bij relaties gaat het in dromen juist niet over relaties in de werkelijkheid, maar over het commentaar op de relaties die jij hebt in de werkelijkheid. De personages in de die dromen zijn dus eigenlijk meer bedoeld als een soort symbool, en ze verwijzen niet naar de echt bestaande wereld rond de dromer.
In dromen kunnen vreemdelingen staan voor de eigenschappen van je echtgenoot. Een totaal onbekend persoon kun je aanzien voor een hele bekende, want ook al ziet diegene er heel anders uit, je weet toch dat hij/zij het is.
Het onverwachte overlijden van een dierbaar persoon kan betekenen dat de dromer juist een deel van zichzelf verwerpt.
Soms lijkt een in een droom voorkomende persoon voor zichzelf te staan. Maar eigenlijk laat deze dan iets van zijn relatie tot de dromer zien, die de dromer zich niet bewust is.
Jonge ouders dromen vaak dat ze in hun bed per ongeluk gaan liggen op hun baby, en dat geeft aan dat ze onzeker zijn over hun rol als ouder.
Een telefoonverbinding die niet werkt kan wijzen op verlies in de intimiteit in een relatie, terwijl als je droomt over hitte of koelte dat juist betekent dat het heel goed (hitte) of heel slecht (kou) gaat in een relatie.
Veren in combinatie met een vogel of niet, staan vaak in het teken van een cadeautje: de dromer wil iemand waar hij veel om geeft laten zien dat dat ook zo is.
Vuur is een heel krachtig droomsymbool. Vuur is vernietigend, maar kan ook zorgen voor zuiverheid en opruimen. In een droom kan vuur een nieuw begin betekenen of vernietigende emoties: het vuur van de passie, of jaloezie.
Waarom dromen we - de conclusie:
Dat is een vraag waarop het antwoord niet zo gemakkelijk te vinden is heb ik ontdekt in de loop van mijn onderzoek naar dromen: hoe ze in hun werking gaan en de gedachten daar achter. Ik heb veel geleerd terwijl ik dit werkstuk met behulp van de wijsheid uit boeken tot stand heb gebracht, en ben veel nieuwe dingen te weten gekomen waar ik weinig of helemaal niets van afwist.
Maar de vraag waarom we nou eigenlijk dromen is niet zo eenvoudig als hij klinkt: de meningen hierover zijn namelijk enorm verdeeld.
De oude Grieken dachten bijvoorbeeld dat er organen in ons lichaam waren die niet helemaal gezond waren, eerder gezegd: ziek. Als men droomde begonnen deze organen zich te bewegen om te laten merken dat je niet in orde was. In die tijd hadden ze tempels gebouwd voor de Griekse god van de geneeskunde: Asklepios. In deze tempel konden zieken en gewonden een nacht doorbrengen. Dit wel in gezelschap van tandloze slangen, waardoor ze konden genezen. In zo’n nacht zouden de zieken een droom krijgen waarin Asklepios hen vertelde wat ze verder moesten doen om beter te worden. Het werkte: mensen waren zo overtuigd dat ze deze droom zouden krijgen, dat ze deze daadwerkelijk ook kregen.
In de middeleeuwen werd aangenomen dat dromen werden veroorzaakt door trillingen van een of andere zenuwvloeistof die zich in de hersenen moest bevinden. Dacht men in Griekenland nog dat dromen zeer waardevolle betekenis hadden, in de middeleeuwse tijd werden dromen gezien als compleet zinloos.
Pas tegen het einde van de 19e eeuw, toen men erachter was gekomen dat de slaap meerdere fases bevatte, begon met grondig te zoeken naar een psychologische verklaring voor de inhoud van de dromen. De neuroloog en psychiater Sigmund Freud is heel beroemd geworden met zijn theorieën die enorm gewaagd waren in die tijd.
Ook de Zwitserse psychiater Carl Gustav Jung heeft veel onderzoek gedaan naar dromen en is naast Freud ook een beroemd man die verschillende beweringen had over dromen. Hij dacht nog verder dan Freud, en geloofde dat er, behalve de dierlijke behoeften van de mens, ook diepere betekenissen zaten onder de eerste ‘laag’ van dromen.
Zo zijn er naast deze beroemdheden natuurlijk nog ontzettend veel mensen die zo hun beweringen en meningen hebben over dromen en waarom we deze nou eigenlijk hebben. Maar een echt duidelijk antwoord is er (nog) niet en zal misschien ook wel nooit gevonden worden.
Een wirwar van beelden door elkaar die samen een soort verhaal met onderbrekingen vormt en met onze emoties van het bewuste leven overdag een onbegrijpelijk en mysterieus patroon aan elkaar breien. Dromen zijn beelden waar we veel informatie over hebben, maar lang niet zo veel dat vaststaat of we er ooit achter zullen komen waarom we nou precies dromen. Misschien dat we in de verre toekomst over meer materiaal zullen beschikken waardoor er weer veel meer mogelijkheden zijn op het gebied van dromen, maar ik denk dat er altijd wel een mysterie aan vast zal blijven kleven wat aan ons knaagt. Maar aan de andere kant is dat ook wel mooi. Ik hoef helemaal niet meer te weten te komen over dromen. De informatie die ik heb gevonden is genoeg om ergens nog een vraag in mijn hoofd achter te laten die iedereen altijd zal blijven stellen.
Ik laat dit mysterie nu verder voor wat het is. De verborgen taal van de droom.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden